NIESKAZITELNOŚĆ

Człowiek nieskazitelny to ktoś zdrowy lub zupełny pod względem moralnym, uczciwy i nienaganny.

Hebrajskie słowa tłumaczone na „nieskazitelność” i spokrewnione z nimi wyrazy (tom, tummáh, tam, tamím) pochodzą od rdzenia słowotwórczego oznaczającego coś „zupełnego”, czyli „całego” (por. Kpł 25:30; Joz 10:13; Prz 1:12). Tamím szereg razy opisuje to, co jest zdrowe, całe i nieuszkodzone, np. zwierzęta ofiarne (Wj 12:5; 29:1; Kpł 3:6). Częściej jednak wymienione terminy określają zdrową, nienaganną postawę moralną.

Kiedy słowo tamím odnosi się do Boga, można je słusznie przetłumaczyć na „doskonały”, bo właśnie takie są poczynania i dzieła Jehowy, Jego „droga”, wiedza i prawo (Pwt 32:4; Hi 36:4; 37:16; Ps 18:30; 19:7). Wszystkie przymioty i wypowiedzi Boże są kompletne, zupełne, pozbawione jakichkolwiek skaz i braków, toteż można je bezbłędnie utożsamić z jedynym prawdziwym Bogiem (Rz 1:20; zob. DOSKONAŁOŚĆ).

Znaczenie nieskazitelności człowieka. Hebrajskie tom w kilku wypadkach odnosi się po prostu do uczciwości i czystych intencji (por. Rdz 20:5, 6; 2Sm 15:11). Najczęściej jednak pokrewne terminy hebrajskie oznaczają niewzruszone przywiązanie do prawych zasad. Biblijne przykłady ich zastosowania podkreślają konieczność niezłomnego oddania wobec osoby, Jehowy Boga, oraz wobec Jego woli i zamierzenia.

Związek z najważniejszą kwestią sporną. Dwoje pierwszych ludzi otrzymało sposobność wykazania swej nieskazitelności w Edenie. Ograniczenie dotyczące drzewa poznania dobra i zła było próbą ich lojalności wobec Stwórcy. Poddali się pod wpływ Jego Przeciwnika, odwołującego się do samolubstwa, i wypowiedzieli posłuszeństwo Bogu. Ich wstyd, próba ukrycia się przed Stwórcą i wykrętne odpowiedzi na Jego pytania świadczyły o braku przywiązania do zasad moralnych (por. Ps 119:1, 80). Oczywiście jeszcze przed nimi ze ścieżki nieskazitelności zeszło stworzenie duchowe, które ich nakłoniło do buntu (Rdz 3:1-19; por. pieśń żałobną o królu Tyru z Eze 28:12-15; zob. SZATAN).

Bunt Szatana, ujawniony w Edenie, zrodził kwestię sporną o znaczeniu wszechświatowym — podważył słuszność zwierzchniej władzy Boga nad wszystkimi Jego stworzeniami i Jego prawo do wymagania od nich pełnego posłuszeństwa. Ponieważ kwestia ta nie dotyczyła Bożej mocy, lecz miała charakter moralny, więc Jehowa wcale by jej nie rozstrzygnął, gdyby zademonstrował swą potęgę przez natychmiastowe unicestwienie Szatana oraz pierwszej pary ludzkiej. Uświadomienie sobie tego pomaga zrozumieć, dlaczego Bóg tak długo dopuszcza zło i pozwala istnieć jego inicjatorowi, Szatanowi (zob. ZŁO, NIEGODZIWOŚĆ). Skoro do tego buntu najpierw zostali wciągnięci ludzie (dopiero jakiś czas przed potopem stało się jasne, że do Szatana przyłączyła się część duchowych synów Bożych; Rdz 6:1-5; por. 2Pt 2:4, 5), sprawa niezłomnej lojalności człowieka wobec suwerennej woli Bożej stała się zasadniczym elementem tej kwestii spornej (choć samo zwierzchnictwo Jehowy nie zależy od postawy Jego stworzeń). Dowodzą tego dzieje Hioba.

