Pisarz: Paweł

Miejsce spisania: Macedonia

Spisywanie ukończono: ok. 61—64 n.e.

 1, 2. (a) Jaki kontrast zachodzi między opisami uwięzienia Pawła podanymi w Dziejach Apostolskich i w Liście 2 do Tymoteusza? (b) Kiedy przypuszczalnie powstał List 1 do Tymoteusza i dlaczego właśnie wtedy?

W DZIEJACH Apostolskich Łukasz kończy swą relację o życiu Pawła w chwili, gdy apostoł czeka w Rzymie na wynik odwołania się do Cezara. Mieszka w wynajętym mieszkaniu i „z największą swobodą mowy, bez przeszkód”, głosi o Królestwie Bożym wszystkim, którzy do niego przychodzą (Dzieje 28:30, 31). Natomiast w Liście 2 do Tymoteusza Paweł pisze: „Cierpię zło aż do więzów więziennych jak złoczyńca”, a ponadto wspomina o zbliżającej się śmierci (2 Tym. 2:9; 4:6-8). Cóż za zmiana! W pierwszym wypadku był poważanym więźniem, a teraz jest traktowany jak zbrodniarz. Co się wydarzyło między rokiem 61, kiedy to w myśl sprawozdania Łukasza Paweł już blisko dwa lata przebywał w Rzymie, a chwilą, gdy sam pisał o swym położeniu do Tymoteusza, zapewne krótko przed swą śmiercią?

² Ponieważ wydaje się niemożliwe, by listy do Tymoteusza i Tytusa powstały w okresie opisanym w Dziejach Apostolskich, niektórzy komentatorzy biblijni doszli do wniosku, że odwołanie się do Cezara poskutkowało i około roku 61 Paweł został zwolniony. W pewnym słowniku biblijnym powiedziano: „Końcowy werset Dziejów Apostolskich bardziej jest zgodny z tym poglądem [iż Paweł po dwóch latach został uwolniony] niż z przypuszczeniem, że opisane uwięzienie zakończyło się skazaniem apostoła i jego śmiercią. Łukasz położył nacisk na fakt, iż nikt nie utrudniał Pawłowi działalności, sugerując niewątpliwie, że nie miała się ona ku końcowi”.a Właśnie między uwolnieniem po pierwszym uwięzieniu w Rzymie a ostatnim uwięzieniem w tym mieście — czyli prawdopodobnie między rokiem 61 a 64 — powstał List 1 do Tymoteusza.

 3, 4. (a) Czym najwyraźniej zajął się Paweł po odzyskaniu wolności? (b) Gdzie powstał List 1 do Tymoteusza?

³ Po odzyskaniu wolności Paweł najwyraźniej znowu podjął pracę misjonarską z Tymoteuszem i Tytusem. Nie jest jednak pewne, czy rzeczywiście zawędrował do Hiszpanii, jak twierdzą niektórzy. Być może tak było, gdyż Klemens Rzymski napisał (ok. 95 n.e.), że Paweł „dotarł aż do zachodnich jej [ziemi] granic”.b

⁴ Gdzie Paweł napisał List 1 do Tymoteusza? Z rozdziału 1, wersetu 3 dowiadujemy się, że poczynił kroki, aby Tymoteusz zajął się pewnymi sprawami zborowymi w Efezie, w czasie gdy on sam wybierał się do Macedonii. Przypuszczalnie właśnie stamtąd napisał do Tymoteusza, przebywającego w Efezie.

 5. Jakie dowody przemawiają za autentycznością listów do Tymoteusza?

⁵ Obydwa listy do Tymoteusza od najdawniejszych czasów były uznawane za dzieła Pawła i za część natchnionych Pism. Świadczą o tym wypowiedzi różnych pisarzy wczesnochrześcijańskich, między innymi Polikarpa, Ignacego i Klemensa Rzymskiego; listy te występowały też w katalogach z pierwszych wieków jako pisma Pawła. Pewien znawca przedmiotu orzekł: „Autentyczność niewielu ksiąg N[owego] T[estamentu] jest równie mocno poświadczona (...) Kwestionowanie jej należy więc traktować jako współczesną nowość, sprzeczną z niezbitymi dowodami z czasów pierwotnego kościoła”.c

 6. (a) Z jakich powodów Paweł napisał List 1 do Tymoteusza? (b) Co wiemy o Tymoteuszu i co świadczy o jego dojrzałości?

