ZIEMIA

Piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego i trzecia według oddalenia od Słońca. Ma kształt sferoidalny, czyli przypomina kulę lekko spłaszczoną na biegunach. Obserwacje satelitarne wykryły różne drobne nieregularności w jej kształcie. Masa Ziemi wynosi w przybliżeniu 5,98 × 10⁠²⁴ kg, a powierzchnia ok. 510 000 000 km². Przybliżone rozmiary: obwód równika — nieco ponad 40 000 km; średnica na równiku — 12 750 km. Mniej więcej 71 procent powierzchni zajmują morza i oceany, a pozostałe 149 000 000 km² stanowią lądy.

Ziemia obraca się wokół swej osi, co zapewnia następstwo dni i nocy (Rdz 1:4, 5). Doba słoneczna trwa 24 godziny i jest to czas, po którym obserwator przebywający w dowolnym punkcie Ziemi znajdzie się ponownie w tej samej pozycji względem Słońca. Rok zwrotnikowy, czyli okres, w którym powtarzają się pory roku (dokładniej: czas upływający między dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez punkt równonocy wiosennej), to przeciętnie 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 46 sekund. Okoliczność, że okres ten nie wyraża się pełną liczbą dni, stanowiła trudność w opracowaniu dokładnego kalendarza słonecznego, opartego właśnie na długości roku zwrotnikowego.

Oś Ziemi jest odchylona o 23°27ʹ od prostej prostopadłej do płaszczyzny orbity naszej planety. Dzięki właściwościom żyroskopowym Ziemi jej oś w każdym miejscu orbity okołosłonecznej zachowuje w zasadzie stałą pozycję w stosunku do gwiazd. Nachyleniu osi ziemskiej zawdzięczamy pory roku.

Atmosfera Ziemi składa się głównie z azotu, tlenu, pary wodnej oraz innych gazów i unosi się przeszło 1000 km nad powierzchnią globu. Poza obszarem atmosfery rozciąga się tzw. przestrzeń kosmiczna.

Terminy biblijne i ich znaczenie. Ziemię jako planetę określa się w Pismach Hebrajskich słowem ʼérec. Ma ono kilka znaczeń: 1) ziemia w przeciwstawieniu do nieba czy nieboskłonu (Rdz 1:2); 2) ląd, kraj, terytorium (Rdz 10:10); 3) grunt, powierzchnia gruntu (Rdz 1:26); 4) mieszkańcy całej ziemi (Rdz 18:25).

Słowo ʼadamáh jest tłumaczone na „grunt”, „gleba” lub „kraj”, a oznacza: 1) grunt uprawny, rolę (Rdz 3:23); 2) wydzielony grunt, posiadłość ziemską (Rdz 47:18); 3) ziemię jako substancję — glebę, błoto, proch (1Sm 4:12; Jer 14:4); 4) powierzchnię ziemi (Rdz 1:25); 5) kraj, terytorium (Kpł 20:24); 6) całą zamieszkaną ziemię (Rdz 12:3). ʼAdamáh wydaje się spokrewnione etymologicznie ze słowem ʼadám, jako że pierwszy człowiek Adam został stworzony właśnie z prochu ziemi (Rdz 2:7).

W Pismach Greckich wyraz ge odnosi się głównie do ziemi ornej, do gleby (Mt 13:5, 8). Jest też używany na określenie: materii, z której został stworzony Adam (1Ko 15:47); globu ziemskiego (Mt 5:18, 35; 6:19); ziemi jako mieszkania ludzi i zwierząt (Łk 21:35; Dz 1:8; 8:33; 10:12; 11:6; 17:26); kraju, terytorium (Łk 4:25; Jn 3:22); gruntu (Mt 10:29; Mk 4:26); lądu, brzegu, w przeciwieństwie do mórz lub wód (Mk 4:1; Jn 21:8, 9, 11).

Słowo oikouméne, tłumaczone w wielu przekładach Biblii na „świat”, oznacza „zamieszkaną ziemię” (Mt 24:14; Łk 2:1; Dz 17:6; Obj 12:9).