Hiob. Hiob prawdopodobnie żył po śmierci Józefa, a przed czasami Mojżesza. Został przedstawiony jako człowiek „nienaganny [hebr. tam] i prostolinijny oraz bojący się Boga i stroniący od zła” (Hi 1:1; zob. HIOB). O tym, że nieskazitelność człowieka jest elementem kwestii spornej pomiędzy Jehową a Szatanem, wyraźnie świadczą pytania na temat Hioba, które Bóg zadał swemu Przeciwnikowi, gdy ten pojawił się na niebiańskim zgromadzeniu aniołów. Szatan przypisał Hiobowi niskie pobudki, utrzymując, że jego bogobojność nie wynika ze szczerego oddania, lecz jest podyktowana samolubstwem. Tym samym podał w wątpliwość jego niezłomną lojalność wobec Boga. Szatan otrzymał zgodę na odebranie Hiobowi ogromnego majątku, a nawet dzieci, ale mimo to nie zdołał złamać jego nieskazitelności (Hi 1:6 do 2:3). Zaczął więc twierdzić, że Hiob z wyrachowaniem godzi się znosić utratę mienia i dzieci, gdyż spodziewa się w ten sposób ocalić własną skórę (Hi 2:4, 5). Potem Hiob został porażony bolesną, wyniszczającą chorobą, musiał wysłuchiwać zniechęcających uwag żony oraz uwłaczającej krytyki i pomówień swych towarzyszy, którzy wypaczali Boże zasady i zamierzenia (Hi 2:6-13; 22:1, 5-11). Wbrew temu wszystkiemu oświadczył dobitnie: „Póki nie skonam, nie wyrzeknę się swej nieskazitelności! Chwyciłem się swej słuszności i jej nie puszczę; serce moje nie będzie mi urągać z powodu żadnego z mych dni” (Hi 27:5, 6). Swą niezłomną postawą dowiódł, że Przeciwnik Boży jest kłamcą.

Wyzywające wypowiedzi Szatana na temat Hioba sprowadzają się do zarzutu, że każdego da się odciągnąć od Boga, że nikt nie służy Mu z czystych, niesamolubnych pobudek. A zatem zarówno ludzie, jak i duchowi synowie Boży mają niezwykły zaszczyt bronić zwierzchnictwa Jehowy i uświęcać Jego imię swą nieskazitelną lojalnością. „Nienaganni na swej drodze są dla niego [Jehowy] rozkoszą” (Prz 11:20; por. błędne poglądy Elifaza w Hioba 22:1-3).

Warunek pomyślnego osądzenia. Nieskazitelna lojalność jest warunkiem pomyślnego osądzenia przez Boga (Ps 18:23-25). Król Dawid napisał: „Jehowa wyda wyrok na ludy. Osądź mnie, Jehowo, według mej prawości i według nieskazitelności, która jest we mnie. Oby dobiegło kresu zło niegodziwców i obyś utwierdził prawego” (Ps 7:8, 9; por. Prz 2:21, 22). Cierpiący Hiob z ufnością oznajmił: „[Jehowa] mnie zważy na dokładnej wadze i pozna Bóg moją nieskazitelność” (Hi 31:6). Następnie wyliczył kilkanaście życiowych przykładów rażącego naruszania zasad moralnych, zaznaczając, że sam w ten sposób nie postępował (Hi 31:7-40).

W jaki sposób niedoskonali ludzie mogą przejawiać nieskazitelność?