⁶ Paweł napisał List 1 do Tymoteusza, aby jasno wyłożyć pewne wskazówki organizacyjne dotyczące zboru. Musiał też ostrzec Tymoteusza przed błędnymi naukami i umocnić braci w postanowieniu dawania odporu takiej ‛fałszywej wiedzy’ (1 Tym. 6:20). Handlowe miasto Efez wystawiało także na pokusy związane z materializmem i „umiłowaniem pieniędzy”, toteż na czasie było udzielenie rad również w tej sprawie (6:10). Tymoteusz z pewnością był dobrze przygotowany do działalności ze względu na otrzymane pouczenia i zdobyte doświadczenie. Był synem Greka i bogobojnej Żydówki. Nie wiadomo dokładnie, kiedy po raz pierwszy zetknął się z chrystianizmem. Gdy Paweł odwiedził Listrę podczas swej drugiej podróży misjonarskiej — przypuszczalnie pod koniec roku 49 lub na początku 50 — Tymoteusz (prawdopodobnie mający niespełna lub niewiele ponad 20 lat) już „cieszył się (...) dobrą opinią u braci w Listrze oraz Ikonium”. Paweł zabrał go więc, by towarzyszył jemu i Sylasowi (Dzieje 16:1-3). Tymoteusz jest wymieniony imiennie w 11 spośród 14 listów Pawła oraz w Dziejach Apostolskich. Paweł zawsze okazywał mu ojcowskie zainteresowanie i niejednokrotnie wysyłał go do usługiwania różnym zborom, co dowodzi, że Tymoteusz dobrze radził sobie w służbie misjonarskiej i nadawał się do dźwigania odpowiedzialnych obowiązków (1 Tym. 1:2; 5:23; 1 Tes. 3:2; Filip. 2:19).

TREŚĆ LISTU 1 DO TYMOTEUSZA

 7. Dlaczego Paweł zachęca Tymoteusza do pozostania w Efezie?

⁷ Usilne zachęty do okazywania wiary i zachowania dobrego sumienia (1:1-20). Paweł pozdrawia Tymoteusza jako „prawdziwe dziecko w wierze”, po czym zachęca go do pozostania w Efezie. Ma skorygować tych, którzy głoszą „odmienną naukę”, gdyż nie umacnia to wiary, lecz rodzi bezużyteczne pytania. Paweł wyjaśnia, że celem tego nakazu jest „miłość z czystego serca i z dobrego sumienia, i z nieobłudnej wiary”. Dodaje też: „Odstąpiwszy od tych rzeczy, niektórzy zwrócili się ku czczej gadaninie” (1:2, 3, 5, 6).

 8. Na co zwraca uwagę okazanie Pawłowi miłosierdzia i do toczenia jakiego szlachetnego boju zachęca on Tymoteusza?

⁸ Chociaż Paweł poprzednio był bluźniercą i prześladowcą, niezasłużona życzliwość Pana „niezmiernie obfitowała wraz z wiarą i miłością związaną z Chrystusem Jezusem”, dzięki czemu okazano mu miłosierdzie. Był pierwszym spośród grzeszników, toteż Chrystus Jezus, który „przyszedł na świat wybawić grzeszników”, mógł pokazać na nim swą wielkoduszną cierpliwość. Król Wieczności z całą pewnością zasługuje na szacunek i chwałę na wieki! Paweł nakazuje Tymoteuszowi, by toczył szlachetny bój, „mając wiarę i dobre sumienie”. Nie może przypominać tych, których „wiara uległa rozbiciu niczym okręt”, na przykład Hymeneusza i Aleksandra, skarconych przez Pawła za bluźnierstwo (1:14, 15, 19).

 9. (a) Jakie modlitwy należy zanosić i dlaczego? (b) Co powiedziano o kobietach w zborze?

