Mądrość widoczna w „słowie Boga”

 1, 2. Jaki „list” napisał do nas Jehowa i dlaczego?

CZY otrzymałeś niedawno miły list od ukochanej osoby przebywającej gdzieś daleko? Mało co sprawia nam większą przyjemność. Z radością dowiadujemy się, jak się komuś takiemu wiedzie, co przeżywa i co planuje. Korespondencja ogromnie zbliża do siebie ludzi, nawet jeśli dzieli ich duża odległość.

² Czy w takim razie mogłoby nas coś ucieszyć bardziej niż pisemna wiadomość od naszego kochanego Boga? W pewnym sensie Jehowa napisał do nas list — jest nim Jego Słowo, Biblia. Mówi w niej o sobie, swych dokonaniach, zamierzeniach i o wielu innych sprawach. Czyni to, bo chce, żebyśmy się do Niego zbliżyli. Wszechmądry Bóg wybrał najlepszą metodę nawiązania z nami kontaktu. W sposobie spisania Biblii oraz w jej treści widoczna jest niezrównana mądrość.

 3. Jak Jehowa przekazał Mojżeszowi Prawo?

³ Niektórzy mogą się zastanawiać: Dlaczego Jehowa nie zastosował bardziej spektakularnej metody — na przykład nie przemówił z nieba? Owszem, czasem robił to za pośrednictwem aniołów, chociażby wtedy, gdy dawał Prawo narodowi izraelskiemu (Galatów 3:19). Głos z nieba brzmiał wówczas tak niesamowicie, że przerażeni Izraelici prosili Jehowę, by nie mówił do nich w ten sposób, lecz przez Mojżesza (Wyjścia 20:18-20). Prawo, zawierające około 600 przepisów, zostało mu przekazane ustnie, słowo po słowie.

 4. Wyjaśnij, dlaczego ustne przekazywanie praw Bożych nie byłoby metodą godną zaufania.

⁴ A gdyby Prawa nie utrwalono na piśmie? Czy Mojżesz zdołałby zapamiętać każde słowo tego szczegółowego zbioru przepisów i wiernie powtórzyć wszystko reszcie narodu? I co z przyszłymi pokoleniami? Czy mogłyby polegać na samym przekazie ustnym? Taki sposób rozpowszechniania praw Bożych na pewno nie byłby godny zaufania. Przykładem może być zabawa w głuchy telefon, podczas której informacja nadana szeptem pierwszej osobie przechodzi przez usta wielu następnych i na samym końcu jest zupełnie zniekształcona. Prawu Bożemu nie groziło takie niebezpieczeństwo.

 5, 6. Co na polecenie Jehowy Mojżesz miał zrobić z Jego słowami i dlaczego odnosimy pożytek z posiadania spisanego Słowa Jehowy?

⁵ Jehowa mądrze postanowił, by Jego wypowiedzi zachowano w formie pisemnej. Polecił Mojżeszowi: „Zapisz sobie te słowa, gdyż zgodnie z tymi słowami zawieram przymierze z tobą i z Izraelem” (Wyjścia 34:27). Tak oto w roku 1513 p.n.e. rozpoczęła się epoka spisywania Biblii. Trwała przeszło 1610 lat, w ciągu których Jehowa „przy wielu okazjach i wieloma sposobami przemawiał” do około 40 ludzi będących pisarzami tej Księgi (Hebrajczyków 1:1). W trosce o zachowanie jej tekstu ofiarni kopiści skrupulatnie sporządzali odpisy (Ezdrasza 7:6; Psalm 45:1).

⁶ Okoliczność, że Jehowa przekazał nam informacje pisemnie, jest prawdziwym błogosławieństwem. Czy otrzymałeś kiedyś pokrzepiający list, który miał dla ciebie tak wielką wartość, że go zachowałeś i czytałeś jeszcze wielokrotnie? Podobnie jest z „listem” Jehowy do ludzi. Ponieważ został utrwalony na piśmie, możemy go regularnie czytać i rozmyślać nad jego treścią (Psalm 1:2). Dzięki temu czerpiemy „pociechę z Pism”, gdy tylko jej potrzebujemy (Rzymian 15:4).

 7. Jak mądrość Jehowy uwidacznia się w tym, że do spisania Biblii użył ludzi?

⁷ Posługując się ludźmi do spisania swego Słowa, Jehowa dowiódł mądrości. Pomyślmy: Czy Biblia miałaby taką samą siłę oddziaływania, gdyby użył do tego aniołów? Oczywiście mogliby oni ze swego wyjątkowego punktu widzenia opisać Jehowę, swoje oddanie dla Niego oraz dzieje wiernych sług Bożych na ziemi. Ale czy naprawdę potrafilibyśmy się identyfikować z odczuciami tych doskonałych stworzeń duchowych, które swą wiedzą, doświadczeniem i siłą tak bardzo nad nami górują? (Hebrajczyków 2:6, 7).

