JUDA

(„sławiony; [przedmiot] wysławiania”).

1. Czwarty syn Jakuba urodzony przez jego żonę Leę (Rdz 29:35; 1Kn 2:1). Po jakichś dziewięciu latach spędzonych w Charanie w Paddan-Aram Juda z całą rodziną Jakuba został zabrany do Kanaanu (por. Rdz 29:4, 5, 32-35; 30:9-12, 16-28; 31:17, 18, 41). Mieszkał z ojcem w Sukkot, a potem w Szechem. Gdy jego siostra Dina została zgwałcona przez syna Chamora, a Symeon i Lewi w akcie zemsty wymordowali wszystkich mężczyzn z Szechem, Juda najwyraźniej brał udział w plądrowaniu tego miasta (Rdz 33:17, 18; 34:1, 2, 25-29).

Stosunek do Józefa. Z czasem Juda i jego bracia zapałali nienawiścią do swego przyrodniego brata Józefa, któremu Jakub okazywał szczególne względy. Ich nienawiść jeszcze wzrosła, gdy Józef opowiedział im dwa sny wskazujące na to, że będzie nad nimi panował. Kiedy więc Jakub go posłał, by zobaczył, jak się wiedzie braciom doglądającym trzód, ci, ujrzawszy go z daleka, postanowili go zabić. Jednakże za namową Rubena, który chciał ocalić Józefa, wrzucili go do suchego dołu na wodę (Rdz 37:2-24).

Gdy później zobaczyli karawanę Ismaelitów, Juda, najwyraźniej pod nieobecność Rubena, przekonał braci, że zamiast zabić Józefa, lepiej będzie go sprzedać tym kupcom (Rdz 37:25-27). Mimo iż Józef błagał o litość, sprzedali go za 20 srebrników (44 dolary, jeśli chodziło o sykle) (Rdz 37:28; 42:21). Chociaż Judzie najwyraźniej zależało na zachowaniu Józefa przy życiu i chociaż sprzedanie go okazało się później dla wszystkich dobrodziejstwem, nie zmienia to faktu, że Juda (tak jak pozostali bracia) dopuścił się poważnego grzechu, z powodu którego jeszcze długo odczuwał wyrzuty sumienia (Rdz 42:21, 22; 44:16; 45:4, 5; 50:15-21). (W Prawie Mojżeszowym takie przewinienie karano śmiercią; Wj 21:16). Następnie Juda z braćmi wprowadzili w błąd Jakuba, sugerując, że Józef został zabity przez dzikie zwierzę (Rdz 37:31-33). Juda miał wtedy ok. 20 lat.

Rodzina Judy. Chyba właśnie po tych wydarzeniach Juda odszedł od swych braci. Rozbił namiot w pobliżu Adullamity o imieniu Chira i najwyraźniej się z nim zaprzyjaźnił. Potem poślubił córkę Kananejczyka Szuy. Miał z nią trzech synów: Era, Onana i Szelę. Najmłodszy, Szela, urodził się w Achzibie (Rdz 38:1-5).

Później Juda wybrał na żonę dla swego pierworodnego, Era, kobietę imieniem Tamar. Jednakże Jehowa uśmiercił Era z powodu jego niegodziwości. Wtedy Juda polecił drugiemu synowi, Onanowi, by zawarł z bratową małżeństwo lewirackie. Ale chociaż Onan współżył z Tamar, to „marnował swe nasienie, kierując je na ziemię, żeby nie dać potomstwa swemu bratu”. Z tego powodu Jehowa jemu też odebrał życie. Wówczas Juda odesłał Tamar, by mieszkała u swego ojca, dopóki nie dorośnie Szela. Jednak nawet wtedy nie dał mu jej za żonę, najwyraźniej obawiając się śmierci najmłodszego syna (Rdz 38:6-11, 14).

