Abraham — wzór dla wszystkich, którzy zabiegają o przyjaźń z Bogiem
„Nie zachwiał się w wierze, (...) mając zupełną pewność, że cokolwiek On obiecał, ma moc i uczynić” (RZYMIAN 4:19-21, Bw).
1. Dlaczego Szatan starał się podać w wątpliwość spisane dzieje Abrahama?
SŁOWO Boże zawarte w świętych Pismach „jest żywe i ma moc oddziaływania” (Hebrajczyków 4:12). Chociaż więc opis postępowania Jehowy z Abrahamem sporządzono z górą 3500 lat temu, stanowi on do dziś zachętę dla wszystkich osób zabiegających o przyjaźń z Bogiem (Rzymian 15:4). Wie o tym nasz arcywróg, Szatan, który za pośrednictwem przywódców religijnych usiłował podważyć wiarogodność tego sprawozdania, przedstawiając je jako legendę (2 Koryntian 11:14, 15).
2. Jak się zapatrywali na Abrahama uczniowie Jezusa?
2 Dzieje Abrahama należą do „całego Pisma”, które „jest natchnione przez Boga”, i dlatego są godne zaufania oraz „użyteczne w nauczaniu” chrześcijańskim (2 Tymoteusza 3:16; Jana 17:17). Pierwsi uczniowie Jezusa niewątpliwie cenili sobie ten fakt, gdyż wzmianki o Abrahamie pojawiają się w Chrześcijańskich Pismach Greckich aż 74 razy. W krzepiącym wiarę 11 rozdziale Listu do Hebrajczyków poświęcono mu więcej miejsca niż któremukolwiek innemu słudze Bożemu z ery przedchrześcijańskiej.
3. Jakiego wspaniałego przywileju dostąpił Abraham?
3 Abraham nie był przeciętnym „prorokiem”, ponieważ Jehowa posłużył się nim do przedstawienia wspaniałego „symbolicznego dramatu”, w którym patriarcha ten został wielce zaszczycony wystąpieniem w charakterze proroczego pierwowzoru samego Boga (Rodzaju 20:7; Galatów 4:21-26). Właśnie dlatego Jezus gdy chciał unaocznić pozycję łaski u Boga, wspomniał o „łonie Abrahamowym” (Łukasza 16:22, Bw).
Pierwszy dowód jego wiary
4. Jak Biblia opisuje nawiązanie przez Boga kontaktu z Abramem?
4 Abram, jak początkowo zwano tego mężczyznę, wychował się w „Ur Chaldejczyków”. Jeszcze tam mieszkał, gdy mu się ukazał Jehowa Bóg i rzekł: „Wyrusz ze swego kraju i spośród swoich krewnych, i spośród domu swego ojca — do kraju, który ci pokażę; i uczynię z ciebie wielki naród, i będę ci błogosławił, a imię twe chcę uczynić wielkim; i okaż się błogosławieństwem. Chcę też błogosławić tym, którzy ciebie błogosławią, a kto tobie złorzeczy, tego przeklnę, i za twoim pośrednictwem stanowczo zjednają sobie błogosławieństwo wszystkie rodziny ziemskie” (Rodzaju 12:1-3; 15:7; Dzieje Apostolskie 7:2, 3).
5. (a) Jak obietnica Boża musiała podziałać na serce Abrama? (b) Jak na nią zareagował?
5 Polecenie to wystawiło Abrama na niemałą próbę! Usłuchanie go oznaczało, że musi opuścić wspaniałe otoczenie oraz krewnych i zamieszkać w dalekiej, obcej ziemi. Ale serce jego było do głębi poruszone cudowną obietnicą Bożą. Był przecież bezdzietnym, starym człowiekiem mającym niepłodną żonę, toteż mogło się wydawać, że już wkrótce jego imię pójdzie w zapomnienie. Obietnica dana przez Boga głosiła coś wręcz przeciwnego: miał się z niego wywodzić „wielki naród”. Co więcej, zawierała ona zachwycająco sformułowaną dobrą nowinę dla całej ludzkości, wskazywała bowiem na czas, kiedy wszystkie narody dostąpią błogosławieństwa (Galatów 3:8). Abram dał dowód wiary w obietnicę Jehowy i opuścił jeden z ośrodków rozwiniętej cywilizacji. Jak czytamy w Biblii: „Wyszedł, choć nie wiedział, dokąd idzie” (Hebrajczyków 11:8).