 8. Jak w spisywaniu Biblii ludzie mogli wykorzystywać własne zdolności? (Patrz też przypis).

⁸ Dzięki posłużeniu się ludźmi Jehowa dał nam dokładnie to, czego potrzebujemy — Księgę ‛natchnioną przez Boga’, lecz mającą ludzkie oblicze (2 Tymoteusza 3:16). Jak tego dokonał? Najwidoczniej często pozwalał pisarzom korzystać z osobistych uzdolnień, by mogli „znaleźć miłe słowa i napisać właściwe słowa prawdy” (Kaznodziei 12:10, 11). Tłumaczy to, dlaczego w Biblii występuje taka różnorodność stylów — tekst odzwierciedla przeżycia i osobowość poszczególnych pisarzy.a Niemniej ludzie ci „mówili od Boga, uniesieni duchem świętym” (2 Piotra 1:21). W rezultacie powstało dzieło będące naprawdę „słowem Boga” (1 Tesaloniczan 2:13).

 9, 10. Jaki wpływ na serdeczny i ujmujący charakter tekstu biblijnego mieli pisarze?

⁹ Pisarze Biblii nadali jej tekstowi niezwykle serdeczny i ujmujący charakter. Żywili takie uczucia jak my. Ponieważ sami też byli niedoskonali, pokonywali podobne trudności i przeszkody. Niekiedy duch Jehowy pobudzał ich, by opowiedzieli o własnych odczuciach i zmaganiach (2 Koryntian 12:7-10). Mogli wtedy opisać w pierwszej osobie coś, czego nie wyraziłby żaden anioł.

¹⁰ Rozważmy przykład izraelskiego króla Dawida. Gdy dopuścił się ciężkich grzechów, ułożył psalm, w którym otworzył serce przed Bogiem i błagał Go o przebaczenie. Napisał: „Oczyść mnie z mego grzechu. Sam bowiem znam swe występki, a grzech mój ciągle jest przede mną. Oto z przewinieniem zostałem urodzony w boleściach i w grzechu poczęła mnie matka. Nie odrzucaj mnie sprzed swojego oblicza i racz mi nie odbierać swego świętego ducha. Ofiarami dla Boga — duch skruszony; sercem skruszonym i zdruzgotanym nie wzgardzisz, Boże” (Psalm 51:2, 3, 5, 11, 17). Czy wyczuwamy udrękę Dawida? Któż oprócz niedoskonałego człowieka mógłby z głębi duszy wyrazić takie myśli?

11. Jakie relacje wzięte z życia podaje Biblia „dla naszego pouczenia”?

¹¹ Biblia jest dla nas atrakcyjna z jeszcze innego powodu. Często mówi o ludziach — zwykłych ludziach, którzy służyli lub nie służyli Bogu. Poznajemy ich przeżycia, troski i radości. Widzimy skutki ich decyzji. Takie relacje zostały spisane „dla naszego pouczenia” (Rzymian 15:4). Za pomocą rzeczywistych zdarzeń Jehowa uczy nas w sposób poruszający serce. Przeanalizujmy kilka przykładów.

12. Jakie znaczenie mają dla nas biblijne relacje o złych ludziach?

¹² Z Biblii dowiadujemy się o niewiernych, niegodziwych ludziach i o ich losie. Widzimy, do czego prowadzą różne przywary, dlatego lepiej rozumiemy ich zgubny wpływ. Co mogłoby nas dobitniej ostrzec przed nielojalnością niż autentyczne dzieje Judasza, który nikczemnie zdradził Jezusa? (Mateusza 26:14-16, 46-50; 27:3-10). Takie opisy oddziałują na nasze serca z większą siłą i pomagają nam zauważyć niepożądane cechy oraz się ich wyzbyć.

