Od sederu do zbawienia

„Kielich wspaniałego wybawienia podniosę i będę wzywał imienia Jehowy” (PSALM 116:13).

 1. Jaka pieśń może zadecydować o twojej przyszłości?

CO BYŚ powiedział o pieśni, która by ci zapowiadała długą i szczęśliwą przyszłość? Takiej pieśni chciałoby się słuchać zawsze. A przecież masz wszelkie dane po temu, by zrozumieć tę doniosłą pieśń i radować się nią. Żydzi nazywają ją Hallel (wysławianie). Składa się ona z psalmów od 113 do 118 i nawołuje, by śpiewać „Hallelujah”, to znaczy: „Wysławiajcie Jah”.

 2. Kiedy śpiewa się tę pieśń i jak wiąże się ona z sederem?

² Żydzi śpiewają Hallel podczas święta Paschy. Zwyczaj ten wywodzi się zapewne z okresu, gdy Bóg miał świątynię, w której składano ofiary ze zwierząt. Dzisiaj śpiewa się ową pieśń w domu podczas uroczystego posiłku zwanego sederem. Jednakże mało kto z jego uczestników naprawdę uświadamia sobie wagę słów z Psalmu 116:13: „Kielich wspaniałego wybawienia podniosę i będę wzywał imienia Jehowy”. Dlaczego z Paschą miałoby się wiązać wybawienie i czy może to dotyczyć również ciebie?

Pascha — święto wybawienia

 3. Jakie jest pochodzenie sederu?

³ Cofnijmy się myślą do czasów, gdy Izraelici byli w Egipcie niewolnikami ciemiężonymi przez faraona. W końcu Jehowa wzbudził Mojżesza, który miał wyprowadzić Jego lud na wolność. Bóg zesłał na Egipt dziewięć plag, po których Mojżesz zapowiedział dziesiątą. Jehowa miał wytracić pierworodnych we wszystkich domach egipskich (Wyjścia 11:1-10). Jednakże Izraelici mogli tego uniknąć. W jaki sposób? Musieli zabić baranka, pokropić jego krwią odrzwia i spożyć go w domu z przaśnym chlebem i gorzkimi ziołami. Podczas tego sederu Bóg miał ‛przejść’, pozostawiając przy życiu ich pierworodnych (Wyjścia 12:1-13).

 4, 5. Jak Pascha zapewniła licznej rzeszy zbawienie? (Psalm 106:7-10).

⁴ Gdy spadła dziesiąta plaga, faraon rzekł do Mojżesza: „Wstańcie, wyjdźcie spośród mego ludu, wy i inni synowie Izraela, a idźcie, służcie Jehowie” (Wyjścia 12:29-32). Kiedy jednak Hebrajczycy, a wraz z nimi „wielkie mnóstwo” przychylnych im cudzoziemców, opuścili Egipt, zmienił zdanie i ruszył za nimi w pościg. Wtedy Bóg za pomocą cudu otworzył im drogę ucieczki przez Morze Czerwone, w którym ścigający ich faraon i jego wojsko ponieśli śmierć (Wyjścia 12:38, Biblia Tysiąclecia, wyd. II; 14:5-28; Psalm 78:51-53; 136:13-15).

⁵ Mojżesz powiedział Izraelitom nad Morzem Czerwonym: „Nie bójcie się. Stójcie mocno i oglądajcie wybawienie od Jehowy, którego dziś dla was dokona”. Śpiewali potem: „Siłą i mocą moją jest Jah, gdyż przyczynia się do mego wybawienia. To mój Bóg i będę Go opiewać” (Wyjścia 14:13; 15:2). Tak, ocalenie Izraela najpierw od dziesięciu plag, a potem nad Morzem Czerwonym było aktem zbawczym. Psalmista słusznie napisał, że Jehowa jest Bogiem, który ‛dokonuje dzieł zbawienia na ziemi’ (Psalm 68:6, 20 [68:7, 21, Bw]; 74:12-14, Bw; 78:12, 13, 22).

 6, 7. W jakim celu ustanowiono Paschę i dlaczego nie obchodzi się jej dziś tak, jak po raz pierwszy?

