LASKA, RÓZGA

Hebrajskie wyrazy széwet i mattéh często tłumaczy się na „rózga” lub „laska”. Słowo széwet oznacza laskę lub kij (do podpierania) i bywa też oddawane przez „kij pasterski” (Kpł 27:32). Naczelnicy plemion nosili laski lub berła i być może dlatego określenia széwet i mattéh oznaczały również „plemię” i tak też są tłumaczone (Wj 31:2; Pwt 18:1; 29:18). Hebrajskimi słowami széwet i ʽec (dosł. „drzewo”) określano ponadto drzewce włóczni lub podobnej broni (2Sm 18:14; 21:19).

Inny wyraz, makkél, można przetłumaczyć na ‛pręt’ lub ‛kij’ (Rdz 30:37; 1Sm 17:43), a miszʽénet to „laska” albo „wsparcie” (Sdz 6:21; 2Kl 18:21).

Greckim odpowiednikiem słowa „rózga” jest rábdos, tłumaczone czasem także na „laska” (Obj 19:15; Mt 10:10). W niektórych przekładach polskim słowem „laska” bywa też oddawany inny wyraz, ksýlon. Dosłownie znaczy on „drewno” lub coś zrobionego z drewna. W Mateusza 26:47, 55 i w równoległych sprawozdaniach słowo to przetłumaczono na „pałki”.

Zastosowanie. Lasek i kijów używano do podpierania się (Wj 12:11; Za 8:4; Heb 11:21), do obrony (2Sm 23:21; Mt 10:10), do młócenia (Iz 28:27 [w tym wersecie występuje zarówno mattéh, jak i széwet, oddane odpowiednio jako „kij” i „laska”, NŚ]; por. Sdz 6:11; Rut 2:17) i do zbierania oliwek (Pwt 24:20; Iz 24:13), a rózgami wymierzano karę dzieciom, niewolnikom i innym osobom (Wj 21:20 [„kij”, NŚ]; Prz 10:13; 23:13, 14; Dz 16:22). Pasterz używał kija, gdy prowadził trzodę, kierował poszczególnymi owcami i pomagał im. W kwestii wyboru zwierząt przeznaczonych na dziesięcinę dla sanktuarium Prawo nakazywało: „Jeśli chodzi o wszelką dziesięcinę ze stada i z trzody, ze wszystkiego, co przechodzi pod kijem pasterskim [czyli jest pod opieką pasterza], co dziesiąta głowa ma być czymś świętym dla Jehowy. Nie ma on sprawdzać, czy jest dobra, czy zła, nie ma też jej zamieniać” (Kpł 27:32, 33). Podobno gdy owce wychodziły z owczarni, w jej bramie stał pasterz, trzymając w ręku kij z kawałkiem tkaniny umoczonej w farbie, i znakował co dziesiątą sztukę jako przeznaczoną na dziesięcinę (por. Jer 33:13).

Symbol władzy. Laskę uważano za cenny przedmiot, po którym nieraz można było rozpoznać, do kogo należy. Juda dał Tamar swą laskę i sygnet w zastaw za koźlę, które miał jej przysłać jako zapłatę za współżycie (Rdz 38:18, 25). Naczelnicy nosili laski będące symbolem władzy. Dlatego w Biblii laska lub rózga często symbolizuje czyjąś władzę. Gdy Mojżesz występował przed starszymi Izraela, a także przed egipskim faraonem i kapłanami uprawiającymi magię, jego laska była symbolem władzy i misji otrzymanej od Boga (Wj 4:17, 29-31; 7:9-12). W tej drugiej sytuacji wspomniano o lasce Aarona, ale najwyraźniej chodziło o laskę Mojżesza, którą posłużył się Aaron jako jego rzecznik, na co wskazuje porównanie tego opisu z fragmentem z Wyjścia 7:15, 17.

