ODPŁATA, ZAPŁATA
Nagroda lub kara — w zależności od tego, na co zasługuje dana osoba lub grupa.
Różne słowa pochodzące od hebrajskich czasowników szalám i gamál tłumaczy się jako: „nagroda”, „wyrównanie”, „odpłata”, „należyte potraktowanie”, „zapłacić”, „spłacić” itd. Podobnie oddaje się greckie określenia apodídomi, antimisthía, misthapodosía oraz inne z nimi spokrewnione.
Dla narodów, które uciskały Izraelitów. W pieśni, którą Mojżesz krótko przed swą śmiercią skierował do Izraelitów na równinach moabskich, wskazał, że Jehowa ‛wywiera pomstę’ na swych wrogach i ‛daje odpłatę’ tym, którzy Go zawzięcie nienawidzą (Pwt 32:35, 41; Heb 10:30). Wymierzając pomstę i odpłatę, Bóg zachowuje pełne panowanie nad sobą, pozostaje w całkowitej zgodzie ze swą sprawiedliwością i zawsze ma ku temu istotne powody. Na przykład karał Izraelitów za nieposłuszeństwo, posługując się czasem w roli narzędzia pogańskimi narodami, takimi jak Asyria czy Babilon (Pwt 28:15-68; 2Kl 17:7-23; 2Kn 21:14-20). Te pogańskie narody kierowały się jednak nienawiścią do Jehowy i prawdziwego wielbienia oraz posuwały się za daleko, radując się z klęski Izraelitów i ich ciemiężąc. Dlatego Bóg postanowił im za to odpłacić (Iz 10:12; 34:1, 2, 8; Jer 51:6, 56; Abd 8-16; Za 1:15).
Należną odpłatę za długotrwałą nienawiść do Jehowy i Jego ludu otrzymał zwłaszcza Babilon. Przepowiedziano upadek i całkowite spustoszenie tego miasta. Zostało ono zdobyte przez Cyrusa Persa w 539 r. p.n.e., ale istniało jeszcze kilkaset lat, po czym popadło w zupełną ruinę i już nigdy nie miało być odbudowane (Jer rozdz. 50, 51). Symboliczny Babilon Wielki czeka podobna odpłata; ma być „zrzucony” ze swej pozycji i ‛już nigdy nie będzie znaleziony’ (Obj 18:2, 6, 20, 21; zob. BABILON WIELKI).
Po nadaniu Prawa. Prawo Boże nadane Izraelowi za pośrednictwem Mojżesza wymagało dokładnej odpłaty za popełnione przestępstwo, choć przewidywało także miłosierdzie dla nieumyślnego i skruszonego grzesznika (Kpł 5:4-6, 17-19; 6:1-7; Lb 35:22-29). Natomiast w stosunku do rozmyślnego złoczyńcy, który nie okazał skruchy, prawo odpłaty obowiązywało w całej pełni (Lb 15:30). Jeżeli ktoś wystąpił w roli fałszywego świadka i kłamliwie zeznawał przed sędziami przeciwko bliźniemu, miał otrzymać odpłatę w postaci dokładnie takiej samej kary, jaką chciał sprowadzić na niewinnego człowieka. Jehowa powiedział: „I twoje oko nie ma się użalić: dusza będzie za duszę, oko za oko, ząb za ząb, ręka za rękę, noga za nogę” (Pwt 19:16-21).
Dla narodu żydowskiego w I wieku. Naród żydowski samolubnie zlekceważył niezasłużoną życzliwość Boga i przejawy Jego łaski. Jehowa pozwolił, by ta egoistyczna postawa sprowadziła na ów naród odpłatę. Zamiast podporządkować się prawości Bożej, Żydzi starali się ustanowić własną (Rz 10:1-3). Z tego powodu jako ogół ‛potknęli się’ na Jezusie Chrystusie i odrzucili go, co ściągnęło na nich winę krwi związaną z jego śmiercią, a w końcu doprowadziło do zburzenia ich miasta i świątyni oraz klęski całego narodu (Mt 27:25; Dn 9:26). Apostoł Paweł powołał się na słowa z Księgi Psalmów (69:22) i trafnie odniósł je do nich, pisząc: „Również Dawid mówi: ‚Niechaj ich stół stanie się dla nich sidłem i pułapką, i przyczyną potknięcia, i zapłatą’” (Rz 11:9).
Dla nieposłusznych chrześcijan. W celu podkreślenia wagi posłuszeństwa chrześcijan wobec Syna Bożego apostoł Paweł powołał się na Prawo, które przewidywało sprawiedliwą odpłatę: „Jeśli bowiem słowo wypowiedziane poprzez aniołów okazało się niewzruszone, a wszelki występek i akt nieposłuszeństwa otrzymał zapłatę [dosł. „wypłatę należności”] zgodną ze sprawiedliwością, to jakże my ujdziemy, jeśli zaniedbamy tak wielkie wybawienie, o którym przecież zaczęto mówić poprzez naszego Pana i które zostało nam potwierdzone przez tych, co go słyszeli” (Heb 2:2, 3, przyp. w NW; por. 10:28-31). Przykładem takiej odpłaty jest zagłada, na jaką został skazany odstępczy „człowiek bezprawia” (2Ts 2:3, 9, 10; zob. CZŁOWIEK BEZPRAWIA).