Jakiś czas potem Juda został wdowcem. Gdy Tamar dowiedziała się, że będzie szedł do Timny, ubrała się jak nierządnica i usiadła u wejścia do Enaim przy drodze, którą miał przechodzić. Juda nie poznał synowej i współżył z nią, biorąc ją za nierządnicę. Gdy później wyszło na jaw, że Tamar jest brzemienna, zażądał, by ją spalono za uprawianie nierządu. Kiedy jednak okazało się, że to za jego sprawą zaszła w ciążę, oznajmił: „Ona jest bardziej prawa niż ja, gdyż nie dałem jej Szeli, mojemu synowi”. W ten sposób Juda nieświadomie zastąpił Szelę w obowiązku wzbudzenia potomstwa z Tamar. Po ok. sześciu miesiącach urodziła ona bliźniaków: Pereca i Zeracha. Juda już więcej z nią nie współżył (Rdz 38:12-30).

Wyprawa do Egiptu po żywność. Jakiś czas później do dotkniętego klęską głodu Kanaanu dotarły wieści, że w Egipcie można nabyć żywność. Dlatego Jakub wysłał tam dziesięciu synów, m.in. Judę. Zarządcą żywności w Egipcie był w tym czasie Józef, który w przeciwieństwie do swych przyrodnich braci od razu ich rozpoznał. Oskarżył ich o szpiegostwo i ostrzegł, by nie wracali bez Beniamina, o którym wspomnieli, broniąc się przed zarzutami. Kazał też związać jednego z braci, Symeona, i zatrzymał go jako zakładnika (Rdz 42:1-25).

Jakub, przekonany, że stracił Józefa i Symeona, nie chciał puścić Beniamina do Egiptu. Spontaniczne zapewnienie Rubena, że Jakub może uśmiercić jego dwóch synów, jeśli Beniamin nie wróci, nie odniosło skutku — być może dlatego, iż Ruben zawiódł zaufanie ojca, gdyż współżył z jego nałożnicą (Rdz 35:22). W końcu zgodę Jakuba uzyskał Juda, obiecując, że będzie poręczycielem za Beniamina (Rdz 42:36-38; 43:8-14).

Gdy synowie Jakuba wracali z Egiptu z zakupionym zbożem, dogonił ich zarządca domu Józefa i oskarżył o kradzież (w rzeczywistości był to fortel Józefa). Rzekomo skradziony przedmiot znaleziono w worze Beniamina, toteż wszyscy wrócili do domu Józefa. Tam Juda szczerze i przekonująco wstawił się za bratem i ze względu na ojca chciał oddać w niewolę siebie zamiast Beniamina. Józefa tak bardzo wzruszyła szczera wypowiedź Judy, że nie potrafił już dłużej zapanować nad uczuciami. Gdy został sam z braćmi, powiedział im, kim jest. Wybaczył im to, że sprzedali go do niewoli, i kazał im jechać po Jakuba i wracać do Egiptu, gdyż głód miał trwać jeszcze pięć lat (Rdz 44:1 do 45:13).

Kiedy później Jakub z całą rodziną zbliżał się do Egiptu, „posłał do Józefa Judę, by przekazał przed nim wiadomość do Goszen” (Rdz 46:28).

Przewyższył swych braci. Ze względu na troskę o starego ojca i szlachetną próbę zapewnienia wolności Beniaminowi kosztem siebie Juda przewyższył swych braci (1Kn 5:2). Nie był to już ten sam człowiek, który w młodości razem z innymi plądrował Szechem i który postąpił niegodziwie wobec swego przyrodniego brata Józefa, a potem oszukał własnego ojca. Jego zalety i zdolności przywódcze sprawiły, że jako głowa jednego z 12 plemion izraelskich otrzymał od umierającego ojca szczególne błogosławieństwo (Rdz 49:8-12). Poniżej omówiono, jak się ono spełniło.

2. Plemię wywodzące się od Judy. Jakieś 216 lat po przybyciu Judy wraz z rodziną Jakuba do Egiptu liczba mężczyzn w wieku powyżej 20 lat wynosiła w tym plemieniu 74 600 i była największa ze wszystkich 12 plemion (Lb 1:26, 27). Pod koniec 40-letniej wędrówki po pustkowiu liczba spisanych mężczyzn z tego plemienia wzrosła o 1900 (Lb 26:22).