Za każdym razem o właściwym znaczeniu danego wyrazu decyduje jego forma w języku oryginału, a zwłaszcza tło jego użycia, czyli kontekst.

Hebrajczycy dzielili ziemię na cztery części lub regiony, odpowiadające czterem stronom świata. W Pismach Hebrajskich słowo „przed” nieraz znaczy „wschód” i tak bywa wtedy tłumaczone (Rdz 12:8). „Tył” może oznaczać „zachód” (Iz 9:12), „po prawej” — „południe” (1Sm 23:24; por. Bg), a „po lewej” — „północ” (Hi 23:8, 9; por. BWP). Ponadto gdy w tekście hebrajskim mowa o wschodzie lub zachodzie słońca, czasem również chodzi po prostu o kierunki — wsch. albo zach. (Joz 4:19; 2Kn 32:30). Niekiedy też używano określeń geograficznych. Na przykład synonimem zachodu bywało „morze”, ponieważ niemal całą zach. granicę Palestyny stanowiło „Morze Wielkie” (Śródziemne) (Lb 34:6).

Stworzenie. Powołanie naszej planety do istnienia opisano w Biblii prostym zdaniem: „Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię” (Rdz 1:1). Biblia nie wspomina, jak dawno temu powstały rozgwieżdżone niebiosa oraz Ziemia. Wobec tego bibliści nie mają powodu do kwestionowania naukowych obliczeń wieku naszej planety. Uczeni szacują, iż niektóre skały mają trzy i pół miliarda lat, a sama Ziemia od czterech do czterech i pół miliarda lub więcej.

Bardziej szczegółowo Pismo Święte wypowiada się o sześciu dniach stwarzania, opisanych w Księdze Rodzaju. Nie odnoszą się one do stworzenia materii ziemskiej, lecz do przygotowania naszej planety na mieszkanie dla ludzi.

Biblia nie wyjawia, czy Bóg stworzył życie na jakiejkolwiek innej planecie we wszechświecie. Jednakże astronomowie do dziś nie znaleźli żadnego dowodu istnienia życia na którejkolwiek z nich. Co więcej, nie znają poza Ziemią żadnej planety, na której obecnie mogłyby istnieć jakieś żywe organizmy.

W jakim celu została stworzona. Podobnie jak wszystkie inne dzieła stwórcze, Ziemia powstała z woli Jehowy (Obj 4:11). Bóg stworzył ją, by istniała na zawsze (Ps 78:69; 104:5; 119:90; Kzn 1:4). Oznajmił, że ma określone zamierzenie i że na pewno je urzeczywistni (Iz 46:10; 55:11). Jeśli chodzi o cel, dla którego stworzył Ziemię, to bardzo wyraźnie go sprecyzował, gdy powiedział pierwszej parze ludzkiej: „Bądźcie płodni i stańcie się liczni oraz napełnijcie ziemię i opanujcie ją, a także podporządkujcie sobie ryby morskie i latające stworzenia niebios, i wszelkie żywe stworzenie, które się porusza po ziemi” (Rdz 1:28). Ziemia ani to, co się na niej znajdowało, nie miało żadnych wad. Stworzywszy wszystko, co potrzebne, Jehowa uznał, że było to „bardzo dobre”, po czym „zaczął odpoczywać”, czyli zaprzestał działalności stwórczej na naszym globie (Rdz 1:31 do 2:2).

Ziemia ma być także wiecznotrwałym mieszkaniem dla rodzaju ludzkiego. Kiedy Bóg ogłosił rozporządzenie dotyczące drzewa poznania dobra i zła, dał do zrozumienia, iż człowiek może żyć na niej wiecznie (Rdz 2:17). Jak sam zapewnił, „przez wszystkie dni istnienia ziemi siew i żniwo, i zimno, i gorąco, i lato, i zima, i dzień, i noc nigdy nie ustaną” (Rdz 8:22). Prócz tego obiecał, że już więcej nie wytraci wszelkiego ciała potopem (Rdz 9:12-16). Oświadczył też, iż nie uczynił Ziemi na próżno, lecz dał ją człowiekowi na mieszkanie, i że kiedyś usunie śmierć. A zatem Bóg postanowił, by Ziemia była domem szczęśliwych i doskonałych ludzi, obdarowanych życiem wiecznym (Ps 37:11; 115:16; Iz 45:18; Obj 21:3, 4).

