Nasze warunkowe podporządkowanie władzom zwierzchnim

„Istnieje zatem nieodparta racja, byście się podporządkowali” (RZYMIAN 13:5).

 1. Czego doznali Świadkowie Jehowy z rąk nazistowskich władz zwierzchnich i czy było to następstwem ‛czynienia zła’?

DNIA 7 stycznia 1940 roku zgilotynowano Franza Reitera oraz pięciu innych młodych Austriaków. Byli Bibelforscherami, czyli Świadkami Jehowy, i zginęli, ponieważ sumienie nie pozwalało im walczyć za hitlerowską Trzecią Rzeszę. Reiter należał do tysięcy Świadków, którzy podczas drugiej wojny światowej oddali życie za swoją wiarę. Jeszcze większa była liczba tych, którzy przeżyli długie lata obozów koncentracyjnych. Czy „miecz” nazistowskich władz zwierzchnich spadł na nich wszystkich za ‛czynienie zła’? (Rzymian 13:4). W żadnym wypadku! Z dalszych słów Pawła wynika, że mimo krzywd doznawanych od władz chrześcijanie ci byli posłuszni nakazom Bożym z 13 rozdziału Listu do Rzymian.

 2. Z jakiej nieodpartej racji trzeba się podporządkowywać władzom zwierzchnim?

² W Rzymian 13:5 apostoł pisze: „Istnieje zatem nieodparta racja, byście się podporządkowali — nie tylko ze względu na ten gniew, lecz także ze względu na sumienie”. Wcześniej Paweł mówił o uległości okazywanej ze względu na „miecz”, który noszą sprawujący rządy. Teraz jednak podaje ważniejszy powód — sumienie. Usilnie staramy się służyć Bogu „z czystym sumieniem” (2 Tymoteusza 1:3). Pismo Święte każe nam podporządkowywać się władzom zwierzchnim, a my jesteśmy posłuszni, gdyż chcemy czynić to, co dobre w oczach Boga (Hebrajczyków 5:14, Bw). Idąc za głosem biblijnie wyszkolonego sumienia wykonujemy wolę rządzących — nawet wtedy, gdy nikt z ludzi nas nie pilnuje (por. Kaznodziei 10:20).

„Dlatego też płacicie podatki”

 3, 4. Z czego znani są Świadkowie Jehowy i dlaczego chrześcijanie powinni płacić podatki?

³ Jakiś czas temu w Nigerii doszło do rozruchów na tle płacenia podatków. Były ofiary w ludziach i władze wezwały na pomoc wojsko. Żołnierze wkroczyli do Sali Królestwa, gdzie właśnie odbywało się zebranie, i zażądali wyjaśnień co do charakteru tego zgromadzenia. Kiedy dowódca stwierdził, że Świadkowie Jehowy studiują tu Biblię, rozkazał żołnierzom wyjść i powiedział: „Świadkowie Jehowy nie podburzają przeciw płaceniu podatków”.

⁴ Obecni tam nigeryjscy Świadkowie byli znani z tego, że postępują według słów Pawła: „Dlatego też płacicie podatki, skoro dla Boga wytrwale pełnią służbę publiczną w tym właśnie celu” (Rzymian 13:6). Kiedy Jezus podawał regułę: „Spłacajcie więc Cezarowi, co należy do Cezara”, miał na myśli podatki (Mateusza 22:21). Władze świeckie troszczą się o drogi, ochronę policyjną oraz wiele innych spraw. Często z tego korzystamy. Na pewno powinniśmy im za to płacić przez wnoszenie podatków.

„Oddawajcie każdemu, co mu się należy”

 5. Co znaczą słowa „oddawajcie każdemu, co mu się należy”?

⁵ Paweł pisze dalej: „Oddawajcie każdemu, co mu się należy: kto żąda podatku, temu podatek; kto żąda daniny, temu daninę; kto żąda bojaźni, taką bojaźń; kto żąda szacunku, temu taki szacunek” (Rzymian 13:7). Słowo „każdemu” obejmuje wszystkie władze świeckie, które są publicznym sługą Bożym. Nie ma tu żadnego wyjątku. Płacimy podatki, nawet gdyby panujący system polityczny komuś z nas się nie podobał. Jeżeli na naszym terenie religie są zwolnione od podatków, zbory mogą z tego skorzystać. I podobnie jak inni obywatele chrześcijanin może się powoływać na wszelkie przepisy dotyczące zmniejszenia obciążeń podatkowych. Ale nikt z nas nie powinien nieuczciwie uchylać się od regulowania takich należności (por. Mateusza 5:41; 17:24-27).