13. Jak Biblia pomaga nam zrozumieć, na czym polega przejawianie cennych przymiotów?

¹³ Na kartach Biblii poznajemy też wielu wiernych sług Bożych. Czytamy o ich oddaniu i lojalności. Widzimy u nich przymioty, jakie musimy pielęgnować, by zbliżyć się do Boga. Pomyślmy chociażby o wierze. W Biblii podano, czym jest i jakie ma znaczenie w zabieganiu o uznanie Boże (Hebrajczyków 11:1, 6). Ale przedstawiono również wymowne przykłady jej okazywania. Przypomnijmy sobie wiarę Abrahama, który chciał złożyć w ofierze Izaaka (Rodzaju, rozdział 22; Hebrajczyków 11:17-19). Dzięki takim relacjom słowo „wiara” nabiera głębszego sensu i staje się bardziej zrozumiałe. Jakże mądrze postępuje Jehowa, skoro nie tylko wzywa nas do przejawiania cennych przymiotów, ale też pokazuje, jak to robili inni ludzie!

14, 15. Co Biblia mówi o pewnej kobiecie, która przyszła do świątyni, i czego się z tego uczymy o Jehowie?

¹⁴ Prawdziwe historie opisane w Biblii często uczą nas czegoś o osobowości Jehowy. Zapewne pamiętamy, co powiedziano o kobiecie, którą Jezus zobaczył w świątyni. Usiadł naprzeciw skarbon i przyglądał się ludziom wrzucającym datki. Wielu bogaczy dawało „ze swojego nadmiaru”. Jezus jednak zwrócił uwagę na ubogą wdowę. Ofiarowała „dwa pieniążki, mające znikomą wartość”.b Były to jej ostatnie pieniądze. Jezus, doskonale odzwierciedlający sposób myślenia Jehowy, oświadczył: „Ta biedna wdowa wrzuciła więcej niż ci wszyscy wrzucający pieniądze do skarbon”. Ze słów Jezusa wynika, że ofiarowała więcej niż pozostali razem wzięci (Marka 12:41-44; Łukasza 21:1-4; Jana 8:28).

¹⁵ Czyż nie jest to znamienne, że spośród wszystkich ludzi, którzy owego dnia przyszli do świątyni, w Biblii opisano tylko tę wdowę? Na jej przykładzie Jehowa pokazał nam, jak bardzo ceni innych. Z radością przyjmuje to, co dajemy Mu ze szczerego serca, i nie porównuje nas z drugimi. Trudno o lepszy sposób przedstawienia nam tej krzepiącej prawdy!

16, 17. Jak mądrość Jehowy uwidacznia się w tym, czego nie umieścił w swym Słowie?

¹⁶ W liście do ukochanej osoby zapewne nie zdołasz opisać wszystkiego. Musisz starannie ocenić, co poruszyć. Podobnie postąpił Jehowa — wspomniał w swoim Słowie tylko o niektórych osobach i wydarzeniach. W opisach tych nie zawsze są wszystkie szczegóły (Jana 21:25). Kiedy na przykład Biblia mówi o wyrokach Bożych, nie daje odpowiedzi na każde pytanie, jakie mogłoby się nam nasunąć. Ale nawet w tym, czego Jehowa nie umieścił w swym Słowie, uwidacznia się Jego mądrość. Jak to rozumieć?

¹⁷ Biblia została napisana w taki sposób, by można było sprawdzić, co jest w naszych sercach. W Liście do Hebrajczyków 4:12 powiedziano: „Słowo Boże jest żywe i oddziałuje z mocą, i jest ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, i przenika aż do rozdzielenia duszy i ducha, (...) i jest zdolne rozeznać myśli i zamiary serca”. Treść Biblii przenika do naszego wnętrza i ujawnia nasze prawdziwe myśli i pobudki. Kto ją czyta z krytycznym nastawieniem, nieraz gorszy się relacjami, które nie zawierają szczegółów mogących go zadowolić. Może nawet powątpiewa, czy Jehowa naprawdę przejawia miłość, mądrość i sprawiedliwość.

18, 19. (a) Dlaczego nie powinniśmy się niepokoić, jeśli jakiś fragment Biblii rodzi pytania, na które nie umiemy od razu odpowiedzieć? (b) Co jest potrzebne, by rozumieć Słowo Boże, i jak to świadczy o wielkiej mądrości Jehowy?

¹⁸ Jeżeli natomiast studiujemy Biblię z czystych pobudek, poznajemy Jehowę takiego, jaki jest ukazany w całej Biblii. Dlatego nie martwimy się, gdy jakiś jej fragment rodzi pytania, na które nie znajdujemy od razu odpowiedzi. Oto przykład: Kiedy układasz spory obraz z puzzli, być może początkowo niektóre elementy trudno ci odszukać albo dopasować. Jeśli jednak poskładałeś ich dość dużo, potrafisz sobie wyobrazić, jak powinna wyglądać całość. Podobnie gdy studiujemy Biblię, stopniowo dowiadujemy się o Jehowie różnych szczegółów i z czasem uzyskujemy pełniejszy obraz tego, jakim jest Bogiem. A jeśli nawet pewnych urywków nie rozumiemy albo nie umiemy dopasować do osobowości Jehowy, wiemy o Nim z Biblii wystarczająco dużo, by nie wątpić w Jego niezmienną miłość i sprawiedliwość.