6. (a) Dlaczego w Księdze Rodzaju 11:31 zorganizowanie wspomnianego wymarszu przypisano Terachowi? (Dzieje Apostolskie 7:2-4). (b) Pod jakimi względami Sara stanowi wzór dla dzisiejszych chrześcijanek?
6 Wiara Abrama nie pozostała bez wpływu na drugich. Razem z nim wyruszyli jego domownicy, a także ojciec Terach oraz bratanek Lot. Terach stał na czele rodu patriarchalnego, toteż właśnie jemu przypisano zorganizowanie wymarszu (Rodzaju 11:31). Na uwagę zasługuje wsparcie, jakiego Abramowi udzieliła jego żona Saraj, nazwana później Sarą. Zgodziła się poprzestawać na skromniejszych warunkach bytowych przez całą resztę życia (Rodzaju 13:18; 24:67). Nic więc dziwnego, że kiedy zmarła, ‛Abraham obchodził żałobę po Sarze i ją opłakiwał’ (Rodzaju 23:1, 2). Ze względu na jej silną wiarę i szczere podporządkowanie się mężowi jest ona stawiana chrześcijankom za wzór prawdziwego piękna duchowego (Hebrajczyków 11:11, 13-15; 1 Piotra 3:1-6).
7. W jaki sposób nowożytni chrześcijanie przejawiają wiarę podobną do wiary Abrahama i Sary?
7 W dzisiejszych czasach wielu chrześcijan okazuje podobną wiarę, podejmując się ochotniczo krzewienia orędzia Bożego tam, gdzie pilnie potrzeba głosicieli Królestwa, oraz budowania i obsługiwania nowych obiektów, z których się wysyła wydrukowaną w nich literaturę biblijną (Mateusza 24:14). Chrześcijanie tacy mają udział w spełnianiu się nakazu: „Idźcie (...) i pozyskujcie uczniów wśród ludzi ze wszystkich narodów”. Po przeniesieniu się do nieznanego kraju nierzadko muszą się dostosować do odmiennych warunków. Inni zdobywają się na znaczne wyrzeczenia pod względem materialnym, by pozyskiwać uczniów na własnym terenie (Mateusza 28:19, 20).
Inne przejawy wiary
8. Co sprawiło, że Jehowa po raz drugi ukazał się Abramowi?
8 Do śmierci swego ojca Teracha Abram zatrzymał się w Charanie (Rodzaju 11:31, 32). Następnie przeprawił się z domownikami przez Eufrat i powędrował na południe. W końcu doszli „do miejscowości Sychem”, położonej w środku Kanaanu. Jakże piękna musiała to być okolica! Sychem leży w urodzajnej dolinie między dwoma grzbietami górskimi, których najwyższe szczyty to Ebal i Garizim. W pewnym dziele encyklopedycznym zakątek ten określono mianem „raju Ziemi Świętej”. Słusznie więc właśnie tutaj Jehowa ponownie ukazał się Abramowi i rzekł: „Nasieniu twemu zamierzam dać tę krainę” (Rodzaju 12:5-7).
9. (a) W jaki niezwykły sposób Abram w dalszym ciągu okazywał wiarę? (b) Czego można się z tego nauczyć?
