Pisarz: Paweł

Miejsce spisania: Korynt lub Antiochia Syryjska

Spisywanie ukończono: ok. 50—52 n.e.

 1. Do których zborów skierowany jest List do Galatów oraz jak i kiedy zostały one utworzone?

ADRESACI, do których zwraca się Paweł w Liście do Galatów 1:2, to najwyraźniej zbory w Antiochii Pizydyjskiej, Ikonium, Listrze i Derbe — miastach leżących w różnych okręgach rzymskiej prowincji Galacji. Zostały założone w trakcie pierwszej podróży misjonarskiej Pawła, odbytej z Barnabasem, a opisanej w 13 i 14 rozdziale Dziejów Apostolskich. Do zborów tych należeli zarówno Żydzi, jak i nie-Żydzi, a wśród nich z pewnością Galowie, czyli Celtowie. Utworzono je wkrótce po wizycie Pawła w Jerozolimie, to jest niedługo po roku 46 (Dzieje 12:25).

 2. (a) Co dała druga podróż Pawła po Galacji i co nastąpiło potem? (b) Gdzie w tym czasie podróżował Paweł?

² W 49 roku Paweł wyruszył z Sylasem w drugą podróż misjonarską na teren Galacji, dzięki czemu tamtejsze zbory „utwierdzały się w wierze i dzień w dzień wzrastały liczebnie” (Dzieje 16:5; 15:40, 41; 16:1, 2). W ślad za nimi przyszli jednak fałszywi nauczyciele, judaiści, którzy przekonali część członków zborów galackich, że prawdziwy chrystianizm wymaga obrzezania i przestrzegania Prawa Mojżeszowego. Paweł tymczasem minął Mizję, udał się do Macedonii i Grecji i w końcu przybył do Koryntu, gdzie spędził z braćmi ponad 18 miesięcy. Następnie w roku 52 wyruszył przez Efez do Antiochii Syryjskiej, będącej jego bazą wypadową, i dotarł tam jeszcze w tym samym roku (Dzieje 16:8, 11, 12; 17:15; 18:1, 11, 18-22).

 3. Gdzie i kiedy mógł powstać List do Galatów?

³ Skąd i kiedy Paweł napisał do Galatów? Niewątpliwie uczynił to zaraz, gdy się dowiedział o działalności judaistów. Mógł to zrobić w Koryncie, Efezie lub Antiochii Syryjskiej. W trakcie 18-miesięcznego pobytu w Koryncie, w latach 50-52, było dość czasu, by doszły go wieści z Galacji. Efez raczej nie wchodzi w rachubę, gdyż Paweł zatrzymał się tam w podróży powrotnej tylko na krótko. Jednakże w swej bazie wypadowej, w Antiochii Syryjskiej, ‛spędził jakiś czas’, najprawdopodobniej lato 52 roku, a ponieważ między tym miastem i Azją Mniejszą istniało dobre połączenie, mógł właśnie tam otrzymać wiadomość o judaistach i napisać do Galatów (Dzieje 18:23).

 4. Co List do Galatów ujawnia o apostolstwie Pawła?

⁴ W liście tym Paweł nazywa siebie „apostołem nie od ludzi ani nie przez człowieka, lecz przez Jezusa Chrystusa oraz Boga, Ojca”. Ujawnia też wiele faktów ze swego życia i swej działalności apostoła, dzięki czemu dowiadujemy się, że w tym charakterze współpracował z apostołami z Jerozolimy i że nawet posłużył się swym autorytetem, by skarcić innego apostoła, Piotra (Gal. 1:1, 13-24; 2:1-14).

 5. Co przemawia za autentycznością i kanonicznością Listu do Galatów?

⁵ Co przemawia za autentycznością i kanonicznością Listu do Galatów? Powołują się na niego i podają jego nazwę Ireneusz, Klemens Aleksandryjski, Tertulian i Orygenes. Zawierają go też ważne kodeksy biblijne: synajski, aleksandryjski, watykański, Efrema i Claromontanus oraz papirus Chestera Beatty’ego nr 2 (P⁴⁶). Ponadto jest całkowicie zgodny z pozostałą częścią Pism Greckich oraz z Pismami Hebrajskimi, do których często się odwołuje.

 6. (a) Jakie dwie sprawy udowodniono w Liście do Galatów? (b) Czym wyróżnia się ten list i na co kładzie nacisk?

