Jak zrównoważyć obowiązki męża i starszego
‛Nadzorcą winien być mąż jednej żony’ (1 TYMOTEUSZA 3:2).
1, 2. Dlaczego celibat obowiązujący duchownych nie ma podstaw biblijnych?
W PIERWSZYM wieku wiernym chrześcijanom zależało na zachowywaniu równowagi między różnymi obowiązkami. Czy pisząc, że chrześcijanin pozostający w stanie wolnym „uczyni lepiej”, apostoł Paweł sugerował, iż taki bardziej się nadaje do usługiwania w charakterze nadzorcy w zborze chrześcijańskim niż mężczyzna żonaty? Czy chciał przez to powiedzieć, że do wymogów stawianych starszym zalicza się stan wolny? (1 Koryntian 7:38). Duchownych katolickich obowiązuje celibat. Ale czy ma on podstawy biblijne? Kościoły prawosławne pozwalają zawierać związki małżeńskie kapłanom z wyjątkiem biskupów. Czy Biblia to popiera?
2 Wielu z grona 12 apostołów Chrystusa, stanowiących fundament zboru chrześcijańskiego, miało żony (Mateusza 8:14, 15; Efezjan 2:20). Paweł napisał: „Czyż nie mamy prawa zabierać ze sobą siostry będącej żoną, jak to czynią pozostali apostołowie i bracia Pana, i Kefas [Piotr]?” (1 Koryntian 9:5). W dziele New Catholic Encyclopedia przyznano, że „prawo celibatu zostało ustanowione przez Kościół” i że „słudzy Boży, o których wspomina N[owy] T[estament], nie byli zobowiązani przestrzegać celibatu”. Świadkowie Jehowy trzymają się wzorca przedstawionego w Biblii, a nie prawa kościelnego (1 Tymoteusza 4:1-3).
Starsi mogą być żonaci
3. Jakie są biblijne dowody na to, że chrześcijańscy nadzorcy mogą być żonaci?
3 Paweł bynajmniej nie wymagał od zamianowanych nadzorców, by pozostali w stanie bezżennym; do Tytusa napisał: „Zostawiłem cię na Krecie w tym celu, byś skorygował to, co wadliwe, i mianował starszych [po grecku presbýteros] w jednym mieście po drugim, jak ci nakazałem — jeżeli jest jakiś mężczyzna wolny od oskarżenia, mąż jednej żony, mający dzieci wierzące, nie obciążone zarzutem rozwiązłości i nie krnąbrne. Nadzorca [po grecku epískopos — od tego słowa pochodzi określenie „biskup”] bowiem jako szafarz Boży musi być wolny od oskarżenia” (Tytusa 1:5-7).
4. (a) Skąd wiadomo, że od chrześcijańskich nadzorców nie wymaga się, aby byli żonaci? (b) Jakie korzyści przynosi stan wolny starszemu?
4 Z drugiej strony Biblia nie wymaga, żeby starsi byli żonaci. Jezus pozostawał w stanie wolnym (Efezjan 1:22). Również Paweł, wybitny nadzorca w zborze chrześcijańskim z I wieku, nie miał wówczas żony (1 Koryntian 7:7-9). Obecnie w charakterze starszych usługuje wielu samotnych chrześcijan. Dzięki temu, że są w stanie wolnym, prawdopodobnie mogą poświęcić więcej czasu na wywiązywanie się ze swych obowiązków.
‛Żonaty mężczyzna jest w rozterce’
5. O jakiej prawdzie biblijnej muszą pamiętać żonaci bracia?
5 Chrześcijanin wstępujący w związek małżeński powinien pamiętać, iż bierze na siebie nowe obowiązki, którym będzie musiał poświęcać czas i uwagę. W Biblii oznajmiono: „Mężczyzna nieżonaty jest zatroskany o sprawy Pana, jak zyskać uznanie Pana. Żonaty zaś jest zatroskany o sprawy świata, jak zyskać uznanie żony, i jest w rozterce” (1 Koryntian 7:32-34). W jakim sensie jest w rozterce?