⁹ Wskazówki dotyczące oddawania czci Bogu oraz zorganizowania działalności zborowej (2:1 do 6:2). Należy zanosić modlitwy za ludzi wszelkiego pokroju, również za osoby zajmujące wysokie stanowiska, aby chrześcijanie mogli żyć spokojnie w zbożnym oddaniu. Jest wolą Boga, Wybawcy, by „ludzie wszelkiego pokroju zostali wybawieni i doszli do dokładnego poznania prawdy. Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus, który dał samego siebie na odpowiedni okup za wszystkich” (2:4-6). Paweł został ustanowiony apostołem i nauczycielem tych wszystkich spraw. Dlatego wzywa mężczyzn do lojalnego zanoszenia modlitw, a kobiety — do ubierania się skromnie i rozsądnie, tak jak przystoi osobom bojącym się Boga. Kobieta niech się uczy w milczeniu, a ponadto nie wolno jej sprawować władzy nad mężczyzną — „bo Adam został ukształtowany pierwszy, potem Ewa” (2:13).

10. Jakim wymaganiom muszą sprostać nadzorcy i słudzy pomocniczy i dlaczego Paweł o tym pisze?

¹⁰ Mężczyzna, który ubiega się o urząd nadzorcy, pragnie wspaniałej pracy. Paweł wylicza teraz kwalifikacje nadzorców i sług pomocniczych. Nadzorcą ma być „człowiek nieposzlakowany, mąż jednej żony, zachowujący umiar w nawykach, trzeźwego umysłu, porządny, gościnny, wykwalifikowany do nauczania, nie awanturujący się po pijanemu, nie skory do bicia, lecz rozsądny, nie wojowniczy, nie miłujący pieniędzy, bardzo dobrze przewodzący własnemu domowi, mający dzieci podporządkowane z całą powagą (...), nie nowo nawrócony (...). Ponadto winien mieć bardzo dobre świadectwo od osób postronnych” (3:2-7). Podobne wymagania są stawiane sługom pomocniczym, którzy powinni być najpierw wypróbowani co do przydatności. Paweł pisze to, żeby Tymoteusz wiedział, jak postępować w zborze Bożym, będącym „filarem i podporą prawdy” (3:15).

11. (a) Jakie problemy mają się wyłonić w przyszłości? (b) Na co Tymoteusz powinien zwracać uwagę i dlaczego?

¹¹ W późniejszych czasach niektórzy odpadną od wiary przez nauki demonów. Obłudnicy mówiący kłamstwa będą zabraniać zawierania związków małżeńskich i nakazywać powstrzymywanie się od pokarmów, które Bóg stworzył, aby je spożywać z dziękczynieniem. Jako wspaniały sługa, Tymoteusz musi odrzucać fałszywe opowieści i ‛opowiadania starych kobiet’. Z drugiej strony powinien się ćwiczyć, mając na celu zbożne oddanie. „Po to bowiem ciężko pracujemy i wytężamy siły, gdyż oparliśmy nadzieję na żywym Bogu, który jest Wybawcą ludzi wszelkiego pokroju, zwłaszcza tych, co są wierni” — oświadcza Paweł. Tymoteusz musi stale to nakazywać i tego nauczać. Nikt nie ma patrzeć z góry na jego młodość. Przeciwnie, Tymoteusz powinien stać się wzorem w postępowaniu i pełnieniu służby Bożej. Ma być pochłonięty tymi rzeczami i stale zwracać uwagę na siebie i na swe nauczanie, bo trwając przy tym, ‛wybawi zarówno siebie, jak i tych, którzy go słuchają’ (4:7, 10, 16).

