„Dom modlitwy dla wszystkich narodów”
„Czyż nie jest napisane: ‚Dom mój będzie nazwany domem modlitwy dla wszystkich narodów’?” (MARKA 11:17).
1. Jaka więź z Bogiem łączyła na początku Adama i Ewę?
PIERWSZYCH ludzi, Adama i Ewę, łączyła bliska więź z ich niebiańskim Ojcem. Jehowa Bóg przekazywał im informacje i nakreślił swe cudowne zamierzenie wobec człowieka. Z pewnością często czuli się pobudzeni do wysławiania Jehowy za Jego zachwycające dzieła stwórcze. A gdyby potrzebowali wskazówek co do swej przyszłej roli ojca i matki rodziny ludzkiej, mogli się zwrócić do Boga z każdego miejsca w swym rajskim domu. Nie musieli korzystać z usług kapłana w świątyni (1 Mojżeszowa 1:28).
2. Co się zmieniło w wyniku grzechu Adama i Ewy?
2 Sytuacja się zmieniła, gdy zbuntowany anioł wmówił Ewie, że jeśli odrzuci zwierzchnictwo Jehowy, będzie prowadzić lepsze życie i stanie się „jak Bóg”. W rezultacie mimo zakazu Bożego zjadła ona owoc z drzewa. Potem Szatan posłużył się Ewą, by skusić jej męża. Na nieszczęście Adam usłuchał swej skalanej grzechem żony, czym pokazał, że bardziej ceni więź z nią niż z Bogiem (1 Mojżeszowa 3:4-7). W ten sposób Adam z Ewą obrali sobie za boga Szatana (porównaj 2 Koryntian 4:4).
3. Jakie smutne następstwa pociągnął za sobą bunt Adama i Ewy?
3 Tak oto pierwsza para ludzka utraciła nie tylko cenną więź z Bogiem, ale też widoki na życie wieczne w ziemskim raju (1 Mojżeszowa 2:16, 17). Grzeszne ciała obojga zaczęły się starzeć i w końcu umarli. Ten grzeszny stan odziedziczyli ich potomkowie. „W taki sposób”, wyjaśnia Biblia, „śmierć rozprzestrzeniła się na wszystkich ludzi” (Rzymian 5:12).
4. Jaką nadzieję dał grzesznej ludzkości Bóg?
4 Potrzebne było coś, co pozwoliłoby grzesznej ludzkości pojednać się ze świętym Stwórcą. Kiedy Bóg wydawał wyrok na Adama i Ewę, dał przyszłym pokoleniom nadzieję, obiecując nadejście „potomstwa”, które wybawi ludzi od skutków buntu Szatana (1 Mojżeszowa 3:15). Później wyjawił, iż to Potomstwo mające sprowadzić błogosławieństwa będzie pochodzić z linii Abrahama (1 Mojżeszowa 22:18). Zmierzając do realizacji swego miłościwego zamierzenia, Bóg uczynił potomków Abrahama, Izraelitów, swoim narodem wybranym.
5. Dlaczego powinny nas interesować szczegóły przymierza Prawa zawartego między Bogiem a Izraelem?
5 W 1513 roku p.n.e. Izraelici związali się z Bogiem przymierzem i zgodzili się przestrzegać Jego praw. Przymierzem tym — przymierzem Prawa — powinien się żywo interesować każdy, kto chce oddawać cześć Bogu w dobie obecnej, gdyż wskazywało ono na obiecane Potomstwo. Paweł oznajmił, iż zawierało „cień mających nadejść dóbr” (Hebrajczyków 10:1). Wspomniał o tym, gdy omawiał służbę kapłanów izraelskich w przenośnym przybytku. Ten namiot poświęcony oddawaniu czci Bogu nazywano „przybytkiem Jahwe” lub „domem Jahwe” (1 Samuela 1:9, 24, BT). Dzięki dokładnemu przeanalizowaniu świętej służby pełnionej w ziemskim domu Jehowy jeszcze bardziej docenimy miłosierne postanowienie, na mocy którego grzeszni ludzie mogą dziś pojednać się z Bogiem.
