Pisarz: Jeremiasz

Miejsca spisywania: Jerozolima i Egipt

Spisywanie ukończono: 580 p.n.e.

Obejmuje okres: ok. 920-580 p.n.e.

 1. Jakie dzieje opisano w Księdze 2 Królów i co w ten sposób wykazano?

KSIĘGA 2 Królów (2 Królewska) opisuje dalszy ciąg burzliwych dziejów królestw Izraela i Judy. Elizeusz podniósł płaszcz Eliasza i otrzymał dwie części ducha Eliasza — dokonał 16 cudów, podczas gdy jego poprzednik tylko 8. On również zwiastował zgubę odstępczemu Izraelowi, który tylko dzięki Jehu na krótki czas zapłonął ogniem gorliwości dla Jehowy. Królowie Izraela coraz bardziej grzęźli w niegodziwości, aż w końcu to północne królestwo zostało w roku 740 p.n.e. rozbite przez Asyrię. W południowym królestwie Judy kilku wybitnych królów, zwłaszcza Jehoszafat, Jehoasz, Ezechiasz i Jozjasz, na pewien czas powstrzymało falę odstępstwa, ale w roku 607 p.n.e. Nebukadneccar (Nabuchodonozor) w końcu wykonał wyrok Jehowy przez spustoszenie Jerozolimy i tamtejszej świątyni oraz całej ziemi judzkiej. W ten sposób spełniły się proroctwa Jehowy i została wykazana prawdziwość Jego słowa.

 2. Co można powiedzieć o pisarzu i kanoniczności Księgi 2 Królów i jaki okres ona obejmuje?

² Ponieważ Księga 2 Królów pierwotnie stanowiła razem z 1 Królów jeden zwój, więc to, co już powiedziano o Jeremiaszu jako pisarzu oraz o dowodach kanoniczności i autentyczności 1 Królów, odnosi się także do tej księgi. Została ona skompletowana około 580 roku p.n.e. i obejmuje okres, który się rozpoczyna za panowania Achazjasza w Izraelu, czyli około roku 920 p.n.e., kończy zaś w 37 roku pobytu Jehojachina na wygnaniu, a więc w roku 580 p.n.e. (1:1; 25:27).

 3. Jakie słynne znaleziska archeologiczne poświadczają autentyczność Księgi 2 Królów?

³ Archeologia potwierdza prawdziwość Księgi 2 Królów, dostarcza bowiem dalszych dowodów jej wiarogodności. Na przykład na słynnej steli Meszy przedstawiona jest z punktu widzenia tego moabskiego władcy wojna między Moabem a Izraelem (3:4, 5). Również na czarnym obelisku króla asyryjskiego Salmanasara III, eksponowanym obecnie w Muzeum Brytyjskim w Londynie, występuje imię izraelskiego króla Jehu. Istnieją też inskrypcje asyryjskiego króla Tiglat-Pilesera III (Pula), wspominające o wielu królach Izraela i Judy, między innymi o Menachemie, Achazie i Pekachu (15:19, 20; 16:5-8).a

 4. Co dowodzi, że Księga 2 Królów stanowi integralną część Pisma Świętego?

⁴ Wyraźnym dowodem autentyczności tej księgi jest niezwykła szczerość, z jaką opisano w niej wykonanie wyroków Jehowy na Jego ludzie. Gdy najpierw królestwo Izraela, a potem królestwo Judy dosięga zagłada, urzeczywistnia się proroczy wyrok Boży z Księgi Powtórzonego Prawa 28:15 do 29:28. Niszcząc te królestwa, „Jehowa zapłonął gniewem przeciw owej ziemi, sprowadzając na nią całe przekleństwo zapisane w tej księdze” (Powt. Pr. 29:27; 2 Król. 17:18; 25:1, 9-11). Niektóre wydarzenia opisane w Księdze 2 Królów są objaśnione w innych miejscach Pisma Świętego. Na przykład w Ewangelii według Łukasza 4:24-27 Jezus mówi o Eliaszu i wdowie z Carefat (Sarepty), a potem o Elizeuszu i Naamanie, aby pokazać, dlaczego w swych rodzinnych stronach nie został uznany za proroka. A zatem księgi 1 i 2 Królów należy uznać za integralną część Pisma Świętego.