⁶ Aby upamiętnić owo zbawienie, Hebrajczycy mieli święcić Paschę. Bóg oznajmił: „Dzień ten będzie wam służyć za przypomnienie i będziecie go obchodzić jako święto dla Jehowy z pokolenia na pokolenie” (Wyjścia 12:14). Przy każdym posiłku paschalnym, czyli sederze, ojciec miał przypominać o tym zbawieniu swojej rodzinie. Jehowa nakazał: „Gdy wasi synowie powiedzą wam: ‛Czym jest dla was ta uroczystość?’, wtedy będziecie mówić: ‛Jest to ofiara przejścia dla Jehowy, który przechodząc ominął domy synów Izraela w Egipcie, gdy zadawał Egipcjanom klęskę, lecz nasze domy wyzwolił’” (Wyjścia 12:25-27).

⁷ Seder, po dziś dzień obchodzony przez Żydów podczas święta Paschy, świadczy o historyczności powyższego sprawozdania. Jednakże niektóre z obecnych praktyk różnią się od tego, co nakazał Bóg. W publikacji pt. The Origins of the Seder (Pochodzenie sederu) czytamy: „Paschę oraz Święto Przaśników obszernie omówiono w Biblii, ale opisy te nie pokrywają się ze sposobem obchodzenia jej później. Obrzędy biblijne skupiają się przede wszystkim na ofierze paschalnej, która w późniejszej literaturze schodzi na dalszy plan”. Stało się tak głównie dlatego, że Żydzi nie mieli już świątyni, w której można by składać ofiary ze zwierząt.

 8. Jaki mamy szczególny powód, by się zastanowić nad świętem Paschy?

⁸ Bliższe poznanie wszystkich świąt, które Bóg dał starożytnemu Izraelowi,a niewątpliwie może być pouczające, na razie jednak skupimy się na niektórych szczegółach święta Paschy. Obchodził ją Jezus, gdyż był Żydem. Kiedy czynił to po raz ostatni, nakreślił w zarysie przebieg jedynej uroczystości, której obchodzenie Bóg zlecił chrześcijanom — Wieczerzy Pańskiej, czyli pamiątki śmierci Chrystusa. To chrześcijańskie święto wiąże się z Paschą.

Coś większego niż baranek paschalny

 9, 10. Dlaczego baranek paschalny był ofiarą szczególną, jedyną w swoim rodzaju?

⁹ W Liście do Hebrajczyków 10:1 czytamy, że ‛Prawo było cieniem przyszłych dóbr’. Dzieło M’Clintocka i Stronga pt. Cyclopædia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature (Encyklopedia literatury biblijnej, teologicznej i kościelnej) informuje: „Żaden inny cień przyszłych dóbr zawartych w Prawie nie może się równać ze świętem Paschy”. Szczególnie baranek paschalny miał posłużyć o wiele wznioślejszemu celowi niż samo upamiętnienie faktu, że Bóg zachował pierworodnych, a potem wybawił z Egiptu wszystkich Hebrajczyków.

¹⁰ Baranek ten był pod wieloma względami czymś wyjątkowym. Na przykład liczne ofiary ze zwierząt przewidziane w Prawie Mojżeszowym były składane przez pojedyncze osoby w związku z jakimś grzechem lub przewinieniem, przy czym części tych zwierząt spalano na ołtarzu (Kapłańska 4:22-35). W wypadku ofiary pojednania część mięsa otrzymywał usługujący kapłan lub inni kapłani (Kapłańska 7:11-38). Tymczasem baranka paschalnego nie składano na ołtarzu; ofiarowała go grupa osób, zazwyczaj rodzina, i one miały go spożyć (Wyjścia 12:4, 8-11).

11. Jak na baranka paschalnego zapatrywał się Jehowa i na co wskazywała ta ofiara? (Liczb 9:13).

¹¹ W oczach Jehowy baranek paschalny miał tak wielką wartość, że Bóg powiedział o nim: „moja ofiara” (Wyjścia 23:18; 34:25). Zdaniem biblistów „ofiara paschalna była par excellence ofiarą Jehowy”. Nie ma najmniejszej wątpliwości, że baranek ten wskazywał proroczo na ofiarę Jezusa. Potwierdzają to słowa apostoła Pawła, który napisał, że Jezus „został złożony w ofierze jako nasza Pascha” (1 Koryntian 5:7, BT). Nazwano go również „Barankiem Bożym” oraz „Barankiem, który był zabity” (Jana 1:29; Objawienie 5:12; Dzieje Apostolskie 8:32).