12. Jak Paweł radzi traktować wdowy i innych członków zboru?

¹² Paweł udziela Tymoteuszowi rad, jak traktować różne osoby: starszych mężczyzn jak ojców, młodszych jak braci, starsze kobiety jak matki, młodsze jak siostry. Należy odpowiednio dbać o niewiasty, które rzeczywiście są wdowami. Jeżeli to jednak możliwe, powinny się o nie troszczyć ich rodziny. Zaniedbanie tego obowiązku byłoby równoznaczne z zaparciem się wiary. Wdowa mająca co najmniej 60 lat może być wciągnięta na listę, jeśli złożono „świadectwo co do jej szlachetnych uczynków” (5:10). Natomiast młodszych wdów, które ulegają podnietom seksualnym, nie należy brać pod uwagę. Zamiast się włóczyć po domach i plotkować, niech wyjdą za mąż i rodzą dzieci, by niczym nie pobudzać przeciwnika do rzucania obelg.

13. Jakimi względami należy darzyć starszych, jak traktować osoby trwające w grzechu i jakie obowiązki spoczywają na niewolnikach?

¹³ Bardzo dobrze przewodzący starsi mają być poczytywani za godnych podwójnego szacunku, „zwłaszcza ci, którzy ciężko pracują, przemawiając i nauczając” (5:17). Nie wolno przyjmować oskarżenia przeciwko starszemu, chyba że na podstawie zeznania dwóch albo trzech świadków. Osoby, które trwają w grzechu, należy upominać wobec wszystkich obserwatorów, wystrzegając się jednak uprzedzeń i nieprzychylnego nastawienia. Niewolnicy powinni szanować swych właścicieli i pełnić dobrą służbę — szczególnie dla braci, „wierzących i umiłowanych” (6:2).

14. Jak Paweł przeciwstawia pychę i umiłowanie pieniędzy „zbożnemu oddaniu wraz z poprzestawaniem na tym, co się ma”?

¹⁴ Rady na temat „zbożnego oddania wraz z poprzestawaniem na tym, co się ma” (6:3-21). Kto nie zgadza się ze zdrowymi słowami, ten jest nadęty pychą, a ponadto pod względem umysłowym choruje na dociekania, wzniecając gwałtowne spory o drobiazgi. Natomiast „zbożne oddanie wraz z poprzestawaniem na tym, co się ma”, jest źródłem wielkiego zysku. Należy się zadowolić wyżywieniem i odzieżą oraz schronieniem. Pragnienie stania się bogatym to sidło, które może prowadzić do zagłady, a umiłowanie pieniędzy jest „korzeniem wszelkich szkodliwych rzeczy”. Paweł usilnie zachęca Tymoteusza jako człowieka Bożego, by od tego uciekał, zabiegał o cnoty chrześcijańskie, walczył w szlachetnej walce o wiarę i ‛mocno się uchwycił życia wiecznego’ (6:6, 10, 12). Ma przestrzegać tego przykazania „w sposób niesplamiony i nieposzlakowany” aż do ujawnienia się Pana Jezusa Chrystusa. Bogaci nie powinni ‛opierać nadziei na niepewnym bogactwie, lecz na Bogu’, aby mocno uchwycić się rzeczywistego życia. Na zakończenie Paweł zachęca Tymoteusza do strzeżenia nauk, które mu powierzono, oraz do odwrócenia się od kalających mów i od „sprzeczności fałszywie tak nazywanej ‚wiedzy’” (6:14, 17, 20).

DLACZEGO POŻYTECZNY

15. Jak ostrzeżono przed spekulacjami i sporami?

¹⁵ List ten zawiera dobitne ostrzeżenie dla tych, którzy wdają się w czcze spekulacje i filozoficzne polemiki. Należy unikać „sporów o słowa”, ściśle połączonych z pychą; jak wyjaśnia Paweł, powstrzymują one rozwój chrześcijanina i powodują tylko powstawanie „pytań wywołujących dociekania, zamiast sprzyjać udzielaniu czegoś przez Boga w związku z wiarą” (6:3-6; 1:4). Takie spory wraz z uczynkami ciała są „przeciwne zdrowej nauce zgodnej z chwalebną dobrą nowiną szczęśliwego Boga” (1:10, 11).

