SOFONIASZA, KSIĘGA
Ta księga Pism Hebrajskich zawiera słowo Jehowy przekazane za pośrednictwem proroka Sofoniasza. Jego działalność przypadała na czasy króla judzkiego Jozjasza, sprawującego władzę w latach 659-629 p.n.e. (Sof 1:1). W 12 roku swego panowania 20-letni Jozjasz przedsięwziął rozległą kampanię przeciw bałwochwalstwu, a od 18 roku aż do końca jego rządów lud ‛nie odstąpił od podążania za Jehową’ (2Kn 34:3-8, 33). Ponieważ Księga Sofoniasza wspomina o kapłanach cudzoziemskich bogów oraz o praktykowaniu w Judzie kultu Baala i ciał niebieskich, więc najprawdopodobniej została spisana jeszcze przed reformami Jozjasza, zapoczątkowanymi ok. 648 r. p.n.e. (Sof 1:4, 5).
Kiedy Sofoniasz rozpoczął działalność prorocką, Juda była napełniona bałwochwalstwem, przemocą i podstępem. Wielu powiadało w swych sercach: „Jehowa nie będzie czynił dobrze ani źle” (Sof 1:12). Ale proroctwa Sofoniasza nie pozostawiły cienia wątpliwości, że Jehowa wywrze pomstę na zatwardziałych grzesznikach (1:3 do 2:3; 3:1-5). Jego wyroki miały spaść nie tylko na Judę i Jerozolimę, lecz także na inne ludy — Filistynów, Ammonitów, Moabitów, Etiopczyków i Asyryjczyków (2:4-15).
Proroctwa Sofoniasza były szczególnie krzepiące dla tych, którzy usilnie starali się służyć Jehowie i niewątpliwie byli przytłoczeni odrażającymi postępkami mieszkańców Jerozolimy, nie wyłączając zepsutych książąt, sędziów i kapłanów (Sof 3:1-7). Zapewne właśnie do takich szczerych osób, wyglądających wykonania na niegodziwcach wyroków Bożych, skierowano słowa: „Wyczekujcie mnie — brzmi wypowiedź Jehowy — do dnia, gdy powstanę po zdobycz, bo moim sądowniczym rozstrzygnięciem jest to, by zebrać narody, bym zgromadził królestwa w celu wylania na nie mego potępienia, całego mojego płonącego gniewu” (3:8). Na koniec Jehowa miał okazać przychylność pozostałym ze swego ludu, Izraela, sprowadzić ich z wygnania i ‛uczynić imieniem i sławą pośród wszystkich innych ludów’ (3:10-20).
Autentyczność. Nie ulega wątpliwości, że Księga Sofoniasza jest częścią natchnionych Pism. Porusza myśli, które częstokroć znajdują odpowiedniki w innych księgach biblijnych (por. Sof 1:3 z Oz 4:3; Sof 1:7 z Hab 2:20 i Za 2:13; Sof 1:13 z Pwt 28:30, 39 i Am 5:11; Sof 1:14 z Jl 1:15 oraz Sof 3:19 z Mi 4:6, 7). Uwypukla też istotne prawdy, które w pełni harmonizują z resztą Pisma Świętego. Potwierdza np., że Jehowa jest Bogiem prawym (Pwt 32:4; Sof 3:5). A zatem daje On sposobność do okazania skruchy, ale nie odkłada w nieskończoność kary za występki (Jer 18:7-11; Sof 2:1-3; 2Pt 3:9, 10). Ani srebro, ani złoto nie uratuje niegodziwców w dniu strasznego gniewu Jehowy (Prz 11:4; Eze 7:19; Sof 1:18). Chcąc dostąpić Jego ochrony, trzeba się stosować do Jego prawych rozporządzeń (Am 5:15; Sof 2:3).
Innym dobitnym dowodem kanoniczności tej księgi jest spełnienie się proroctw. Zapowiedziana w niej zagłada Niniwy, stolicy Asyrii, nastąpiła w 632 r. p.n.e. (Sof 2:13-15), a spustoszenie Judy i Jerozolimy — w r. 607 (Sof 1:4-18; por. 2Kl 25:1-10). Gdy Nebukadneccar podbił Egipcjan, sprzymierzonych z nimi Etiopczyków zapewne również dosięgło nieszczęście (Sof 2:12; por. Eze 30:4, 5). A Ammonici, Moabici i Filistyni z czasem przestali istnieć jako odrębne ludy (Sof 2:4-11).
[Ramka na stronie 769]
GŁÓWNE MYŚLI KSIĘGI SOFONIASZA
Orędzia zwiastujące wykonanie wyroków Bożych na Judzie i Jerozolimie oraz na innych narodach; także zapowiedź odrodzenia Jerozolimy
Spisane przez Sofoniasza na początku panowania Jozjasza, jeszcze przed reformami podjętymi przez tego króla ok. 648 r. p.n.e.
Bliski jest dzień sądu wyznaczony przez Jehowę (1:1 do 2:3)
Jehowa położy kres wszystkiemu, co jest na powierzchni ziemi
Mieszkańcy Judy i Jerozolimy, którzy dopuszczają się bałwochwalstwa, którzy przysięgają na Jehowę i na fałszywego boga, którzy przestają służyć Jehowie i już Go nie szukają — wszyscy zostaną wytraceni
Jehowa zwróci uwagę m.in. na książąt i na ludzi uciekających się do przemocy i podstępu; każdy, kto sądzi, że Jehowa nie będzie czynił dobrze ani źle, ujrzy, jak jego bogactwo i majątek obraca się wniwecz
Nadchodzi dzień Jehowy, dzień strasznego gniewu; ani srebro, ani złoto nie zapewnią ocalenia
Potulni ziemi powinni szukać Jehowy, a także potulności i prawości; wtedy zapewne zostaną ukryci w dniu Jego gniewu
Ukaranie sąsiadów Judy, jak również dalszych krajów: Etiopii oraz Asyrii (2:4-15)
Filistyni będą zniszczeni; za znieważanie ludu Jehowy Moab zostanie spustoszony jak Sodoma, Ammon zaś jak Gomora
Etiopczycy padną od miecza; Asyria będzie zniszczona; Niniwa stanie się pustkowiem, a w jej ruinach zamieszkają dzikie zwierzęta
Buntownicza i zepsuta Jerozolima (3:1-7)
Ciemięskie miasto Jerozolimę również czeka osądzenie; nie zaufało Jehowie i nie przybliżyło się do Niego; zamiast świecić przykładem, wszyscy książęta, sędziowie, prorocy i kapłani pogrążali się w zepsuciu
Mieszkańcy nie zlękli się Jehowy i nie zmienili swych poczynań nawet wtedy, gdy zobaczyli wykonanie Jego wyroków na innych narodach
Wylanie gniewu Jehowy i odrodzenie ostatka (3:8-20)
Na narody i królestwa będzie wylany gniew Jehowy
Ludom zostanie dana czysta mowa, by wzywały imienia Jehowy i służyły Mu ramię przy ramieniu
Spośród ludu Bożego, Izraela, pozostaną tylko pokorni i uniżeni, a Jehowa zapewni im bezpieczeństwo i ochronę
Wszystkich uciskających Izraela dosięgnie kara; zgromadzony na nowo ostatek stanie się „sławą pośród wszystkich ludów ziemi”