Skoro wszyscy ludzie są niedoskonali i nie potrafią w sposób doskonały sprostać miernikom Jehowy, to rzecz jasna w ich wypadku nieskazitelność nie oznacza doskonałości w mowie i czynach. Jak wynika z Pisma Świętego, chodzi raczej o posiadanie niepodzielnego, zdrowego moralnie serca. Dawid wskutek słabości popełnił szereg poważnych grzechów, a jednak „chodził (...) w nieskazitelności serca” (1Kl 9:4), bo przyjmował napomnienia i korygował swe postępowanie. Dowodził przez to, że w głębi serca wciąż szczerze miłuje Jehowę Boga (Ps 26:1-3, 6, 8, 11). Później rzekł do swego syna Salomona: „Znaj Boga twego ojca i służ mu sercem niepodzielnym i duszą radosną; bo Jehowa bada wszystkie serca i dostrzega każdą skłonność myśli”. Serce Salomona, niestety, „nie było niepodzielne wobec Jehowy, jego Boga, jak serce Dawida, jego ojca” (1Kn 28:9; 1Kl 11:4; w obu tych wersetach słowo „niepodzielne” jest tłumaczeniem hebr. wyrazu szalém, występującego również w Prz 11:1 i 1Kl 15:14).

Nieskazitelność nie ogranicza się więc tylko do jednej sfery życia człowieka, do życia religijnego. Dla sługi Bożego nienaganne postępowanie to droga życiowa, którą ‛chodzi’, nieustannie starając się poznawać wolę Jehowy (Ps 119:1-3). Dawid był pasterzem narodu izraelskiego „stosownie do nieskazitelności swego serca” nie tylko w sprawach ściśle związanych z wielbieniem Jehowy, ale też w sprawach państwowych. Ponadto życzył sobie, żeby także jego zaufani współpracownicy i słudzy odznaczali się nieskazitelnością i ‛chodzili w sposób nienaganny’ (Ps 78:72; 101:2-7). Przykład Noego, Abrahama i innych ludzi świadczy o tym, że dopiero po pewnym czasie można powiedzieć, czy ktoś ‛okazał się nienaganny’ w oczach Boga (Rdz 6:9; 17:1; 2Sm 22:24).

Nieskazitelność oznacza bezkompromisową lojalność wobec Boga i trzymanie się prawych zasad nie tylko w sprzyjających okolicznościach, lecz zawsze i wszędzie. Psalmista zaznaczył, iż na uznanie Jehowy może liczyć tylko ten, „kto postępuje nienagannie i (...) mówi prawdę w swoim sercu”. Ktoś taki choćby „przysiągł na swoją szkodę, nic jednak nie zmienia”, to znaczy dotrzymuje danego uroczyście słowa nawet wtedy, gdyby się okazało, że na tym straci (Ps 15:1-5; por. Rz 1:31; 1Tm 1:10). Nieskazitelność danego człowieka jest więc najbardziej widoczna wówczas, gdy jego oddanie i przywiązanie do prawych zasad moralnych zostaje wystawione na próbę. Nawet jeśli przeciwnicy go wyśmiewają (Hi 12:4; por. Jer 20:7), atakują ostrymi słowami (Ps 64:3, 4), nienawidzą i gwałtownie prześladują (Prz 29:10; Am 5:10), nawet jeśli jest ciężko chory lub przytłoczony kłopotami — człowiek nienaganny bierze wzór z Hioba i bez względu na koszty ‛trzyma się mocno swej nieskazitelności’ (Hi 2:3).

Zachowywanie niezłomnej postawy bez względu na okoliczności jest możliwe nie dzięki osobistej sile moralnej, lecz dzięki głębokiej wierze i zaufaniu do Jehowy i Jego zbawczej mocy (Ps 25:21). Bóg obiecał, że będzie „tarczą” i „twierdzą” strzegącą drogi „chodzących w nieskazitelności” (Prz 2:6-8; 10:29; Ps 41:12). Nieustanne zabieganie o aprobatę Jehowy nadaje ich życiu kierunek i pomaga im zmierzać do celu prostą ścieżką (Ps 26:1-3; Prz 11:5; 28:18). Wprawdzie jak zauważył zakłopotany Hiob, ludzie nienaganni nieraz cierpią pod panowaniem niegodziwców i tak samo jak oni muszą umrzeć, ale Jehowa zapewnia, że „zna dni tych, którzy są nienaganni”, że ich dziedzictwo nie zaginie, że zapewni im spokojną przyszłość i nie odmówi im żadnego dobrodziejstwa (Hi 9:20-22; Ps 37:18, 19, 37; 84:11; Prz 28:10). O prawdziwej wartości człowieka stanowi nie jego zamożność, lecz — jak w wypadku Hioba — nieskazitelna postawa moralna, i to ona zjednuje mu szacunek (Prz 19:1; 28:6). Jego dzieci są szczęśliwe (Prz 20:7), bo mogą brać z niego przykład, a dobre imię ojca i szacunek, jakim się cieszy, są dla nich wspaniałą spuścizną.