TREŚĆ KSIĘGI 2 KRÓLÓW

 5. Jakiej nagany Eliasz udziela Achazjaszowi, jaki wyrok ogłasza i dlaczego?

⁵ Achazjasz, król Izraela (1:1-18). Spadłszy ze swego domu, ten syn Achaba zaczyna chorować. Każe spytać Baal-Zebuba, boga Ekronu, czy wyzdrowieje. Eliasz wychodzi na spotkanie posłańcom i poleca im wrócić do króla. Gani go za to, że nie pytał prawdziwego Boga, i oznajmia, że Achazjasz z całą pewnością umrze, ponieważ nie zwrócił się do Boga Izraela. Gdy król wysyła dowódcę z 50 ludźmi, żeby schwytali i przyprowadzili Eliasza, ten sprowadza na nich ogień z nieba, aby ich strawił. To samo czyni z drugim dowódcą i z jego pięćdziesiątką. Jednakże trzeciego dowódcę z pięćdziesięcioma ludźmi prorok oszczędza, uwzględniając pełną szacunku błagalną prośbę dowódcy. Idzie z nimi do króla i ponownie ogłasza mu wyrok śmierci. Zgodnie z tą zapowiedzią Achazjasz umiera. Królem Izraela zostaje Jehoram, jego brat, Achazjasz bowiem nie miał syna, który by zajął jego miejsce.

 6. W jakich okolicznościach Eliasz rozstaje się z Elizeuszem i jak niebawem się okazuje, że na Elizeuszu spoczął „duch Eliasza”?

⁶ Elizeusz następcą Eliasza (2:1-25). Nadchodzi czas zabrania Eliasza. Elizeusz towarzyszy mu w drodze z Gilgal do Betel, potem do Jerycha, a w końcu na drugi brzeg Jordanu. Eliasz rozdziela wody rzeki, uderzając w nie swoją urzędową szatą. Nagle zostaje oddzielony od Elizeusza przez ognisty rydwan wojenny oraz konie ogniste. Elizeusz widzi, jak Eliasz w wichrze unosi się w górę, i wtedy zgodnie z obietnicą otrzymuje dwie części ducha Eliasza. Niebawem udowadnia, że ów duch faktycznie na nim spoczął (2:15). Podnosi szatę Eliasza, która spadła, i ponownie rozdziela nią wody. Potem uzdrawia złą wodę w Jerychu. Gdy idzie do Betel, mali chłopcy zaczynają się z niego naśmiewać: „W górę, łysku! W górę, łysku!” (2:23). Elizeusz woła do Jehowy, a wtedy wychodzą z lasu dwie niedźwiedzice i zabijają 42 młodocianych chuliganów.

 7. Dlaczego Jehowa ratuje Jehoszafata i Jehorama?

⁷ Jehoram, król Izraela (3:1-27). Również ten król czyni to, co złe w oczach Jehowy, przylgnąwszy do grzechów Jeroboama. Król Moabu płacił Izraelowi haracz, ale teraz się buntuje. W tej sytuacji Jehoram prosi o pomoc króla judzkiego Jehoszafata oraz króla Edomu i wyrusza przeciwko Moabowi. Ciągnąc do ataku, ich wojska dostają się w bezwodne okolice i są bliskie śmierci. Trzej królowie przychodzą do Elizeusza zapytać Jehowę, jego Boga. Ze względu na wiernego Jehoszafata Jehowa ich ratuje i daje im zwycięstwo nad Moabem.

 8. Jakich dalszych cudów dokonuje Elizeusz?

⁸ Dalsze cuda Elizeusza (4:1 do 8:15). Wdowa po jednym z synów prorockich szuka pomocy u Elizeusza, gdyż wierzyciele chcą wziąć sobie jej dwóch synów za niewolników. Prorok cudownie pomnaża niewielki zapas oliwy w jej domu, by mogła część sprzedać i spłacić długi. Pewna Szunamitka, która uznaje Elizeusza za proroka prawdziwego Boga, przygotowuje mu z mężem izdebkę, aby w niej mieszkał, gdy przebywa w Szunem. Za jej życzliwość Jehowa obdarza ją synem. Po kilku latach dziecko rozchorowuje się i umiera. Kobieta natychmiast odszukuje Elizeusza. Prorok idzie z nią do domu i mocą Jehowy wskrzesza dziecko. Powróciwszy do synów prorockich w Gilgal, Elizeusz cudownie usuwa „śmierć w kotle” przez unieszkodliwienie trującej dyni. Potem do syta karmi stu mężczyzn 20 bochenkami chleba jęczmiennego i jeszcze zostają im „resztki” (4:40, 44).

 9. Jakich cudów dokonuje Elizeusz w związku z Naamanem i z siekierą?

⁹ Naaman, wódz armii syryjskiej, choruje na trąd. Wzięta do niewoli dziewczyna izraelska mówi jego żonie, że w Samarii jest prorok, który mógłby go uzdrowić. Naaman jedzie do Elizeusza, ale on, zamiast się nim osobiście zająć, przez posłańca każe mu tylko pójść i siedem razy obmyć się w Jordanie. Naaman oburza się na ten pozorny brak szacunku. Czyż rzeki Damaszku nie są lepsze od wód Izraela? Daje się jednak nakłonić do usłuchania Elizeusza i zostaje uzdrowiony. Elizeusz odmawia przyjęcia nagrody, lecz później jego sługa, Gechazi, biegnie za Naamanem i w imieniu swego pana prosi o dar. Kiedy po powrocie usiłuje okłamać Elizeusza, zostaje porażony trądem. Elizeusz dokonuje jeszcze jednego cudu, sprawiając, iż wypływa siekiera.

