Chrześcijanki zasługują na szacunek i respekt
„Wy, mężowie, (...) mieszkajcie z nimi stosownie do wiedzy, darząc je szacunkiem jako naczynie słabsze, żeńskie” (1 PIOTRA 3:7).
1, 2. (a) Jaką reakcję wywołała rozmowa Jezusa z Samarytanką przy studni i dlaczego? (Zobacz też przypis). (b) Co Jezus pokazał, głosząc tej kobiecie?
DOBIEGAŁ końca 30 rok n.e. Pewnego dnia w południe przy starej studni nie opodal miasta Sychar Jezus pokazał, jak jego zdaniem należy traktować kobiety. Od rana wędrował przez wzgórza Samarii i gdy dotarł do studni, był zmęczony, głodny i spragniony. Kiedy usiadł, jakaś Samarytanka przyszła po wodę. „Daj mi pić” — powiedział. Kobieta niewątpliwie popatrzyła na niego zaskoczona. Zapytała: „Jakże ty, mimo iż jesteś Żydem, prosisz mnie o coś do picia, skoro jestem niewiastą samarytańską?” Kiedy później uczniowie wrócili z zakupioną żywnością, byli zdumieni i zastanawiali się, dlaczego Jezus „mówi z niewiastą” (Jana 4:4-9, 27).
2 Z czego wynikało pytanie tej kobiety i zaniepokojenie uczniów? Otóż należała ona do Samarytan, z którymi Żydzi nie utrzymywali żadnych kontaktów (Jana 8:48). Ale najwyraźniej w grę wchodził jeszcze inny powód. Ówczesna tradycja rabiniczna odstręczała mężczyzn od rozmów z niewiastami w miejscach publicznych.a Niemniej Jezus otwarcie dał świadectwo tej szczerej kobiecie, a nawet wyjawił jej, że jest Mesjaszem (Jana 4:25, 26). W ten sposób udowodnił, iż nie pozwoli, by ograniczały go niebiblijne tradycje, między innymi te, które poniżały kobiety (Marka 7:9-13). Wprost przeciwnie, swymi naukami i czynami pokazał, że kobiety należy traktować z szacunkiem i respektem.
Jak Jezus traktował kobiety
3, 4. (a) W jaki sposób Jezus odniósł się do kobiety, która dotknęła jego szat? (b) Jak Jezus ustanowił dobry przykład dla mężczyzn będących chrześcijanami, a zwłaszcza nadzorców?
3 Jezus okazywał ludziom tkliwe współczucie, co było też widoczne w jego sposobie odnoszenia się do kobiet. Pewnego razu szukała go w tłumie niewiasta, która od 12 lat cierpiała wskutek upływu krwi. Ze względu na swą dolegliwość była nieczysta pod względem ceremonialnym, toteż w ogóle nie powinna się tam znajdować (3 Mojżeszowa 15:25-27). Jednakże ogarnięta rozpaczą niepostrzeżenie podeszła z tyłu do Jezusa. Kiedy dotknęła jego szat, natychmiast została uleczona! Jezus szedł wtedy do domu Jaira, którego córka poważnie zachorowała, ale się zatrzymał. Poczuł, iż wyszła z niego moc, i chciał zobaczyć, kto go dotknął. W końcu owa kobieta zbliżyła się z drżeniem i przed nim upadła. Czy Jezus zganił ją za to, że przebywa w tłumie albo że bez pozwolenia dotknęła jego szat? Przeciwnie, okazał się dla niej bardzo serdeczny i życzliwy. Powiedział: „Córko, twoja wiara cię uzdrowiła”. Był to jedyny wypadek, gdy Jezus, bezpośrednio zwracając się do kobiety, użył określenia „córko”. Kiedy usłyszała to słowo, z pewnością kamień spadł jej z serca! (Mateusza 9:18-22; Marka 5:21-34).
4 Jezus nie trzymał się sztywno litery Prawa. Rozumiał jego ducha oraz potrzebę okazywania drugim miłosierdzia i współczucia (porównaj Mateusza 23:23). Widział rozpaczliwe położenie tej schorowanej kobiety oraz uwzględnił fakt, iż do działania pobudziła ją wiara. W ten sposób dał dobry przykład chrześcijańskim mężczyznom, a zwłaszcza nadzorcom. Jeżeli chrześcijanka boryka się z problemami osobistymi albo z jakąś szczególnie trudną sytuacją, starsi powinni starać się spojrzeć poza bezpośrednie słowa lub czyny i wziąć pod uwagę okoliczności oraz motywy jej postępowania. Dzięki takiej wnikliwości i roztropności dostrzegą, że zamiast rad i skarcenia być może potrzeba cierpliwości, zrozumienia i współczucia (Przypowieści 10:19; 16:23; 19:11; Biblia gdańska).
