Na czym polega miłość bliźniego
„Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie” (MATEUSZA 22:39).
1. Jak możemy pokazać, że kochamy Boga?
CZEGO Jehowa wymaga od swych czcicieli? Zwięzłą i ważką odpowiedź na to pytanie dał Jezus. Powiedział, że największe przykazanie dotyczy miłowania Jehowy całym sercem i umysłem, całą duszą i siłą (Mateusza 22:37; Marka 12:30). Jak się dowiedzieliśmy z poprzedniego artykułu, miłość do Boga obejmuje odwzajemnianie uczucia, którym On nas darzy, przez okazywanie Mu posłuszeństwa i trzymanie się Jego przykazań. Kto kocha Boga, ten uważa spełnianie Jego woli nie za ciężar, lecz za źródło radości (Psalm 40:8; 1 Jana 5:2, 3).
2, 3. Dlaczego powinniśmy rozważyć przykazanie dotyczące miłowania bliźnich i jakie w związku z tym nasuwają się pytania?
2 Z pierwszym i największym przykazaniem Jezus połączył drugie: „Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie” (Mateusza 22:39). Właśnie temu przykazaniu poświęcimy uwagę, i to z ważnego powodu. Żyjemy w czasach, w których dominuje miłość samolubna i wypaczona. W natchnionym opisie „dni ostatnich” apostoł Paweł wspomniał, że ludzie będą miłować nie bliźnich, lecz samych siebie, pieniądze oraz przyjemności. Wielu miało być „wyzutych z naturalnego uczucia” lub — jak oddaje to inny przekład — „niezdolnych do darzenia swych rodzin normalnymi uczuciami” (2 Tymoteusza 3:1-4). Jezus Chrystus zapowiedział: „Jedni drugich będą zdradzać i będą jedni drugich nienawidzić. (...) Miłość większości oziębnie” (Mateusza 24:10, 12).
3 Zauważ jednak, że Jezus nie mówił, iż oziębnie miłość każdego człowieka. Zawsze były i będą osoby żywiące taką miłość, której Jehowa wymaga i której jest godzien. Kto naprawdę kocha Boga, ten będzie się starał patrzeć na innych Jego oczami. Ale kogo można uznać za bliźniego, którego mamy darzyć miłością? Jak możemy jej dowieść? W udzieleniu odpowiedzi na te doniosłe pytania pomaga Pismo Święte.
Kto jest moim bliźnim?
4. Komu w myśl 19 rozdziału Księgi Kapłańskiej Żydzi mieli okazywać miłość?
4 Kiedy Jezus wspomniał faryzeuszowi, że drugie z największych przykazań dotyczy miłowania bliźniego jak samego siebie, nawiązał do konkretnego polecenia danego Izraelitom. Zanotowano je w Księdze Kapłańskiej 19:18. W tym samym rozdziale powiedziano, że Żydzi za swoich bliźnich mieli oprócz rodaków uważać także inne osoby. W wersecie 34 czytamy: „Osiadły przybysz, który przebywa u was jako przybysz, ma się stać dla was jak wasz rodowity mieszkaniec; i masz go miłować jak samego siebie, byliście bowiem osiadłymi przybyszami w ziemi egipskiej”. Tak więc nawet nie-Żydzi, a szczególnie prozelici, mieli być traktowani z miłością.
5. Jak Żydzi pojmowali miłość bliźniego?
5 Jednakże żydowscy przywódcy z czasów Jezusa mieli odmienne zdanie. Część z nich twierdziła, iż określenia „przyjaciel” oraz „bliźni” odnoszą się wyłącznie do Żydów. Uczyli, że przedstawicieli innych narodów trzeba nienawidzić i że ludzie bogobojni powinni gardzić bezbożnymi. Jak podaje pewne opracowanie, „taka atmosfera uniemożliwiała wyzbycie się nienawiści. Stanowiła dla niej znakomitą pożywkę”.
6. Jakie dwie sprawy poruszył Jezus, mówiąc o miłości bliźniego?
6 Kwestię tego, kogo należy darzyć miłością, Jezus wyjaśnił w Kazaniu na Górze. Oświadczył: „Słyszeliście, że powiedziano: ‚Masz miłować swego bliźniego i nienawidzić swego nieprzyjaciela’. Ja jednak wam mówię: Miłujcie swych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują, żebyście się okazali synami waszego Ojca, który jest w niebiosach, ponieważ on sprawia, że jego słońce wschodzi nad niegodziwymi i dobrymi, on też sprawia, że deszcz pada na prawych i nieprawych” (Mateusza 5:43-45). Jezus poruszył tu dwie sprawy. Po pierwsze, Jehowa jest szczodry i życzliwy zarówno dla dobrych, jak i dla złych. Po drugie, powinniśmy brać z Niego przykład.