10. Jak zostaje wykazana przewaga sił Jehowy i jak Elizeusz zawraca Syryjczyków?

¹⁰ Gdy Elizeusz ostrzega króla Izraela, że Syryjczycy zamierzają go zabić, król Syrii wysyła do Dotanu wojsko, aby pojmać proroka. Na widok wojsk syryjskich otaczających miasto sługę Elizeusza ogarnia lęk. Elizeusz uspokaja go: „Nie bój się, bo więcej jest tych, którzy są z nami, niż tych, którzy są z nimi”. Następnie modli się do Jehowy, żeby pozwolił jego słudze zobaczyć wielką siłę, jaka jest z Elizeuszem: „I oto górzysta okolica była pełna koni oraz ognistych rydwanów wojennych wokół Elizeusza” (6:16, 17). Gdy Syryjczycy się zbliżają, prorok znowu modli się do Jehowy, który poraża ich umysły ślepotą, tak iż dają się zaprowadzić do króla izraelskiego. Elizeusz nie pozwala jednak ich zabić, lecz radzi królowi nakarmić ich i odesłać do domu.

11. Jak się spełniają proroctwa dotyczące Syryjczyków i Ben-Hadada?

¹¹ Później król syryjski Ben-Hadad oblega Samarię, wskutek czego zapanowuje w niej wielki głód. Król izraelski przypisuje winę Elizeuszowi, ale prorok przepowiada, że nazajutrz będzie pod dostatkiem żywności. W nocy Jehowa sprawia, iż Syryjczycy słyszą zgiełk wielkiej armii, toteż rzucają się do ucieczki, zostawiając Izraelitom wszystkie swe zapasy. Po pewnym czasie Ben-Hadad się rozchorowuje. Na wieść o tym, że do Damaszku przybył Elizeusz, wysyła Chazaela, aby się dowiedział, czy wyzdrowieje. Z odpowiedzi Elizeusza wynika, że król umrze, a jego miejsce zajmie Chazael. Ten dopilnowuje, by tak się stało: sam zabija króla i przejmuje władzę królewską.

12. Jakim królem okazuje się Jehoram, syn Jehoszafata?

¹² Jehoram, król Judy (8:16-29). Tymczasem w Judzie panuje syn Jehoszafata Jehoram. Nie jest on lepszy od królów Izraela, czyni bowiem to, co złe w oczach Jehowy. Za żonę bierze sobie córkę Achaba, Atalię, której brat, również imieniem Jehoram, panuje w Izraelu. Po śmierci Jehorama judzkiego królem w Jerozolimie zostaje jego syn Achazjasz.

13. Jaką błyskawiczną wyprawę podejmuje Jehu po namaszczeniu na króla?

¹³ Jehu, król Izraela (9:1 do 10:36). Elizeusz wysyła jednego z synów prorockich, by namaścił Jehu na króla Izraela i by mu polecił zgładzić cały dom Achaba. Jehu nie traci czasu. Natychmiast rusza za Jehoramem, królem izraelskim, który w Jizreel leczy się z ran odniesionych na wojnie. Strażnik widzi zbliżającą się masę ludzi, aż w końcu melduje królowi: „Sposób jazdy przypomina jazdę Jehu, wnuka Nimsziego, bo jedzie jak szalony” (9:20). Jehoram, król Izraela, i Achazjasz z Judy pytają Jehu o jego zamiary. Jehu odpowiada pytaniem: „Jakiż może być pokój, dopóki trwają rozpusty Jezebel, twojej matki, oraz jej liczne czary?” (9:22). Gdy Jehoram rzuca się do ucieczki, Jehu przeszywa mu strzałą serce. Jego zwłoki zostają rzucone na pole Nabota jako dalsza odpłata za niewinną krew przelaną przez Achaba. Następnie Jehu i jego ludzie ścigają Achazjasza; w końcu zadają mu cios, od którego umiera w Megiddo. Podczas tej pierwszej błyskawicznej wyprawy Jehu giną dwaj królowie.

