ROZDZIAŁ 1
„Oto nasz Bóg”
1, 2. (a) Jakie pytania chciałbyś zadać Bogu? (b) O co zapytał Boga Mojżesz?
CZY potrafisz sobie wyobrazić, że rozmawiasz z Bogiem? Już na samą myśl o tym jesteś do głębi przejęty — przemawia do ciebie Władca Wszechświata! Po chwilowym wahaniu zdobywasz się na odpowiedź. On cię wysłuchuje i znów się odzywa, co więcej, pozwala ci zadać dowolne pytanie. O co chciałbyś zapytać?
2 Dawno temu żył ktoś, kto znalazł się w takiej sytuacji. Nazywał się Mojżesz. Postanowił zadać Bogu pytanie, które chyba cię zaskoczy. Nie próbował dowiedzieć się czegoś o sobie, swej przyszłości czy nawet o losie rodzaju ludzkiego. Zapytał Boga o imię. Może się to wydawać dziwne, bo przecież już je znał. Musiał więc mieć na myśli coś więcej. W gruncie rzeczy zadał najważniejsze z możliwych pytań. Odpowiedź na nie dotyczy każdego z nas. Może nam pomóc uczynić decydujący krok w nawiązaniu bliskiej więzi z Bogiem. W jaki sposób? Przeanalizujmy tamtą niezwykłą rozmowę.
3, 4. Jakie wydarzenia poprzedziły rozmowę Mojżesza z Bogiem i co było jej tematem?
3 Mojżesz miał 80 lat. Od 40 lat przebywał na wygnaniu z dala od swego ludu, od Izraelitów, będących niewolnikami w Egipcie. Kiedy pewnego dnia pilnował stad teścia, zobaczył coś osobliwego — ciernisty krzew, który płonął, lecz się nie spalał. Po prostu stał w płomieniach, jaśniejąc niczym znak świetlny na zboczu góry. Mojżesz podszedł bliżej, żeby mu się przyjrzeć. Ku jego zdumieniu z ognia rozległ się głos! To Bóg za pośrednictwem anioła nawiązał z nim rozmowę. Jak zapewne wiesz, polecił wtedy Mojżeszowi, by bez wahania porzucił spokojne życie, wrócił do Egiptu i wyzwolił Izraelitów (Wyjścia 3:1-12).
4 W tym momencie Mojżesz mógł zadać Bogu każde pytanie. Zwróćmy jednak uwagę, jakie wybrał: „Załóżmy, że teraz pójdę do synów Izraela i powiem im: ‚Bóg waszych praojców posłał mnie do was’, a oni rzekną do mnie: ‚Jakie jest jego imię?’ Co mam im powiedzieć?” (Wyjścia 3:13).
5, 6. (a) Jaką prostą, ale ważną prawdę odsłania pytanie Mojżesza? (b) W jaki karygodny sposób ludzie traktują imię własne Boga? (c) Dlaczego to takie istotne, że Bóg wyjawił ludzkości swe imię?
5 Pytanie to przede wszystkim nasuwa wniosek, że Bóg ma imię. Tej prostej prawdy nie wolno bagatelizować. A jednak wielu to czyni. Z mnóstwa przekładów Biblii usunięto imię własne Boga i zastąpiono je tytułami, takimi jak „Pan” czy „Bóg”. To jedno z najsmutniejszych i najbardziej karygodnych działań podjętych ze względów religijnych. Pomyślmy: Gdy zawieramy nową znajomość, czy nie poznajemy najpierw czyjegoś imienia lub nazwiska? Podobnie jest wtedy, gdy zapoznajemy się z Bogiem. Nie jest On bezimiennym, dalekim bytem, którego nie można poznać ani zrozumieć. Mimo swej niewidzialności jest osobą i ma imię — imię Jehowa.
6 Wyjawiając swe imię, Bóg czyni coś niezwykłego i przejmującego — zaprasza, byśmy się do Niego zbliżyli i Go poznali. Pragnie, żebyśmy podjęli najmądrzejszą z życiowych decyzji, mianowicie nawiązali z Nim zażyłe stosunki. Ale nie poprzestaje na wyjawieniu swojego imienia. Pomaga nam też zrozumieć, co się za nim kryje.
