KRUK

(hebr. ʽoréw; gr. kòraks).

Pierwszy ptak wymieniony w Biblii z nazwy (Rdz 8:7). Jest największym przedstawicielem rodziny krukowatych — ma ok. 60 cm długości, a rozpiętość jego skrzydeł może przekroczyć metr. Upierzenie kruka jest czarne jak węgiel (PnP 5:11), z połyskiem stalowoniebieskim i purpurowym, a od spodu — zielonym. Ptak ten zjada niezwykle urozmaicony pokarm — od orzechów, jagód i ziaren po gryzonie, gady, ryby i pisklęta. Chociaż potrafi zaatakować małe zwierzęta, zwłaszcza młode i słabe, żywi się głównie padliną. Zaczyna od oczu i innych miękkich części, a dopiero potem mocnym dziobem rozszarpuje brzuch (Prz 30:17). Bardzo dobrze lata, mocno i równomiernie uderzając skrzydłami, lub bez wysiłku szybuje, zataczając wielkie kręgi, by wypatrzyć coś do zjedzenia. W poszukiwaniu pożywienia penetruje ogromne obszary.

Według zoologów sprytny kruk to ptak wyjątkowo zaradny i łatwo przystosowujący się do środowiska. Ze względu na te umiejętności, a także wytrwałość w lataniu i niezwykle urozmaiconą dietę, obejmującą m.in. padlinę, dobrze się nadawał do tego, by podczas opadania wód potopu Noe wypuścił go z arki jako pierwszego. Z relacji biblijnej wynika, że od tego momentu kruk przebywał poza arką — przylatywał do niej tylko wtedy, gdy chciał odpocząć (Rdz 8:5-7).

Przepisy przymierza Prawa zaliczały kruka do stworzeń ceremonialnie nieczystych (Kpł 11:13, 15; Pwt 14:12, 14), a wyrażenie „według swego rodzaju” zdaje się wskazywać, że mogło też chodzić o wronę i inne krukowate, np. gawrona, kawkę czy wrończyka — w Palestynie spotyka się je wszystkie.

W przeciwieństwie do wrony kruk osiedla się w odludnych okolicach, często górzystych lub nawet pustynnych. Prorok Izajasz wymienił go wśród stworzeń, które miały zamieszkiwać opuszczone ruiny Edomu (Iz 34:11). Poza tym kruki znane są z tego, że chowają nadwyżki żywności w szczelinach skalnych albo pod liśćmi. Nieprzypadkowo więc Bóg posłużył się właśnie nimi, by w cudowny sposób dwa razy dziennie dostarczać chleb i mięso prorokowi Eliaszowi ukrywającemu się w dolinie potoku Kerit (1Kl 17:2-6).

Kruki zakładają gniazda na występach skalnych lub wysokich drzewach; przez całe życie mają jednego partnera i są troskliwymi rodzicami. Jehowa, prawdziwy Żywiciel wszystkich stworzeń, zwrócił Hiobowi uwagę na samego siebie, pytając: „Kto przygotowuje pokarm dla kruka, gdy jego młode wołają do Boga o pomoc, gdy się błąkają z braku pożywienia?” (Hi 38:41). Również psalmista podkreślił, że pokarm, który ptasi rodzice z daleka przynoszą swym wiecznie głodnym i skrzeczącym pisklętom, pochodzi od życzliwego Stwórcy (Ps 147:7-9); Jezus wspomniał o krukach w podobnym kontekście — by zapewnić swych uczniów, że Ten, który troszczy się o ptaki nieba, niewątpliwie zaspokoi potrzeby służących Mu ludzi (Łk 12:24; por. Ps 104:27, 28; Mt 6:26).

Prawdopodobnie ze względu na imponujące rozmiary, ciemne upierzenie i przejmujące krakanie ptak ten uchodził wśród dawnych ludów pogańskich za zwiastuna nieszczęścia i śmierci. Grecy widzieli w śmiałym, wręcz zuchwałym kruku ptaka wróżebnego, być może w związku z przypisywaną mu bystrością i mądrością. Uważali, że jest poświęcony bogu Apollowi oraz wieszczkom — niektórzy z nich ubierali się na czarno.

Pewien książę Midianu z czasów sędziego Gedeona nosił imię Oreb, które znaczy „kruk” (Sdz 7:25).