14. Jak się spełnia proroctwo Eliasza o Jezebel?

¹⁴ Teraz kolej na Jezebel! Gdy Jehu tryumfalnie wjeżdża do Jizreel, Jezebel staje w oknie, umalowana szczególnie ponętnie. Nie robi to na Jehu żadnego wrażenia. „Zrzućcie ją!” — woła do kilku sług. Jezebel zostaje zrzucona, a jej krew obryzguje mur i konie, które ją tratują. Kiedy ludzie przychodzą, by ją pochować, znajdują tylko czaszkę, stopy i dłonie. Tak spełniło się proroctwo Eliasza — ‛pożarły ją psy i była niczym gnój na tej połaci pola w Jizreel’ (2 Król. 9:33, 36, 37; 1 Król. 21:23).

15. Jakie zupełnie różne spotkania ma Jehu w drodze do Samarii?

¹⁵ Następnie Jehu rozkazuje stracić 70 synów Achaba i układa ich głowy w stosy przy bramie Jizreel. W mieście tym giną wszyscy poplecznicy Achaba. A teraz do stolicy Izraela, Samarii! Po drodze Jehu spotyka 42 braci Achazjasza, którzy — o niczym nie wiedząc — jadą do Jizreel. Zostają schwytani i zabici. Ale oto zupełnie inne spotkanie. Naprzeciw Jehu wychodzi Jehonadab, syn Rechaba. Na pytanie Jehu: „Czy twoje serce jest prostolinijne wobec mnie — jak moje serce wobec twojego serca?” Jehonadab odpowiada: „Jest”. Wtedy Jehu każe mu wsiąść na rydwan i przyjrzeć się, jak on ‛nie toleruje rywalizacji z Jehową’ (2 Król. 10:15, 16).

16. Jaki zasięg przybiera kampania Jehu przeciw domowi Achaba i przeciw Baalowi?

¹⁶ Przybywszy do Samarii, Jehu wybija wszystkich pozostałych krewnych Achaba i w ten sposób spełnia słowo Jehowy wypowiedziane do Eliasza (1 Król. 21:21, 22). A co z obrzydliwym kultem Baala? Jehu ogłasza: „Achab mało czcił Baala. Jehu będzie mu oddawał wielką cześć” (2 Król. 10:18). Zwołuje wszystkich tych czcicieli demonów do domu Baala, każe im włożyć odróżniające ich szaty i upewnia się, czy nie ma wśród nich żadnego czciciela Jehowy. Wtedy posyła tam swych ludzi, aby ich wybili, nie pozwalając nikomu ujść z życiem. Dom Baala zostaje zburzony, a miejsce to przeznaczone na ustępy, które przetrwały do czasów Jeremiasza. „W ten sposób Jehu usunął Baala z Izraela” (10:28).

17. W czym Jehu nie dopisuje i jak Jehowa zaczyna karać Izraela?

¹⁷ Niestety, nawet gorliwy Jehu nie dopisuje. Pod jakim względem? Nie zrywa z kultem złotych cielców, które Jeroboam ustawił w Betel i w Dan. Nie dba o to, by „z całego serca chodzić według prawa Jehowy, Boga Izraela” (10:31). Ale ponieważ wystąpił przeciwko domowi Achaba, Jehowa obiecuje mu, że jego potomkowie będą panować nad Izraelem do czwartego pokolenia. Za jego czasów Jehowa zaczyna odcinać wschodnie krańce królestwa, sprowadzając przeciw Izraelowi króla Syrii, Chazaela. Po 28 latach panowania Jehu umiera, a na tron wstępuje jego syn Jehoachaz.

18. Jak zostaje udaremniony spisek Atalii w Judzie i co godnego uwagi dzieje się podczas panowania Jehoasza?

¹⁸ Jehoasz, król Judy (11:1 do 12:21). Królowa matka, Atalia, jest nieodrodną córką Jezebel. Na wieść o śmierci swego syna Achazjasza zarządza wytracenie całej rodziny królewskiej i przejmuje tron. Tylko synek Achazjasza, Jehoasz, unika śmierci, zostaje bowiem ukryty. W siódmym roku panowania Atalii kapłan Jehojada namaszcza Jehoasza na króla i każe zabić Atalię. Jehojada przewodzi ludowi w wielbieniu Jehowy, poucza młodocianego króla o jego obowiązkach wobec Boga i podejmuje starania o odnowienie domu Jehowy. Jehoasz wysyła dary, by zapobiec atakowi Chazaela, króla Syrii. Po 40 latach panowania w Jerozolimie Jehoasz zostaje zamordowany przez swych sług, a władzę królewską przejmuje jego syn Amacjasz.

19. (a) Jaki fałszywy kult jest dalej praktykowany w Izraelu za czasów Jehoachaza i Jehoasza? (b) Jak Elizeusz kończy działalność w charakterze proroka Jehowy?