⁶ W swym dobitnym, stanowczym liście „do zborów w Galacji” Paweł udowadnia, 1) że jest prawdziwym apostołem (co podważali judaiści) i 2) że uznanie za prawego następuje dzięki wierze w Chrystusa Jezusa, a nie dzięki uczynkom nakazanym przez Prawo, toteż chrześcijanie nie muszą się obrzezywać. Chociaż Paweł zazwyczaj korzystał z usług jakiegoś sekretarza, do Galatów napisał ‛wielkimi literami własną ręką’ (6:11). List ten miał ogromne znaczenie zarówno dla niego, jak i dla Galatów. Podkreśla on, że prawdziwi chrześcijanie powinni cenić sobie wolność, jaką się cieszą dzięki Jezusowi Chrystusowi.

TREŚĆ LISTU DO GALATÓW

 7, 8. (a) Co Paweł wykazuje w związku z dobrą nowiną? (b) Jak Paweł został uznany za apostoła dla nieobrzezanych i jak posłużył się owym autorytetem wobec Kefasa?

⁷ Paweł broni swego apostolstwa (1:1 do 2:14). Po pozdrowieniu zborów w Galacji Paweł wyraża zdziwienie, że tak szybko dają się odsunąć do jakiejś innej dobrej nowiny, po czym stanowczo oświadcza: „Choćbyśmy nawet my albo choćby anioł z nieba oznajmił wam jako dobrą nowinę coś poza tym, co wam oznajmiliśmy jako dobrą nowinę, niech będzie przeklęty”. Dobra nowina, którą im oznajmił, nie jest niczym ludzkim i nie był jej uczony, „chyba że przez objawienie od Jezusa Chrystusa”. Jako gorliwy rzecznik judaizmu, Paweł prześladował niegdyś zbór Boży, lecz potem Bóg powołał go przez swą niezasłużoną życzliwość, aby oznajmiał narodom dobrą nowinę o Jego Synu. Dopiero trzy lata po nawróceniu udał się do Jerozolimy, gdzie widział Jakuba, brata Pana, a z grona apostołów tylko Piotra. Nie był osobiście znany zborom w Judei, które jednak słyszały o nim i zaczęły z jego powodu „wychwalać Boga” (1:8, 12, 24).

⁸ Po 14 latach Paweł znowu udał się do Jerozolimy i na osobności wyjaśnił dobrą nowinę, którą głosił. Od jego towarzysza Tytusa nawet nie wymagano obrzezania, chociaż był Grekiem. Kiedy Jakub, Kefas i Jan ujrzeli, iż Pawłowi powierzono dobrą nowinę dla nieobrzezanych, tak jak Piotrowi dla obrzezanych, podali Pawłowi i Barnabasowi prawicę wspólnoty, aby szli do narodów, oni zaś do obrzezanych. Gdy Kefas w Antiochii nie chodził prosto „zgodnie z prawdą dobrej nowiny”, bojąc się klasy obrzezanych, Paweł publicznie go zganił (2:14).

 9. Na jakiej podstawie chrześcijanin jest uznawany za prawego?

⁹ Uznani za prawych dzięki wierze, a nie dzięki Prawu (2:15 do 3:29). My, Żydzi, wiemy — dowodzi Paweł — „że człowiek zostaje uznany za prawego nie dzięki uczynkom prawa, lecz tylko na podstawie wiary w Chrystusa Jezusa”. Paweł pozostaje teraz w jedności z Chrystusem i żyje dzięki wierze, by spełniać wolę Bożą. „Jeśli prawość osiąga się dzięki prawu, to Chrystus właściwie umarł na darmo” (2:16, 21).