Znaczenie imienia Bożego
7. (a) Jak można oddać znaczenie imienia Bożego? (b) Czego w gruncie rzeczy chciał się dowiedzieć Mojżesz, gdy pytał Boga o Jego imię?
7 Jehowa wybrał sobie imię o bardzo głębokiej treści. Uważa się, że jego znaczenie można oddać zwrotem: „On powoduje, że się staje”. Jehowa nie ma sobie równego w całym wszechświecie — to On powołał wszystko do istnienia i powoduje, że wszystkie Jego zamiary stają się rzeczywistością. Niewątpliwie budzi to w nas szacunek, podziw i lęk. Ale czy imię Boże zawiera w sobie wyłącznie taką myśl? Mojżesz oczywiście wiedział, że Jehowa jest Stwórcą, i znał Jego imię. Ludzie posługiwali się nim od stuleci. Nie ulega zatem wątpliwości, że gdy spytał Boga o imię, chciał dowiedzieć się czegoś więcej — chciał lepiej poznać osobę o tym imieniu. Dociekał niejako: „Co mogę o Tobie powiedzieć Twemu ludowi, Izraelowi, żeby wzmocnić jego wiarę w Ciebie i przekonać go, że naprawdę zostanie wybawiony?”
8, 9. (a) Jak Jehowa odpowiedział na pytanie Mojżesza i na czym polega częsty błąd w tłumaczeniu tej odpowiedzi? (b) Co oznaczają słowa: „Okażę się, kim się okażę”?
8 W odpowiedzi Jehowa skierował uwagę na fascynujący aspekt swej osobowości, który ma związek ze znaczeniem Jego imienia. Oznajmił Mojżeszowi: „Okażę się, kim się okażę” (Wyjścia 3:14). W wielu przekładach Biblii czytamy tu: „Jestem, który jestem”. Jednakże skrupulatne tłumaczenia wskazują, że Bóg nie potwierdził tu tylko swego istnienia. Wyjaśnił Mojżeszowi — a zarazem każdemu z nas — że będzie ‛się okazywał’ (czyli stanie się) wszystkim, co uzna za niezbędne do spełnienia swych obietnic. Przekład Josepha B. Rotherhama oddaje ten werset w taki bezpośredni sposób: „Stanę się, kimkolwiek zechcę”. Pewien znawca biblijnego języka hebrajskiego objaśnia to sformułowanie następująco: „Bez względu na sytuację czy potrzebę (...) Bóg ‛stanie się’ rozwiązaniem danego problemu”.
9 Co to oznaczało dla Izraelitów? Obojętnie, jaką by napotkali przeszkodę i w jak trudnym znaleźliby się położeniu, Jehowa miał się stać wszystkim, co było potrzebne, żeby oswobodzić ich z niewoli i zaprowadzić do Ziemi Obiecanej. Niewątpliwie imię to skłaniało do pokładania w Bogu ufności. Tak samo może oddziaływać na nas (Psalm 9:10). Dlaczego?
10, 11. Jak imię Jehowy skłania nas do myślenia o Nim jako o najlepszym i najbardziej wszechstronnym Ojcu? Objaśnij to na przykładzie.
10 Zilustrujmy to przykładem. Rodzice wiedzą, jakiej wszechstronności i elastyczności wymaga wychowywanie dzieci. Nieraz w ciągu jednego dnia muszą pełnić funkcje pielęgniarki, kucharza, nauczyciela, wykonawcy kary, sędziego i wielu innych osób. Często bywają przytłoczeni tak szerokim zakresem obowiązków. Widzą, iż dzieci mają do nich pełne zaufanie — nigdy nie wątpią, że tato lub mama potrafią uśmierzyć każdy ból, rozstrzygnąć każdy spór, naprawić każdą zepsutą zabawkę i odpowiedzieć na każde z pytań, które lęgną się bez końca w ich dociekliwych główkach. Nieraz rodzice czują się zakłopotani czy sfrustrowani z powodu swych braków. Mają wrażenie, że do wielu ról zupełnie się nie nadają.