¹⁹ Jehoachaz i Jehoasz, królowie Izraela (13:1-25). Jehoachaz, syn Jehu, trwa w bałwochwalstwie i Izrael dostaje się pod władzę Syrii, chociaż król nie zostaje zdetronizowany. Jehowa w porę wyzwala Izraelitów, ale oni w dalszym ciągu oddają cześć cielcom Jeroboama. Po śmierci Jehoachaza królem Izraela jest jego syn Jehoasz, a w tym czasie inny Jehoasz panuje w Judzie. Jehoasz w Izraelu, wzorem swego ojca, uprawia bałwochwalstwo. Po jego śmierci na tron wstępuje jego syn Jeroboam. Za panowania Jehoasza Elizeusz rozchorowuje się i umiera, wypowiedziawszy swe ostatnie proroctwo, w myśl którego Jehoasz trzykrotnie pobije Syrię. Słowa te dokładnie się spełniły. Ostatni cud przypisywany Elizeuszowi następuje już po jego śmierci. Pewien zmarły zostaje wrzucony do jego grobu, lecz gdy tylko dotyka kości Elizeusza, podnosi się żywy.

20. Opisz panowanie Amacjasza w Judzie.

²⁰ Amacjasz, król Judy (14:1-22). Amacjasz wprawdzie czyni to, co słuszne w oczach Jehowy, ale nie usuwa kultowych wyżyn. Ponosi klęskę w wojnie z Jehoaszem z Izraela. Po 29 latach panowania pada ofiarą zamachu. Królem zostaje jego syn Azariasz.

21. Co się dzieje w Izraelu za dni Jeroboama II?

²¹ Jeroboam II, król Izraela (14:23-29). Drugi Jeroboam na tronie izraelskim nie zrywa z fałszywym kultem praktykowanym przez swego imiennika. Rządzi w Samarii przez 41 lat i udaje mu się odzyskać utracone terytoria Izraela. Po nim na tron wstępuje jego syn Zachariasz.

22. Co wiadomo o panowaniu Azariasza w Judzie?

²² Azariasz (Uzzjasz), król Judy (15:1-7). Azariasz panuje 52 lata. W oczach Jehowy jest człowiekiem prostolinijnym, nie usuwa jednak wyżyn. Później Jehowa poraża go trądem, toteż jego syn Jotam pełni obowiązki władcy, a po śmierci Azariasza sam zostaje królem.

23. Jakie zło trapi Izraela w czasie wzrastającego zagrożenia ze strony Asyrii?

²³ Zachariasz, Szallum, Menachem, Pekachiasz i Pekach, królowie Izraela (15:8-31). Zgodnie z obietnicą Jehowy tron Izraela pozostaje w domu Jehu do czwartego pokolenia, mianowicie do Zachariasza (10:30). Zostaje on królem w Samarii, ale po sześciu miesiącach ginie z ręki zamachowca. Uzurpator Szallum utrzymuje się na tronie tylko przez miesiąc. Fałszywy kult, zamachy i intrygi dalej trwają w Izraelu w okresie rządów Menachema, Pekachiasza i Pekacha. Za dni króla Pekacha Asyria szykuje się do zadania ostatecznego ciosu. Hoszea zabija Pekacha i zostaje ostatnim królem Izraela.

24. Jak następca Jotama, judzki król Achaz, grzeszy pod względem religijnym?

²⁴ Jotam i Achaz, królowie Judy (15:32 do 16:20). Jotam praktykuje czyste wielbienie, ale pozostawia wyżyny. Jego syn Achaz wzoruje się na królach sąsiedniego Izraela i czyni to, co złe w oczach Jehowy. Zaatakowany przez królów Izraela i Syrii, zwraca się do króla asyryjskiego. Asyryjczycy przychodzą mu z pomocą i zdobywają Damaszek; Achaz udaje się tam na spotkanie z królem Asyrii. Ujrzawszy w Damaszku ołtarz, buduje taki sam w Jerozolimie i zaczyna składać na nim ofiary, zamiast to czynić na miedzianym ołtarzu w świątyni Jehowy. Po nim królem Judy zostaje jego syn Ezechiasz.

25. Jak i dlaczego Izrael dostaje się do niewoli?

²⁵ Hoszea, ostatni król Izraela (17:1-41). Izrael dostaje się pod kontrolę Asyrii. Hoszea buntuje się i zabiega o pomoc Egiptu, ale w dziewiątym roku jego panowania Asyryjczycy dokonują podboju Izraela i uprowadzają jego mieszkańców do niewoli. W ten sposób kładą kres dziesięcioplemiennemu królestwu Izraela. Dlaczego? „Ponieważ synowie Izraela zgrzeszyli przeciwko Jehowie, swemu Bogu (...); służyli też gnojowym bożkom, o czym Jehowa im rzekł: ‚Nie wolno wam tego czynić’; dlatego Jehowa bardzo się rozsierdził na Izraela, tak iż usunął ich sprzed swoich oczu” (17:7, 12, 18). Asyryjczycy zasiedlają tę krainę ludźmi sprowadzonymi ze wschodu, którzy ‛zaczynają odczuwać bojaźń przed Jehową’, chociaż dalej oddają cześć swoim bogom (17:33).