5. (a) Jakie ograniczenia nakładały na kobiety tradycje rabiniczne? (Zobacz przypis). (b) Kto pierwszy zobaczył wskrzeszonego Jezusa i dał o tym świadectwo?
5 Kiedy Jezus przebywał na ziemi, tradycje rabiniczne zabraniały kobietom zeznawać w charakterze świadków.b Rozważmy jednak, co się zdarzyło wkrótce po zmartwychwstaniu Jezusa, rankiem 16 Nisan 33 roku n.e. Kto pierwszy zobaczył wskrzeszonego Jezusa i doniósł pozostałym uczniom, że ich Pan powstał z martwych? Niewiasty, które wcześniej widziały, jak Jezus umierał przybity do pala (Mateusza 27:55, 56, 61).
6, 7. (a) Co Jezus powiedział kobietom, które przyszły do grobu? (b) Jak początkowo zareagowali na świadectwo kobiet mężczyźni będący naśladowcami Jezusa i czego można się z tego nauczyć?
6 Pierwszego dnia tygodnia skoro świt kilka kobiet, wśród nich Maria Magdalena, przyszło do grobu i przyniosło wonne korzenie, by natrzeć ciało Jezusa. Zobaczywszy, iż grobowiec jest pusty, Maria pobiegła powiadomić o tym Piotra i Jana. Inne pozostały na miejscu. Wkrótce ukazał się im anioł i oznajmił, że Jezus został wskrzeszony. „Idźcie szybko, i powiedzcie jego uczniom” — polecił. Kiedy śpieszyły przekazać tę informację, zjawił się przed nimi sam Jezus. Rzekł im: „Idźcie, powiedzcie moim braciom” (Mateusza 28:1-10; Marka 16:1, 2; Jana 20:1, 2). Pogrążona w smutku Maria Magdalena, nie wiedząc nic o pojawieniu się anioła, wróciła do pustego grobu. Tam ukazał się jej Jezus, a gdy go w końcu rozpoznała, rzekł: „Idź do moich braci i powiedz im: ‚Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego’” (Jana 20:11-18; porównaj Mateusza 28:9, 10).
7 Jezus mógł się ukazać najpierw Piotrowi, Janowi lub jakiemuś innemu wiernemu mężczyźnie. Wyróżnił jednak wspomniane kobiety, czyniąc je pierwszymi naocznymi świadkami swego zmartwychwstania. Nakazał im też, by powiedziały o tym jego naśladowcom. Jak ci mężczyźni początkowo zareagowali? Sprawozdanie podaje: „Te wypowiedzi wydały im się niedorzecznością i nie wierzyli niewiastom” (Łukasza 24:11). Czyżby mieli trudności z uwierzeniem owemu świadectwu, bo pochodziło od kobiet? Jeśli tak, to z czasem otrzymali wiele dowodów potwierdzających, iż Jezus został wskrzeszony (Łukasza 24:13-46; 1 Koryntian 15:3-8). W dobie obecnej chrześcijańscy mężczyźni postępują mądrze, gdy biorą pod uwagę spostrzeżenia swych duchowych sióstr (porównaj 1 Mojżeszową 21:12).
8. Co Jezus pokazał swoim sposobem traktowania kobiet?
8 Przeanalizowanie stosunku Jezusa do kobiet naprawdę jest pokrzepieniem. Jezus zawsze był współczujący i odnosił się do nich w sposób całkowicie zrównoważony — ani ich przesadnie nie wywyższał, ani nie poniżał (Jana 2:3-5). Odrzucał tradycje rabiniczne, które ograbiały kobiety z godności i unieważniały Słowo Boże (porównaj Mateusza 15:3-9). Jezus szanował i poważał kobiety, czym wyraźnie pokazał, jak na tę sprawę zapatruje się Jehowa Bóg (Jana 5:19). Ponadto pozostawił chrześcijańskim mężczyznom wspaniały wzór do naśladowania (1 Piotra 2:21).
Nauki Jezusa dotyczące kobiet
9, 10. Jak Jezus obalał tradycje rabiniczne dotyczące kobiet i co powiedział, gdy faryzeusze poruszyli kwestię rozwodu?