Potem Mojżesz wielokrotnie posługiwał się swą laską jako symbolem tego, że cieszy się poparciem Jehowy, który ustanowił go przywódcą owego narodu (Wj 8:5; 9:23; 10:13; Lb 20:11). Gdy niektórzy zakwestionowali pozycję Mojżesza i Aarona, Bóg sprawił, że spośród lasek naczelników 12 plemion właśnie laska Aarona wypuściła pędy i wydała dojrzałe migdały. W ten sposób wyraźnie pokazał, że to Aaronowi i jego domowi powierzył władzę i urząd kapłański. Później przez jakiś czas laskę tę przechowywano w Arce Przymierza (Wj 29:9; Lb 17:1-11; Heb 9:4).

Psalmista napisał: „Wypowiedź Jehowy do mego Pana: ‚Siądź po mojej prawicy, aż położę twych nieprzyjaciół jako podnóżek dla twoich stóp’. Laskę twej siły Jehowa pośle z Syjonu, mówiąc: ‚Wyrusz na podbój między swoich nieprzyjaciół’” (Ps 110:1, 2). Słowa te apostoł Paweł odniósł do Jezusa Chrystusa, który dzierży ‛laskę siły Jehowy’, gdyż przychodzi jako Jego przedstawiciel z pełną władzą do wykonania wyroku na nieprzyjaciołach (Heb 10:12, 13). Jezus Chrystus, „gałązka z pnia Jessego”, „uderzy ziemię rózgą swoich ust, a duchem swoich warg uśmierci niegodziwca” (Iz 11:1, 4). Przemawia z mocą i dysponuje władzą, którą dał mu Jehowa, by ukarał niegodziwych. Powiedziano, że będzie panował nad narodami nie zwykłą laską, jak pasterz spokojnie prowadzący swe owce, ale rózgą żelazną (Obj 2:27; 12:5; 19:15).

W Izajasza 9:4 i 14:5 rózga i laska symbolizują ciemięskie rządy nieprzyjaciół nad Izraelem. Bóg posługiwał się okolicznymi narodami, np. Asyrią, do wymierzania kary Izraelitom za ich grzechy i dlatego państwa te odgrywały rolę karcącej rózgi, działającej z upoważnienia i przyzwolenia Bożego. Nie kierowały się jednak ani miłością do Jehowy, ani wstrętem do grzechów Izraela. Działały z nienawiści do Boga i Jego ludu i często sprowadzały na Izraelitów więcej udręk, niż im pozwolono. Poza tym mocarstwa te, zwłaszcza Asyria i Babilon, zarozumiale wynosiły się ponad samego Jehowę Boga. Za pośrednictwem proroka Izajasza oznajmił On: „Ach, ten Asyryjczyk, rózga mego gniewu”, i następująco opisał wyniosłość Asyrii: „Czyż siekiera będzie się wynosić nad tego, kto nią rąbie, a piła wywyższać się nad tego, kto nią porusza tam i z powrotem, jak gdyby laska poruszała tam i z powrotem tymi, którzy ją podnoszą, jak gdyby rózga podnosiła tego, kto nie jest drewnem?” Następnie zapowiedział Asyrii karę za wynoszenie się ponad Tego, który się nią posługiwał (Iz 10:5, 15).

Zawierając z Dawidem przymierze co do Królestwa, Jehowa rzekł o władcach z jego dynastii: „Ja stanę się dla niego ojcem, a on stanie się dla mnie synem. Gdy popełni zło, będę go karcił rózgą ludzi i ciosami synów Adama” (2Sm 7:14). Tą karcącą rózgą, którą Jehowa posługiwał się jako Ojciec, była władza państw tego świata, np. Babilonu. Mocarstwo babilońskie obaliło królestwo Boże reprezentowane przez królów z linii Dawida, tak iż leżało ono w ruinie aż do nadejścia „tego, do którego należy tytuł prawny” (Eze 21:27). W r. 70 n.e. „rózgą” wymierzającą karę niewiernej Jerozolimie okazały się wojska rzymskie pod wodzą Tytusa (Dn 9:26, 27).