7. Czego możemy się nauczyć z przypowieści o miłosiernym Samarytaninie?
7 Kiedyś pewien Żyd biegły w Prawie zapytał Jezusa: „Kto właściwie jest moim bliźnim?” Jezus opowiedział mu wtedy przypowieść o Samarytaninie, który natknął się na Żyda pobitego i ograbionego przez zbójców. Chociaż Żydzi jako ogół gardzili Samarytanami, podróżny opatrzył rany owego człowieka i zawiózł go do gospody, by tam odzyskał zdrowie. Jaka wypływa z tego nauka? Powinniśmy miłować także bliźnich innej rasy, narodowości lub religii (Łukasza 10:25, 29, 30, 33-37).
Co oznacza miłość bliźniego
8. Co na temat okazywania miłości mówi 19 rozdział Księgi Kapłańskiej?
8 Miłość do bliźniego, podobnie jak miłość do Boga, nie jest tylko abstrakcyjnym uczuciem; wiąże się z działaniem. Warto rozważyć kontekst przykazania zanotowanego w 19 rozdziale Księgi Kapłańskiej i zobowiązującego sług Bożych, by miłowali bliźnich jak samych siebie. Czytamy tam, że Izraelici mieli pozwolić osobom uciśnionym oraz osiadłym przybyszom korzystać z ich plonów. Nie wolno było kraść, zwodzić ani się sprzeniewierzać. W sprawach sądowniczych należało wystrzegać się stronniczości. W razie potrzeby Izraelita miał ‛upominać swego towarzysza’, musiał jednak pamiętać o nakazie: „Nie wolno ci w swym sercu nienawidzić swego brata”. Te i jeszcze inne przykazania streszczały się w słowach: „Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie” (Kapłańska 19:9-11, 15, 17, 18).
9. Dlaczego Jehowa polecił Izraelitom trzymać się z dala od innych narodów?
9 Izraelici mieli miłować bliźnich, ale mieli też trzymać się z dala od czcicieli fałszywych bóstw. Jehowa ostrzegł swój lud przed niebezpieczeństwami i konsekwencjami przebywania w złym towarzystwie. Na przykład w odniesieniu do narodów, które Izrael miał wywłaszczyć, dał mu nakaz: „Nie wolno ci się z nimi spowinowacać. Swojej córki nie wolno ci dać jego synowi, a jego córki nie wolno ci wziąć dla swego syna. Bo odwróci on twego syna od podążania za mną i będą służyć innym bogom; wtedy Jehowa zapłonie przeciw wam gniewem” (Powtórzonego Prawa 7:3, 4).
10. Czego powinniśmy się wystrzegać?
10 Podobnie chrześcijanie wystrzegają się nawiązywania bliskich kontaktów z ludźmi mogącymi osłabić ich wiarę (1 Koryntian 15:33). Biblia usilnie zachęca nas, byśmy ‛nie wprzęgali się nierówno w jarzmo z niewierzącymi’, czyli z osobami spoza zboru chrześcijańskiego (2 Koryntian 6:14). Chrześcijanie mogą się pobierać „tylko w Panu” (1 Koryntian 7:39). Nigdy jednak nie powinniśmy odnosić się z pogardą do tych, którzy nie podzielają naszej wiary w Jehowę. Chrystus umarł za grzeszników, a wielu dopuszczających się niegdyś złych rzeczy zmieniło swe postępowanie i pojednało się z Bogiem (Rzymian 5:8; 1 Koryntian 6:9-11).
11. Jaki jest najlepszy sposób okazywania miłości ludziom niebędącym sługami Jehowy i dlaczego?
11 Chcąc darzyć miłością tych, którzy nie służą Bogu, najlepiej wzorować się na samym Jehowie. Nienawidzi On zła, lecz zarazem okazuje każdemu człowiekowi lojalną życzliwość, umożliwiając mu porzucenie niewłaściwego postępowania i dostąpienie życia wiecznego (Ezechiela 18:23). Jehowa „pragnie, żeby wszyscy doszli do skruchy” (2 Piotra 3:9). Jego wolą jest, „by ludzie wszelkiego pokroju zostali wybawieni i doszli do dokładnego poznania prawdy” (1 Tymoteusza 2:4). Właśnie dlatego Jezus polecił swym naśladowcom głosić i nauczać oraz ‛czynić uczniów z ludzi ze wszystkich narodów’ (Mateusza 28:19, 20). Gdy uczestniczymy w tym dziele, dowodzimy miłości do Boga i bliźnich, w tym także do naszych nieprzyjaciół.