 6, 7. Dlaczego powinniśmy płacić podatki, choćby pieniądze przeznaczano na coś, z czym się nie zgadzamy, albo choćby władze nas prześladowały?

⁶ Załóżmy jednak, że podatek wydaje się nam niesprawiedliwy. Albo jak postąpić, gdy część tych pieniędzy przeznacza się na coś, z czym się nie zgadzamy, powiedzmy na bezpłatne przerywanie ciąży, banki krwi lub przedsięwzięcia sprzeczne z naszymi poglądami na sprawę neutralności? Mimo to płacimy wszystkie podatki. Odpowiedzialność za gospodarowanie tymi dochodami ponosi władza. Nie jesteśmy upoważnieni do jej osądzania. Bóg jest „Sędzią ziemi” i w słusznym czasie rządy odpowiedzą przed Nim za to, jak korzystały ze swych uprawnień (Psalm 94:2; Jeremiasza 25:31). Dopóki do tego nie dojdzie, musimy płacić podatki.

⁷ A jeśli władze nas prześladują? Nic to nie zmienia, ponieważ dalej codziennie korzystamy z różnych usług. Na temat prześladowanych Świadków Jehowy z pewnego kraju afrykańskiego powiedziano w wydawanym w San Francisco piśmie Examiner: „Można by ich uznać za wzorowych obywateli. Rzetelnie płacą podatki, pielęgnują chorych, zwalczają analfabetyzm”. Tak jest, ci prześladowani Świadkowie płacili podatki.

„Bojaźń” i „szacunek”

 8. Czym jest „bojaźń”, jaką okazujemy władzom?

⁸ „Bojaźń” wspomniana w Rzymian 13:7 nie jest przejawem tchórzostwa, lecz raczej szacunku dla władzy świeckiej, obawy przed naruszeniem wydawanego przez nią prawa. Okazujemy go ze względu na stanowisko służbowe, niekoniecznie z uwagi na osobę, która piastuje dany urząd. Rzymskiego imperatora Tyberiusza proroctwo biblijne nazwało „tym, który ma być wzgardzony” (Daniela 11:21). Był jednak cesarzem i dlatego od chrześcijan należała się mu bojaźń i szacunek.

 9. Jak między innymi okazujemy szacunek ziemskim władzom?

⁹ Jeśli chodzi o szacunek, stosujemy się do nakazu Jezusa, by nie tytułować ludzi pełniących funkcje religijne (Mateusza 23:8-10). Natomiast darzymy nim przedstawicieli władz świeckich i chętnie używamy w stosunku do nich wszelkich wymaganych tytułów. Zwracając się do namiestników rzymskich Paweł określał ich mianem „dostojny” (Dzieje Apostolskie 26:25, BT). Daniel mówił do Nabuchodonozora: „Panie mój!” (Daniela 4:16, Bw [4:19, NW]). Dzisiejsi chrześcijanie mogą stosować takie zwroty grzecznościowe, jak „Wasza wysokość” lub „Wasza Królewska Mość”. Mogą wstać, gdy sędzia wchodzi na salę rozpraw, albo z szacunkiem złożyć ukłon władcy, jeśli tak każe zwyczaj.

Podporządkowanie warunkowe

10. Jak Jezus wskazał, że żądania władz świeckich wobec chrześcijan mają swoje granice?

¹⁰ Skoro Świadkowie Jehowy podporządkowują się ziemskim rządom, to dlaczego Franza Reitera oraz tylu innych spotkał taki los? Otóż nasze podporządkowanie jest warunkowe, a rządzący nie zawsze godzą się z faktem, że Biblia zakreśla ich żądaniom granice. Jeśli domagają się czegoś, co narusza wyszkolone sumienie chrześcijańskie, to przekraczają swe uprawnienia otrzymane od Boga. Jezus wskazał na to słowami: „Spłacajcie więc Cezarowi, co należy do Cezara, a co jest Boże — Bogu” (Mateusza 22:21). Kiedy Cezar rości sobie prawo do czegoś, co należy do Boga, musimy dać pierwszeństwo Bogu.