26, 27. (a) Jak król judzki Ezechiasz pokazał, że czyni to, co słuszne w oczach Jehowy? (b) Jak Jehowa w odpowiedzi na modlitwę Ezechiasza zmusza Asyryjczyków do odwrotu? (c) Jak spełnia się pewne proroctwo Izajasza?

²⁶ Ezechiasz, król Judy (18:1 do 20:21). Ezechiasz czyni to, co słuszne w oczach Jehowy, zupełnie tak, jak jego przodek Dawid. Wykorzenia fałszywy kult i niszczy wyżyny, a nawet czczonego teraz przez lud miedzianego węża, którego wykonał Mojżesz. Król asyryjski Sancherib (Sennacheryb) dokonuje najazdu na Judę i zdobywa wiele warownych miast. Ezechiasz próbuje się okupić wielkim haraczem, ale Sancherib wysyła rabszaka, który podchodzi pod mury Jerozolimy i żąda kapitulacji, drwiąc przy tym z Jehowy w obecności całego ludu. Prorok Izajasz uspokaja wiernego Ezechiasza, zapowiadając klęskę Sancheriba. „Oto, co rzekł Jehowa: ‚Nie bój się’” (19:6). Gdy Sancherib dalej śle groźby, Ezechiasz błaga Jehowę: „A teraz, Jehowo, nasz Boże, wybaw nas, proszę, z jego ręki, aby wszystkie królestwa ziemi poznały, że tylko ty, Jehowo, jesteś Bogiem” (19:19).

²⁷ Czy Jehowa wysłuchuje tę niesamolubną modlitwę? Najpierw za pośrednictwem Izajasza przekazuje wiadomość, że „gorliwość Jehowy Zastępów” zmusi wroga do odwrotu (19:31). Potem, jeszcze tej samej nocy, posyła anioła, aby uśmiercił w obozie asyryjskim 185 000 żołnierzy. Rano „ci wszyscy byli martwymi ciałami” (19:35). Pokonany Sancherib wraca do Niniwy i tam mieszka. Jeszcze raz zostaje zawiedziony przez swego boga Nisrocha, kiedy bowiem oddaje mu pokłon, ponosi śmierć z rąk własnych synów. Tak spełnia się proroctwo Izajasza (19:7, 37).

28. Z jakiego powodu Ezechiasz okrywa się sławą, ale jaki błąd popełnia?

²⁸ Ezechiasz zapada na śmiertelną chorobę, ale Jehowa znowu wysłuchuje jego modlitwę i przedłuża mu życie o 15 lat. Król Babilonu przysyła posłów z darami, a Ezechiasz nierozważnie pokazuje im cały swój skarbiec. Wtedy Izajasz przepowiada mu, że pewnego dnia wszystko z jego domu zostanie zabrane do Babilonu. Potem Ezechiasz umiera, okryty sławą z powodu swej potęgi i z powodu tunelu, który zbudował, aby doprowadzić wodę do Jerozolimy.

29. Jakie bałwochwalstwo wprowadza Manasses, jakie nieszczęście zapowiada Jehowa i jakiego grzechu dopuszcza się jeszcze Manasses?

²⁹ Manasses, Amon i Jozjasz, królowie Judy (21:1 do 23:30). Następcą Ezechiasza jest jego syn Manasses, który panuje 55 lat i na wielką skalę czyni to, co złe w oczach Jehowy. Przywraca fałszywy kult na wyżynach, wznosi ołtarze dla Baala i wzorem Achaba wykonuje święty pal, a dom Jehowy plugawi bałwochwalstwem. Jehowa zapowiada, że jak sprowadził nieszczęście na Samarię, tak sprowadzi je na Jerozolimę, którą ‛wytrze do czysta i odwróci dnem do góry’. Manasses przelewa też „mnóstwo niewinnej krwi” (21:13, 16). Po nim zaczyna panować jego syn Amon, który przez dwa lata czyni to, co złe, aż w końcu ginie z rąk zamachowców.