Miłość do współwyznawców
12. Co na temat miłowania braci napisał apostoł Jan?
12 Apostoł Paweł napisał: „Wyświadczajmy dobro wszystkim, a zwłaszcza tym, którzy są z nami spokrewnieni w wierze” (Galatów 6:10). Jako chrześcijanie, jesteśmy zobowiązani okazywać miłość tym, którzy są z nami spokrewnieni w wierze — naszym duchowym braciom i siostrom. Jak ważna jest ta miłość? Apostoł Jan tak napisał o jej znaczeniu: „Każdy, kto nienawidzi swego brata, jest zabójcą (...). Jeżeli ktoś twierdzi: ‚Miłuję Boga’, a jednak nienawidzi swego brata, to jest kłamcą. Bo kto nie miłuje swego brata, którego widział, nie może miłować Boga, którego nie widział” (1 Jana 3:15; 4:20). Mocne słowa! „Zabójcą” i „kłamcą” Jezus Chrystus nazwał Szatana Diabła (Jana 8:44). Nigdy nie dopuśćmy, by te słowa odnosiły się także do nas!
13. Jak możemy okazywać miłość do współwyznawców?
13 Prawdziwi chrześcijanie są „przez Boga uczeni miłować się wzajemnie” (1 Tesaloniczan 4:9). Mamy miłować ‛nie słowem ani językiem, lecz uczynkiem i prawdą’ (1 Jana 3:18). Nasza miłość powinna być „bez obłudy” (Rzymian 12:9). Dzięki miłości przejawiamy życzliwość, współczucie, gotowość do przebaczania oraz wielkoduszną cierpliwość, a unikamy zazdrości, pychy, zarozumialstwa i samolubstwa (1 Koryntian 13:4, 5; Efezjan 4:32). ‛Z miłości służymy jedni drugim jak niewolnicy’ (Galatów 5:13). Jezus polecił swym uczniom wzajemnie się miłować, tak jak on ich umiłował (Jana 13:34). Chrześcijanin powinien zatem w razie potrzeby chętnie oddać za współwyznawców nawet swoje życie.
14. Jak można przejawiać miłość w rodzinie?
14 Miłość powinna być widoczna zwłaszcza w chrześcijańskiej rodzinie, a szczególnie między mężem i żoną. Małżonków łączy wyjątkowo zażyła więź, dlatego apostoł Paweł powiedział: „Mężowie powinni tak miłować swe żony, jak własne ciała”. Następnie dodał: „Kto miłuje swą żonę, ten samego siebie miłuje” (Efezjan 5:28). Ową radę Paweł powtórzył pięć wersetów dalej. Kochający mąż nie pójdzie w ślady Izraelitów współczesnych Malachiaszowi, którzy postępowali zdradziecko wobec swoich żon (Malachiasza 2:14). Będzie cenił swoją małżonkę. Będzie ją miłował, tak jak Chrystus umiłował zbór. Z kolei żonę miłość pobudzi do darzenia męża respektem (Efezjan 5:25, 29-33).
15. Do czego skłoniło niektórych obserwowanie praktycznych przejawów miłości braterskiej?
15 Braterska miłość stanowi wyraźny znak rozpoznawczy prawdziwych chrześcijan. Jezus oświadczył: „Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będzie wśród was miłość” (Jana 13:35). Łącząca nas miłość pociąga ludzi do Boga, którego wielbimy i reprezentujemy. Na przykład w sprawozdaniu z Mozambiku wspomniano o pewnej rodzinie naszych braci. „Czegoś takiego jeszcze nigdy nie widzieliśmy. Po południu zerwała się wichura, a po niej zaczął padać ulewny deszcz i grad. Silny wiatr zniszczył nasz dom z trzciny oraz porwał blaszany dach. Gdy bracia z okolicznych zborów przybyli nam pomóc w odbudowie domu, zaskoczeni sąsiedzi powiedzieli: ‚Wasza religia jest bardzo dobra. Z naszego kościoła nigdy nie otrzymaliśmy takiej pomocy’. Otworzyliśmy Biblię i pokazaliśmy im fragment z Jana 13:34, 35. Teraz sporo osób z sąsiedztwa studiuje Biblię”.