Krew, która ratuje życie

12. Jaką rolę podczas pierwszej Paschy odegrała krew baranka?

¹² W Egipcie krew baranka decydowała o zbawieniu. Kiedy Jehowa wytracał pierworodnych, ominął domy naznaczone krwią na odrzwiach. Co więcej, ponieważ Hebrajczycy nie opłakiwali swych pierworodnych, mogli przejść przez Morze Czerwone i uzyskać wolność.

13, 14. Dlaczego krew Jezusa jest życiodajna i niezbędna do zbawienia? (Efezjan 1:13).

¹³ Podobnie dziś ze zbawieniem wiąże się krew — przelana krew Jezusa. Kiedy w 32 roku n.e. „przybliżyła się Pascha, święto Żydów”, Jezus rzekł do słuchających go rzesz: „Kto się karmi moim ciałem i pije moją krew, ma życie wieczne, a ja wskrzeszę go w dniu ostatnim; bo ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a krew moja jest prawdziwym napojem” (Jana 6:4, 54, 55). Wszyscy słuchający go wówczas Żydzi myśleli zapewne o zbliżającym się święcie Paschy i o krwi baranka, którą się posłużono w Egipcie.

¹⁴ Jezus nie mówił wtedy o emblematach, używanych podczas Wieczerzy Pańskiej. Tę nową uroczystość, obchodzoną przez chrześcijan, ustanowił przeszło rok później, tak iż nawet apostołowie, którzy mu się przysłuchiwali w roku 32, nic o niej nie wiedzieli. Wykazał natomiast, że jego krew jest nieodzowna do wiecznotrwałego zbawienia. Paweł wyjaśnił: „W nim mamy odkupienie przez krew jego, odpuszczenie grzechów według bogactwa łaski jego” (Efezjan 1:7, Bw). Tylko dzięki przebaczeniu na mocy krwi Jezusa możliwe jest życie wieczne.

Które zbawienie i gdzie?

15. Jakich przywilejów i wybawienia dostąpili Hebrajczycy dzięki wyjściu z Egiptu, czego jednak nie otrzymali? (1 Koryntian 10:1-5).

¹⁵ Wybawienie ze starożytnego Egiptu miało tylko ograniczony zakres. Nikt, kto stamtąd wychodził, nie spodziewał się życia wiecznego. Wprawdzie Bóg ustanowił dla narodu kapłaństwo lewickie, a niektórzy członkowie plemienia Judy przejściowo panowali jako królowie, wszyscy jednak poumierali (Dzieje Apostolskie 2:29; Hebrajczyków 7:11, 23, 27). „Wielkie mnóstwo cudzoziemców”, którzy też opuścili Egipt, nie miało udziału w tych przywilejach, mogło jednak razem z Hebrajczykami żywić nadzieję na dotarcie do Ziemi Obiecanej i radowanie się normalnym życiem i oddawaniem czci Bogu. Mimo to przedchrześcijańscy słudzy Jehowy mieli podstawy, by oczekiwać, że w odpowiednim czasie dostąpią bezkresnego życia na ziemi, którą zgodnie z zamierzeniem Bożym miała zamieszkiwać ludzkość. Harmonizowałoby to z obietnicą Jezusa z Ewangelii według Jana 6:54.

16. Jakiego zbawienia mogli się spodziewać starożytni słudzy Boży?

¹⁶ Bóg polecił niektórym ze swych starożytnych sług spisanie krzepiących słów o tym, że ziemia została stworzona na mieszkanie i że prawi posiądą ją na zawsze (Psalm 37:9-11; Przysłów 2:21, 22; Izajasza 45:18). Ale jak Jego prawdziwi czciciele mieli dostąpić tego zbawienia, skoro pomarli? Bóg miał ich wskrzesić, aby znów tutaj żyli. Na przykład Hiob wyraził nadzieję, że nie pójdzie w zapomnienie, lecz zostanie ponownie wezwany do życia (Hioba 14:13-15; Daniela 12:13). Najwyraźniej więc jedną z form zbawienia jest życie wieczne na ziemi.