9 Jezus obalał tradycje rabiniczne i szanował godność kobiet nie tylko swym postępowaniem, ale też naukami. Zobaczmy na przykład, czego uczył na temat rozwodu i cudzołóstwa.
10 W związku z rozwodem zapytano Jezusa: „Czy wolno mężczyźnie rozwieść się ze swą żoną z jakiegokolwiek powodu?” Według sprawozdania Marka Jezus odpowiedział: „Kto się rozwodzi ze swą żoną [jeśli nie z powodu rozpusty] i poślubia inną, popełnia przeciwko niej cudzołóstwo, a gdyby niewiasta, rozwiódłszy się ze swym mężem, wyszła za innego, popełniłaby cudzołóstwo” (Marka 10:10-12; Mateusza 19:3, 9). Ta prosta wypowiedź świadczyła o poszanowaniu godności kobiet. Dlaczego można tak twierdzić?
11. Na co w odniesieniu do więzów małżeńskich wskazuje wypowiedź Jezusa „jeśli nie z powodu rozpusty”?
11 Po pierwsze, słowa Jezusa „jeśli nie z powodu rozpusty” (zanotowane w Ewangelii według Mateusza) wskazywały, że więzów małżeńskich nie można traktować lekko ani pochopnie zerwać. Obowiązujące nauki rabiniczne pozwalały odprawić żonę z tak błahych przyczyn, jak przyrządzenie przez nią niesmacznego posiłku lub porozmawianie z obcym mężczyzną. Rozwód był nawet możliwy, jeśli mąż poznał jego zdaniem atrakcyjniejszą kobietę! Pewien biblista zauważył: „Wypowiadając się w ten sposób, Jezus (...) stanął w obronie kobiet, ponieważ dążył do przywrócenia małżeństwu należnego miejsca”. Małżeństwo naprawdę powinno być trwałym związkiem, w którym kobieta mogłaby się czuć bezpiecznie (Marka 10:6-9).
12. Jakie pojęcie wprowadził Jezus słowami „popełnia przeciwko niej cudzołóstwo”?
12 Po drugie, używając zwrotu „popełnia przeciwko niej cudzołóstwo”, Jezus wyraził pogląd nie uznawany przez sądy rabinackie — wprowadził pojęcie cudzołóstwa popełnionego przez męża przeciwko żonie. W pewnym komentarzu do Biblii wyjaśniono: „W judaizmie rabinicznym kobieta zdradzająca swego męża dopuszczała się przeciw niemu cudzołóstwa, a mężczyzna współżyjący z cudzą żoną popełniał cudzołóstwo przeciw jej mężowi. Ale o mężczyźnie nigdy nie mówiono, że dopuścił się cudzołóstwa przeciw swej żonie — bez względu na to, co zrobił. Toteż nakładając na męża taki sam moralny obowiązek jak na żonę, Jezus podniósł rangę kobiet i przydał im godności” (The Expositor’s Bible Commentary).
13. Jak Jezus wykazał, iż w kwestii rozwodu wśród chrześcijan jednakowe zasady mają obowiązywać zarówno mężczyzn, jak i kobiety?
13 Po trzecie, sformułowanie „rozwiódłszy się ze swym mężem” dowodzi, iż Jezus uznawał prawo kobiety do opuszczenia niewiernego męża — wypadki takie najwyraźniej się zdarzały, ale nieczęsto ze względu na obowiązujące wówczas prawo żydowskie.c Mówiono, że „kobietę można odprawić, nawet jeśli się na to nie zgadza, natomiast mężczyznę tylko za jego zgodą”. Ale Jezus pokazał, iż wśród chrześcijan jednakowa zasada miała obowiązywać zarówno mężczyzn, jak i kobiety.
14. Czego odzwierciedleniem były nauki Jezusa?
14 Nauki Jezusa niezbicie dowodzą głębokiej troski o dobro kobiet. Nietrudno więc zrozumieć, dlaczego pewne niewiasty umiłowały go tak bardzo, że z własnego mienia starały się zaspokajać jego potrzeby (Łukasza 8:1-3). Jezus powiedział: „To, czego nauczam, nie jest moje, lecz należy do tego, który mnie posłał” (Jana 7:16). Poglądy głoszone przez Jezusa odzwierciedlały czułe względy, jakimi obdarza kobiety sam Jehowa.