Miłość do poszczególnych osób
16. Jaka jest różnica między darzeniem miłością ogółu ludzi a miłością do poszczególnych osób?
16 Nietrudno darzyć miłością ogół bliźnich. Jednakże okazywanie jej poszczególnym osobom może nie być takie łatwe. Niektórzy na przykład wyrażają miłość do bliźnich jedynie przez składanie datków na rzecz jakiejś organizacji charytatywnej. Niewątpliwie łatwiej jest mówić, że kocha się bliźnich, niż miłować współpracownika najwyraźniej czującego do nas niechęć, przykrego sąsiada czy kolegę, który nas rozczarowuje.
17, 18. Jak Jezus okazywał miłość poszczególnym osobom i co go do tego skłaniało?
17 Miłości do konkretnych osób możemy się uczyć od Jezusa, który doskonale odzwierciedlał przymioty Boże. Chociaż przyszedł na ziemię, by ‛usunąć grzech świata’, okazywał miłość poszczególnym ludziom — cierpiącej kobiecie, trędowatemu mężczyźnie czy też dziecku (Jana 1:29; Mateusza 9:20-22; Marka 1:40-42; 7:26, 29, 30). Podobnie i my swej miłości do bliźnich dowodzimy sposobem traktowania ludzi, z którymi się stykamy na co dzień.
18 Nigdy nie zapominajmy, że miłość bliźniego jest ściśle związana z miłością do Boga. Wprawdzie Jezus pomagał biednym, uzdrawiał chorych oraz karmił głodnych, ale powodem, dla którego to robił i dla którego nauczał tłumy, była chęć dopomożenia ludziom w pojednaniu się z Jehową (2 Koryntian 5:19). Wszystko czynił ku chwale Bożej — nigdy nie zapominał, że reprezentuje Boga, którego kocha, i że stanowi Jego odzwierciedlenie (1 Koryntian 10:31). My też wzorem Jezusa możemy przejawiać prawdziwą miłość do bliźnich, unikając zarazem stania się częścią niegodziwego świata ludzkiego.
Miłujmy bliźnich jak samych siebie
19, 20. Co oznacza miłowanie bliźniego jak samego siebie?
19 Jezus powiedział: „Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie”. To całkiem normalne, że człowiek dba o siebie i ma właściwą miarę szacunku dla własnej osoby. W przeciwnym razie ów nakaz byłby pozbawiony sensu. Takiej stosownej miłości do siebie nie należy mylić z egoizmem, o którym apostoł Paweł wspomniał w Liście 2 do Tymoteusza 3:2. Chodzi raczej o rozsądne poczucie własnej wartości. Według pewnego biblisty jest to zrównoważona miłość do swojej osoby, wykluczająca zarówno samouwielbienie, jak i wdeptywanie siebie w błoto.
20 Miłowanie bliźnich jak samych siebie oznacza, że musimy ich oceniać i traktować tak, jak sami chcielibyśmy być postrzegani i traktowani. Jezus zalecił: „Wszystko, co chcecie, żeby ludzie wam czynili, wy też im podobnie czyńcie” (Mateusza 7:12). Zauważmy, że Jezus nie zachęcał, byśmy rozmyślali nad tym, co inni kiedyś nam zrobili, i później im się rewanżowali. Mamy natomiast się zastanawiać, jak sami chcielibyśmy być traktowani, i potem tak czynić. Poza tym Jezus nie ograniczył tej rady do naszych przyjaciół i braci. Użył słowa „ludzie”, być może chcąc wskazać, że powinniśmy tak postępować wobec każdego.
21. Czego dowodzimy, darząc miłością innych ludzi?
21 Miłość do bliźniego uchroni nas przed czynieniem zła. Apostoł Paweł napisał: „Kodeks prawny: ‚Nie wolno ci cudzołożyć. Nie wolno ci mordować. Nie wolno ci kraść. Nie wolno ci pożądać’ — i jakiekolwiek jest inne przykazanie — streszcza się w tym słowie, mianowicie: ‚Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie’. Miłość nie wyrządza bliźniemu zła” (Rzymian 13:9, 10). Powodowani miłością, będziemy szukać sposobów, by wyświadczać innym dobro. Miłując bliźnich, dowodzimy, że kochamy również Tego, który stworzył człowieka na swój obraz — Jehowę Boga (Rodzaju 1:26).
Jak byś odpowiedział?
• Kogo mamy miłować i dlaczego?
• Jak możemy okazywać miłość tym, którzy nie służą Jehowie?
• Jak w Biblii opisano miłość, którą powinniśmy darzyć braci?
• Co to znaczy miłować bliźniego jak samego siebie?
[Ilustracja na stronie 26]
„Kto właściwie jest moim bliźnim?”
[Ilustracja na stronie 29]
Jezus miłował poszczególne osoby