10. Co się liczy, gdy chodzi o uzyskanie błogosławieństwa Bożego, i czemu służyło Prawo?

¹⁰ Czyż Galatowie są tak nierozumni, by wierzyć, że choć zaczęli, otrzymawszy ducha dzięki wierze, mogą kończyć, służąc Bogu uczynkami Prawa? Liczy się słuchanie wynikające z wiary — podobnie jak w wypadku Abrahama, który „uwierzył Jehowie i poczytano mu to za prawość”. Teraz zgodnie z obietnicą Bożą „ci, którzy obstają przy wierze, są błogosławieni wraz z wiernym Abrahamem”. Śmierć Chrystusa na palu uwolniła ich od przekleństwa Prawa. Chrystus jest Potomkiem Abrahama, a Prawo, dane 430 lat później, nie unieważnia obietnicy dotyczącej tego Potomka. W jakim więc celu ustanowiono Prawo? Było ono „naszym wychowawcą prowadzącym do Chrystusa, abyśmy dzięki wierze zostali uznani za prawych”. Teraz nie podlegamy już wychowawcy i nie ma już żadnej różnicy między Żydem a Grekiem, gdyż wszyscy stanowią jedno w jedności z Chrystusem Jezusem i ‛rzeczywiście są potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy’ (3:6, 9, 24, 29).

11. (a) Jakie uwolnienie lekceważą Galatowie? (b) Jak Paweł ilustruje chrześcijańską wolność?

¹¹ Mocne stanie w wolności chrześcijańskiej (4:1 do 6:18). Bóg posłał swego Syna celem uwolnienia tych pod Prawem, aby „dostąpili usynowienia” (4:5). Po co zatem zawracać do słabych i nędznych rzeczy elementarnych? Ponieważ Galatowie przestrzegają dni i miesięcy, i pór, i lat, Paweł obawia się, czy jego praca nad nimi nie poszła na marne. Kiedy przybył do nich, przyjęli go jak anioła Bożego. Czyż teraz stał się ich nieprzyjacielem, bo mówi im prawdę? Niech ci, którzy chcą być pod Prawem, słuchają, co mówi Prawo: Abraham miał dwóch synów z dwóch kobiet. Jedna z nich, służąca Hagar, odpowiada cielesnemu Izraelowi, związanemu z Jehową przymierzem Prawa Mojżeszowego, które rodzi dzieci na niewolę. Ale wolna kobieta, Sara, odpowiada Jerozolimie górnej, która — jak wskazuje Paweł — „jest wolna i ona jest naszą matką”. „Co (...) mówi Pismo?” — pyta Paweł. „Syn służącej na pewno nie będzie dziedzicem razem z synem wolnej”. A my nie jesteśmy dziećmi służącej, „lecz niewiasty wolnej” (4:30, 31).

12. (a) Według czego muszą teraz postępować Galatowie? (b) Jaki szczególny kontrast ukazuje Paweł?

¹² Obrzezanie czy nieobrzezanie nie mają żadnej wartości, wyjaśnia Paweł, ważna jest tylko wiara działająca przez miłość. Całe Prawo spełnia się w następującej wypowiedzi: „Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie”. Stale postępujcie według ducha, bo „jeśli was duch prowadzi, to nie jesteście pod prawem”. Co się tyczy uczynków ciała, Paweł ostrzega, iż „ci, którzy się czegoś takiego dopuszczają, nie odziedziczą królestwa Bożego”. Zupełnie inaczej ma się rzecz z owocami ducha, przeciwko którym nie istnieje żadne prawo. Paweł dodaje: „Jeżeli żyjemy według ducha, to dalej też według ducha postępujmy porządnie”, wystrzegając się próżności i zawiści (5:14, 18, 21, 25).

13. Jak chrześcijanie spełniają prawo Chrystusowe i co ma istotne znaczenie?

¹³ Jeżeli jakiś człowiek uczyni fałszywy krok, zanim to sobie uświadomi, osoby mające kwalifikacje duchowe muszą starać się sprowadzić go na właściwą drogę „w duchu łagodności”. Chrześcijanie spełniają prawo Chrystusowe, gdy noszą nawzajem swoje brzemiona, ale każdy powinien nieść swój własny ciężar, sprawdzając, jakie jest jego dzieło. Człowiek będzie żąć to, co sieje — albo zepsucie z ciała, albo życie wieczne z ducha. Ci, którzy usiłują przekonać Galatów do obrzezania, chcą się jedynie przypodobać ludziom i uniknąć prześladowań. Jednakże istotne znaczenie ma nie obrzezanie lub jego brak, lecz nowe stworzenie. Nad wszystkimi porządnie chodzącymi według tej reguły postępowania — nad „Izraelem Bożym” — będzie pokój i miłosierdzie (6:1, 16).