11. Jaka powszechnie uznawana zasada dowodzi istnienia granic zakreślonych żądaniom władz ludzkich?

¹¹ Czy taka postawa jest wywrotowa albo zdradziecka? Żadną miarą. W gruncie rzeczy stanowi rozszerzone zastosowanie zasady uznawanej przez najbardziej cywilizowane narody. Niejaki Peter von Hagenbach, żyjący w XV wieku, stanął przed sądem pod zarzutem wprowadzenia terroru na terenach europejskich podległych jego władzy. Na próżno argumentował, że jedynie wykonywał rozkazy swego pana, księcia Burgundii. Twierdzenie, jakoby osoba popełniająca okrucieństwa nie ponosiła winy, jeśli działała na polecenie władzy zwierzchniej, wysuwano odtąd wielokrotnie. Uciekali się do niego zwłaszcza hitlerowscy zbrodniarze wojenni podczas procesu norymberskiego. Najczęściej odrzucano taką argumentację. W uzasadnieniu wyroku Międzynarodowy Trybunał Wojskowy oświadczył: „Powinności jednostek wynikające z prawa międzynarodowego są ważniejsze od obowiązków nakładanych przez pojedyncze państwo”.

12. Jakie mamy biblijne przykłady sług Bożych, którzy odmówili spełnienia wygórowanych żądań ze strony władz?

¹² Słudzy Boży zawsze byli zdania, że ich podyktowane sumieniem podporządkowanie władzom zwierzchnim ma swoje granice. Mniej więcej wtedy, gdy w Egipcie urodził się Mojżesz, faraon nakazał dwom hebrajskim położnym zabić każdego izraelskiego noworodka płci męskiej. Mimo to zostawiały chłopców przy życiu. Czy takie nieposłuszeństwo było czymś złym? Nie, kierowały się bowiem sumieniem otrzymanym od Boga, a On im za to błogosławił (Wyjścia 1:15-20). Kiedy Izraelici byli na wygnaniu w Babilonie, Nabuchodonozor zażądał od swych urzędników, między innymi od Hebrajczyków: Szadracha, Meszacha i Abednega, by oddali pokłon przed posągiem, który wzniósł na równinie Dura. Trzej Hebrajczycy odmówili. Czy był to błąd? Nie, gdyż wypełnienie rozkazu króla równałoby się nieposłuszeństwu wobec prawa Bożego (Wyjścia 20:4, 5; Daniela 3:1-18).

‛Słuchać Boga jako władcy’

13. Jaki przykład dali pierwsi chrześcijanie w kwestii warunkowego posłuszeństwa władzom zwierzchnim?

¹³ Podobnie zareagowali apostołowie Piotr i Jan, gdy władze żydowskie kazały im przestać głosić o Jezusie. Odparli: „Czy to jest sprawiedliwe w oczach Bożych słuchać was bardziej niż Boga, rozsądźcie sami” (Dzieje Apostolskie 4:19; 5:29). Nie mogli milczeć. Czasopismo The Christian Century kieruje uwagę na inny przykład zgodnej z sumieniem postawy dawnych chrześcijan: „Pierwsi chrześcijanie nie służyli w siłach zbrojnych. Roland Bainton pisze, iż ‛nie ma żadnego dowodu na to, żeby od zakończenia okresu nowotestamentowego do dziesięciolecia 170-180 po Chr. chrześcijanie służyli w armii’ (Christian Attitudes Toward War and Peace, Abingdon, 1960, ss. 67, 68). (...) Według Swifta Justyn Męczennik ‛uważał powstrzymywanie się chrześcijan od aktów przemocy za coś oczywistego’”.

14, 15. Jakie zasady biblijne rządziły warunkowym posłuszeństwem pierwszych chrześcijan wobec władz?

¹⁴ Dlaczego pierwsi chrześcijanie nie pełnili służby wojskowej? Bez wątpienia każdy z nich starannie studiował Pismo Święte i prawa Boże i sam podejmował decyzję według swego biblijnie wyszkolonego sumienia. Byli neutralni, ‛nie należeli do świata’ i z tej racji nie mogli stawać po niczyjej stronie w świeckich konfliktach (Jana 17:16; 18:36). Co więcej, stanowili własność Boga (2 Tymoteusza 2:19). Oddanie życia za państwo oznaczałoby ofiarowanie Cezarowi tego, co Boże. Ponadto tworzyli międzynarodową społeczność braterską, którą zespalała więź miłości (Jana 13:34, 35; Kolosan 3:14; 1 Piotra 4:8; 5:9). Sumienie nie pozwalało im chwytać za broń, ponieważ mogliby zabić kogoś ze swych współwyznawców.

