WÓDZ, DOSTOJNIK, KSIĄŻĘ

Określenia „wódz”, „dostojnik” i „książę” są tłumaczeniami kilku wyrazów hebrajskich. Poniżej omówiono te, które występują najczęściej.

Słowa nagíd, czyli „wódz”, użyto w odniesieniu do Saula i Dawida w kontekście wyznaczenia ich na królów nad Izraelem oraz do Ezechiasza jako króla Judy. Nawiązuje ono do obowiązku pasienia ludu Jehowy (1Sm 9:16; 25:30; 2Sm 5:2; 2Kl 20:5). Na „wodza” 12 plemion izraelskich Jehowa wybrał plemię Judy, z którego powołał potem królewską dynastię Dawida (1Kn 28:4; Rdz 49:10; Sdz 1:2).

W Daniela 9:25 Jezusa nazwano „Mesjaszem Wodzem”, a w Izajasza 55:4 „wodzem i rozkazodawcą” grup narodowościowych. Jezus powiedział swoim uczniom: „Nie dajcie się nazywać ‚wodzami’, bo jeden jest wasz Wódz [kathegetés], Chrystus” (Mt 23:10). W zborze chrześcijańskim tylko Jezusowi Chrystusowi przysługuje prawo do tytułu „Wódz”, gdyż żaden niedoskonały człowiek nie jest wodzem ani przywódcą prawdziwych chrześcijan; są oni naśladowcami Chrystusa. Co prawda niektórzy „przewodzą” w służbie Bożej, ale nie są tytułowani „wodzami”, a naśladować należy ich tylko w takim zakresie, w jakim biorą wzór z Chrystusa (1Ko 11:1; Heb 13:7).

Słowo nadíw, oznaczające „dostojnika”, „kogoś chętnego” lub „kogoś hojnego”, występuje w Liczb 21:18 obok określenia „książęta” i odnosi się do ochotników izraelskich, którzy wykopali studnię na pustkowiu. Określono nim również osoby, które dobrowolnie składały dary na budowę przybytku (Wj 35:5). Termin ten występuje także w Hioba 12:21, gdzie wskazuje na wysokie stanowisko i związaną z nim władzę (zob. też Ps 83:9-11).

Hebrajskiego słowa chorím, czyli „dostojnicy”, użyto w odniesieniu do grona wpływowych mężczyzn w jednym z miast dziesięcioplemiennego królestwa Izraela (1Kl 21:8, 11) oraz do Żydów, którzy piastowali pewne stanowiska w czasach imperium perskiego (Neh 5:7; 13:17). Wielu dostojników Judy i Jerozolimy, m.in. Daniel i jego towarzysze, zostało w r. 617 p.n.e. uprowadzonych do niewoli w Babilonie przez króla Nebukadneccara, inni zaś w r. 607 p.n.e. stracili z jego rąk życie (Jer 27:20; 39:6; Dn 1:3, 6).

Słowo sar, oznaczające „księcia” lub „dowódcę”, pochodzi od czasownika „sprawować władzę” (Sdz 9:22, przyp. w NW; BT). Często bywa tłumaczone na „książę”, ale nie zawsze musi się odnosić do syna króla lub do kogoś z rodziny królewskiej. „Książętami” nazywano mężczyzn będących głowami plemion izraelskich (1Kn 27:22). Taki tytuł nosiły również osoby piastujące wysokie stanowiska na dworze faraona w Egipcie i króla Nebukadneccara w Babilonie (Rdz 12:15; Jer 38:17, 18, 22; Est 3:12). Słowem sar określano też dowódców wojskowych (Neh 2:9). W Daniela 8:11, 25 Jehowę nazwano „Księciem zastępu” i „Księciem książąt”. Archanioł Michał jest „wielkim księciem, który stoi dla dobra synów” ludu Daniela (Dn 12:1). W Daniela 10:13, 20 wspomniano też o niewidzialnych, demonicznych książętach sprawujących władzę nad mocarstwami światowymi — Persją i Grecją (por. Ef 6:12).

W Psalmie 45, którego wersety 6 i 7 apostoł Paweł odniósł do Chrystusa Jezusa (Heb 1:8, 9), napisano: „Miejsce twych praojców zajmą twoi synowie, których ustanowisz książętami po całej ziemi” (Ps 45:16). O Abrahamie, Izaaku i Jakubie, przodkach Chrystusa, Biblia mówi: „Wszyscy oni pomarli w wierze, chociaż nie dostąpili spełnienia obietnic, ale je z dala ujrzeli i powitali” (Heb 11:8-10, 13). Chrystus będzie mieć nie tylko podległych sobie królów i kapłanów w niebie (Obj 20:6), ale także swoich przedstawicieli na ziemi, którymi będą „książęta” wykonujący rozkazy Króla (por. Heb 2:5, 8). Ich użyteczną służbę pod rządami Królestwa opisano w proroctwie z Izajasza 32:1, 2, mającym najwyraźniej charakter mesjański (zob. GŁOWA [Władza]; NACZELNIK; WŁADCA).

Określenie „książę” jest też tłumaczeniem hebrajskiego słowa nasích. Gdy Izrael wywierał pomstę na Midianitach za wydarzenia związane z Baalem z Peor, zabito pięciu midianickich naczelników, „książąt Sychona”, nazwanych w Liczb 31:8 „królami Midianu” (Joz 13:21). W Psalmie 83:11 miano „książąt” nadano przywódcom przeciwników ludu Bożego. To samo hebrajskie określenie występuje też w Ezechiela 32:30.

W jednym z proroctw mesjańskich powiedziano, że gdy wrogowie wyruszą przeciw ludowi Bożemu, zostanie wzbudzonych „siedmiu pasterzy, tak, ośmiu książąt spośród ludzi”. Liczba siedem symbolizuje zupełność, a wzmianka o „ośmiu książętach” najwyraźniej wskazuje na to, że ludowi Jehowy będzie przewodzić znaczna liczba zdolnych mężczyzn wybranych pod kierownictwem Mesjasza (Mi 5:5).