30. Dlaczego i jak Jozjasz całym sercem wraca do Jehowy?

³⁰ Teraz lud obwołuje królem Jozjasza, syna Amona. Podczas swego 31-letniego panowania na krótko powstrzymuje on podążanie Judy ku zagładzie, ‛chodząc zgodnie z całą drogą Dawida, swego praojca’ (22:2). Przystępuje do naprawy domu Jehowy, gdzie arcykapłan znajduje księgę Prawa. Potwierdza ona, że za nieposłuszeństwo wobec Jehowy na ten naród spadnie zagłada, ale Jozjasz otrzymuje zapewnienie, iż ze względu na jego wierność nie stanie się to za jego czasów. Oczyszcza dom Jehowy oraz cały kraj z demonicznego kultu i tępi bożki nawet w Betel, gdzie burzy ołtarz Jeroboama, spełniając tym proroctwo z Księgi 1 Królów 13:1, 2. Wprowadza znowu obchód Paschy dla Jehowy. „Przed nim nie było króla takiego jak on, który by wrócił do Jehowy całym swym sercem i całą swą duszą, i całą swą siłą życiową, zgodnie z całym Prawem Mojżeszowym” (23:25). Mimo to Jehowa w dalszym ciągu pała gniewem z powodu występków Manassesa. Jozjasz ginie pod Megiddo w potyczce z królem Egiptu.

31. Jakie klęski spadają na Judę po śmierci Jozjasza?

³¹ Jehoachaz, Jehojakim i Jehojachin, królowie Judy (23:31 do 24:17). Po trzech miesiącach panowania Jehoachaza, syna Jozjasza, król egipski uprowadza go do niewoli, a na tronie osadza jego brata Eliakima, którego imię zmienia na Jehojakim. Naśladuje on niegodziwe postępowanie swych przodków. W końcu zostaje poddanym Nebukadneccara, króla babilońskiego, ale po trzech latach buntuje się przeciw niemu. Po śmierci Jehojakima zaczyna panować jego syn Jehojachin. Nebukadneccar oblega Jerozolimę, zdobywa ją i zabiera do Babilonu skarby z domu Jehowy, „jak to powiedział Jehowa” za pośrednictwem Izajasza (24:13; 20:17). Jehojachin i tysiące jego poddanych zostają uprowadzeni na wygnanie do Babilonu.

32. Jakie dramatyczne wydarzenia poprzedzają spustoszenie Jerozolimy i całego kraju?

³² Sedekiasz, ostatni król Judy (24:18 do 25:30). Nebukadneccar ustanawia królem Mattaniasza, wuja Jehojachina, i zmienia jego imię na Sedekiasz. Panuje on w Jerozolimie przez 11 lat i nie przestaje czynić tego, co złe w oczach Jehowy. W końcu buntuje się przeciw Babilonowi, toteż w dziewiątym roku panowania Sedekiasza nadciąga Nebukadneccar z całą swoją armią i otacza Jerozolimę wałem oblężniczym. Po 18 miesiącach w mieście sroży się głód. Zrobiono wyłom w murach, a Sedekiasz zostaje schwytany w czasie próby ucieczki. Na jego oczach zgładzono jego synów, po czym go oślepiono. W następnym miesiącu spalono w mieście wszystkie większe budowle, włącznie z domem Jehowy i domem królewskim, a mury miejskie zburzono. Większość ocalałych idzie na wygnanie do Babilonu. Nad garstką prostego ludu, który pozostał w ziemi judzkiej, ustanowiono namiestnika Gedaliasza. Pada on jednak ofiarą zamachu, a lud ucieka do Egiptu. Toteż w siódmym miesiącu roku 607 p.n.e. kraj całkowicie pustoszeje. Końcowe słowa Księgi 2 Królów wspominają o tym, że Jehojachinowi w 37 roku niewoli król babiloński okazał łaskę.

DLACZEGO POŻYTECZNA

33. Jakie wspaniałe wzory do naśladowania znajdujemy w Księdze 2 Królów?

³³ Wprawdzie Księga 2 Królów opisuje tragiczny upadek królestw Izraela i Judy, lecz skrzy się licznymi przykładami osób, którym Jehowa błogosławił za miłość do Niego i do Jego słusznych zasad. Pewna Szunamitka, podobnie jak wcześniej wdowa z Carefat, dostąpiła wielkiego błogosławieństwa za okazanie gościnności prorokowi Bożemu (4:8-17, 32-37). Elizeusz nakarmił stu ludzi dwudziestoma chlebami, co dowodzi, że Jehowa zawsze potrafi dostarczyć tego, co konieczne; podobnych cudów dokonał później Jezus (2 Król. 4:42-44; Mat. 14:16-21; Marka 8:1-9). Na uwagę zasługuje błogosławieństwo, jakiego dostąpił Jehonadab, gdy został zaproszony na rydwan Jehu, aby mógł zobaczyć zagładę czcicieli Baala. Czemu to zawdzięczał? Otóż wykazał inicjatywę, wychodząc na powitanie gorliwego Jehu (2 Król. 10:15, 16). Wspaniały przykład pokory i należnego szacunku dla imienia i Prawa Jehowy dali też Ezechiasz oraz Jozjasz (19:14-19; 22:11-13). Są to dla nas znakomite wzory godne naśladowania.