17. Na jakie jeszcze zbawienie wskazuje Biblia?

¹⁷ Biblia mówi również o zbawieniu do życia w niebie, dokąd po zmartwychwstaniu odszedł Jezus Chrystus. „Jest on po prawicy Bożej, gdyż odszedł do nieba, a podporządkowani mu zostali aniołowie oraz władze i moce” (1 Piotra 3:18, 22; Efezjan 1:20-22; Hebrajczyków 9:24). Jednakże spośród stworzeń ludzkich nie tylko Jezus miał być wzięty do nieba. Prócz niego Bóg postanowił zabrać z ziemi stosunkowo niewielkie grono innych osób. Jezus powiedział apostołom: ‛W domu mego Ojca wiele jest mieszkań (...) Idę przygotować wam miejsce. A jeśli pójdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę znowu i wezmę was do siebie, abyście, gdzie ja jestem, i wy byli’ (Jana 14:2, 3, Bw).

18. Dlaczego skupimy się teraz na kwestii zbawienia do życia w niebie?

¹⁸ Nie ulega kwestii, że zbawienie do życia w niebie w jedności z Jezusem nieporównywalnie przewyższa swą wspaniałością wybawienie związane z pierwszą Paschą (2 Tymoteusza 2:10). Właśnie podczas ostatniego ważnego sederu, czyli wieczerzy paschalnej, Jezus ustanowił nową uroczystość, która kierowała uwagę jego naśladowców na zbawienie niebiańskie. Powiedział apostołom: „Czyńcie to stale na moją pamiątkę” (Łukasza 22:19). Zanim rozważymy, jak chrześcijanie powinni ją obchodzić, zastanówmy się najpierw, kiedy to mają czynić.

„W oznaczonym czasie”

19. Dlaczego słuszne jest przeprowadzenie analogii między Wieczerzą Pańską a Paschą?

¹⁹ Jezus rzekł: „Wielce pragnąłem jeść z wami tę paschę, zanim będę cierpiał” (Łukasza 22:15). Następnie pokazał, jak obchodzić Wieczerzę Pańską, którą jego naśladowcy mieli powtarzać dla upamiętnienia jego śmierci (Łukasza 22:19, 20). Pascha odbywała się raz w roku. Z tej przyczyny również Wieczerza Pańska powinna się odbywać raz w roku. Kiedy? Nasuwa się logiczny wniosek, że wiosną w czasie Paschy. Właściwą datą byłby więc dzień odpowiadający 14 Nisan w kalendarzu żydowskim, nie zaś piątek, wyznaczany ze względu na to, że w tym dniu tygodnia zmarł Jezus.

20. Dlaczego Świadków Jehowy interesuje data 14 Nisan?

²⁰ A zatem gdy Paweł pisał: „Jak często bowiem jecie ten chleb i pijecie z tego kielicha, ogłaszacie śmierć Pana, aż przyjdzie”, miał na myśli 14 Nisan (1 Koryntian 11:26). W ciągu następnych dwóch stuleci wielu chrześcijan trzymało się tej daty, toteż nazywano ich kwartodecymianami, od łacińskiego „czternasty”. M’Clintock i Strong informują: „W kościołach Azji Mniejszej obchodzono śmierć Pana w dniu przypadającym na 14 Nisan, kiedy to według opinii całego starożytnego Kościoła nastąpiło ukrzyżowanie”. Dzisiejsi Świadkowie Jehowy obchodzą Wieczerzę Pańską rok w rok w dniu odpowiadającym właśnie 14 Nisan. Niektórzy jednak zwrócili uwagę, że termin ów może się różnić od daty obchodzenia Paschy przez Żydów. Dlaczego?

21. Kiedy należało złożyć w ofierze baranka paschalnego i jak robią to dziś Żydzi?

²¹ W kalendarzu hebrajskim dzień trwał od zachodu słońca (około 6 wieczorem) do następnego zachodu. Bóg kazał zabić baranka paschalnego „między dwoma wieczorami” (Wyjścia 12:6). Kiedy to miało być? Dzisiejsi Żydzi twierdzą na podstawie wykładni nauki rabinów, że baranka zabijano pod koniec 14 Nisan, między porą, kiedy słońce skłaniało się już ku zachodowi (około trzeciej), a faktycznym zachodem. W rezultacie seder zaczynał się po zachodzie słońca, już 15 Nisan (Marka 1:32).