Niewłaściwe korzystanie z rózgi. Ziemskie rządy i sędziowie często korzystają ze swej rózgi władzy w sposób niewłaściwy, używając jej nawet do walki z Bogiem i Jego ludem. Gdy Jezusa Chrystusa przyprowadzono przed najwyższy sąd żydowski i przed rzymskiego namiestnika Piłata, znęcano się nad nim, szydzono z niego, opluwano go i bito, a w końcu zamordowano. Przywódcy żydowscy najpierw wykorzystali przeciw Jezusowi posiadane uprawnienia, a potem, żeby uczynić tę „rózgę” jeszcze dotkliwszą, przekazali go władzom rzymskim, by dokonały egzekucji. Prorok Micheasz tak to zapowiedział: „Rózgą będą bić w policzek sędziego Izraela” (Mi 5:1). Po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa przywódcy żydowscy wykorzystywali swą pozycję do prześladowania jego uczniów. Taki niewłaściwy użytek z posiadanej rózgi władzy robiło też niejednokrotnie cesarstwo rzymskie i inne państwa. Wszystkie one będą musiały zdać z tego sprawę przed Bogiem (Jn 19:8-11; 2Ts 1:6-9).

Władza rodzicielska. „Rózga” niekiedy symbolizuje też władzę rodziców nad dziećmi. Księga Przysłów wielokrotnie nawiązuje do tej władzy, która obejmuje wszelkie formy karcenia, nie wyłączając wymierzania kary za pomocą literalnej rózgi. Rodzice są odpowiedzialni przed Bogiem za korzystanie z tej „rózgi” przy wychowywaniu dzieci. Jeśli pod tym względem nie dopisują, to sprowadzają na dziecko niepowodzenie i śmierć, a na samych siebie wstyd i niezadowolenie Boże (Prz 10:1; 15:20; 17:25; 19:13). „Głupota jest przywiązana do serca chłopca; rózga karności oddali ją od niego”. „Nie szczędź chłopcu karcenia. Jeśli go zbijesz rózgą, nie umrze. Bij go rózgą, by wyzwolić jego duszę z Szeolu” (Prz 22:15; 23:13, 14). W rzeczywistości „kto powstrzymuje swą rózgę, nienawidzi swego syna, ale miłuje go ten, kto go dogląda z karceniem” (Prz 13:24; 19:18; 29:15; 1Sm 2:27-36).

Jehowa Bóg, ‛Ojciec życia duchowego’ chrześcijan, nie szczędzi „rózgi” swym dzieciom. Natchniony pisarz Listu do Hebrajczyków oznajmił: „Bóg obchodzi się z wami jak z synami. Bo jakiż to syn, którego ojciec nie karci? (...) On zaś czyni to dla naszego pożytku, abyśmy mogli mieć udział w jego świętości” (Heb 12:7, 9, 10). Pragnąc zapewnić zborowi chrześcijańskiemu odpowiednie karcenie, Jehowa powierzył władzę wiernym mężczyznom, w szczególności apostołom. Mieli z niej korzystać ‛ku budowaniu braci, a nie ku burzeniu’ (2Ko 10:1-11). Obejmowała ona prawo do karcenia błądzących. Kiedy zbór w Koryncie odstąpił od prawości i zaczął się zwracać ku ludziom zamiast ku Chrystusowi, Paweł napisał do tamtejszych chrześcijan karcący list i zapytał: „Cóż chcecie? Czy mam do was przyjść z rózgą, czy z miłością i łagodnością ducha?” (1Ko 4:21).

Laska przywódcy, pasterza. Pasterz używał swej laski lub kija, by kierować trzodą, bronić jej i pomagać. Jehowa i Jego Syn, Jezus Chrystus, zapewniają trzodzie Bożej podobną opiekę pasterską. Jehowa często mówił o Izraelu, który pozostawał z Nim w przymierzu, jak o swej trzodzie. Dawid napisał: „Jehowa jest moim Pasterzem. (...) Wiedzie mnie szlakami prawości przez wzgląd na swe imię. Nawet gdy chodzę doliną głębokiego cienia, nie boję się niczego złego, bo ty jesteś ze mną; rózga twoja i twa laska — te mnie pocieszają” (Ps 23:1-4). A Micheasz modlił się: „Paś swój lud twą laską, trzodę swego dziedzictwa” (Mi 7:14; por. Jn 10:11, 14; Heb 13:20; 1Pt 2:25; 5:4).