Miejsce Najświętsze
6. Co się znajdowało w Miejscu Najświętszym i co reprezentowało tam obecność Boga?
6 „Najwyższy nie mieszka w domach wykonanych rękami” — mówi Biblia (Dzieje 7:48). Niemniej obecność Boga w Jego ziemskim domu wyobrażał obłok w najtrudniej dostępnym pomieszczeniu zwanym Miejscem Najświętszym (3 Mojżeszowa 16:2). Jak się zdaje, obłok ten lśnił jasnym blaskiem, oświetlając Miejsce Najświętsze. Unosił się nad świętą skrzynią, nazywaną „Arką Świadectwa”, zawierającą tablice kamienne, na których wyryto część przykazań Bożych danych Izraelowi. Na wieku Arki umieszczono dwa złote cheruby z rozpostartymi skrzydłami, wyobrażające stworzenia duchowe, które zajmują wysokie stanowiska w niebiańskiej organizacji Bożej. Cudowny obłok światła był nad tą pokrywą, a między cherubami (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 25:22, BT). Dawało to pewne pojęcie o Wszechmocnym Bogu zasiadającym na niebiańskim rydwanie wspieranym przez żywych cherubów (1 Kronik 28:18). Nietrudno więc zrozumieć, dlaczego król Hiskiasz modlił się: „Panie Zastępów, Boże Izraela, który siedzisz na cherubach!” (Izajasza 37:16).
Miejsce Święte
7. Co znajdowało się w Miejscu Świętym?
7 Drugie pomieszczenie w przybytku nazywało się Miejscem Świętym. Na lewo od wejścia stał tam piękny siedmioramienny świecznik, a po prawej stronie — stół na chleby pokładne. Na wprost znajdował się ołtarz, z którego unosiła się woń spalanego kadzidła. Tuż za ołtarzem wisiała zasłona oddzielająca Miejsce Święte od Najświętszego.
8. Jakie czynności kapłani mieli obowiązek regularnie wykonywać w Miejscu Świętym?
8 Codziennie rano i wieczorem kapłan wchodził do przybytku i spalał na ołtarzu kadzidło (2 Mojżeszowa 30:7, 8). Rano uzupełniano też oliwę w siedmiu lampach umieszczonych na złotym świeczniku. Wieczorem lampy te zapalano, by oświetlały Miejsce Święte. W każdy sabat kapłan miał obowiązek ułożyć na stole pokładnym 12 świeżych chlebów (3 Mojżeszowa 24:4-8).
Dziedziniec
9. Do czego służyła kadź z wodą i jaką naukę możemy stąd wyciągnąć?
9 Wokół przybytku rozciągał się dziedziniec osłonięty kotarami. Stała tam kadź, w której kapłani obmywali ręce i nogi, zanim weszli do Miejsca Świętego. Musieli się też obmyć przed złożeniem ofiar na ołtarzu znajdującym się na dziedzińcu (2 Mojżeszowa 30:18-21). To wymaganie czystości dobitnie przypomina dzisiejszym sługom Bożym, że muszą usilnie zabiegać o czystość fizyczną, moralną, umysłową i duchową, jeśli chcą oddawać Bogu cześć w sposób cieszący się Jego uznaniem (2 Koryntian 7:1). W późniejszych czasach o drzewo podtrzymujące ogień na ołtarzu oraz o wodę do kadzi dbali niewolnicy świątynni, nie będący Izraelitami (Jozuego 9:27).
10. Jakie ofiary składano na ołtarzu?
10 Każdego ranka i wieczora spalano na ołtarzu młodego baranka ofiarnego oraz ofiarę zbożową i ofiarę z płynów (2 Mojżeszowa 29:38-41). W określone dni składano jeszcze inne ofiary. Niekiedy trzeba było złożyć ofiarę za osobiste grzechy (3 Mojżeszowa 5:5, 6). Izraelita mógł też przyjść z dobrowolną ofiarą pojednania, której część spożywał razem z kapłanami. Ukazywało to, że grzeszni ludzie mogą się cieszyć pokojem z Bogiem i niejako spożywać z nim posiłek. Nawet obcy przybysz mógł się przyłączyć do wielbienia Jehowy i korzystać z przywileju składania w Jego domu dobrowolnych ofiar. Aby jednak okazać Jehowie należny szacunek, kapłani byli zobowiązani przyjmować tylko ofiary najlepszej jakości. Mąka składana jako ofiara zbożowa musiała być w bardzo dobrym gatunku, a zwierzęta nie mogły mieć żadnej skazy (3 Mojżeszowa 2:1; 22:18-20; Malachiasza 1:6-8).