11 Jehowa również jest kochającym Ojcem. Ale w Jego wypadku nie istnieje nic, czym w obrębie swych doskonałych zasad nie mógłby się stać, żeby zapewnić swym ziemskim dzieciom idealną opiekę. A zatem Jego imię, Jehowa, skłania nas do uznania Go za najwspanialszego Ojca, jakiego można sobie wyobrazić (Jakuba 1:17). Mojżesz i wszyscy inni wierni Izraelici szybko się przekonali, że Jehowa postępuje zgodnie ze swym imieniem. Z podziwem i lękiem patrzyli, jak staje się między innymi niezwyciężonym Wodzem, Panem żywiołów, niezrównanym Prawodawcą, Sędzią i Architektem, jak daje im żywność i wodę oraz dba o ich odzież i obuwie.
12. Jaki odmienny stosunek do Jehowy mieli faraon i Mojżesz?
12 A zatem Bóg podał swoje imię i wyjawił pewną niezwykłą prawdę mającą związek z tym imieniem. Ponadto swymi czynami dowiódł, że wszystko, co o sobie powiedział, jest prawdą. Bez wątpienia chce, byśmy Go znali. Jak na to reagujemy? Mojżesz pragnął znać Boga. Właśnie to gorące pragnienie ukształtowało jego życie i skłoniło go do nawiązania niezwykle bliskiej więzi z niebiańskim Ojcem (Liczb 12:6-8; Hebrajczyków 11:27). Niestety, niewielu współczesnych mu ludzi okazywało podobną gotowość. Kiedy Mojżesz wymienił imię Jehowy przed faraonem, butny władca Egiptu odparował: „Któż to jest Jehowa?” (Wyjścia 5:2). Nie chciał dowiedzieć się o Nim czegoś więcej. Arogancko zlekceważył Boga Izraela. Postawa taka jest dziś bardzo powszechna. Wskutek tego ludzie nie dostrzegają jednej z najważniejszych prawd — prawdy, że Jehowa jest Panem Wszechwładnym.
„Wszechwładny Pan, Jehowa”
13, 14. (a) Dlaczego w Biblii nadano Jehowie wiele tytułów? Wymień niektóre z nich (patrz ramka „Niektóre tytuły Jehowy”). (b) Dlaczego wyłącznie Jehowa ma prawo być nazywany „Wszechwładnym Panem”?
13 Ponieważ Jehowa jest tak wszechstronny, w Piśmie Świętym nadano Mu wiele różnych tytułów. Nie rywalizują one z Jego imieniem, lecz mówią nam więcej o Nim samym. Na przykład nazwano Go „Wszechwładnym Panem, Jehową” (2 Samuela 7:22). Ten wzniosły tytuł, występujący w Biblii setki razy, informuje nas o pozycji Jehowy. Jedynie On ma prawo być Władcą całego wszechświata. Rozważmy teraz, dlaczego.
14 Tylko Jehowa jest Stwórcą. W Księdze Objawienia 4:11 czytamy: „Godzien jesteś, Jehowo, Boże nasz, przyjąć chwałę i szacunek, i moc, ponieważ tyś stworzył wszystko i z twojej woli wszystko zaistniało i zostało stworzone”. Tych uroczystych słów nie można by odnieść do żadnej innej istoty. Wszystko we wszechświecie zawdzięcza swe istnienie Jehowie! Jako Pan Wszechwładny i Stwórca wszechrzeczy z całą pewnością zasługuje On na ‛chwałę, szacunek i moc’.