34. Czego się dowiadujemy z Księgi 2 Królów o szacunku dla oficjalnych przedstawicieli Jehowy i o winie krwi?

³⁴ Jehowa nie toleruje lekceważenia Jego oficjalnych przedstawicieli. Kiedy młodzi chuligani wyśmiewali się z Elizeusza, Jego proroka, szybko go pomścił (2:23, 24). Ponadto Jehowa pamięta o krwi niewinnych. Wydał wyrok na dom Achaba nie tylko z powodu kultu Baala, lecz także z powodu związanego z nim przelewu krwi. Dlatego też namaścił Jehu, aby ten ‛na ręce Jezebel pomścił krew wszystkich sług Jehowy’. Podczas wykonywania wyroku na Jehoramie Jehu przypomniał oświadczenie Jehowy, iż stało się to ze względu na „krew Nabota i krew jego synów” (9:7, 26). Tak samo zgubę Judy ostatecznie przypieczętowała wina krwi ciążąca na Manassesie. Nie dość, że grzeszył on uprawianiem fałszywego kultu, to jeszcze ‛napełnił Jerozolimę krwią od końca do końca’. Wprawdzie później okazał skruchę za swe nikczemne postępowanie, lecz wina krwi pozostała (2 Kron. 33:12, 13). Nawet panowanie dobrego króla Jozjasza, który usunął wszelkie bałwochwalstwo, nie zdołało zmyć zbiorowej winy krwi, trwającej od czasów Manassesa. Szereg lat później, gdy Jehowa zaczął sprowadzać przeciw Jerozolimie swych egzekutorów, wyjaśnił, że winę za to ponosi Manasses, który „napełnił Jerozolimę niewinną krwią, i Jehowa nie zgodził się przebaczyć” (2 Król. 21:16; 24:4). Podobnie Jezus oświadczył w I wieku n.e., iż Jerozolima musi ulec zagładzie, ponieważ jej kapłani byli synami tych, którzy przelewali krew proroków — ‛żeby na nich przyszła wszelka krew prawych przelana na ziemi’ (Mat. 23:29-36). Bóg ostrzega świat, że pomści przelaną niewinną krew, zwłaszcza krew „pozabijanych z powodu Bożego słowa” (Obj. 6:9, 10).

35. (a) Co potwierdza, iż Eliasz, Elizeusz i Izajasz byli prawdziwymi prorokami? (b) Co w związku z Eliaszem powiedział o proroctwach apostoł Piotr?

³⁵ Księga 2 Królów poświadcza, że Jehowa niezawodnie spełnia swe prorocze wyroki. Zapoznaje nas z trzema wybitnymi prorokami: Eliaszem, Elizeuszem oraz Izajaszem. Zwraca uwagę na to, w jak zdumiewający sposób spełniły się proroctwa każdego z nich (2 Król. 9:36, 37; 10:10, 17; 3:14, 18, 24; 13:18, 19, 25; 19:20, 32-36; 20:16, 17; 24:13). Eliasz był prawdziwym prorokiem, o czym świadczy fakt, iż podczas przemienienia, którego doznał na górze Wielki Prorok, Jezus Chrystus, pojawił się obok niego i proroka Mojżesza (Mat. 17:1-5). Wspominając to znamienne wydarzenie, apostoł Piotr oświadczył: „Mamy więc słowo prorocze tym bardziej potwierdzone, a wy czynicie dobrze, gdy zwracacie na nie uwagę jak na lampę świecącą w ciemnym miejscu — aż dzień zaświta i wzejdzie jutrzenka — w waszych sercach” (2 Piotra 1:19).

36. Dlaczego Jehowa okazał swemu ludowi miłosierdzie i co pogłębia naszą ufność w Królestwo pod rządami obiecanego Potomka?

³⁶ Wydarzenia opisane w Księdze 2 Królów wyraźnie dowodzą, że Jehowa skazuje na zagładę wszystkich wyznawców religii fałszywej oraz wszystkich, którzy rozmyślnie przelewają niewinną krew. Okazał jednak łaskę i miłosierdzie swemu ludowi „przez wzgląd na swe przymierze z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem” (2 Król. 13:23). Oszczędził go „przez wzgląd na Dawida, swego sługę” (8:19). Podobnie zmiłuje się nad tymi, którzy się do Niego zwracają w dobie obecnej. Rozważanie relacji i obietnic zawartych w Biblii pomaga nam z coraz większą ufnością wypatrywać Królestwa „syna Dawida”, Jezusa Chrystusa — zapowiedzianego Potomka. W Królestwie tym nie będzie już przelewu krwi ani żadnej niegodziwości! (Mat. 1:1; Izaj. 2:4; Ps. 145:20).

[Przypis]