¹⁵ Chrześcijanie nie mogli też uczestniczyć w powszechnie praktykowanych obrzędach religijnych, takich jak oddawanie czci cesarzowi. W rezultacie uchodzili za „dziwaków i niebezpiecznych i nic dziwnego, że drudzy odnosili się do nich podejrzliwie” (W. A. Smart, Still the Bible Speaks). Wprawdzie w myśl słów Pawła powinni byli ‛oddawać temu, kto żąda bojaźni, taką bojaźń’, nie zapominali jednak o większej bojaźni, czyli respekcie — przed Jehową (Rzymian 13:7; Psalm 86:11). Sam Jezus powiedział: „Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz nie zdołają zabić duszy; ale bójcie się raczej Tego, który potrafi tak duszę, jak i ciało zgładzić w Gehennie” (Mateusza 10:28).

16. (a) W związku z jakimi kwestiami chrześcijanie muszą się dobrze zastanowić nad swym podporządkowaniem władzom zwierzchnim? (b) Na co wskazuje tekst w ramce na stronie 27?

¹⁶ Jako chrześcijanie, stajemy dziś w obliczu podobnych prób. Nie wolno nam brać udziału w żadnej współczesnej formie bałwochwalstwa, takiej jak oddawanie czci wizerunkom czy symbolom przez określone gesty albo przypisywanie zbawienia człowiekowi lub organizacji (1 Koryntian 10:14; 1 Jana 5:21). Ponadto wzorem pierwszych uczniów Jezusa nie możemy odstąpić od naszej neutralności chrześcijańskiej (por. 2 Koryntian 10:4).

„Łagodne usposobienie i głęboki szacunek”

17. Jakiej rady udzielił Piotr tym, którzy cierpią ze względu na sumienie?

¹⁷ Na temat naszej postawy zgodnej z sumieniem apostoł Piotr napisał: „Jest to rzecz miła, jeśli ktoś ze względu na sumienie wobec Boga znosi utrapienie i cierpi niesprawiedliwie” (1 Piotra 2:19). Istotnie, gdy mimo prześladowań chrześcijanin trwa niewzruszenie, jest miły Bogu, a prócz tego sam odnosi pożytek, ponieważ jego wiara wzmacnia się i uszlachetnia (Jakuba 1:2-4; 1 Piotra 1:6, 7; 5:8-10). Piotr napisał też: „Gdybyście mieli cierpieć za sprawiedliwość, będziecie szczęśliwi. Jednakże czego się oni boją, tego wy się nie bójcie ani nie popadajcie we wzburzenie. Ale uświęcajcie w swych sercach Chrystusa jako Pana, będąc zawsze gotowi podjąć obronę przed każdym, kto się od was domaga uzasadnienia nadziei, jaką macie w sobie, lecz czyńcie to w łagodnym usposobieniu i z głębokim szacunkiem” (1 Piotra 3:14, 15). Naprawdę praktyczna rada!

18, 19. Jak w sytuacji, gdy władze krępują naszą wolność wielbienia, pomocą okazuje się głęboki szacunek i rozwaga?

¹⁸ Czasami dochodzi do prześladowań, gdyż rządzący opacznie rozumieją postawę chrześcijan albo przywódcy religijni chrześcijaństwa przedstawiają im Świadków Jehowy w fałszywym świetle. Zapoznanie władz z faktami może wtedy poprawić sytuację. Łagodne usposobienie i głęboki szacunek powstrzymują chrześcijanina od toczenia fizycznej walki z prześladowcami. Niemniej w obronie swej wiary korzysta on z wszelkich dostępnych środków prawnych. Resztę powierza Jehowie (Filipian 1:7; Kolosan 4:5, 6).

¹⁹ Głęboki szacunek pobudza też chrześcijanina do okazywania władzom posłuszeństwa, dopóki nie narusza to jego sumienia. Na przykład gdyby zakazano zebrań zborowych, słudzy Jehowy mogą karmić się z Jego stołu w sposób mniej rzucający się w oczy. Najwyższy Władca, Jehowa Bóg, powiedział nam przez Pawła: „Zważajmy (...) jedni na drugich, aby się pobudzać do miłości i szlachetnych uczynków, nie opuszczając naszych wspólnych zebrań, jak to niektórzy mają w zwyczaju” (Hebrajczyków 10:24, 25). Zebrania takie można przecież urządzać z zachowaniem ostrożności. Nawet jeśli odbywają się w nielicznym gronie, możemy ufać, że spoczywa na nich błogosławieństwo Boże (por. Mateusza 18:20).