15. Dlaczego Jehowę nazwano „Królem Wieczności”?
15 Wyłącznie Jehowie przysługuje też tytuł „Króla Wieczności” (1 Tymoteusza 1:17; Objawienie 15:3). Co on oznacza? Ze względu na ograniczone możliwości naszych umysłów trudno nam to pojąć, ale Jehowa jest wieczny — czy sięgniemy w przeszłość, czy w przyszłość. W Psalmie 90:2 powiedziano: „Już od czasu niezmierzonego po czas niezmierzony ty jesteś Bogiem”. A zatem Jehowa nie miał początku, żył zawsze. Słusznie nazwano Go „Istniejącym od Dni Pradawnych”, bo istniał przez cały czas, jeszcze przed pojawieniem się we wszechświecie czegokolwiek lub kogokolwiek innego! (Daniela 7:9, 13, 22). Któż więc mógłby podważyć Jego prawo do tego, żeby być Panem Wszechwładnym?
16, 17. (a) Dlaczego nie możemy zobaczyć Jehowy i dlaczego nie powinno nas to dziwić? (b) W jakim sensie Jehowa jest bardziej realny niż to, co widzimy lub czego dotykamy?
16 Niektórzy jednak — tacy jak faraon — kwestionują wspomniane prawo. Wynika to po części z faktu, że niedoskonali ludzie zbytnio polegają na tym, co dostrzegają własnymi oczami. Tymczasem Pana Wszechwładnego nie da się zobaczyć. Jest istotą duchową, niewidzialną dla naszych oczu (Jana 4:24). Poza tym gdyby człowiek z krwi i kości bezpośrednio zetknął się z Jehową Bogiem, niechybnie by zginął. Sam Jehowa oznajmił Mojżeszowi: „Nie możesz zobaczyć mego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może mnie zobaczyć i pozostać przy życiu” (Wyjścia 33:20; Jana 1:18).
17 Nie powinno nas to dziwić. Mojżesz ujrzał zaledwie drobną cząstkę chwały Jehowy, i to najwyraźniej za pośrednictwem anioła. Z jakim skutkiem? Przez pewien czas twarz mu „promieniała”, tak iż Izraelici wręcz bali się na nią patrzeć (Wyjścia 33:21-23; 34:5-7, 29, 30). Bez wątpienia więc żaden zwykły człowiek nie mógłby zobaczyć Pana Wszechwładnego w całej Jego chwale! Czyżby zatem był On mniej realny niż to, co widzimy i czego dotykamy? W żadnym wypadku. Bez trudu przecież uznajemy realność wielu niewidzialnych rzeczy, takich jak wiatr, fale radiowe czy myśli. Poza tym Jehowa pozostaje niezmienny mimo upływu czasu — nawet jeśli w grę wchodzą niezliczone miliardy lat! W tym sensie jest znacznie bardziej realny niż to, co możemy pomacać lub zobaczyć, bo w sferze materialnej wszystko starzeje się i niszczy (Mateusza 6:19). Ale czy należy o Nim myśleć jedynie jak o abstrakcyjnej, bezosobowej sile albo nieokreślonej Praprzyczynie? Rozważmy to.
Bóg mający określoną osobowość
18. Co ujrzał w wizji Ezechiel i co symbolizują cztery oblicza „żywych stworzeń” z otoczenia Jehowy?
18 Chociaż Boga nie widzimy, różne ciekawe fragmenty Biblii pozwalają nam niejako zajrzeć do samego nieba. Przykładem może być pierwszy rozdział Księgi Ezechiela. Jej pisarz ujrzał w wizji niebiańską organizację Jehowy, przedstawioną jako olbrzymi rydwan. Szczególne wrażenie robi opis potężnych istot duchowych otaczających Jehowę (Ezechiela 1:4-10). Te „żywe stworzenia” są blisko z Nim związane, a ich wygląd mówi nam coś ważnego o Bogu, któremu służą. Każde z nich ma cztery oblicza — byka, lwa, orła i człowieka. Najwyraźniej symbolizują one cztery główne przymioty Jehowy (Objawienie 4:6-8, 10).