Pod nadzorem Becalela z plemienia Judy oraz jego pomocnika Oholiaba z plemienia Dana wykonano przybytek oraz niezbędne sprzęty i naczynia (Wj 35:30-35). Kiedy przybytek był gotowy, plemię Judy wraz z plemionami Issachara i Zebulona obozowało po jego wsch. stronie (Lb 2:3-8).

Wczesne przejawy czołowej roli tego plemienia. Prorocze błogosławieństwo Jakuba zapowiadało Judzie czołową rolę (Rdz 49:8; por. 1Kn 5:2), co uwidoczniło się już we wczesnych dziejach tego plemienia. Pod wodzą naczelnika Nachszona plemię Judy przewodziło podczas wędrówki po pustkowiu (Lb 2:3-9; 10:12-14). Z tego plemienia pochodził też Kaleb, jeden z dwóch wiernych zwiadowców, którzy otrzymali przywilej ponownego wejścia do Ziemi Obiecanej. Chociaż Kaleb nie był już młody, brał czynny udział w podboju ziem przydzielonych Judzie. Na polecenie Boga plemię to jako pierwsze wyruszyło przeciwko Kananejczykom, a zostało wsparte przez Symeonitów (Lb 13:6, 30; 14:6-10, 38; Joz 14:6-14; 15:13-20; Sdz 1:1-20; por. Pwt 33:7). Po wielu latach, także z upoważnienia Bożego, plemię Judy przewodziło w ekspedycji karnej podjętej przeciwko plemieniu Beniamina (Sdz 20:18).

Dziedzictwo Judy. Terytorium przydzielone plemieniu Judy graniczyło od pn. z terytorium Beniamina i Dana (Joz 15:5-11; 18:11), od wsch. — z Morzem Słonym (Martwym) (Joz 15:5), a od zach. — z Morzem Wielkim (Śródziemnym) (Joz 15:12). Granica pd. najprawdopodobniej biegła od pd. krańca Morza Martwego w kierunku pd.-zach. ku stokowi Akrabbim, stamtąd do Cin, po czym skręcała na pn. niedaleko Kadesz-Barnea i w końcu dochodziła do Morza Śródziemnego przez Checron, Addar, Karka, Acmon i Dolinę Potoku Egipskiego (Joz 15:1-4). Część tego terytorium leżącą wokół Beer-Szeby przydzielono Symeonitom (Joz 19:1-9). Na terytorium Judy mieszkali też Kenici, nieizraelski ród spokrewniony z Mojżeszem przez jego żonę (Sdz 1:16).

Obszar należący niegdyś do plemienia Judy obejmuje kilka odmiennych krain geograficznych. Na pd. leży płaskowyż Negeb, wznoszący się na wysokości od 450 do 600 m n.p.m. Wzdłuż Morza Śródziemnego ciągnie się Równina Filistyńska, której nadbrzeżne wydmy niekiedy sięgają nawet 6 km w głąb lądu. W dawnych czasach ta falista równina była krainą winorośli, oliwek i zbóż (Sdz 15:5). Na wsch. od niej znajduje się poprzecinany licznymi dolinami pagórkowaty obszar, który na pd. osiąga wysokość ok. 450 m n.p.m. Tę krainę nazywano Szefelą (co znaczy „nizina”); w starożytności rosły tam sykomory (1Kl 10:27). Można ją uznać za nizinę w porównaniu z leżącym dalej na wsch. górzystym regionem Judy, którego wzniesienia mają od 600 do przeszło 1000 m n.p.m. Jałowe wsch. stoki tych gór tworzą Pustkowie Judzkie.

Pod wodzą Jozuego Izrael najwyraźniej zdołał pokonać Kananejczyków zamieszkujących teren przydzielony plemieniu Judy. Ponieważ jednak na podbitych terenach nie osadzano załóg wojskowych, wydaje się, że do takich miast jak Hebron czy Debir powrócili ich pierwotni mieszkańcy, zapewne wtedy, gdy Izraelici walczyli gdzie indziej. Dlatego też miejsca te trzeba było zdobywać ponownie (por. Joz 12:7, 10, 13; Sdz 1:10-15). Nie udało się jednak wysiedlić mieszkańców niziny, którzy mieli dobrze wyposażone rydwany. Z pewnością należeli do nich Filistyni z Gat i Aszdodu (Joz 13:2, 3; Sdz 1:18, 19).