9 Abram zareagował na to kolejnym dowodem wiary. W sprawozdaniu biblijnym czytamy: „Zbudował tam ołtarz Jehowie” (Rodzaju 12:7). Najprawdopodobniej chodziło o złożenie ofiary ze zwierzęcia, gdyż hebrajskie słowo przetłumaczone na „ołtarz” oznacza „miejsce ofiarowania”. W późniejszym okresie Abram ponawiał te akty wiary w innych częściach owej krainy. Ponadto ‛wzywał imienia Jehowy’ (Rodzaju 12:8; 13:18; 21:33). Hebrajski zwrot „wzywać imienia” znaczy też „opowiadać (głosić) imię”. Domownicy Abrama, a także mieszkańcy Kanaanu musieli słyszeć, jak śmiało mówił on o imieniu swego Boga, Jehowy (Rodzaju 14:22-24). Podobnie dzisiaj wszyscy, którzy zabiegają o przyjaźń z Bogiem, muszą z wiarą wzywać Jego imienia. W zakres tego powinno wchodzić uczestniczenie w publicznym głoszeniu, czyli bezustanne ‛składanie Bogu ofiary wysławiania, to jest owoc warg publicznie wyznawających Jego imię’ (Hebrajczyków 13:15; Rzymian 10:10).
10. (a) Jak jeszcze Abram wyrażał swą wiarę? (b) Jaki wzór ustanowił dla głów rodzin chrześcijańskich? (1 Tymoteusza 3:12).
10 Abram wyrażał swą wiarę w Jehowę jeszcze różnymi innymi sposobami. Ponosił ofiary w imię pokoju, ale potrafił też odważnie rozwiązywać wyłaniające się problemy (Rodzaju 13:7-11; 14:1-16). Mimo swej zamożności nie wykazywał usposobienia materialistycznego (Rodzaju 14:21-24). Był natomiast gościnny i szczodrze wspierał wielbienie Jehowy (Rodzaju 14:18-20; 18:1-8). Co najważniejsze, wzorowo wypełniał zadania głowy domu i przestrzegał poleceń Jehowy, nakazując swym synom i pozostałym domownikom, by ‛trzymali się drogi Jehowy i wprowadzali w czyn sprawiedliwość’ (Rodzaju 18:19). Pod tym względem postępowanie jego rodziny jaskrawo się różniło od wynaturzonych praktyk seksualnych Kananejczyków, mieszkających w pobliskiej Sodomie i Gomorze. Abram przenigdy nie tolerowałby w swoim domu takich rażących grzechów. Dzięki temu, że należycie przewodził rodzinie, wszyscy jej członkowie szli za jego przykładem i z wiarą wzywali imienia Jehowy (Rodzaju 16:5, 13; 24:26, 27; 25:21).
„Nie zachwiał się w wierze”
11. Dzięki czemu Abram zdołał wytrwać przez 100 lat jako „cudzoziemiec (...) w obcym kraju”?
11 Silna wiara pomogła Abramowi pokonać różne trudności, które napotykał, mieszkając 100 lat pośród ludzi, którzy utrzymywali, iż ziemia ta do nich należy (Rodzaju 12:4; 23:4; 25:7). Biblia podaje: „Przebywał jako cudzoziemiec w kraju obietnicy, niby w obcym kraju, i mieszkał w namiotach z Izaakiem i Jakubem, współdziedzicami tejże obietnicy. Oczekiwał bowiem miasta [Królestwa Bożego] mającego realne fundamenty, którego budowniczym i twórcą jest Bóg”. ‛A przecież gdyby rzeczywiście pamiętał o tym miejscu, z którego wyszedł, miałby sposobność, żeby powrócić’ (Hebrajczyków 11:9, 10, 15; por. Hebrajczyków 12:22, 28).
12. Jaka okazja zawrócenia do Ur niebawem nastręczyła się Abramowi i jak się zachował w tej krytycznej sytuacji?
12 Abram od niedawna przebywał w Kanaanie, gdy na ten obszar spadła dotkliwa klęska głodu, którą mógł potraktować jako „sposobność, żeby powrócić”. Miasto Ur zaopatrywało się w wodę z obfitych zasobów Eufratu, nie było więc zależne od bezpośrednich opadów. Abram jednak tam nie wrócił, tylko zawierzył Jehowie i ruszył w przeciwnym kierunku — do Egiptu. Wiązało się z tym pewne ryzyko. Mając piękną żonę i będąc cudzoziemcem, musiał się w tym obcym kraju liczyć z niebezpieczeństwem zamordowania. Przedsięwziął zatem środki ostrożności: poprosił Saraj, by zataiła fakt, iż są małżeństwem. Jehowa pobłogosławił Abramowi za taką wiarę, dzięki czemu po niedługim czasie wrócił do Ziemi Obiecanej jeszcze bogatszy niż przedtem (Rodzaju 12:10 do 13:2; 20:12).