22. Dlaczego data obchodzenia Pamiątki może się różnić od daty Paschy żydowskiej? (Marka 14:17; Jana 13:30).

²² Są jednak uzasadnione powody, by powyższe słowa rozumieć inaczej. W Księdze Powtórzonego Prawa 16:6 powiedzano wyraźnie, że Izraelici mieli ‛złożyć ofiarę paschalną wieczorem o zachodzie słońca’ (BT). A zatem określenie „między dwoma wieczorami” dotyczy zmierzchu w dniu 14 Nisan, trwającego od zachodu słońca do zapadnięcia ciemności. Tak rozumieli to dawni Żydzi karaimscyb i tak samo rozumieją to po dziś dzień Samarytanie.c Ponieważ przyjmujemy, że baranek paschalny został zabity i spożyty „w oznaczonym czasie” w dniu 14, a nie 15 Nisan, data obchodzenia Pamiątki różni się niekiedy od daty wyznaczanej przez Żydów (Liczb 9:2-5, BT).

23. Dlaczego do kalendarza żydowskiego dodaje się miesiące i jak czyni się to obecnie?

²³ Druga przyczyna rozbieżności między terminem Pamiątki a datą ustalaną przez Żydów tkwi w tym, że korzystają oni z kalendarza opartego na systemie uregulowanym dopiero w IV stuleciu n.e. Za jego pomocą można dziesiątki czy nawet setki lat naprzód określać, kiedy przypadnie 1 Nisan lub konkretne święto. Co więcej, starożytny kalendarz księżycowy wymagał dodawania co pewien czas 13 miesiąca, aby się zgadzał z porami roku. W aktualnym kalendarzu żydowskim miesiąc ten dodaje się w 3, 6, 8, 11, 14, 17 i 19 roku cyklu trwającego 19 lat.

24, 25. (a) Jak za czasów Jezusa ustalano początek miesiąca oraz potrzebę wprowadzenia miesiąca dodatkowego? (b) Jak Świadkowie Jehowy ustalają datę Wieczerzy Pańskiej?

²⁴ Tymczasem Emil Schürer podaje, że „w czasach Jezusa Żydzi nie mieli unormowanego kalendarza, lecz polegając na zwykłej obserwacji zaczynali każdy miesiąc od pojawienia się nowiu i podobnie na podstawie obserwacji” dodawali w razie potrzeby jeden miesiąc. „Jeżeli (...) pod koniec roku zorientowano się, że Pascha wypadnie przed wiosennym zrównaniem dnia z nocą [które następuje około 21 marca], wprowadzano dodatkowy miesiąc przed miesiąc Nisan” (The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ [Dzieje narodu żydowskiego za czasów Jezusa Chrystusa], tom I). Tak więc miesiąc dodatkowy następował zgodnie z naturalną koleją rzeczy i nie był ustalany arbitralnie.

²⁵ Ciało Kierownicze Świadków Jehowy ustala datę Wieczerzy Pańskiej zgodnie z metodą starożytną. 1 Nisan wyznacza się na dzień, w którym w Jeruzalem o zachodzie słońca ukazuje się nów najbliższy wiosennemu zrównaniu dnia z nocą. Przez doliczenie 14 dni otrzymujemy 14 Nisan, który zazwyczaj pokrywa się z pełnią (zob. Strażnicę [wyd. ang.] z 15 czerwca 1977, strony 383, 384 lub nr 4/1978, strony 23, 24). Na podstawie tej metody biblijnej Świadkowie Jehowy na całym świecie zostali powiadomieni, by w tym roku obchodzić Pamiątkę 10 kwietnia po zachodzie słońca.

26. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o Wieczerzy Pańskiej?

²⁶ Powyższa data odpowiada 14 Nisan, kiedy to Jezus obchodził ostatnią ważną Paschę. Jednakże Pamiątka kieruje naszą uwagę na zbawienie obejmujące dużo więcej niż to, co upamiętnia żydowski seder. Wszyscy powinniśmy wiedzieć, jaki jest przebieg Wieczerzy Pańskiej, co to oznacza i jak wiąże się z tym nasze zbawienie.

[Przypisy]

Jak byś odpowiedział?

◻ Dlaczego słuszne jest łączenie Paschy ze zbawieniem?

◻ Dlaczego ofiara złożona przez Jezusa daje więcej niż baranek paschalny?

◻ Jakie zbawienie staje się dostępne za pośrednictwem Jezusa?

◻ Jak Świadkowie Jehowy ustalają właściwy termin obchodzenia Wieczerzy Pańskiej?