11. (a) Co robiono z krwią zwierząt ofiarnych i na co to wskazywało? (b) Jak Bóg się zapatruje na krew ludzi i zwierząt?
11 Krew ofiar wylewano na ołtarz. Codziennie przypominało to Izraelitom, iż są grzesznikami potrzebującymi odkupiciela, którego przelana krew mogłaby stanowić trwałe przebłaganie za grzechy i wybawić ich od śmierci (Rzymian 7:24, 25; Galatów 3:24; porównaj Hebrajczyków 10:3). To wykorzystywanie krwi do świętych celów przypominało im też, że wyobraża ona życie, a życie należy do Boga. Jehowa nigdy nie pozwalał ludziom używać jej w jakikolwiek inny sposób (1 Mojżeszowa 9:4; 3 Mojżeszowa 17:10-12; Dzieje 15:28, 29).
Dzień Przebłagania
12, 13. (a) Co nam wiadomo o Dniu Przebłagania? (b) Co musiał zrobić arcykapłan, zanim mógł wnieść krew do Miejsca Najświętszego?
12 Raz w roku w tak zwanym Dniu Przebłagania wszyscy Izraelici, łącznie z obcymi przybyszami oddającymi cześć Jehowie, mieli pościć i wstrzymać się od wszelkiej pracy (3 Mojżeszowa 16:29, 30). Tego doniosłego dnia naród dostępował w sensie symbolicznym oczyszczenia z grzechów i przez kolejny rok mógł pozostawać w pokojowych stosunkach z Bogiem. Spróbujmy sobie wyobrazić najważniejsze wydarzenia tamtego dnia i zastanówmy się nad nimi.
13 Arcykapłan znajduje się na dziedzińcu przybytku. Obmywa się w kadzi z wodą, po czym zabija na ofiarę byka. Krew zwierzęcia wlewa do czaszy, aby potem wykorzystać ją w specjalny sposób do przebłagania za grzechy kapłańskiego plemienia Lewiego (3 Mojżeszowa 16:4, 6, 11). Zanim jednak pójdzie dalej, musi coś uczynić. Bierze wonne kadzidło (prawdopodobnie do jakiegoś czerpaka) oraz kadzielnicę, do której nagarnia z ołtarza rozżarzone węgle. Teraz wchodzi do Miejsca Świętego i idzie w kierunku zasłony oddzielającej Miejsce Najświętsze. Powoli ją mija i staje przed arką przymierza. Następnie — poza zasięgiem wzroku innych ludzi — sypie kadzidło na rozżarzone węgle i Miejsce Najświętsze wypełnia się miłą wonią (3 Mojżeszowa 16:12, 13).
14. Dlaczego arcykapłan musiał wejść do Miejsca Najświętszego z krwią dwóch różnych zwierząt?
14 Bóg jest teraz gotów okazać miłosierdzie i w sensie obrazowym daje się przebłagać. Właśnie dlatego pokrywę arki nazywano „przebłagalnią” lub „pokrywą przebłagalną” (Hebrajczyków 9:5, przypis w NW). Arcykapłan wychodzi z Miejsca Najświętszego, bierze krew byka i znów tam wraca. Zgodnie z wymaganiem Prawa zanurza palec w krwi i siedmiokrotnie kropi nią przed pokrywą arki (3 Mojżeszowa 16:14). Następnie idzie z powrotem na dziedziniec i zabija kozła na ofiarę „za grzech ludu”. Wnosi trochę krwi zwierzęcia do Miejsca Najświętszego i robi z nią to samo, co z krwią byka (3 Mojżeszowa 16:15). W Dniu Przebłagania wykonywano jeszcze inne ważne czynności. Na przykład arcykapłan kładł ręce na głowie drugiego kozła i wyznawał nad nim „przewinienia synów izraelskich”. Potem wypędzano zwierzę na pustynię, by niejako zabrało ze sobą grzechy narodu. W ten sposób każdego roku dokonywano przebłagania „za kapłanów i za cały lud zgromadzenia” (3 Mojżeszowa 16:16, 21, 22, 33).
15. (a) Dlaczego świątynia Salomona przypominała przybytek? (b) Co w Liście do Hebrajczyków powiedziano o świętej służbie pełnionej zarówno w przybytku, jak i w świątyni?