13. Co wyobraża niepłodność Saraj oraz zatajenie, że jest żoną Abrama?
13 Wszystko to również stanowiło składnik proroczego dramatu, w którym Abram nieświadomie uczestniczył dla naszego pouczenia. Saraj, która wciąż była niepłodna, wyobrażała przyrównaną do małżonki niebiańską organizację Jehowy, złożoną z lojalnych aniołów. Ta piękna, symboliczna żona musiała czekać ponad 4000 lat, zanim zdołała wydać na świat prawdziwe nasienie, potomka Większego Abrahama, Jehowy Boga. Bezpośrednie prześladowania wiernych sług Bożych, do jakich dochodziło w tych latach oczekiwania, mogły niekiedy sprawiać wrażenie, jakoby Jehowa ukrywał fakt, że jest jej Małżonkiem (Rodzaju 3:15; Izajasza 54:1-8; Galatów 3:16, 27, 29; 4:26).
14. (a) Co Saraj w końcu postanowiła uczynić ze względu na swą niepłodność? (b) Co się zdarzyło w 99. roku życia Abrama i dlaczego?
14 Abram już 10 lat był obcym przybyszem, ale w dalszym ciągu nie miał syna, który by mógł po nim dziedziczyć. Zrezygnowana Saraj usilnie prosiła go, żeby spłodził dla niej potomka z jej niewolnicą imieniem Hagar. Abram wyraził zgodę i w określonym czasie urodził się Ismael (Rodzaju 12:4; 16:1-4, 16). Jednakże obiecane ‛nasienie’ błogosławieństwa miało przyjść za pośrednictwem kogoś innego. W 99. roku życia Abrama Bóg zmienił jego imię na Abraham, zapowiadając przy tej okazji, że uczyni go „ojcem mnóstwa narodów”. Imię Saraj zmieniono na Sara, czemu towarzyszyła obietnica, iż urodzi syna (Rodzaju 17:1, 5, 15-19, BT).
15. (a) Dlaczego Abraham roześmiał się na myśl o tym, że Sara urodzi mu syna? (b) Jak jednak dał jeszcze jeden dowód silnej wiary?
15 Wiadomość ta pobudziła Abrahama (i później Sarę) do śmiechu, ponieważ siły rozrodcze obojga małżonków już zanikły (Rodzaju 17:17; 18:9-15). Nie był to jednak śmiech świadczący o sceptycznym niedowiarstwie. Biblia przecież wyjaśnia: „Nie zachwiał się w wierze (...) w obietnicę Bożą, lecz wzmocniony wiarą dał chwałę Bogu, mając zupełną pewność, że cokolwiek On obiecał, ma moc i uczynić” (Rzymian 4:18-21, Bw). Nawet w tym samym dniu Abraham dał dowód silnej wiary. Jehowa na znak zawartego z nim przymierza kazał mu poddać się obrzezaniu oraz obrzezać wszystkich mężczyzn w jego dużym domostwie (Rodzaju 15:18-21; 17:7-12, 26). Jak zareagował na to bolesne polecenie? „Jeszcze tego samego dnia obrzezał im napletki, jak mu to Bóg nakazał” (Rodzaju 17:22-27, Biblia poznańska).
16. (a) Co się wydarzyło w dniu odstawienia Izaaka od piersi? (b) Co wyobrażało odprawienie Hagar i Ismaela?
