„Do człowieka, który idzie, nie należy nawet pokierowanie swoim krokiem. Skoryguj mnie, Jehowo” (Jeremiasza 10:23, 24).

SŁOWA te napisano tysiące lat po stworzeniu człowieka. Jeremiasz zdawał sobie sprawę, że w porównaniu ze wspaniałym początkiem, jaki Bóg dał naszym pierwszym rodzicom, dotychczasowe dzieje ludzkości są jednym pasmem tragedii.

Spostrzeżenie Jeremiasza zostało potwierdzone przez następne 2500 lat historii. Tragiczne położenie ludzkości jeszcze się pogorszyło. Jak w ogóle do tego doszło?

Z biegiem czasu okazało się, jak okropnie traktują siebie nawzajem ludzie obciążeni grzechem. Pojawiły się zacięte wojny, których nikt nie potrafi zliczyć, uprzedzenia etniczne i religijne, inkwizycje, najróżniejsze potworne zbrodnie, a także przejawy samolubstwa i chciwości. W dodatku niezliczonym milionom doskwiera nędza i głód.

W ciągu minionych tysiącleci ludzkość wypróbowywała wszelkie możliwe rodzaje rządów. Jednakże żaden z nich nie zdołał zaspokoić potrzeb człowieka. Ostatnio w wielu krajach odrzucono ustrój komunistyczny. W państwach demokratycznych daje się mocno we znaki przestępczość, ubóstwo, niestabilność gospodarki oraz nieuczciwość. Faktycznie wszystkie formy rządów okazały się zawodne.

Ponadto Bóg dał ludziom czas na osiągnięcie wyżyn nauki i dobrobytu materialnego. Ale czy można mówić o prawdziwym postępie, jeśli łuk i strzały zastąpiono pociskami jądrowymi, jeśli ludzie wędrują w kosmos, a nie potrafią zgodnie żyć na ziemi, i jeśli z powodu przestępczości miliony osób obawia się wyjść wieczorem na ulicę?

Czas pokazał, że człowiek nie potrafi umiejętnie ‛pokierować swoim krokiem’, tak jak nie może żyć bez jedzenia, wody i powietrza. Kierownictwo naszego Stwórcy jest nam niezbędne tak samo jak żywność, woda i powietrze, bo w ten sposób zostaliśmy zaprojektowani i stworzeni (Mateusza 4:4).

Dopuszczeniem zła i cierpień Bóg wykazał raz na zawsze, jak opłakane są następstwa nadużycia wolnej woli. Jest ona tak cennym darem, że nie odebrał jej ludziom, lecz pozwolił im się przekonać, do czego prowadzi robienie z niej niewłaściwego użytku.

W publikacji “Statement of Principles of Conservative Judaism” („Wykładnia zasad judaizmu konserwatywnego”) czytamy o wolnej woli: „Jeżeli człowiek stojąc wobec dobra i zła nie miałby rzeczywistej możliwości podjęcia złej decyzji, pojęcie wyboru byłoby zupełnie pozbawione sensu. (...) Sporo cierpień na świecie wynika bezpośrednio z nadużywania danej nam wolnej woli”.

Nie ulega wątpliwości, że Jeremiasz słusznie zauważył: „Do człowieka, który idzie, nie należy nawet pokierowanie swoim krokiem”. Rację miał też Salomon, który powiedział: „Człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:10, Bw [8:9, NW]).