Młodzi ludzie pytają:

Co mam robić, gdy rodzice faworyzują rodzeństwo?

„Moja siostra jest ode mnie dwa lata młodsza i cały czas znajduje się w centrum uwagi. (...) To chyba nie w porządku” (Rebecca).a

IM WIĘCEJ uwagi poświęca się twemu rodzeństwu, tym bardziej możesz się czuć zaniedbany. A jeśli siostra czy brat odznaczają się jakimiś wyjątkowymi uzdolnieniami, przeżywają poważne kłopoty albo mają wspólne z rodzicami zainteresowania lub cechy charakteru, zapewne musisz się nieźle namęczyć, by w ogóle zwrócono na ciebie uwagę! Gdy o tym myślisz, narasta w tobie uraza i gniew.b

Jednakże Biblia radzi: „Bądźcie wzburzeni, lecz nie grzeszcie. Wypowiedzcie swe zdanie w swoim sercu, na swym łożu, i milczcie” (Psalm 4:4). W zdenerwowaniu i gniewie łatwo powiedzieć lub zrobić coś, czego się później żałuje. Przypomnij sobie, jak oburzył się Kain, gdy Bóg wyróżnił jego brata, Abla. Dlatego otrzymał ostrzeżenie: „Grzech czai się u wejścia i ku tobie kieruje się jego pożądanie; ty zaś — czy nad nim zapanujesz?” (Rodzaju 4:3-16). Kainowi nie udało się zapanować nad swymi uczuciami i doszło do tragedii!

Oczywiście nie staniesz się zaraz mordercą jak Kain. Ale tak czy inaczej, gdy rodzice faworyzują rodzeństwo, mogą cię ogarniać niestosowne emocje. A wtedy niebezpieczeństwo czai się u twoich drzwi! Na czym ono polega? Jak sobie radzić w takiej sytuacji?

Trzymaj język na wodzy!

Kiedy Beth miała 13 lat, uważała, że jej młodszy brat jest pupilkiem rodziców, a ją spotyka niesprawiedliwość. „Mama i ja często na siebie krzyczałyśmy, ale nic dobrego z tego nie wynikało” — wspomina. „Ja nie słuchałam tego, co ona ma do powiedzenia, a ona nie słuchała mnie, więc niczego nie osiągałyśmy”. Może i ty zdążyłeś się przekonać, że krzyk tylko pogarsza sytuację. W Liście do Efezjan 4:31 czytamy: „Wszelka złośliwa gorycz i gniew, i srogie zagniewanie, i krzyk, i obelżywa mowa niech będą spośród was usunięte wraz z wszelkim złem”.

Nie musisz podnosić głosu, żeby wyrazić swoje zdanie. Zwykle więcej korzyści przynosi zachowanie spokoju. Księga Przysłów 25:15 mówi: „Cierpliwością zostaje przekonany dowódca, a język łagodny potrafi złamać kość”. Jeżeli więc rodzice wydają się faworyzować twe rodzeństwo, nie krzycz i nie oskarżaj. Poczekaj na stosowny moment i wtedy spokojnie z nimi porozmawiaj, okazując szacunek (porównaj Przysłów 15:23).

Jeżeli skupisz się na niedociągnięciach rodziców i zaczniesz im wyrzucać, jak są „niesprawiedliwi”, sprawisz tylko, że się od ciebie odsuną albo przyjmą postawę obronną. Skoncentruj się raczej na tym, jak ich postępowanie odbija się na tobie („Bardzo mnie boli, gdy mnie nie zauważacie”). Wtedy chętniej potraktują cię poważnie. Ponadto bądź „prędki do słuchania” (Jakuba 1:19). Niewykluczone, że rodzice mają uzasadnione powody, by poświęcać twemu rodzeństwu więcej uwagi. Może brat lub siostra borykają się z kłopotami, o których nie wiesz.

A co zrobić, jeśli łatwo ponoszą cię nerwy i w gniewie wypowiadasz się nierozważnie? Księga Przysłów 25:28 porównuje człowieka, „który nie powściąga swego ducha”, do miasta „pozbawionego muru” — taka osoba szybko pada ofiarą własnych niedoskonałych skłonności. Natomiast panowanie nad uczuciami świadczy o prawdziwej sile! (Przysłów 16:32). Dlaczego nie zaczekać, aż się uspokoisz — choćby nawet do następnego dnia — i dopiero wtedy zabrać głos? Czasem najlepiej odejść, na przykład pójść na spacer albo trochę się pogimnastykować (Przysłów 17:14). Jeżeli będziesz trzymać w ryzach swe wargi, unikniesz powiedzenia czegoś przykrego lub głupiego (Przysłów 10:19; 13:3; 17:27).

Zdradliwe nieposłuszeństwo

Inną pułapką, której trzeba się wystrzegać, jest nieposłuszeństwo. Szesnastoletnia Maria zauważyła, że jej mały brat nigdy nie został skarcony za przeszkadzanie w rodzinnym studium Biblii. Rozdrażniona tą rzekomą stronniczością, na znak protestu odmówiła udziału w studium. Czy uznałeś się kiedyś za skrzywdzonego przez rodziców i przestałeś się do nich odzywać albo z nimi współpracować?

Jeżeli tak, to wiedz, że takie postępowanie jest sprzeczne z biblijnym nakazem, by szanować i słuchać rodziców (Efezjan 6:1, 2). Co więcej, nieposłuszeństwo nadweręża waszą więź. Lepiej opowiedz im o swych kłopotach. Księga Przysłów 24:26 wskazuje, że „kto odpowiada szczerze”, zyskuje sobie szacunek. Gdy Maria porozmawiała z matką, wzajemnie się zrozumiały i stosunki między nimi zaczęły się polepszać.