16 W następnym roku Sara urodziła Izaaka, którego imię znaczy „Śmiech” (Rodzaju 21:5, 6). Potem nadszedł czas na odstawienie go od piersi. W trakcie okolicznościowej uczty zazdrosny Ismael dokuczał Izaakowi. Ujrzawszy to, Sara zaczęła nalegać na Abrahama, by odprawił z domu niewolnicę Hagar razem z synem, a Jehowa Bóg poparł prośbę Sary. Abraham, chociaż z przykrością, usłuchał bez zwłoki (Rodzaju 21:8-14). W myśl Listu do Galatów 4:21-30 wyobrażało to, w jaki sposób Większy Abraham miał zerwać więź z narodem cielesnych Izraelitów. Urodzili się oni, na równi z resztą ludzkości, jako niewolnicy grzechu (Rzymian 5:12). W dodatku jednak odrzucili Jezusa Chrystusa, rzeczywiste Nasienie Abrahama, mimo iż ten Syn Boży przyszedł, by ich wyzwolić (Jana 8:34-36; Galatów 3:16). I jak Ismael prześladował Izaaka, tak ci prześladowali nowo utworzony zbór chrześcijański, grupujący członków Izraela duchowego, który stanowił uzupełniającą część nasienia Abrahama (Mateusza 21:43; Łukasza 3:7-9; Rzymian 2:28, 29; 8:14-17; 9:6-9; Galatów 3:29).
Największa próba wiary Abrahama
17. Jakiej ciężkiej próbie została potem poddana wiara Abrahama?
17 Trudno sobie wyobrazić innego ziemskiego ojca, który by darzył syna większą miłością niż sędziwy Abraham swego Izaaka. Jakże wstrząśnięty musiał być ten sługa Boży, gdy otrzymał następujące polecenie: „Zechciej wziąć swego syna, swego jedynego, którego tak miłujesz, Izaaka, i wyrusz w podróż do krainy Moria, a tam złóż go w ofierze całopalnej na jednej z gór, którą ci wyznaczę”! (Rodzaju 22:1, 2).
18. Jak postąpił Abraham, gdy Bóg kazał mu ofiarować Izaaka?
18 Abrahamowi zapewne trudno było zrozumieć powód wydania tak bolesnego nakazu. Mimo to jak zwykle posłusznie mu się podporządkował (Rodzaju 22:3). Trzy dni pełne udręki trwała wędrówka we wskazane miejsce. Tam zbudował ołtarz, a na nim ułożył drwa. Do tego czasu musiał już wyjaśnić Izaakowi polecenie Boże. Chociaż syn mógł z łatwością uciec, to jednak pozwolił, by sędziwy ojciec położył go na ołtarzu po związaniu mu rąk i nóg (Rodzaju 22:4-9). Czemu można przypisać takie posłuszeństwo?
19. (a) Czemu można przypisać odważne podporządkowanie się Izaaka? (b) Czego ze stosunków łączących Abrahama z Izaakiem mogą się nauczyć współczesne rodziny chrześcijańskie?
19 Jak wynika z Księgi Rodzaju 18:19, Abraham wiernie wykonywał swoje obowiązki wobec Izaaka. Niewątpliwie też wpoił mu zamierzenie Jehowy co do wskrzeszenia zmarłych (Rodzaju 12:3; Hebrajczyków 11:17-19). Izaak zaś, bardzo przez Abrahama kochany, zapewne pragnął we wszystkim zadowolić ojca, zwłaszcza gdy chodziło o spełnienie woli Bożej. Jakiż to wyśmienity przykład dla nowożytnych rodzin chrześcijańskich! (Efezjan 6:1, 4).
20. Jak Abraham wykazał się posłuszeństwem i jak został za to nagrodzony?
20 W tym momencie próba osiągnęła punkt kulminacyjny. Abraham sięgnął po nóż ofiarny. Kiedy jednak zamierzył się nim na syna, Jehowa go powstrzymał i rzekł: „Teraz już wiem, że się boisz Boga, gdyż nie odmówiłeś mi swego syna, swego jedynaka” (Rodzaju 22:11, 12). Jakże hojnie nagrodzony poczuł się Abraham gdy usłyszał, jak sam Bóg ogłosił jego sprawiedliwość! Mógł teraz być pewny, że całkowicie sprostał wymaganiom, jakie Bóg stawia niedoskonałemu człowiekowi. I co ważniejsze, potwierdziła się dokonana wcześniej przez Jehowę ocena jego wiary (Rodzaju 15:5, 6). Po tym wszystkim Abraham złożył na ofiarę barana, który znalazł się tam za sprawą cudu, aby zastąpić Izaaka. Potem usłyszał, jak Jehowa uroczystą przysięgą potwierdził obietnice przymierza. W późniejszym czasie Abraham stał się znany jako przyjaciel Jehowy (Rodzaju 22:13-18; Jakuba 2:21-23).
