TYDZIEŃ
Hebrajski wyraz szawúaʽ, którego odpowiednikiem jest „tydzień”, dosłownie oznacza „siódemkę”, czyli całość składającą się z siedmiu części. Greckie określenie sábbaton pochodzi od hebrajskiego szabbát („sabat”).
Człowiek już na początku swych dziejów zaczął odliczać czas w cyklach siedmiodniowych. Naśladował w ten sposób Jehowę Boga, który podzielił okres stwarzania na sześć dni, czyli sześć jednostek czasu, ukoronowanych dniem siódmym — dniem odpoczynku (Rdz 2:2, 3). Następna wzmianka o cyklu siedmiodniowym (choć bez wyraźnego wskazywania siódmego dnia odpoczynku) dotyczy Noego i potopu (Rdz 7:4, 10; 8:10, 12). W Paddan-Aram i Filistei siedem dni trwały uroczystości weselne (Rdz 29:27, 28; Sdz 14:12, 17). Siedem dni przeznaczono też na obrzędy związane z pogrzebem Jakuba (Rdz 50:10). Z Biblii nie wynika jednak, jakoby te siedmiodniowe okresy stanowiły powtarzające się tygodnie, które miały początek tego samego dnia. U niektórych starożytnych ludów pewne siedmiodniowe cykle zależały od faz księżyca i zaczynały się z każdym nowiem. Nie mogły więc regularnie następować po sobie, ponieważ miesiąc księżycowy trwa 29 lub 30 dni.
W Rodzaju 24:55 pojawia się bardzo wczesna wzmianka o okresie dziesięciu dni. Cykle dziesięciodniowe (po trzy na każdy miesiąc) znane były w starożytnym Egipcie, a Izraelici mogli je poznać podczas swego długiego pobytu w tym kraju.
Po nadaniu Prawa. Przestrzeganie konkretnego siedmiodniowego okresu zostało po raz pierwszy nakazane przez Boga w związku z Paschą. Chodziło o Święto Przaśników, które Izraelici mieli odtąd co roku obchodzić zaraz po Passze. Zarówno pierwszy, jak i ostatni, siódmy dzień, miały być dniami odpoczynku (Wj 12:14-20; 13:6-10).
Wprowadzenie sabatu. Ustanowienie wspomnianego powyżej szczególnego tygodnia zbiegło się z wyjściem Izraelitów z Egiptu, ale w relacji z następnego miesiąca ich wędrówki nie ma żadnej wzmianki o dzieleniu czasu na tygodnie kończące się dniem odpoczynku. Dopiero gdy po 15 dniu drugiego miesiąca od ich wyruszenia z ziemi egipskiej Jehowa zaczął im zsyłać mannę, po raz pierwszy nakazał systematyczne obchodzenie sabatu co siedem dni (Wj 16:1, 4, 5, 22-30). Takie przestrzeganie sabatu wymagało wprowadzenia podziału na regularne tygodnie, niezależne od comiesięcznych faz księżyca. Później zostało przez Boga usankcjonowane przepisami Prawa nadanego narodowi izraelskiemu za pośrednictwem Mojżesza (Wj 20:8-11; Pwt 5:12-15).
Okresy świąteczne. Prawo zalecało też przestrzeganie pewnych siedmiodniowych świąt, których początek lub koniec nie musiał się pokrywać z cotygodniowym sabatem. Rozpoczynały się bowiem w określonym dniu miesiąca księżycowego, a ten z roku na rok przypadał na inny dzień tygodnia. Tak było ze Świętem Przaśników, które zaczynało się po Passze i trwało od 15 do 21 Nisan, i ze Świętem Szałasów — od 15 do 21 dnia miesiąca Etanim. Również termin Święta Tygodni, czyli Pięćdziesiątnicy, ustalano, odliczając siedem tygodni i jeden dzień od 16 Nisan, a nie zawsze było to siedem typowych tygodni kończących się zwykłym sabatem (Wj 12:2, 6, 14-20; Kpł 23:5-7, 15, 16; Pwt 16:9, 10, 13).
Dni tygodnia nie miały osobnych nazw, po prostu określano je liczbą porządkową, z wyjątkiem dnia siódmego — „dnia sabatu” (Wj 20:8). Tak samo było za czasów Jezusa i apostołów, choć dzień poprzedzający sabat zwano wtedy „Przygotowaniem” (Mt 28:1; Mk 15:42; Jn 19:31; Dz 20:7).
Okresy siedmiu dni i siedmiu lat. Ze względu na rangę, jaką miał siódmy dzień w przymierzu Prawa, samo słowo „sabat” stało się synonimem całego siedmiodniowego tygodnia (Kpł 23:15, 16). Sabatem nazywano też siódmy rok — rok sabatowy, w którym ziemia miała zaznawać odpoczynku. Prócz tego „sabat” oznaczał cały ten siedmioletni okres, czyli tydzień lat kończący się rokiem sabatowym (Kpł 25:2-8). O „tygodniu lat” wielokrotnie wspomina żydowska Miszna (Szewiit 4:7-9; Sanhedrin 5:1; zob. SIEDEMDZIESIĄT TYGODNI [Proroctwo mesjańskie]).