15 W ciągu pierwszych 486 lat od związania się przymierzem z Jehową Izraelici oddawali cześć swemu Bogu w przenośnym przybytku. Później królowi Salomonowi powierzono przywilej wzniesienia stałej świątyni. Chociaż miała być większa i okazalsza, dostarczony przez Boga plan dokładnie odzwierciedlał układ przybytku. Podobnie jak ten ostatni, wyobrażała wspanialszą świątynię, która umożliwia skuteczniejsze oddawanie czci Bogu, a którą „postawił Jehowa, a nie człowiek” (Hebrajczyków 8:2, 5; 9:9, 11).
Pierwsza i druga świątynia
16. (a) Jaką serdeczną prośbę przedstawił Salomon, gdy oddawał do użytku świątynię? (b) Jak Jehowa pokazał, że modlitwa Salomona zyskała Jego uznanie?
16 Kiedy Salomon oddawał do użytku tę wspaniałą świątynię, przedstawił pod natchnieniem następującą prośbę: „Gdy przyjdzie cudzoziemiec, który nie należy do ludu twojego izraelskiego, z ziemi dalekiej, ze względu na wielkie twoje imię (...), gdy tedy przyjdą i będą się modlić w tym przybytku, Ty racz wysłuchać z niebios, z miejsca, gdzie mieszkasz, i spełnić to wszystko, o co woła do ciebie ten cudzoziemiec, ażeby poznały wszystkie ludy ziemi twoje imię i bały się ciebie jak twój lud izraelski, i aby wiedziały, że twoje imię jest wypowiadane w tym przybytku, który zbudowałem” (2 Kronik 6:32, 33). Bóg jednoznacznie pokazał, że modlitwa Salomona z okazji poświęcenia świątyni zyskała Jego uznanie. Z nieba spadł słup ognia i strawił zwierzęta złożone w ofierze na ołtarzu, a świątynię wypełniła chwała Jehowy (2 Kronik 7:1-3).
17. Jaki los spotkał w końcu świątynię zbudowaną przez Salomona i dlaczego?
17 Niestety, Izraelici utracili zdrową bojaźń wobec Jehowy. Z czasem sprofanowali Jego wspaniałe imię przelewem krwi, bałwochwalstwem, cudzołóstwem, kazirodztwem i krzywdzeniem sierot, wdów i obcych przybyszów (Ezechiela 22:2, 3, 7, 11, 12, 26, 29). Dlatego w roku 607 p.n.e. Bóg wykonał na nich wyrok, sprowadzając wojska babilońskie, które zburzyły świątynię. Pozostałych przy życiu Izraelitów uprowadzono do niewoli w Babilonie.
18. Jakie przywileje udostępniono w drugiej świątyni pewnej grupie nie-Izraelitów, którzy z całego serca popierali wielbienie Jehowy?
18 Po 70 latach przejęty skruchą ostatek Żydów powrócił do Jeruzalem i otrzymał przywilej odbudowania świątyni Jehowy. Co ciekawe, brakowało kapłanów i lewitów, którzy pełniliby w niej służbę. W związku z tym dodatkowe zadania w domu Bożym powierzono Netynejczykom, sługom świątynnym pochodzenia nieizraelskiego. Nigdy jednak nie stali się oni równi kapłanom ani lewitom (Ezdrasza 7:24, Biblia gdańska; 8:17, 20, Bg).
19. Jaką obietnicę dotyczącą drugiej świątyni dał Bóg i jak się spełniły te słowa?
19 Początkowo wydawało się, że druga świątynia w żaden sposób nie dorówna poprzedniej (Aggeusza 2:3). Ale Jehowa obiecał: „Poruszę wszystkie narody tak, że napłyną kosztowności wszystkich narodów i napełnię ten dom chwałą (...) Przyszła chwała tego domu będzie większa niż dawna” (Aggeusza 2:7, 9). Zgodnie z tymi słowami druga świątynia rzeczywiście okryła się jeszcze większą chwałą. Istniała 164 lata dłużej od pierwszej i na jej dziedzińcach zgromadzały się znacznie liczniejsze rzesze cudzoziemskich czcicieli Boga (porównaj Dzieje 2:5-11). W czasach króla Heroda rozpoczęto przebudowę drugiej świątyni i powiększono jej dziedzińce. Postawiono ją na olbrzymiej platformie kamiennej i otoczono pięknymi kolumnami, dzięki czemu dorównywała wspaniałością pierwszej świątyni, wzniesionej przez Salomona. Ludziom z narodów, którzy chcieli wielbić Jehowę, służył przestronny dziedziniec zewnętrzny. Ów Dziedziniec Pogan był oddzielony kamienną przegrodą od dziedzińców wewnętrznych, przeznaczonych tylko dla Izraelitów.