¹⁹ Chcąc więc dobrze poznać Słowo Boże, musimy czytać i studiować je z otwartym umysłem i sercem. Czyż nie świadczy to o wielkiej mądrości Jehowy? Zdolni ludzie nieraz piszą książki zrozumiałe tylko dla „mędrców i intelektualistów”. Ale dzieło, które potrafią zrozumieć jedynie osoby właściwie usposobione, mógł stworzyć wyłącznie mądry Bóg! (Mateusza 11:25).

20. Dlaczego tylko Jehowa potrafi nam wskazać najlepszą drogę życiową i jaką pomocą jest dla nas Biblia?

²⁰ W swym Słowie Jehowa pokazuje nam najlepszą drogę życiową. Jako nasz Stwórca, zna nasze potrzeby lepiej niż my sami. A podstawowe potrzeby człowieka pozostają niezmienne — zawsze pragniemy czuć się kochani i szczęśliwi oraz utrzymywać dobre stosunki z innymi. Biblia jest skarbnicą „praktycznej mądrości”, która pomaga nam wieść sensowne życie (Przysłów 2:7). Co prawda każda z czterech części niniejszego podręcznika zawiera rozdział wyjaśniający, jak wprowadzać w czyn mądre rady biblijne, ale rozważmy tu choć jeden przykład.

21-23. Jakie mądre rady pomagają nam powściągać gniew i wystrzegać się chowania urazy?

²¹ Czy zauważyliśmy, że ludzie, którzy chowają urazę, często w końcu wyrządzają krzywdę samym sobie? Uraza jest w życiu ciężkim brzemieniem. Pochłania myśli oraz ograbia ze spokoju i radości. Z badań naukowych wynika, że długotrwały gniew zwiększa ryzyko zachorowania na serce i nabawienia się mnóstwa innych przewlekłych chorób. Na długo przed przeprowadzeniem takich badań można było znaleźć w Biblii mądrą radę: „Zaniechaj gniewu i zostaw złość” (Psalm 37:8). Ale jak to robić?

²² Słowo Boże zawiera następującą rozsądną wskazówkę: „Wnikliwość człowieka powściąga jego gniew i jest rzeczą piękną, gdy przechodzi on do porządku nad występkiem” (Przysłów 19:11). Przymiot ten każe nie poprzestawać na powierzchownej ocenie, lecz sięgać głębiej. Dzięki wnikliwości nabiera się zrozumienia, które pomaga dociec, dlaczego ktoś się wyraził czy zachował tak, a nie inaczej. Gdy staramy się pojąć czyjeś rzeczywiste uczucia, motywy postępowania i zaistniałe okoliczności, łatwiej nam wyzbyć się nieprzyjaznych myśli oraz niechęci.

²³ Biblia radzi jeszcze: „Dalej znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem” (Kolosan 3:13). Zwrot „dalej znoście jedni drugich” zachęca do okazywania innym cierpliwości i do przymykania oczu na ich słabostki, które mogą nas irytować. Taka wyrozumiałość chroni nas przed żywieniem małostkowej urazy. Słowo „przebaczajcie” kryje w sobie myśl o puszczeniu czegoś w niepamięć. Nasz mądry Bóg wie, że jeśli tylko istnieją uzasadnione powody, powinniśmy innym przebaczać. Przynosi to im pożytek, a nam zapewnia spokój umysłu i serca (Łukasza 17:3, 4). Bez wątpienia Słowo Boże to skarbnica mądrości!

24. Co daje kierowanie się w życiu mądrością Bożą?

²⁴ Kierując się bezgraniczną miłością, Jehowa zapragnął przekazać nam pewne informacje. Wybrał najlepszą formę — „list”, który spisali ludzie pobudzani duchem świętym. Uwidacznia się w nim mądrość samego Jehowy, mądrość ‛nader wiarogodna’ (Psalm 93:5). Gdy uwzględniamy ją w naszym życiu i opowiadamy o niej bliźnim, zbliżamy się do naszego wszechmądrego Boga. W następnym rozdziale omówimy inny niezwykły przykład dalekowzrocznej mądrości Jehowy: Jego zdolność przewidywania przyszłości i urzeczywistniania zamierzeń.