DLACZEGO POŻYTECZNY

14. Jaki przykład Paweł daje nadzorcom?

¹⁴ List do Galatów ukazuje Pawła, który niegdyś był siejącym spustoszenie prześladowcą, jako czujnego apostoła dla narodów, zawsze gotowego walczyć o dobro swych braci (1:13-16, 23; 5:7-12). Dał on przykład, że nadzorca powinien szybko przystępować do rozwiązywania problemów i zbijać fałszywe rozumowanie logicznymi argumentami oraz wersetami biblijnymi (1:6-9; 3:1-6).

15. W czym pomógł zborom galackim list Pawła i jaki zawiera drogowskaz dla dzisiejszych chrześcijan?

¹⁵ List ten pomógł zborom w Galacji dokładnie ustalić, na czym polega ich wolność w Chrystusie, oraz zdemaskować ludzi wypaczających dobrą nowinę. Jasno wykazał, że uznanie za prawego dokonuje się dzięki wierze i że obrzezanie nie jest już niezbędne do wybawienia (2:16; 3:8; 5:6). Wyjaśniał, iż takie cielesne różnice są bez znaczenia, czym przyczyniał się do jedności Żydów i pogan w zborze. Uwolnienie od Prawa nie miało jednak stanowić bodźca dla pragnień ciała, bo wciąż obowiązywała zasada: „Masz miłować swego bliźniego jak samego siebie”. Jest ona drogowskazem również dla dzisiejszych chrześcijan (5:14).

16. Jakie umacniające wiarę wyjaśnienia Pism Hebrajskich zawiera List do Galatów?

¹⁶ Paweł w swym liście pomógł Galatom zrozumieć wiele zagadnień doktrynalnych na podstawie wymownych przykładów z Pism Hebrajskich. Przedstawił natchnione wyjaśnienie Księgi Izajasza 54:1-6, ukazując niewiastę Jehowy jako „Jerozolimę górną”. Wytłumaczył „symboliczny dramat” Hagar i Sary, dowodząc, iż dziedzicami obietnic Bożych są ludzie wyzwoleni przez Chrystusa, a nie ci, którzy tkwią w więzach Prawa (Gal. 4:21-26; Rodz. 16:1-4, 15; 21:1-3, 8-13). Wyjaśnił, że przymierze Prawa nie unieważniło przymierza Abrahamowego, lecz zostało do niego dodane. Wskazał też, iż od zawarcia jednego przymierza do zawarcia drugiego upłynęło 430 lat, co ma istotne znaczenie w chronologii biblijnej (Gal. 3:17, 18, 23, 24). Wiadomości te zostały zachowane dla umocnienia wiary dzisiejszych chrześcijan.

17. (a) Kogo pozwala rozpoznać List do Galatów? (b) Jakich wspaniałych rad udzielono dziedzicom Królestwa oraz ich współpracownikom?

¹⁷ Co najważniejsze, List do Galatów jednoznacznie wskazuje, kim jest Królewskie Potomstwo, wyczekiwane przez wszystkich proroków. „A obietnice oznajmiono Abrahamowi i jego potomkowi (...) którym jest Chrystus”. Dowodzi też, że ludzie zostający synami Bożymi dzięki wierze w Chrystusa Jezusa są przyjmowani w skład tego potomstwa. „Jeśli należycie do Chrystusa, to rzeczywiście jesteście potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy” (3:16, 29). Zarówno owi dziedzice Królestwa, jak i ich współpracownicy powinni usłuchać wspaniałych rad udzielonych w Liście do Galatów: ‛Stójcie mocno w wolności, do jakiej wyzwolił was Chrystus!’ ‛Nie ustawajcie w czynieniu tego, co szlachetne, bo w stosownej porze będziemy żąć, jeśli się nie znużymy’. ‛Wyświadczajcie dobro, zwłaszcza tym, którzy są z nami spokrewnieni w wierze’ (5:1; 6:9, 10).

18. Jakie dobitne ostrzeżenie oraz napomnienie zawiera jeszcze List do Galatów?

¹⁸ I wreszcie list ten zawiera dobitne ostrzeżenie, iż osoby dopuszczające się uczynków ciała „nie odziedziczą królestwa Bożego”. Niech zatem wszyscy odwrócą się od waśni i brudów tego świata, by całym sercem poświęcić się wydawaniu owoców ducha, do których należy „miłość, radość, pokój, wielkoduszna cierpliwość, życzliwość, dobroć, wiara, łagodność, panowanie nad sobą” (5:19-23).