20. Jak mogą sobie radzić chrześcijanie w obliczu zakazu głoszenia dobrej nowiny publicznie?

²⁰ Gdzieniegdzie władze zakazują publicznego głoszenia dobrej nowiny. W takim wypadku chrześcijanie pamiętają o słowach Najwyższego Władcy przekazanych przez samego Jezusa: „Wpierw dobra nowina musi być głoszona wśród wszystkich narodów” (Marka 13:10). Toteż bez względu na konsekwencje są posłuszni Najwyższej Władzy. Gdzie tylko było to możliwe, apostołowie głosili publicznie i od domu do domu. Ale istnieją jeszcze inne sposoby docierania do ludzi, takie jak świadczenie nieoficjalne (Jana 4:7-15; Dzieje Apostolskie 5:42; 20:20). Często władze nie będą nam przeszkadzać, gdy podczas głoszenia będziemy używać samej Biblii — tym bardziej więc wszyscy Świadkowie powinni być dobrze wyszkoleni w przekonywaniu na podstawie Pisma Świętego (por. Dzieje Apostolskie 17:2, 17). Śmiałość połączona z szacunkiem często pozwala okazywać posłuszeństwo Jehowie bez narażania się na gniew władz zwierzchnich (Tytusa 3:1, 2).

21. Co pozostaje chrześcijanom, gdy Cezar nieubłaganie ich prześladuje?

²¹ Niekiedy jednak władze są nieubłagane wobec prześladowanych chrześcijan. Wtedy pozostaje nam tylko zachowywać czyste sumienie i nie przestawać czynić dobrze. Młody Franz Reiter miał do wyboru: wyprzeć się wiary albo umrzeć. Ponieważ nie mógł zaprzestać oddawania czci Bogu, odważnie poszedł na śmierć. Wieczorem przed egzekucją pisał do swej matki: „Jutro rano zostanę stracony. Bóg dodaje mi sił tak jak wszystkim prawdziwym chrześcijanom w przeszłości (...). Jeśli będziesz trwać niewzruszenie aż do śmierci, spotkamy się przy zmartwychwstaniu”.

22. Jaka nadzieja nam przyświeca i czego do tego czasu musimy się trzymać?

²² Pewnego dnia cała ludzkość będzie podlegać tylko jednemu prawu — prawu Jehowy Boga. Do tego czasu musimy respektować postanowienie Boże i z czystym sumieniem okazywać warunkowe podporządkowanie władzom zwierzchnim, będąc zarazem we wszystkim posłuszni naszemu Suwerennemu Panu, Jehowie (Filipian 4:5-7).

Czy sobie przypominasz?

◻ Z jakiej nieodpartej racji trzeba się podporządkowywać władzom świeckim?

◻ Dlaczego powinniśmy bez wahania płacić podatki nałożone przez Cezara?

◻ Jak powinniśmy okazywać władzom szacunek?

◻ Dlaczego nasze podporządkowanie Cezarowi jest tylko warunkowe?

◻ Jak powinniśmy postąpić, gdy Cezar nas prześladuje żądając czegoś, co należy do Boga?

[Ramka na stronie 27]

Z szacunkiem, lecz bez oddawania czci

Pewnego przedpołudnia dziewczynka z Kanady imieniem Terra, będąca świadkiem na rzecz Jehowy, zauważyła podczas lekcji, że nauczyciel wywołał na chwilę z klasy jedną uczennicę. Wkrótce potem ściszonym głosem poprosił Terrę, żeby poszła z nim do gabinetu dyrektora.

Kiedy ją tam zaprowadził, zobaczyła flagę kanadyjską ułożoną w fałdy na biurku. Kazał jej na nią napluć! Twierdził, że chyba nic nie stoi temu na przeszkodzie, skoro Terra nie śpiewa hymnu państwowego ani nie pozdrawia sztandaru. Dziewczynka odmówiła, wyjaśniając, że chociaż Świadkowie Jehowy nie oddają czci sztandarowi, to jednak go szanują.

Po powrocie do klasy nauczyciel oznajmił, że właśnie przeprowadził pewien eksperyment. Zabrał dwie uczennice, każdą osobno, do gabinetu dyrektora i polecił im napluć na flagę. Pierwsza usłuchała, choć uczestniczy w ceremoniach patriotycznych. Natomiast Terra nie śpiewa hymnu ani nie pozdrawia sztandaru, a mimo to nie zgodziła się tak go zbezcześcić. Nauczyciel wyjaśnił, że to Terra okazała należny szacunek (z Rocznika Świadków Jehowy na rok 1990).

[Prawa własności do ilustracji, strona 23]

French Embassy Press & Information Division

USSR Mission to the UN