Od czasów sędziów do Saula. W burzliwym okresie sędziów Judejczycy, podobnie jak inne plemiona, często popadali w bałwochwalstwo. Dlatego Jehowa pozwalał, by sąsiednie narody, zwłaszcza Ammonici i Filistyni, dokonywały najazdów na ich tereny (Sdz 10:6-9). W czasach Samsona plemię Judy nie tylko utraciło filistyńskie miasta Gazę, Ekron i Aszkelon, ale wręcz dostało się pod panowanie Filistynów (Sdz 15:9-12). Jak się wydaje, terytorium Judy zostało wyzwolone spod filistyńskiej dominacji dopiero w czasach Samuela (1Sm 7:10-14).

Gdy Samuel namaścił na pierwszego króla izraelskiego Beniaminitę Saula, plemię Judy lojalnie walczyło pod jego wodzą (1Sm 11:5-11; 15:3, 4). Z reguły były to walki z Filistynami (1Sm 14:52), którzy najwidoczniej znowu zdobyli przewagę nad Izraelitami (1Sm 13:19-22). Stopniowo jednak tracili wpływy. Z pomocą Jehowy Saul i jego syn Jonatan pokonali ich na obszarze od Michmasz do Ajjalonu (1Sm 13:23 do 14:23, 31). Po jakimś czasie Filistyni najechali terytorium Judy, ale znów ponieśli porażkę, gdy młody pasterz Dawid z plemienia Judy zabił ich harcownika Goliata (1Sm 17:4, 48-53). Następnie Saul ustanowił Dawida, namaszczonego już na przyszłego króla Izraela, nad wojownikami izraelskimi. W tej roli Dawid lojalnie walczył dla Saula i odnosił dalsze zwycięstwa nad Filistynami (1Sm 18:5-7). W tamtym okresie plemię Judy przypominało „lwie szczenię”, gdyż Dawid nie sprawował jeszcze władzy królewskiej (Rdz 49:9).

Z czasem Saul uznał Dawida za rywala zagrażającego jego panowaniu i zaczął go prześladować, ale on wciąż pozostawał lojalny wobec Saula jako pomazańca Jehowy. Nigdy nie sprzymierzył się z wrogami Izraela i nie tylko sam nie wyrządził krzywdy Saulowi, ale też nie pozwolił na to innym (1Sm 20:30, 31; 24:4-22; 26:8-11; 27:8-11; 30:26-31). Walczył natomiast przeciwko nieprzyjaciołom Izraela. Przy pewnej okazji ocalił przed Filistynami judzkie miasto Keila (1Sm 23:2-5).

Błogosławieństwo Jakuba spełnia się na Dawidzie. W końcu nadszedł wyznaczony przez Boga czas na przeniesienie władzy królewskiej z plemienia Beniamina na plemię Judy. Po śmierci Saula członkowie plemienia Judy namaścili w Hebronie Dawida na króla. Pozostałe plemiona poparły jednak dom Saula i ustanowiły królem nad sobą jego syna Isz-Boszeta. Pomiędzy obiema stronami dochodziło do wielu walk, dopóki najsilniejszy stronnik Isz-Boszeta, Abner, nie stanął po stronie Dawida. Wkrótce potem Isz-Boszet został zamordowany (2Sm 2:1-4, 8, 9; 3:1 do 4:12).