6, 7. (a) W jakim sensie żonaty mężczyzna „jest w rozterce”? (b) Jaką radę dał Paweł chrześcijanom związanym węzłem małżeńskim? (c) Jak może to wpłynąć na to, czy mąż zdecyduje się przyjąć jakieś zadanie służbowe?
6 Żonaty mężczyzna przede wszystkim zrzeka się władzy nad swym ciałem. Wyraźnie wyjaśnił to Paweł: „Żona nie sprawuje władzy nad swoim ciałem, tylko jej mąż; podobnie też mąż nie sprawuje władzy nad swoim ciałem, tylko jego żona” (1 Koryntian 7:4). Niekiedy osoby myślące o zawarciu małżeństwa uważają, iż nie ma to większego znaczenia, gdyż stosunki płciowe nie będą odgrywały w ich związku najważniejszej roli. Ale ponieważ Pismo Święte wymaga czystości przed ślubem, chrześcijanie nie znają intymnych potrzeb przyszłego współmałżonka.
7 Jak wynika ze słów Pawła, nawet jeśli mąż i żona ‛skupiają umysły na sprawach ducha’, muszą brać pod uwagę potrzeby seksualne drugiej strony. Apostoł radził chrześcijanom w Koryncie: „Mąż niech oddaje żonie, co się jej należy, a żona niech czyni podobnie mężowi. Nie pozbawiajcie się tego wzajemnie, chyba że za obopólną zgodą, na wyznaczony czas, aby poświęcić czas na modlitwę i znowu się zejść, tak by was Szatan nie kusił ze względu na wasz brak wstrzemięźliwości” (Rzymian 8:5; 1 Koryntian 7:3, 5). Niestety, zlekceważenie tej rady czasami doprowadza do cudzołóstwa. Dlatego żonaty chrześcijanin powinien dokładnie rozważyć, czy przyjmie zadanie służbowe, które wymagałoby opuszczenia żony na dłuższy okres. Teraz nie ma już takiej swobody działania jak wtedy, gdy był kawalerem.
8, 9. (a) Co Paweł miał na myśli, gdy powiedział, że żonaci chrześcijanie są ‛zatroskani o sprawy świata’? (b) O co powinni się troszczyć chrześcijanie nie będący w stanie wolnym?
8 Dlaczego można powiedzieć, że żonaci chrześcijanie, w tym także starsi, są ‛zatroskani o sprawy świata [kòsmos]’? (1 Koryntian 7:33). Oczywiście Paweł nie miał na myśli niegodziwych postępków tego świata, gdyż wszyscy prawdziwi chrześcijanie mają się ich wystrzegać (2 Piotra 1:4; 2:18-20; 1 Jana 2:15-17). Słowo Boże poucza nas, „abyśmy się wyrzekli bezbożności i światowych [kosmikòs] pragnień oraz żyli pośród teraźniejszego systemu rzeczy w trzeźwości umysłu i prawości, i zbożnym oddaniu” (Tytusa 2:12).
9 A zatem żonaty chrześcijanin czy zamężna chrześcijanka są ‛zatroskani o sprawy świata’ w tym sensie, że słusznie zabiegają o rzeczy przyziemne, związane z normalnym życiem małżeńskim. Należy do nich zapewnienie mieszkania, wyżywienia, odzieży, wypoczynku, nie mówiąc już o całym mnóstwie innych trosk pojawiających się wówczas, gdy są dzieci. Ale nawet bezdzietni małżonkowie muszą troszczyć się o to, jak „zyskać uznanie” współmałżonka, jeśli ich związek ma być szczęśliwy. Jest to szczególnie ważne dla chrześcijańskich starszych, pragnących zrównoważyć swe obowiązki.