Niebezpieczeństwo odosabniania się

Niewłaściwą reakcją na faworyzowanie rodzeństwa jest także oddalanie się od rodziny i zabieganie o uwagę wśród niewierzących. Przydarzyło się to Cassandrze: „Odsunęłam się od rodziny i zbliżyłam do świeckich przyjaciół ze szkoły. Nawet umawiałam się z chłopcami, oczywiście bez wiedzy rodziców. Ale później czułam się przybita i zaczęło mnie gryźć sumienie, bo wiedziałam, że postępuję źle. Chciałam to zmienić, ale nie miałam pojęcia, jak powiedzieć o tym rodzicom”.

Odosabnianie się od bliskich i współwyznawców — zwłaszcza gdy człowiek jest rozdrażniony i nie myśli trzeźwo — grozi niebezpieczeństwem. Księga Przysłów 18:1 ostrzega: „Kto się odosabnia, będzie szukał swej samolubnej tęsknoty; wybuchnie przeciwko wszelkiej praktycznej mądrości”. Jeżeli trudno ci się zwrócić do rodziców, poszukaj wśród chrześcijan przyjaciela, którego tak opisano w Przysłów 17:17: „Prawdziwy towarzysz miłuje przez cały czas i jest bratem urodzonym na czasy udręki”. Zwykle najłatwiej go znaleźć między dojrzałymi członkami zboru.

Cassandra spotkała tak jej potrzebnego „prawdziwego towarzysza”: „Kiedy nasz zbór odwiedził nadzorca obwodu [nadzorca podróżujący], rodzice zachęcili mnie do współpracy z nim. Zarówno on, jak i jego żona trzeźwo patrzyli na życie i okazali mi prawdziwe zainteresowanie. Mogłam z nimi szczerze porozmawiać. Nie bałam się, że mnie potępią. Zdawali sobie sprawę, iż nawet jeśli ktoś został wychowany w rodzinie chrześcijańskiej, to wcale nie jest doskonały”. Ich zachęty i dojrzałe rady były właśnie tym, czego Cassandra potrzebowała! (Przysłów 13:20).

Niebezpieczna zazdrość

Księga Przysłów 27:4 ostrzega: „Jest okrucieństwo złości, także powódź gniewu, lecz któż się ostoi wobec zazdrości?” Zazdrość o względy okazywane rodzeństwu pchnęła niejednego młodego człowieka do nieprzemyślanych czynów. Pewna kobieta wyznała: „Jako dziecko miałam na głowie cienkie, brązowe strąki, a moja siostra — wspaniałą burzę złotych włosów sięgających do pasa. Tata zawsze się nimi zachwycał. A ją nazywał swą księżniczką. Pewnej nocy wzięłam nożyczki mamy, zakradłam się do łóżka śpiącej siostry i obcięłam jej tyle włosów, ile tylko mogłam” (Siblings Without Rivalry, Adele Faber i Elaine Mazlish).

Nic zatem dziwnego, że w Piśmie Świętym zazdrość wymieniono wśród niegodziwych „uczynków ciała” (Galatów 5:19-21; Rzymian 1:28-32). Niestety, „skłonność do zawiści” tkwi w każdym z nas (Jakuba 4:5). Jeżeli więc zaczynasz myśleć o tym, by wplątać brata czy siostrę w kłopoty, oszpecić ich albo w inny sposób dać im nauczkę, to być może zazdrość właśnie „czai się u wejścia” i próbuje nad tobą zapanować!

Co powinieneś zrobić, gdy się zorientujesz, że ogarniają cię takie szkodliwe uczucia? Przede wszystkim staraj się prosić Boga w modlitwie o Jego ducha. List do Galatów 5:16 radzi: „Stale postępujcie według ducha, a nie spełnicie żadnego pragnienia ciała” (porównaj Tytusa 3:3-5). Pomóc ci może również przemyślenie, co naprawdę czujesz wobec rodzeństwa. Czy w rzeczywistości nie jest tak, że na swój sposób kochasz siostrę czy brata, choć czujesz do nich urazę? Niemniej Pismo Święte mówi, iż „miłość nie jest zazdrosna” (1 Koryntian 13:4). Dlatego nie pozwalaj sobie na negatywne myśli, które by rodziły zazdrość. Gdy rodzice poświęcają rodzeństwu więcej uwagi, staraj się cieszyć razem z nim (porównaj Rzymian 12:15).

Pomocne mogą się okazać także rozmowy z rodzicami. Jeżeli przekonasz ich o potrzebie poświęcania ci więcej uwagi, to na pewno znacznie szybciej przezwyciężysz zazdrość wobec rodzeństwa. Ale co zrobić, gdy sytuacja się nie poprawia i rodzice dalej je faworyzują? Nie wpadaj w gniew, nie krzycz i nie buntuj się przeciwko rodzicom. Staraj się ich wspierać i okazywać posłuszeństwo. Jeśli to konieczne, szukaj rady u dojrzałych członków zboru chrześcijańskiego. A przede wszystkim przybliż się do Jehowy. Pamiętaj o słowach psalmisty: „Choćby mnie opuścili ojciec mój i moja matka, przyjąłby mnie sam Jehowa” (Psalm 27:10).

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 19]

Problem może się rozwiązać, gdy wyjaśnisz, że czujesz się zaniedbywany