Gdy Dawid z czasem otrzymał władzę nad całym Izraelem, ‛synowie Jakuba’, czyli członkowie wszystkich plemion izraelskich, sławili Judę i padali na twarz przed władcą pochodzącym z tego plemienia. Dawid mógł więc wyruszyć przeciw Jerozolimie, leżącej w zasadzie na terytorium Beniamina, i po zdobyciu twierdzy Syjon uczynić to miasto swą stolicą. Dawid na ogół postępował w sposób przykładny. Dlatego plemię Judy mogło być dzięki niemu sławione za sprawiedliwość i prawość, jak również za służbę na rzecz narodu, m.in. za zapewnienie mu bezpieczeństwa, co na łożu śmierci zapowiedział Jakub w swym błogosławieństwie. Ręka Judy istotnie była na karku nieprzyjaciół, gdyż Dawid pokonał Filistynów (którzy dwukrotnie próbowali pozbawić go władzy królewskiej, gdy panował w Hebronie), jak również Moabitów, Syryjczyków, Edomitów, Amalekitów i Ammonitów. Pod rządami Dawida terytorium Izraela zostało rozszerzone do granic ustalonych przez Boga (Rdz 49:8-12; 2Sm 5:1-10, 17-25; 8:1-15; 12:29-31).

Na mocy zawartego z Dawidem wiecznotrwałego przymierza co do Królestwa plemię Judy przez 470 lat dzierżyło berło i laskę rozkazodawcy (Rdz 49:10; 2Sm 7:16). Jednakże tylko za panowania Dawida i Salomona królestwo było zjednoczone i wszystkie plemiona niejako padały na twarz przed Judą. Z powodu odstępstwa, którego dopuścił się Salomon pod koniec swych rządów, Jehowa odebrał następnemu królowi z plemienia Judy, Rechoboamowi, dziesięć plemion i dał je Jeroboamowi (1Kl 11:31-35; 12:15-20). Tylko potomkowie Lewiego, Beniamina i Judy pozostali lojalni wobec domu Dawida (1Kl 12:21; 2Kn 13:9, 10).

3. Dwuplemienne królestwo, które obejmowało (oprócz Judejczyków) także Beniaminitów (2Kn 25:5). Po śmierci Salomona dziesięć pozostałych plemion utworzyło niezależne królestwo pod władzą Efraimity Jeroboama.

Wkrótce potem, w piątym roku panowania Rechoboama, Judę najechał faraon Sziszak, dotarł aż do Jerozolimy i zdobył warowne miasta leżące po drodze (1Kl 14:25, 26; 2Kn 12:2-9).

Przez jakieś 40 lat za panowania judzkich królów Rechoboama, Abijama (Abijasza) i Asy pomiędzy królestwami Judy i Izraela dochodziło do częstych walk (1Kl 14:30; 15:7, 16). Ale następca Asy, Jehoszafat, spowinowacił się z niegodziwym królem izraelskim Achabem, żeniąc swego syna Jehorama z jego córką Atalią. Choć małżeństwo to oznaczało pokój między tymi dwoma królestwami, dla Judy okazało się tragiczne w skutkach. Pod wpływem Atalii Jehoram dopuszczał się rażącego bałwochwalstwa. Za jego panowania Judę najechali Filistyni i Arabowie, którzy uprowadzili i pozabijali wszystkich jego synów z wyjątkiem najmłodszego, Achazjasza (Jehoachaza). Gdy Achazjasz został królem, również słuchał niegodziwej Atalii. Po jego nagłej śmierci Atalia pozabijała wszystkich potomków króla. Jednak dzięki opatrzności Bożej prawowity dziedzic tronu Dawida, Jehoasz, który był wtedy niemowlęciem, został ukryty i ocalał. Uzurpatorka Atalia sprawowała władzę jako królowa do czasu, gdy została stracona na rozkaz arcykapłana Jehojady (2Kn 18:1; 21:1, 5, 6, 16, 17; 22:1-3, 9-12; 23:13-15).

Jehoasz dobrze rozpoczął swe panowanie, ale po śmierci arcykapłana Jehojady porzucił prawdziwe wielbienie Boga (2Kn 24:2, 17, 18). Jego syn Amacjasz również nie wytrwał w prawości. Za jego panowania po wielu latach pokoju znowu doszło do wojny między królestwem dziesięcioplemiennym i królestwem Judy, które poniosło sromotną klęskę (2Kn 25:1, 2, 14-24). Z wyjątkiem wtargnięcia do sanktuarium kolejny król judzki, Uzzjasz (Azariasz), czynił to, co słuszne w oczach Jehowy. Jego następca, Jotam, był wiernym władcą. Ale syn Jotama, Achaz, stał się znany z rażącego bałwochwalstwa (2Kn 26:3, 4, 16-20; 27:1, 2; 28:1-4).

