Jak dokładna jest historia biblijna?

„PRAWDĘ mówię, nie kłamię” — oświadczył pisarz biblijny w liście do młodego przyjaciela (1 Tymoteusza 2:7). Tego rodzaju wypowiedzi Pawła są dla krytyków Pisma Świętego prawdziwym wyzwaniem.a Paweł napisał swe listy już ponad 1900 lat temu. Przez cały ten czas nikomu nie udało się dowieść, że jest w nich choćby najmniejsza nieścisłość.

Również Łukasz jako pisarz biblijny odznaczał się dbałością o szczegóły. Spisał sprawozdanie z życia i służby Jezusa, a następnie księgę nazwaną Dziejami Apostolskimi. Jak zaznaczył, ‛zbadał dokładnie wszystko od pierwszych chwil’ (Łukasza 1:3, BT).

Dowody dokładności

Na początku XIX stulecia krytycy Biblii kwestionowali dokładność Łukasza jako historyka. Twierdzili nawet, że wydarzenia przedstawione w Dziejach Apostolskich zostały spreparowane w połowie II wieku n.e. Pogląd ten podzielał też archeolog brytyjski sir William Mitchell Ramsay. Jednakże po zebraniu gruntownych informacji o imionach i miejscowościach wymienionych przez Łukasza przyznał: „Stopniowo utwierdzałem się w przekonaniu, że w rozlicznych szczegółach relacja ta jest zadziwiająco prawdziwa”.

Kiedy Ramsay pisał powyższe słowa, wciąż pozostawała otwarta pewna kwestia stawiająca pod znakiem zapytania skrupulatność Łukasza. Chodziło o grupę miast — Ikonium, Listrę i Derbe. Łukasz nazwał Listrę i Derbe „miastami likaońskimi”, co zdawało się wskazywać na odrębność Ikonium (Dzieje 14:6). Tymczasem — jak widać na zamieszczonej tu mapce — z Listry było bliżej do Ikonium niż do Derbe. Niejeden starożytny historyk opisywał Ikonium jako część Likaonii, toteż krytycy zarzucali Łukaszowi, że nie postąpił tak samo.

Jednakże później, w roku 1910, Ramsay odnalazł w ruinach Ikonium pomnik stanowiący dowód, iż nie mówiono tam po likaońsku, lecz po frygijsku. „Z wielu innych inskrypcji odkrytych w Ikonium i jego okolicach wynika, że pod względem etnicznym można było uznać to miasto za frygijskie” — pisze dr Merrill Unger w książce Archaeology and the New Testament (Archeologia a Nowy Testament). A więc za czasów Pawła Ikonium znajdowało się w kręgu kultury frygijskiej i nie należało do „miast likaońskich”, których mieszkańcy mówili „po likaońsku” (Dzieje 14:6, 11).

Krytycy Biblii mieli również zastrzeżenia co do wyrazu „politarchowie”, użytego przez Łukasza w odniesieniu do władz Tesaloniki (Dzieje 17:6, BT). Słowo to uznawano za obce piśmiennictwu greckiemu. Po jakimś czasie w starożytnej Tesalonice został odkryty łuk z imionami przełożonych miasta, których określono mianem politarchów — dokładnie tak, jak zrobił to Łukasz. „Użycie tego wyrazu świadczy o rzetelności Łukasza” — stwierdza W. E. Vine w dziele Expository Dictionary of Old and New Testament Words (Słownik objaśniający wyrazy z Nowego Testamentu).

Podróż morska Łukasza

Specjaliści w zakresie żeglugi szczegółowo zbadali opis katastrofy morskiej, zamieszczony w 27 rozdziale Dziejów Apostolskich. Jak relacjonuje Łukasz, obaj z Pawłem płynęli dużym statkiem, który w pobliżu niewielkiej wysepki Kaudy znalazł się w zasięgu sztormu z północnego wschodu. Żeglarze obawiali się niebezpiecznych mielizn u północnych wybrzeży Afryki (Dzieje 27:14, 17, BT). Jednakże dzięki umiejętnej nawigacji zdołali utrzymać się na kursie zachodnim, z dala od tego lądu. Sztorm nie tracił na sile, tak że po przepłynięciu ponad 850 kilometrów statek osiadł na płyciźnie w pobliżu wyspy Malty. Znawcy oceniają, iż potrzeba przeszło 13 dni, by spora jednostka została zniesiona tak daleko. Ich obliczenia zgadzają się z relacją Łukasza, według której statek rozbił się czternastego dnia (Dzieje 27:27, 33, 39, 41). Po rozpatrzeniu szczegółów tej podróży morskiej pewien żeglarz, James Smith, doszedł do następującego wniosku: „Jest to opowiadanie o prawdziwych wydarzeniach, zanotowane przez ich uczestnika (...) Żaden człowiek nie będący marynarzem nie sporządziłby tak spoistego sprawozdania z podróży morskiej, gdyby nie pisał na podstawie własnych obserwacji”.

Biorąc pod uwagę te fakty, niektórzy teolodzy są gotowi bronić historycznej dokładności Chrześcijańskich Pism Greckich. A co z dawniejszą historią, zanotowaną w Pismach Hebrajskich? Zdaniem wielu duchownych, hołdujących współczesnej filozofii, zawierają one mity. Tymczasem ku zawstydzeniu krytyków potwierdziło się mnóstwo szczegółów wczesnej historii biblijnej. Przyjrzyjmy się na przykład odkryciu zapomnianego niegdyś imperium asyryjskiego.

[Przypis]

[Mapa na stronie 3]

[Patrz publikacja]

FRYGIA

LIKAONIA

Ikonium

Listra

Derbe

MORZE ŚRÓDZIEMNE

CYPR