Dobrzy mężowie i dobrzy starsi
10. Co dla braci i ludzi postronnych powinno być widoczne u chrześcijanina, który ubiega się o urząd starszego?
10 Co prawda od nadzorcy nie wymaga się, żeby był żonaty, ale jeśli chrześcijanin jest związany węzłem małżeńskim, to zanim zostanie zalecony na starszego niewątpliwie powinien dowieść, że stara się być dobrym, kochającym mężem i że odpowiednio sprawuje zwierzchnictwo (Efezjan 5:23-25, 28-31). Paweł napisał: „Jeżeli mężczyzna ubiega się o urząd nadzorcy, to pragnie wspaniałej pracy. Dlatego też nadzorcą winien być człowiek nieposzlakowany, mąż jednej żony” (1 Tymoteusza 3:1, 2). Bez względu na to, czy żona starszego jest chrześcijanką, czy nie, ma on dawać dowody, iż ze wszystkich sił stara się być dobrym mężem. Nawet ludziom spoza zboru powinno rzucać się w oczy, że należycie troszczy się o żonę i wywiązuje z innych obowiązków. Paweł dodał: „[Nadzorca] winien mieć bardzo dobre świadectwo od osób postronnych, żeby nie popadł w pohańbienie i w sidło Diabła” (1 Tymoteusza 3:7).
11. Na co wskazują słowa „mąż jednej żony” i jakie środki ostrożności powinni w związku z tym podejmować starsi?
11 Oczywiście słowa „mąż jednej żony” nie tylko wykluczają poligamię, ale też wskazują na obowiązek dochowywania wierności małżeńskiej (Hebrajczyków 13:4). Zwłaszcza starsi muszą być szczególnie ostrożni, gdy w zborze udzielają pomocy siostrom. Jeżeli któraś z nich potrzebuje rad i pokrzepienia, powinni unikać składania jej wizyt w pojedynkę. Niech im towarzyszy drugi starszy, sługa pomocniczy lub nawet żona, jeśli chodzi jedynie o udzielanie zachęt (1 Tymoteusza 5:1, 2).
12. Jakiemu opisowi powinny odpowiadać żony starszych i sług pomocniczych?
12 Nawiasem mówiąc, kiedy apostoł Paweł wymieniał wymagania stawiane starszym i sługom pomocniczym, udzielił też rady żonom ubiegających się o takie przywileje. Napisał: „Tak samo niewiasty winny być poważne, nie rzucać oszczerstw, zachowywać umiar w nawykach, być wierne we wszystkim” (1 Tymoteusza 3:11). Chrześcijański mąż może wiele zrobić, by żona odpowiadała temu opisowi.
Obowiązki biblijne wobec żony
13, 14. Dlaczego starszy powinien zostać przy żonie i starać się być dobrym mężem, nawet jeśli ona nie wyznaje tej samej religii?
13 Oczywiście radę tę skierowano do żon starszych i sług pomocniczych, zakładając, iż są one oddanymi Bogu chrześcijankami. Na ogół tak jest, gdyż od chrześcijan wymaga się, by się pobierali „tylko w Panu” (1 Koryntian 7:39). Ale co wtedy, jeśli brat miał już niewierzącą współmałżonkę, gdy oddawał swe życie Jehowie, albo jeśli jego żona odeszła od prawdy nie z jego winy?
14 Samo w sobie nie uniemożliwia to takiemu bratu zostania starszym. Ale nie daje mu też podstaw do opuszczenia żony tylko dlatego, że nie podziela ona jego przekonań religijnych. Paweł radził: „Jesteś związany z żoną? Przestań szukać uwolnienia” (1 Koryntian 7:27). Ponadto oznajmił: „Jeżeli jakiś brat ma niewierzącą żonę, a ona zgadza się z nim mieszkać, niech jej nie opuszcza (...) Ale jeśli niewierzący odchodzi, niech odejdzie; w takich okolicznościach brat lub siostra nie są niewolniczo związani, Bóg zaś powołał was do pokoju. Bo skąd wiesz, żono, czy nie wybawisz męża? Albo skąd wiesz, mężu, czy nie wybawisz żony?” (1 Koryntian 7:12, 15, 16). Starszy powinien być dobrym mężem, nawet jeśli jego żona nie jest Świadkiem.