Za panowania Achaza Judę najechali Edomici i Filistyni, jak również Izraelici z północy i Syryjczycy. Pojawiła się nawet groźba, iż koalicja syryjsko-izraelska usunie Achaza z tronu judzkiego i osadzi na nim kogoś spoza dynastii Dawida. Chociaż prorok Izajasz zapewnił, że do tego nie dojdzie, niewierny Achaz przekupił asyryjskiego króla Tiglat-Pilesera III, by przyszedł mu na pomoc. Ten niemądry czyn sprowadził na Judę ciężkie jarzmo Asyrii (2Kn 28:5-21; Iz 7:1-12).

Syn Achaza Ezechiasz przywrócił czyste wielbienie i zbuntował się przeciwko królowi Asyrii (2Kl 18:1-7). Dlatego Sancherib najechał Judę i zajął wiele warownych miast. Nie zdobył jednak Jerozolimy, gdyż anioł Jehowy w ciągu jednej nocy zabił w obozie asyryjskim 185 000 żołnierzy. Upokorzony Sancherib wrócił do Niniwy (2Kl 18:13; 19:32-36). Jakieś osiem lat wcześniej, w 740 r. p.n.e., królestwo dziesięcioplemienne dobiegło swego kresu, gdy Asyryjczycy zdobyli jego stolicę, Samarię (2Kl 17:4-6).

Kolejny król judzki, Manasses, syn Ezechiasza, wznowił bałwochwalczy kult. Gdy jednak został uprowadzony przez króla Asyrii do niewoli w Babilonie, okazał skruchę i po powrocie do Jerozolimy dokonał istotnych reform religijnych (2Kn 33:10-16). Niestety, jego syn Amon znowu pogrążył kraj w bałwochwalstwie (2Kn 33:21-24).

Ostatnią kampanię przeciwko bałwochwalstwu podjął następca Amona, jego syn Jozjasz. Było już wtedy jednak za późno na to, by cały naród okazał szczerą skruchę. Dlatego Jehowa postanowił, że Juda i Jerozolima zostaną całkowicie spustoszone. Jozjasz zginął pod Megiddo, gdy próbował powstrzymać wojska egipskie podążające w kierunku Karkemisz na pomoc królowi Asyrii (2Kl 22:1 do 23:30; 2Kn 35:20).

Czterech ostatnich królów judzkich: Jehoachaz, Jehojakim, Jehojachin i Sedekiasz, było złymi władcami. Jehoachaza zdetronizował faraon Necho, który ustanowił królem jego brata Jehojakima i nałożył na Judę wysoki haracz (2Kl 23:31-35). Później, prawdopodobnie po ośmiu latach panowania, Jehojakim został poddanym króla Babilonu Nebukadneccara, który wcześniej pokonał Egipcjan pod Karkemisz. Przez trzy lata Jehojakim służył królowi Babilonu, ale potem się zbuntował (2Kl 24:1; Jer 46:2). Wtedy Nebukadneccar wyruszył przeciwko Jerozolimie, zapewne z zamiarem uprowadzenia zbuntowanego króla do niewoli w Babilonie (2Kn 36:6). Jehojakim uniknął jednak tego losu, gdyż zmarł w okolicznościach nieopisanych w Biblii. Kolejnym królem został Jehojachin. Panował zaledwie trzy miesiące i dziesięć dni, po czym dobrowolnie poddał się Nebukadneccarowi i razem z innymi członkami rodziny królewskiej oraz tysiącami swych poddanych poszedł na wygnanie do Babilonu. Na tronie judzkim Nebukadneccar osadził jego wuja, Sedekiasza (2Kl 24:6, 8-17; 2Kn 36:9, 10).