19. Symbolem jakiego przymiotu jest oblicze: (a) byka? (b) lwa? (c) orła? (d) człowieka?
19 W Biblii byk często wyobraża moc. To zupełnie słuszne, ponieważ jest zwierzęciem niezmiernie silnym. Lew w wielu wypadkach symbolizuje sprawiedliwość, gdyż prawdziwa sprawiedliwość wymaga odwagi — cechy, z której słyną lwy. Orły są znane z bystrego wzroku, bo nawet drobne przedmioty dostrzegają z odległości kilkuset metrów. Oblicze orła trafnie więc wyobraża dalekowzroczną mądrość Bożą. A twarz człowieka? Człowiek, stworzony na obraz Boga, wyróżnia się umiejętnością odzwierciedlania Jego dominującego przymiotu — miłości (Rodzaju 1:26). Na te aspekty osobowości Jehowy — moc, sprawiedliwość, mądrość i miłość — Biblia tak często kieruje uwagę, że można je nazwać Jego podstawowymi przymiotami.
20. Czy uzasadniony jest niepokój, iż osobowość Jehowy mogła się zmienić, i dlaczego tak odpowiadasz?
20 Ale czy Bóg nie mógł się zmienić przez tysiące lat, jakie upłynęły od czasu opisania Go w Biblii? Nie, Jego osobowość nie ulega przeobrażeniu. On sam oświadcza: „Ja bowiem jestem Jehowa; ja się nie zmieniłem” (Malachiasza 3:6). Jehowa nie zmienia się pod wpływem impulsu — w każdej sytuacji okazuje się doskonałym Ojcem. Zawsze uzewnętrznia najodpowiedniejsze aspekty swej osobowości. Wśród czterech Jego przymiotów dominuje miłość. Przejawia się we wszystkich Jego poczynaniach — również w sposobie korzystania ze sprawiedliwości, mądrości i mocy. O Nim samym oraz o tym Jego przymiocie Biblia mówi coś niezwykłego: „Bóg jest miłością” (1 Jana 4:8). Rzecz ciekawa, nie powiedziano tu, że Bóg okazuje miłość, ale że jest miłością. Kieruje się nią w każdym swym działaniu, gdyż stanowi ona istotę Jego natury.
„Oto nasz Bóg”
21. Jak będziemy się czuć w miarę coraz lepszego poznawania przymiotów Jehowy?
21 Czy widziałeś kiedyś, jak małe dziecko pokazuje swym rówieśnikom ojca i z rozbrajającą radością i dumą mówi: „To mój tatuś”? Podobnie myślą o Jehowie Jego czciciele. W Biblii zapowiedziano nadejście czasów, gdy wierni Mu ludzie oznajmią: „Oto nasz Bóg” (Izajasza 25:8, 9). W miarę poznawania przymiotów Jehowy będziemy coraz głębiej przekonani, że mamy najwspanialszego Ojca, jakiego tylko można sobie wyobrazić.
22, 23. Jak w Biblii przedstawiono naszego niebiańskiego Ojca i skąd wiemy, że On chce, abyśmy nawiązali z Nim bliską więź?
22 Wbrew naukom niektórych surowych duchownych i filozofów ten Ojciec nie jest zimny ani oschły. Do takiego Boga z pewnością nie pragnęlibyśmy się zbliżyć, lecz Biblia bynajmniej nie przedstawia naszego niebiańskiego Ojca w ten sposób. Przeciwnie, nazywa Go „szczęśliwym Bogiem” (1 Tymoteusza 1:11). Żywi On silne i tkliwe uczucia. ‛Boleje w swym sercu’, gdy Jego rozumne stworzenia odrzucają wytyczne, które ustala dla ich dobra (Rodzaju 6:6; Psalm 78:41). Kiedy jednak postępujemy mądrze i zgodnie ze Słowem naszego Stwórcy, ‛rozweselamy Jego serce’ (Przysłów 27:11).
23 Nasz Ojciec chce, byśmy nawiązali z Nim bliską więź. W myśl biblijnej zachęty mamy Go „niejako namacać i rzeczywiście znaleźć, choć właściwie nie jest on daleko od nikogo z nas” (Dzieje 17:27). Ale jak to możliwe, by zwykli ludzie zbliżyli się do Wszechwładnego Pana całego wszechświata?