Na tym właśnie polega zamierzenie Jehowy Boga, które jest dla Niego święte i którego nie pozwoli udaremnić; świadczą o tym słowa zapisane w Biblii: „I do dnia siódmego Bóg ukończył swą pracę, którą wykonał (...). I Bóg zaczął błogosławić dzień siódmy i go uświęcać, w nim bowiem odpoczywa od wszelkiego swego dzieła, które Bóg stworzył, aby było uczynione” (Rdz 2:2, 3). W przeciwieństwie do pozostałych sześciu dni o dniu siódmym, dniu odpoczynku, Księga Rodzaju nie mówi, iż się skończył. Jak wyjaśnił apostoł Paweł, dzień odpoczynku Bożego trwał przez całe dzieje Izraelitów i za jego czasów jeszcze nie dobiegł kresu (Heb 3:7-11; 4:3-9). Bóg go wyróżnił, uznał za święty. Zanim przeminie, Jehowa w pełni urzeczywistni swe zamierzenie wobec Ziemi, lecz nie ma potrzeby, aby w tym czasie prowadził na niej działalność stwórczą.

Zgodność Biblii z faktami naukowymi. W Hioba 26:7 czytamy, iż Bóg „ziemię zawiesza na niczym”. Zdaniem naukowców Ziemia krąży po swej orbicie głównie dzięki współdziałaniu sił: grawitacji i odśrodkowej. Są one oczywiście niewidzialne. A zatem nasza planeta (oraz inne ciała niebieskie) jest zawieszona w przestrzeni kosmicznej jak gdyby na niczym. Opisując, jak ją widzi Jehowa, prorok Izajasz oznajmił pod natchnieniem: „Jest Ktoś, kto mieszka nad okręgiem ziemi, której mieszkańcy są jak koniki polne” (Iz 40:22). Biblia powiada też o Bogu: „Zakreślił okrąg na obliczu wód” (Hi 26:10). Stwórca wyznaczył wodom określone miejsce. Nie podnoszą się na tyle wysoko, żeby zalać lądy, ani nie ulatują w przestrzeń (Hi 38:8-11). Z punktu widzenia Jehowy „oblicze wód”, a właściwie cała powierzchnia Ziemi, rzeczywiście ma okrągły kształt, podobnie jak człowiekowi brzeg Księżyca wydaje się okręgiem. Zanim się wyłoniły lądy, Ziemia była okrągłą bryłą (kulą) w całości pokrytą wodami (Rdz 1:2).

Pisarze biblijni często opisywali sytuację ze stanowiska obserwatora ziemskiego, z konkretnego miejsca pobytu, co zresztą my również odruchowo robimy. Na przykład Biblia czasem wspomina o „wschodzie słońca” (Lb 2:3; 34:15). Niektórzy próbują na tej podstawie podważyć jej naukową ścisłość i twierdzą, iż zgodnie z wyobrażeniami Hebrajczyków Ziemia była środkiem wszechświata, wokół którego krążyło Słońce. Tymczasem żaden z pisarzy biblijnych nigdzie nie wyraził takiego poglądu. Owi krytycy przeoczają fakt, że sami używają identycznego wyrażenia i że występuje ono we wszystkich almanachach. Zresztą ludzie często mówią: „słońce wstaje” lub „słońce zachodzi” albo „słońce wędruje po niebie”. Biblia ponadto wspomina o „krańcach ziemi” (Ps 22:27; 46:9), „czterech krańcach ziemi” (Iz 11:12), „czterech narożnikach ziemi” i „czterech wiatrach ziemi” (Obj 7:1). Wypowiedzi tych nie można uznawać za dowód na to, jakoby według Hebrajczyków Ziemia miała kształt kwadratu. Liczbę cztery często stosuje się w odniesieniu do czegoś, co tworzy zamkniętą całość, np. mówi się: „cztery strony świata”, a czasami też „po krańce ziemi” bądź „na czterech krańcach ziemi”, a znaczy to po prostu: na całej ziemi (por. Eze 1:15-17; Łk 13:29).