W dziewiątym roku swego panowania Sedekiasz zbuntował się przeciwko Babilonowi i zwrócił się o pomoc wojskową do Egiptu (2Kl 24:18 do 25:1; 2Kn 36:11-13; Eze 17:15-21). Wtedy Nebukadneccar poprowadził swe wojska do Judy. Po 18-miesięcznym oblężeniu zrobiono wyłom w murach Jerozolimy. Sedekiasz próbował uciec, ale został schwytany; na jego oczach pozabijano jego synów, a potem go oślepiono. W następnym miesiącu większość Żydów, którzy przeżyli, uprowadzono do niewoli. Namiestnikiem nad nieliczną grupą pozostawionych mieszkańców Judy, ludzi niskiego stanu, ustanowiono Gedaliasza. Wkrótce jednak został on zamordowany, a lud uciekł do Egiptu. W ten sposób w siódmym miesiącu 607 r. p.n.e. Juda kompletnie opustoszała (2Kl 25:1-26; zob. hasła dotyczące poszczególnych królów).

Władza nie utracona na zawsze. Ten tragiczny koniec królestwa judzkiego nie oznaczał jednak, że berło i laska rozkazodawcy zostały odebrane plemieniu Judy na zawsze. Zgodnie z proroctwem wypowiedzianym na łożu śmierci przez Jakuba w plemieniu tym miał się kiedyś pojawić Szilo (co znaczy: „ten, którego to jest; ten, do którego to należy”), by na zawsze odziedziczyć władzę królewską (Rdz 49:10). Słusznie więc przed upadkiem królestwa Judy Jehowa za pośrednictwem Ezechiela skierował do Sedekiasza następujące słowa: „Usuń zawój i zdejmij koronę. To nie będzie takie samo. Wynieś wysoko to, co niskie, a poniż wyniosłego. Ruinę, ruinę, ruinę z tego uczynię. A co się jej tyczy, niechybnie stanie się niczyja, aż przyjdzie ten, do którego należy tytuł prawny, i jemu to dam” (Eze 21:26, 27). Tym, do którego należał tytuł prawny, okazał się sam Jezus, Syn Boży, na co wskazują słowa wypowiedziane jakieś 600 lat później przez anioła Gabriela do żydowskiej dziewicy Marii (Łk 1:31-33). Dlatego Jezus Chrystus słusznie nosi tytuł: „Lew, który jest z plemienia Judy” (Obj 5:5).

Porównanie z królestwem północnym. Królestwo Judy istniało 133 lata dłużej niż królestwo północne i było znacznie bardziej stabilne. Przyczyniło się do tego kilka czynników. 1) Ze względu na przymierze, jakie Bóg zawarł z Dawidem, została zachowana ciągłość dynastii królewskiej, podczas gdy w królestwie północnym mniej niż połowa królów odziedziczyła tron po swych ojcach. 2) Działalność kapłanów z rodu Aarona usługujących w świątyni jerozolimskiej cieszyła się błogosławieństwem Jehowy i sprzyjała nawracaniu się niewiernego narodu do Boga (2Kn 13:8-20). Natomiast w królestwie północnym ustanowiono i praktykowano kult cielca, uważając to za warunek zachowania niezależności od Judy. Zapewne właśnie dlatego nie podejmowano prób usunięcia owego kultu (1Kl 12:27-33). 3) Czterech z 19 królów judzkich: Asa, Jehoszafat, Ezechiasz i Jozjasz, dało dowód niezwykłego przywiązania do prawdziwego wielbienia i przeprowadziło znaczące reformy religijne.

Jednak historia obu królestw ukazuje, jak niemądre jest lekceważenie nakazów Jehowy i pokładanie ufności w sojuszach wojskowych. Podkreśla również wielkoduszną cierpliwość Jehowy wobec Jego nieposłusznego ludu. Jehowa wielokrotnie posyłał swych proroków, by nawoływali do okazania skruchy, ale mało kto słuchał ich ostrzeżeń (Jer 25:4-7). Na terytorium Judy służbę pełnili tacy prorocy, jak Szemajasz, Iddo, Azariasz, Oded, Chanani, Jehu, Eliezer, Jachazjel, Micheasz, Ozeasz, Izajasz, Sofoniasz, Habakuk i Jeremiasz (zob. IZRAEL 2 i 3).