15. Jakiej rady udzielił apostoł Piotr chrześcijańskim mężom i do czego może doprowadzić zaniedbywanie przez starszego obowiązków małżeńskich?
15 Chrześcijański starszy powinien pamiętać, że żona potrzebuje jego życzliwej troskliwości bez względu na to, czy wyznaje tę samą religię co on. Apostoł Piotr napisał: „Wy, mężowie, podobnie mieszkajcie z nimi [z żonami] stosownie do wiedzy, darząc je szacunkiem jako naczynie słabsze, żeńskie, gdyż i wy jesteście wraz z nimi dziedzicami niezasłużonej łaski życia, aby wasze modlitwy nie napotykały przeszkód” (1 Piotra 3:7). Mąż, który świadomie zaniedbuje potrzeby żony, naraża na szwank swą więź z Jehową; może to oznaczać, że Jehowa zagrodzi mu dostęp do siebie, ‛okrywając się obłokiem, tak że modlitwa do Niego nie dojdzie’ (Treny 3:44). Taki brat mógłby przestać się nadawać do usługiwania w charakterze chrześcijańskiego nadzorcy.
16. Co przede wszystkim podkreślił Paweł i jak starsi powinni się na to zapatrywać?
16 Jak już wspomniano, Paweł chciał przede wszystkim podkreślić, iż mężczyzna wstępujący w związek małżeński rezygnuje z tej miary wolności, która pozwalała mu jako kawalerowi okazywać „stałą gotowość usługiwania Panu bez rozpraszania uwagi” (1 Koryntian 7:35). Ze sprawozdań wynika, że niektórzy żonaci starsi nie zawsze w sposób zrównoważony podchodzą do natchnionych słów Pawła. Pragnąc wywiązać się z tego, czego w ich mniemaniu oczekuje się od dobrych starszych, zaniedbują swe obowiązki małżeńskie. Nieraz trudno im odmówić przyjęcia jakiegoś przywileju w zborze, nawet jeśli wyraźnie odbiłoby się to na zdrowiu duchowym żony. Skoro jednak zaznają radości, jakie niesie ze sobą małżeństwo, czy są też gotowi spełniać związane z nim obowiązki?
17. Co się stało z niektórymi żonami nadzorców i jak można było temu zapobiec?
17 Gorliwość starszych jest oczywiście ze wszech miar godna pochwały. Ale czy zachowuje równowagę chrześcijanin, który co prawda wywiązuje się ze swych obowiązków w zborze, lecz lekceważy biblijne powinności wobec żony? Zrównoważony starszy pragnie wspierać członków zboru, ale zależy mu także na duchowej pomyślności współmałżonki. Niekiedy żony nadzorców słabną pod względem duchowym, a nawet ‛ulegają rozbiciu niczym okręt’ (1 Tymoteusza 1:19). Chociaż zamężna kobieta sama ma obowiązek zabiegać o swe wybawienie, często można by uniknąć problemów natury duchowej, gdyby starsi ‛żywili i pielęgnowali’ swe żony, „jak i Chrystus — zbór” (Efezjan 5:28, 29). Trzeba podkreślić, że starsi muszą ‛zważać na samych siebie i na całą trzodę’ (Dzieje 20:28). Odnosi się to też do ich partnerek życiowych, jeżeli są żonaci.
„Udręka w ciele”
18. Na czym między innymi polega „udręka” chrześcijan związanych węzłem małżeńskim i jak może to wpłynąć na działalność starszych?