Znaczenie przenośne. W niektórych wersetach jest mowa o ziemi w sensie przenośnym. W Hioba 38:4-6 przyrównano ją do budynku. Opisano tam, jak Jehowa zadaje Hiobowi pytania dotyczące stworzenia naszego ziemskiego domu i tego, w jaki sposób nim zarządza, a Hiob najwyraźniej nie potrafi udzielić odpowiedzi. Jehowa posługuje się też przenośnią, gdy opisuje skutki ruchu obrotowego naszej planety. Oznajmia, iż „zmienia się [ona] jak glina pod pieczęcią” (Hi 38:14). W czasach biblijnych niektóre pieczęcie służące do „podpisywania” dokumentów miały kształt walca z wyrytym znakiem pisarza. Przetaczało się je po dokumencie z miękkiej gliny (lub po jego opakowaniu), na której zostawiały odcisk. Podobnie o świcie, w miarę jak światło słoneczne przesuwa się po powierzchni ziemi, część wynurzająca się z mroków nocy zaczyna nabierać kształtu i barwy. Niebiosa, w których stoi tron Jehowy, górują nad ziemią, toteż jest ona w sensie przenośnym Jego podnóżkiem (Ps 103:11; Iz 55:9; 66:1; Mt 5:35; Dz 7:49). Przebywający w Szeolu, czyli Hadesie, wspólnym grobie ludzi, znajdują się niejako pod ziemią (Obj 5:3).

Apostoł Piotr zestawia literalne niebiosa i ziemię (2Pt 3:5) z symbolicznymi (2Pt 3:7). „Niebiosa” z wersetu 7 nie oznaczają miejsca, gdzie mieszka Jehowa i gdzie się mieści Jego tron. Niebiosami Jehowy nic nie może wstrząsnąć. Tak samo „ziemia” w tym wersecie nie oznacza naszej planety, gdyż Jehowa oznajmił, iż utwierdził ją na wieki (Ps 78:69; 119:90). Tymczasem w innych fragmentach oświadczył, że potrząśnie zarówno niebiosami, jak i ziemią (Ag 2:21; Heb 12:26), że niebo i ziemia uciekną przed Nim i że zostaną ustanowione „nowe niebiosa i nowa ziemia” (2Pt 3:13; Obj 20:11; 21:1). Nie ulega wątpliwości, iż chodzi o „niebiosa” symboliczne. Również „ziemia” ma w tym wypadku znaczenie przenośne i oznacza żyjące na niej społeczeństwo ludzkie, co potwierdza np. Psalm 96:1 (zob. NIEBO [Nowe niebiosa i nowa ziemia]).

Prócz tego słowo „ziemia” bywa używane w sensie symbolicznym na określenie trwalszej, bardziej stabilnej części ludzkości. Natomiast morze, które na ogół znajduje się w ciągłym ruchu, często stanowi symbol niespokojnych, niestabilnych elementów społeczeństwa ludzkiego (Iz 57:20; Jak 1:6; Judy 13; por. Obj 12:16; 20:11; 21:1).

W Jana 3:31 powiedziano, że kto przychodzi z góry, przewyższa tego, kto jest z ziemi (ge). Greckie słowo epígeios, „ziemski”, odnosi się m.in. do rzeczy przyziemnych, fizycznych, poślednich, utworzonych z czegoś mniej szlachetnego, zwłaszcza gdy bywają przeciwstawiane temu, co niebiańskie. Człowiek jest uczyniony z materii ziemskiej (2Ko 5:1; por. 1Ko 15:46-49). Niemniej może zaskarbić sobie upodobanie Boga, prowadząc „życie duchowe”, podporządkowane kierownictwu Słowa i ducha Jehowy (1Ko 2:12, 15, 16; Heb 12:9). Ponieważ ludzie są grzeszni i skłaniają się ku sprawom materialnym kosztem duchowych (Rdz 8:21; 1Ko 2:14), przymiotnik „ziemski” może mieć wydźwięk ujemny i oznaczać coś skażonego lub przeciwstawnego duchowi (Flp 3:19; Jak 3:15).