Po niewoli babilońskiej. Gdy w 537 r. p.n.e. Cyrus zezwolił Izraelitom na powrót do Judy i odbudowę świątyni, do ojczyzny najwyraźniej przybyli przedstawiciele różnych plemion (Ezd 1:1-4; Iz 11:11, 12). Zgodnie z zapowiedzią z Ezechiela 21:27 narodem tym już nigdy nie rządził żaden król z dynastii Dawida. Warto też zauważyć, że nie ma żadnych wzmianek o zazdrości między plemionami, co wskazuje, iż Efraim i Juda istotnie zostały zjednoczone (Iz 11:13).

4. Przypuszczalnie ten sam człowiek, co Lewita Hodawiasz albo Hodewa, którego synowie powrócili do Jerozolimy z Zerubbabelem (Ezd 2:40; 3:9; Neh 7:43).

5. Lewita wymieniony wśród osób, które powróciły razem z Zerubbabelem (Neh 12:1, 8).

6. Jeden z Lewitów, którzy odprawili swe cudzoziemskie żony i ich synów (Ezd 10:23, 44).

7. Beniaminita, który po powrocie z niewoli zamieszkał w Jerozolimie i usługiwał tam jako nadzorca (Neh 11:7, 9).

8. Jeden z uczestników pochodu zorganizowanego przez Nehemiasza po ukończeniu odbudowy muru Jerozolimy (Neh 12:31, 34).

9. Jeden z kapłańskich muzyków uczestniczących w tym pochodzie (Neh 12:31, 35, 36).

10. Pisarz natchnionego listu noszącego jego imię, który przedstawił się słowami: „niewolnik Jezusa Chrystusa, a brat Jakuba”. Wszystko wskazuje na to, że nie należy go utożsamiać z „Judasem [inaczej Judą], synem Jakuba”, z grona 11 wiernych apostołów (Łk 6:16). Nazwał się „niewolnikiem”, nie zaś apostołem Jezusa Chrystusa. Ponadto o apostołach pisze w trzeciej osobie (Judy 1, 17, 18).

Wprawdzie Chrześcijańskie Pisma Greckie wspominają także o innych mężczyznach noszących imię Judas czy Judasz (różne formy imienia Juda), ten pisarz biblijny podał pewien charakterystyczny szczegół — wymienił imię swego brata (zob. JUDAS 4). Nasuwa się więc wniosek, że jego brat Jakub był powszechnie znany wśród chrześcijan. Wydaje się, że może chodzić tylko o jedną osobę — o Jakuba, którego apostoł Paweł zaliczył do „filarów” zboru w Jerozolimie i nazwał „bratem Pana” (Gal 1:19; 2:9; zob. też Dz 12:17; 15:13-21). A zatem ten Juda to najwidoczniej Judas, przyrodni brat Jezusa (Mt 13:55; Mk 6:3). Nie próbował jednak zwracać uwagi na swe pokrewieństwo z Synem Bożym, lecz pokornie przedstawił się jako „niewolnik Jezusa Chrystusa”.

O życiu Judy wiadomo niewiele. Być może i on w początkach służby Jezusa mówił o nim jak inni: „Postradał zmysły” (Mk 3:21). Ale nawet jeśli tak nie było, ani on, ani pozostali bracia nie wierzyli w Chrystusa Jezusa (Jn 7:5).

Jednakże Jezus po zmartwychwstaniu ukazał się swemu przyrodniemu bratu Jakubowi (1Ko 15:7). Niewątpliwie wydarzenie to w ogromnym stopniu przyczyniło się do tego, że nie tylko Jakub, ale też Juda i pozostali bracia nabrali pewności, iż Jezus naprawdę jest Mesjaszem. Dlatego jeszcze przed Pięćdziesiątnicą 33 r. n.e. trwali na modlitwie razem z 11 wiernymi apostołami i innymi zgromadzonymi w górnej izbie pewnego domu w Jerozolimie. Prawdopodobnie znajdowali się również wśród ok. 120 osób, które były obecne, gdy w wyniku losowania wybrano Macieja na miejsce niewiernego Judasza Iskariota (Dz 1:14-26). A jeśli tak, to razem z nimi otrzymali ducha świętego w dniu Pięćdziesiątnicy (Dz 2:1-4).