21. Jakie prorocze unaocznienie powstało w ten sposób i do czego powinno nas ono zachęcić?
21 Ofiara złożona przez Abrahama miała „znaczenie przenośne” (Hebrajczyków 11:19). Unaoczniła bolesną, lecz cenną ofiarę, na jaką się zdobył Jehowa Bóg, zsyłając na ziemię swego umiłowanego Syna, aby umarł jako „Baranek Boży, który usuwa grzech świata” (Jana 1:29). A gotowość Izaaka do poniesienia śmierci wskazuje na Większego Izaaka, Jezusa Chrystusa, który z miłości poddał się woli swego niebiańskiego Ojca (Łukasza 22:41, 42; Jana 8:28, 29). Wreszcie jak Abraham otrzymał z powrotem swego syna żywego z ołtarza, tak też Jehowa odzyskał ukochanego Syna w postaci chwalebnego stworzenia duchowego (Jana 3:16; 1 Piotra 3:18). Jakimż pokrzepieniem jest to wszystko dla tych, którzy obecnie zabiegają o przyjaźń z Bogiem!
22. Jaki pożytek z niezrównanej miłości Bożej odnosi wybrana grupa ludzi?
22 Na podstawie wiary w ten niedościgły akt miłości ze strony Większego Abrahama, Jehowy Boga, wybrane grono ludzi dostępuje uznania za sprawiedliwych w charakterze synów Bożych (Rzymian 5:1; 8:15-17). Osoby te, powoływane najpierw spośród Żydów, a potem i z pogan, rzeczywiście otrzymują błogosławieństwo za pośrednictwem Nasienia Abrahamowego, Jezusa Chrystusa (Dzieje Apostolskie 3:25, 26; Galatów 3:8, 16). Same z kolei stanowią uzupełniający składnik nasienia Abrahama (Galatów 3:29). Jest ich ogółem 144 000, a każda taka jednostka po dochowaniu wierności aż do śmierci zostaje — podobnie jak Jezus — wskrzeszona do życia w niebie (Rzymian 6:5; Objawienie 2:10; 14:1-3).
23. (a) W jakim sensie miliony osób już teraz dostępują błogosławieństw za pośrednictwem ostatka nasienia Abrahamowego? (2 Koryntian 5:20). (b) Jakie jeszcze dobrodziejstwa czekają „wielką rzeszę”?
23 Tymczasem dzięki pozytywnej reakcji na wypływające z miłości usługiwanie niewielkiego ostatka członków nasienia Abrahamowego ‛zjednują sobie błogosławieństwo’ miliony osób ze wszystkich narodów (Rodzaju 22:18). Z przejęciem dowiadują się one, w jaki sposób grzesznym ludziom może zostać przypisana sprawiedliwość jako przyjaciołom Boga. Dzięki temu uznaniem Bożym cieszy się już „wielka rzesza (...) ze wszystkich narodów”; „są to ci, którzy (...) wyprali swe szaty i wybielili je we krwi Baranka”. Pod przewodnictwem ostatka również „dniem i nocą pełnią dla Niego [dla Boga] świętą służbę”. Wspomnianej „wielkiej rzeszy” dano zachwycającą nadzieję życia wiecznego w Raju — w charakterze ziemskich „dzieci Bożych” (Objawienie 7:9-17; 21:3-5; Rzymian 8:21; Psalm 37:29). Zanim jednak te błogosławieństwa zostaną zrealizowane, muszą się rozegrać jeszcze donioślejsze wydarzenia, o których będzie mowa w następnym artykule.
Pytania do powtórki:
◻ Jak została wypróbowana wiara Abrahama i jego domowników?
◻ Jak chrześcijanie okazują w dobie dzisiejszej podobną wiarę?
◻ Jak jeszcze Abraham dowiódł swej wiary?
◻ W czym Abraham, Sara i Izaak stanowią wzór dla rodzin chrześcijańskich?
◻ Co unaocznił największy akt wiary Abrahama?