16. Co radził Paweł w związku z materializmem?

¹⁶ Chrześcijanie w goniącym za pieniędzmi Efezie z pewnością potrzebowali rad, jak walczyć z materializmem i towarzyszącymi mu rozterkami. Paweł udzielił takich właśnie wskazówek. Ludzie ze świata często przytaczają jego wypowiedź, iż ‛korzeniem wszelkiego zła jest umiłowanie pieniędzy’, lecz jakże niewielu zważa na te słowa! Tymczasem prawdziwi chrześcijanie muszą zawsze traktować je poważnie. Od tego zależy ich życie. Mają uciekać od szkodliwego sidła materializmu i nie opierać nadziei „na niepewnym bogactwie, lecz na Bogu, który obficie dostarcza nam wszystkiego dla naszego pożytku” (6:6-12, 17-19).

17. Jakie rady dane Tymoteuszowi odnoszą się dziś do wszystkich gorliwych młodych sług Bożych?

¹⁷ Z listu Pawła wynika, iż Tymoteusz był wspaniałym przykładem młodego chrześcijanina. Mimo stosunkowo młodego wieku odznaczał się dojrzałością duchową. Dążył do zdobycia kwalifikacji potrzebnych nadzorcy, za co spotkały go obfite błogosławieństwa w postaci otrzymanych przywilejów. Ale tak jak wszyscy gorliwi młodzi słudzy w dzisiejszych czasach musiał zastanawiać się nad tymi rzeczami i być nimi pochłonięty, aby robić ciągłe postępy. Każdy chrześcijanin pragnący wciąż radować się czynieniem postępów powinien wziąć sobie do serca radę Pawła: „Stale zwracaj uwagę na siebie i na swe nauczanie. Trwaj przy tych rzeczach, bo to czyniąc, wybawisz zarówno siebie, jak i tych, którzy cię słuchają” (4:15, 16).

18. Jakie wyraźne wskazówki dotyczące porządku w zborze podaje Paweł i jak powołuje się na autorytet Pism Hebrajskich?

¹⁸ Ten natchniony list uczy cenić ład ustanowiony przez Boga. Wyjaśnia, jak mężczyźni i kobiety mogą współdziałać w utrzymywaniu w zborze porządku teokratycznego (2:8-15). Następnie omawia kwalifikacje nadzorców i sług pomocniczych. W ten sposób duch święty wskazuje, jakie warunki powinny spełniać osoby sprawujące szczególne obowiązki. List zachęca też wszystkich oddanych Bogu sług, by starali się sprostać tym wymaganiom: „Jeżeli mężczyzna ubiega się o urząd nadzorcy, to pragnie wspaniałej pracy” (3:1-13). Ponadto Paweł objaśnia, jak nadzorca powinien się odnosić do członków zboru w zależności od ich wieku i płci oraz jak trzeba rozpatrywać oskarżenia oparte na zeznaniach świadków. Podkreśla, że starsi, którzy ciężko pracują, przemawiając i nauczając, są godni podwójnego szacunku, przy czym dwukrotnie powołuje się na autorytet Pism Hebrajskich: „Albowiem Pismo mówi: ‚Nie masz nakładać kagańca bykowi, gdy wymłóca ziarno’; a także: ‚Pracownik jest godzien swej zapłaty’” (1 Tym. 5:1-3, 9, 10, 19-21, 17, 18; Powt. Pr. 25:4; Kapł. 19:13).

19. Jak na pierwszy plan wysuwa się nadzieja co do Królestwa i jakie napomnienie się z nią wiąże?

¹⁹ Po udzieleniu tych wszystkich wspaniałych rad Paweł zachęca jeszcze, by przestrzegać tego przykazania w sposób niesplamiony i nieposzlakowany ‛aż do ujawnienia się Pana Jezusa Chrystusa jako Króla królujących i Pana panujących’. Opierając się na tej nadziei co do Królestwa, kończy list dobitnym napomnieniem, żeby chrześcijanie „pracowali nad tym, co dobre, byli bogaci w szlachetne uczynki, hojni, gotowi się dzielić, niezawodnie zaskarbiając sobie wspaniały fundament na przyszłość, aby móc się mocno uchwycić rzeczywistego życia” (1 Tym. 6:14, 15, 18, 19). Wszystkie znakomite pouczenia zawarte w Liście 1 do Tymoteusza są naprawdę pożyteczne!

[Przypisy]