„Darząc je szacunkiem”
15. Jak apostoł Piotr polecił mężom odnosić się do żon?
15 Apostoł Piotr osobiście obserwował, jak Jezus odnosił się do kobiet. Jakieś 30 lat później udzielił mężatkom życzliwej rady, a następnie napisał: „Wy, mężowie, podobnie mieszkajcie z nimi stosownie do wiedzy, darząc je szacunkiem jako naczynie słabsze, żeńskie, gdyż i wy jesteście wraz z nimi dziedzicami niezasłużonej łaski życia, aby wasze modlitwy nie napotykały przeszkód” (1 Piotra 3:7). Co Piotr miał na myśli, mówiąc o ‛darzeniu ich szacunkiem’?
16. (a) Co oznacza grecki rzeczownik tłumaczony na „szacunek”? (b) Jak Jehowa przysporzył szacunku Jezusowi podczas jego przemienienia i jaka nauka płynie z tego dla nas?
16 Jak podaje pewien leksykograf, grecki rzeczownik (timé) przetłumaczony na „szacunek” oznacza „cenę, wartość, szacunek, respekt”. Wyrazy pochodne są oddawane przez „dary” oraz „drogocenny” (Dzieje 28:10; 1 Piotra 2:7). Aby dobrze pojąć, co oznacza darzenie kogoś szacunkiem, zwróćmy uwagę, jak Piotr zastosował inną formę tego słowa w Liście 2 Piotra 1:17. Nawiązując do przemienienia Jezusa, powiedział: „Od Boga, Ojca, otrzymał on szacunek i chwałę, gdy od wspaniałej chwały przyniesiono mu takie oto słowa: ‚To jest mój syn, mój umiłowany, którego ja sam darzę uznaniem’”. W czasie owego przemienienia Jehowa przysporzył szacunku swemu Synowi przez to, że wyraził dla niego uznanie i uczynił to przy świadkach (Mateusza 17:1-5). A zatem mężczyzna, który szanuje swą żonę, nie upokarza jej ani nie poniża. Przeciwnie, przez słowa i czyny — na osobności i publicznie — daje dowody, że ją poważa (Przypowieści 31:28-30).
17. (a) Dlaczego chrześcijańskiej żonie należy się szacunek? (b) Dlaczego mężczyzna nie powinien mniemać, że w oczach Bożych jest cenniejszy niż kobieta?
17 Piotr mówi, iż takim szacunkiem chrześcijańscy mężowie powinni ‛darzyć’ swoje żony. Nie jest to przysługa, lecz oddawanie im tego, do czego mają słuszne prawo. Dlaczego żonom należy się takie poważanie? Ponieważ „jesteście wraz z nimi dziedzicami niezasłużonej łaski życia” — wyjaśnia Piotr. Wszyscy, którzy w I wieku n.e. otrzymali list Piotra, zarówno mężczyźni, jak i kobiety, zostali wcześniej powołani na współdziedziców Chrystusa (Rzymian 8:16, 17; Galatów 3:28). Nie spoczywały na nich takie same obowiązki w zborze, ale ostatecznie wszyscy mieli rządzić z Chrystusem w niebie (Objawienie 20:6). Podobnie dzisiaj, kiedy większość sług Bożych żywi nadzieję ziemską, byłoby poważnym błędem, gdyby jakiś chrześcijanin uważał, iż z powodu piastowania przywilejów w zborze jest cenniejszy w oczach Boga niż kobiety (porównaj Łukasza 17:10). Pod względem duchowym mężczyźni i kobiety zajmują przed Bogiem jednakową pozycję, gdyż ofiarna śmierć Jezusa otworzyła przed każdym — bez względu na płeć — jednakowe szanse na uwolnienie od przekleństwa grzechu i śmierci oraz dostąpienie życia wiecznego (Rzymian 6:23).
18. Jaki istotny powód, dla którego mąż ma szanować żonę, podaje Piotr?
18 Piotr podaje jeszcze jeden istotny powód, dla którego mąż powinien szanować żonę — „aby (...) [jego] modlitwy nie napotykały przeszkód”. Zwrot ‛napotkać przeszkodę’ pochodzi od greckiego czasownika (enkòpto), który dosłownie oznacza „wbijać”. Jak podaje Vine w dziele An Expository Dictionary of New Testament Words (Słownik objaśniający wyrazy z Nowego Testamentu), „używano [go] do uwypuklenia myśli, że kogoś zatrzymano, niszcząc przed nim drogę lub rzucając przed nim przeszkodę”. Jeżeli więc mąż nie darzy swej żony szacunkiem, modlitwy jego mogą napotykać przeszkodę. Taki mężczyzna czuje się czasem niegodny przystępować do Boga albo Jehowa może nie być skłonny go słuchać. Widać zatem wyraźnie, że Jehowa jest żywo zainteresowany tym, jak mężczyźni odnoszą się do kobiet (porównaj Treny 3:44).
