PORĘCZENIE, PORĘCZYCIEL

Poręczenie to gwarancja wypełnienia zobowiązania, także zastaw, a poręczyciel to ktoś, kto gwarantuje spełnienie czyichś zobowiązań. Psalmista błagał, by Jehowa ‛poręczył’ za niego, chroniąc go przed oszustami (Ps 119:122).

Praktyka poręczania za kogoś jest znana od wieków. Patriarcha Hiob tak o tym wspomniał: „Proszę, umieść u siebie mój zastaw. Któż inny uściśnie mi ręce, by dać gwarancję?” (Hi 17:3). Wypowiedź z Przysłów 17:18 pomaga ustalić, jak takie poręczenie mogło wyglądać: „Człowiek, któremu nie dostaje serca, podaje rękę, w pełni ręcząc wobec swego towarzysza”. Najwyraźniej więc w obecności świadków ktoś podawał dłużnikowi rękę lub klepał go w dłoń, obiecując przejąć jego zobowiązania, gdyby ten nie mógł się z nich wywiązać. W krajach Wschodu podaniem sobie rąk przypieczętowywano transakcje lub umowy (Prz 11:21). Na przykład gdy Jehu usłyszał pozytywną odpowiedź Jehonadaba na pytanie: „Czy twoje serce jest prostolinijne wobec mnie — jak moje serce wobec twojego serca?”, powiedział: „Jeśli jest, to podaj mi rękę” (2Kl 10:15).

Juda udzielił poręczenia w inny sposób — chcąc zagwarantować Tamar, że przyśle jej koźlę ze stada jako zapłatę za współżycie, dał jej w zastaw swój sygnet, sznur i laskę (Rdz 38:17-20). Gdy Ruben chciał zabrać do Egiptu Beniamina, zaproponował Jakubowi następujące poręczenie: „Możesz uśmiercić dwóch moich synów, jeśli ci go z powrotem nie przyprowadzę”. Jakub jednak odmówił. Natomiast Juda później sam zaofiarował się jako zabezpieczenie za Beniamina: „Ja będę poręczycielem za niego. Z mojej ręki możesz domagać się kary za niego”. Kiedy się okazało, że Beniamin będzie musiał zostać w Egipcie jako niewolnik, Juda był gotów go zastąpić, gdyż za niego poręczył. Dlatego powiedział do Józefa: „Twój niewolnik bowiem stał się poręczycielem za chłopca na czas pobytu z dala od ojca (...). Teraz więc, proszę, niech twój niewolnik zostanie w miejsce tego chłopca niewolnikiem mego pana” (Rdz 42:37, 38; 43:8, 9; 44:32, 33).

Prawo Mojżeszowe regulowało kwestię zastawu dawanego przez dłużnika wierzycielowi. W miarę rozwoju handlu w Izraelu poręczanie w interesach stało się powszechne. Przysłowia ostrzegały przed tą niebezpieczną i niemądrą praktyką, zwłaszcza gdy ktoś ryzykował utratę środków niezbędnych do życia (Prz 6:1-5; 11:15; 22:26, 27; zob. ZASTAW).