20. (a) Jaki wyjątkowy zaszczyt spotkał przebudowaną świątynię? (b) Co dowodzi, że Żydzi niewłaściwie traktowali świątynię, i jak w związku z tym postąpił Jezus?
20 Druga świątynia dostąpiła ogromnego zaszczytu, gdyż na jej dziedzińcach nauczał Syn Boży, Jezus Chrystus. Ale większość Żydów — podobnie jak to było w wypadku pierwszej świątyni — nie traktowała należycie przywileju troszczenia się o dom Boży. Pozwolono nawet, aby na Dziedzińcu Pogan kupcy uprawiali handel. Co więcej, ludziom przenoszącym jakieś rzeczy do innej części Jeruzalem wolno było przechodzić na skróty przez teren świątyni. Cztery dni przed swą śmiercią Jezus oczyścił świątynię z takich świeckich praktyk i rzekł: „Czyż nie jest napisane: ‚Dom mój będzie nazwany domem modlitwy dla wszystkich narodów’? Wy zaś uczyniliście z niego jaskinię zbójców” (Marka 11:15-17).
Bóg na zawsze opuszcza swój ziemski dom
21. Co Jezus powiedział o świątyni w Jeruzalem?
21 Ponieważ Jezus tak odważnie stawał w obronie czystego wielbienia, żydowscy przywódcy religijni postanowili go zabić (Marka 11:18). Jezus wiedział, że wkrótce zostanie zamordowany, toteż oznajmił im: „Wasz dom jest wam pozostawiony” (Mateusza 23:37, 38). W ten sposób zapowiedział, iż Bóg wkrótce przestanie uznawać formę wielbienia praktykowaną w literalnej świątyni w Jeruzalem. Sanktuarium to nie miało już być „domem modlitwy dla wszystkich narodów”. Kiedy uczniowie zwrócili uwagę Jezusa na te okazałe zabudowania, on rzekł: „Czy nie widzicie tego wszystkiego? (...) Na pewno nie pozostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony” (Mateusza 24:1, 2).
22. (a) Jak spełniła się zapowiedź Jezusa co do świątyni? (b) Na co czekali pierwsi chrześcijanie, skoro nie pokładali nadziei w ziemskim mieście?
22 Proroctwo Jezusa spełniło się 37 lat później, w roku 70 n.e., gdy wojska rzymskie zburzyły Jeruzalem i tamtejszą świątynię. Był to niezbity dowód, iż Bóg rzeczywiście opuścił swój dom. Jezus nigdy nie zapowiadał kolejnej odbudowy świątyni w Jeruzalem. Z kolei apostoł Paweł napisał o tym ziemskim mieście do chrześcijan pochodzenia hebrajskiego: „Nie mamy tu miasta, które trwa, lecz pilnie szukamy tego, które ma nadejść” (Hebrajczyków 13:14). Pierwsi chrześcijanie wyczekiwali czasu, gdy staną się częścią „Jeruzalem niebiańskiego” — Królestwa Bożego, przyrównanego do miasta (Hebrajczyków 12:22). A zatem ośrodkiem prawdziwego wielbienia Jehowy nie jest już żadna literalna świątynia na ziemi. W następnym artykule omówimy wznioślejszą świątynię, którą Bóg powołał do istnienia z myślą o wszystkich pragnących oddawać Mu cześć „duchem i prawdą” (Jana 4:21, 24).
Pytania do powtórki
◻ Jaką więź z Bogiem utracili Adam i Ewa?
◻ Dlaczego powinniśmy się interesować różnymi szczegółami przybytku?
◻ Czego można się nauczyć z czynności wykonywanych na dziedzińcu przybytku?
◻ Dlaczego Bóg pozwolił, by zburzono Jego świątynię?
[Ilustracje na stronach 10, 11]
Świątynia przebudowana przez Heroda
1. Miejsce Najświętsze
2. Miejsce Święte
3. Ołtarz całopaleń
4. Kadź z wodą
5. Dziedziniec Kapłanów
6. Dziedziniec Izraela
7. Dziedziniec Niewiast