19. Jak w zborze mężczyźni i kobiety mogą okazywać sobie szacunek?
19 Ale nie tylko mężowie są zobowiązani okazywać szacunek. Mąż ma poważać swą żonę, z miłością szanując jej godność, ona zaś powinna to odwzajemniać przez podporządkowywanie się mu i traktowanie go z głębokim respektem (1 Piotra 3:1-6). Co więcej, Paweł nawoływał chrześcijan do „okazywania sobie nawzajem szacunku” (Rzymian 12:10). Wezwanie to jest skierowane do wszystkich członków zboru — do mężczyzn i kobiet — by darzyli jedni drugich względami. Tam, gdzie panuje taki duch, chrześcijanki nie podważają swymi wypowiedziami autorytetu braci, którzy przewodzą. Starają się natomiast popierać starszych i z nimi współpracować (1 Koryntian 14:34, 35; Hebrajczyków 13:17). Chrześcijańscy nadzorcy zaś traktują „starsze niewiasty jak matki, młodsze niewiasty jak siostry, z wszelką czystością” (1 Tymoteusza 5:1, 2). Rozumni starsi życzliwie rozważają spostrzeżenia swych duchowych sióstr. Jeżeli więc chrześcijanka uznająca teokratyczne zwierzchnictwo z pełnym szacunkiem zadaje pytanie, a nawet wskazuje, że coś należałoby bliżej zbadać, nadzorcy chętnie to uwzględnią.
20. Jak w świetle doniesień biblijnych należy traktować kobiety?
20 Odkąd w Edenie dopuszczono się grzechu, w wielu kręgach kulturowych kobiety są poniżane. Ale takie postępowanie nie jest zgodne z pierwotnym zamierzeniem Jehowy. Zarówno Pisma Hebrajskie, jak i Chrześcijańskie Pisma Greckie wyraźnie wskazują, iż bez względu na sposób traktowania kobiet przyjęty w danej kulturze chrześcijanki należy darzyć szacunkiem i respektem. Jest to postanowienie Boże.
[Przypisy]
a W dziele The International Standard Bible Encyclopedia wyjaśniono: „Kobiety nie jadały z mężczyznami, którzy przyszli w gości, a mężczyznom zalecano, by nie rozmawiali z niewiastami. (...) Wyjątkowo skandaliczne było prowadzenie rozmowy z kobietą w miejscu publicznym”. Żydowska Miszna, czyli zbiór nauk rabinicznych, radziła: „Nie rozmawiaj zbyt wiele z niewiastami. (...) Kto dużo rozmawia z kobietami, ściąga na siebie zło, zaniedbuje badanie Prawa i w końcu trafi do Gehenny” (Awot 1:5).
b Książka Palestine in the Time of Christ (Palestyna w czasach Chrystusa) podaje: „W niektórych sytuacjach kobietę traktowano niemal jak niewolnika. Na przykład nie mogła ona świadczyć w sądzie, z wyjątkiem potwierdzenia śmierci męża”. Nawiązując do Księgi 3 Mojżeszowej 5:1, Miszna wyjaśnia: „[Prawo dotyczące] ‚przysięgi świadectwa’ odnosi się do mężczyzn, ale nie do kobiet” (Szewuot 4:I).
c Józef Flawiusz, historyk żydowski z I wieku, donosi, że siostra króla Heroda Salome wysłała swemu mężowi „list z zawiadomieniem o rozwiązaniu małżeństwa, co było sprzeczne z prawami żydowskimi. Wolno u nas tak postąpić [tylko] mężczyźnie” (Dawne dzieje Izraela, księga piętnasta, VII, 10).
Jak byś odpowiedział?
◻ Jakie przykłady ukazują, iż Jezus traktował kobiety z szacunkiem i respektem?
◻ Jak w naukach Jezusa uwidocznia się poszanowanie dla godności kobiet?
◻ Dlaczego mąż powinien darzyć szacunkiem swą chrześcijańską żonę?
◻ Jaki obowiązek okazywania szacunku mają wszyscy chrześcijanie?
[Ilustracja na stronie 17]
Ku swej wielkiej radości bogobojne kobiety pierwsze zobaczyły wskrzeszonego Jezusa, który kazał im dać o tym świadectwo jego braciom