Poza Hiobem i Dawidem Pisma Hebrajskie opowiadają o wielu innych ludziach będących wspaniałymi wzorami nieskazitelności. Abraham dowiódł niewzruszonej lojalności wobec Boga, gdy był gotów złożyć w ofierze swego syna Izaaka (Rdz 22:1-12). Daniel i jego trzej towarzysze dali piękny przykład niezłomnej postawy w obliczu prób — zarówno w młodości, jak i w późniejszym wieku (Dn 1:8-17; 3:13-23; 6:4-23). W 11 rozdz. Hebrajczyków apostoł Paweł wymienił cały szereg ludzi żyjących przed Chrystusem, którzy mimo najrozmaitszych trudności zdołali dzięki wierze pozostać niezłomni (na szczególną uwagę zasługują w. 33-38).

Nieskazitelność w Pismach Greckich. Wprawdzie w Chrześcijańskich Pismach Greckich nie występuje słowo „nieskazitelność”, niemniej wyraźnie podkreślono w nich znaczenie lojalności wobec Boga i przywiązania do zasad moralnych. Najpiękniejszym wzorem nieskazitelności i bezgranicznej wiary w siłę i opiekę niebiańskiego Ojca jest Syn Boży, Jezus Chrystus. Dzięki takiej postawie „został wydoskonalony” do pełnienia funkcji Arcykapłana i namaszczonego Króla w niebiańskim Królestwie, wspanialszym od królestwa Dawida (Heb 4:15; 5:7-9; 7:26-28; Dz 2:34, 35). Niezłomne oddanie mieści się w przykazaniu, które Jezus uznał za najważniejsze ze wszystkich: ‛Masz miłować Jehowę Boga całym sercem i umysłem, całą duszą i siłą’ (Mt 22:36-38). Znaczenie niewzruszonego przywiązania do prawych zasad zostało też uwypuklone w słowach Jezusa: „Macie zatem być doskonali, tak jak wasz Ojciec niebiański jest doskonały” (Mt 5:48; gr. słowa związane z pojęciem „doskonałości” kryją w sobie myśl o „zupełności” i poniekąd przypominają omówione powyżej terminy hebr.).

Nauki Jezusa podkreślały znaczenie czystości serca, rzetelności, szczerości, wyzbycia się obłudy — czyli rozmaitych przejawów moralnej nieskazitelności (Mt 5:8; 6:1-6, 16-18, 22, 23; Łk 11:34-36). Apostoł Paweł, podobnie jak Dawid i inni dawniejsi słudzy Boży, chciał się cieszyć opinią człowieka nieposzlakowanego i nienagannego. Nikt nie mógł się dopatrzyć nieuczciwości czy krętactwa ani w jego usługiwaniu, ani w kontaktach z drugimi ludźmi (2Ko 4:1, 2; 6:3-10; 8:20, 21; 1Ts 1:3-6).

Paweł i inni pierwsi chrześcijanie dowiedli też swej nieskazitelności przez skrupulatne wykonywanie zleconego im zadania, niezrażanie się przeciwnościami i niezłomne oddanie dla Boga mimo niedostatku, prześladowań i cierpień (Dz 5:27-41; 2Ko 11:23-27).