18 Apostoł napisał też: „Jeśli ktoś w stanie dziewiczości zawrze związek małżeński, nie popełni grzechu. Jednakże tacy będą mieć udrękę w ciele. Lecz ja was oszczędzam” (1 Koryntian 7:28). Tym, którzy wzorem Pawła byli gotowi pozostać w stanie wolnym, apostoł pragnął oszczędzić trosk nieodłącznie związanych z małżeństwem. Nawet pary bezdzietne mają różne zmartwienia, na przykład problemy zdrowotne, finansowe, a także obowiązki biblijne wobec sędziwych rodziców któregoś ze współmałżonków (1 Tymoteusza 5:4, 8). Starszy musi się przykładnie wywiązywać ze swych powinności, co czasami ma wpływ na jego działalność w charakterze chrześcijańskiego nadzorcy. Na szczęście większości starszych wspaniale udaje się sprostać zarówno obowiązkom rodzinnym, jak i zborowym.
19. Co miał na myśli Paweł, gdy oznajmił: „Ci, którzy mają żony, niech będą, jak gdyby ich nie mieli”?
19 Paweł dodał: „Pozostały czas jest skrócony. Odtąd ci, którzy mają żony, niech będą, jak gdyby ich nie mieli” (1 Koryntian 7:29). Jak wynika z jego wcześniejszych rad podanych w tym samym rozdziale Listu do Koryntian, apostoł bez wątpienia nie chciał powiedzieć, że chrześcijanie mają w jakiś sposób zaniedbywać żony (1 Koryntian 7:2, 3, 33). Paweł wyjaśnił, co miał na myśli, gdy napisał: „[Niech] używający tego świata [będą] jak ci, co nie korzystają z niego w pełni; gdyż zmienia się scena tego świata” (1 Koryntian 7:31). Obecnie jeszcze bardziej niż za czasów Pawła czy apostoła Jana widać, że „świat przemija” (1 Jana 2:15-17). Dlatego chrześcijanie, którzy rozumieją potrzebę ofiarnego naśladowania Chrystusa, nie mogą być wyłącznie zajęci korzystaniem z radości i przywilejów stanu małżeńskiego (1 Koryntian 7:5).
Ofiarne żony
20, 21. (a) Na jakie poświęcenia zdobywa się wiele chrześcijańskich żon? (b) Czego żona może słusznie oczekiwać od męża, nawet jeśli jest on starszym?
20 Tak jak starsi poświęcają się dla dobra innych, tak ich żony nierzadko dokładają starań, by zachować równowagę między obowiązkami małżeńskimi a bardzo ważnymi sprawami Królestwa. Tysiące chrześcijanek z radością współpracuje z mężami i pomaga im w wywiązywaniu się z obowiązków spoczywających na nadzorcach. Jehowa je za to kocha i im błogosławi, gdyż przejawiają wspaniałego ducha (Filemona 25). Niemniej jak wynika ze zrównoważonej rady Pawła, żony nadzorców słusznie oczekują, że mężowie będą im poświęcać rozsądną miarę czasu i uwagi. Żonaty starszy pragnący zrównoważyć powinności męża i nadzorcy ma biblijny obowiązek poświęcania żonie stosownej ilości czasu.
21 A co wtedy, gdy chrześcijański starszy jest nie tylko żonaty, ale też ma dzieci? Jak się dowiemy z następnego artykułu, nakłada to na niego dodatkowe obowiązki i wiąże się ze sprawowaniem nadzoru w jeszcze innej dziedzinie.
Tytułem powtórki
◻ Jakie są dowody biblijne, że chrześcijański nadzorca może być żonaty?
◻ Czego musi być świadomy starszy, który chce się ożenić?
◻ Pod jakim względem żonaty chrześcijanin jest „zatroskany o sprawy świata”?
◻ W jaki sposób wiele żon nadzorców okazuje pięknego ducha ofiarności?
[Ilustracja na stronie 17]
Mimo iż starszy ma na głowie wiele spraw teokratycznych, powinien otaczać żonę serdeczną troską