NACZYNIA

Pojemniki do przechowywania cieczy i materiałów sypkich (1Kl 17:10; Est 1:7; Jer 40:10); niektóre miały pokrywy (Lb 19:15). Na ogół były wykonywane z gliny, drewna, metalu lub kamienia (Kpł 6:28; 15:12; Lb 7:85; 1Kl 10:21; Mt 26:7). W powszechnym użyciu były dzbany i naczynia „w kształcie czasz” (Iz 22:24), worki (Rdz 42:25; Ag 1:6), kosze (Mk 8:19, 20; 2Ko 11:33), bukłaki (Sdz 4:19; Łk 5:37, 38), wiadra i czerpaki (Lb 24:7; Jn 4:11; zob. PRZYBORY).

Dzbany, butle i flakony. Dzbany — głębokie, cylindryczne naczynia z jednym, dwoma lub nawet czterema uchwytami — były zazwyczaj wykonane z gliny (Iz 30:14; Lam 4:2), a czasami z kamienia (Jn 2:6). Typowy duży dzban z czasów królestw Judy i Izraela miał ok. 65 cm wysokości i ok. 40 cm średnicy. Niektóre miały dziobek do nalewania (por. 2Kl 4:2), a inne były stawiane na stojaku i używane jako garnki (Kpł 11:35). W dzbanach trzymano zarówno płyny — np. wodę i oliwę (1Kl 18:33; 2Kl 4:2), w dużych także wino (1Sm 10:3; 25:18; 2Sm 16:1; Jer 13:12) — jak i substancje sypkie, m.in. mąkę (1Kl 17:12). Czasami przechowywano w nich dokumenty, np. akty kupna (Jer 32:13-15). W ten sposób w okolicy Kumran niedaleko Morza Martwego zostały zachowane pewne starożytne dokumenty, a wśród nich słynny zwój zawierający Księgę Izajasza.

Dzbany na wodę (1Sm 26:11, 12, 16; 1Kl 19:6), flakony i butle (1Sm 10:1; 1Kl 14:3; 2Kl 9:3; Jer 19:1, 10) na ogół były gliniane. Starożytne butle i flakony miały różne kształty i rozmiary; często były zakończone szyjką zamykaną korkiem lub zatyczką. W Egipcie używano ozdobnych flakonów z alabastru, kości, brązu, glinek ceramicznych, kamienia, kości słoniowej, srebra, szkła lub złota. W starożytnej Asyrii wyrabiano je ze szkła, a w innych krajach biblijnych zazwyczaj z gliny.

Czasze, misy i półmiski. W czaszach podawano wino (Am 6:6), mleko (Sdz 5:25) i wodę (Sdz 6:38). Robiono je z gliny, kamienia lub metalu. Niektóre misy biesiadne były wykonane z glinek ceramicznych. Jak wynika ze znalezisk archeologicznych, czasze z okresu królestw judzkiego i izraelskiego miały ok. 20 cm wysokości i ok. 40 cm średnicy przy górnej krawędzi; mogły też mieć cztery uchwyty. Misy i półmiski były zapewne płytsze niż czasze (Wj 25:29; 37:16; Lb 4:7; 7:84, 85; Mt 14:8, 11; Mk 6:25, 28).

Kielichy i kubki. Te stosunkowo nieduże naczynia do picia płynów na ogół wykonywano z gliny, a czasem także z metalu (Prz 23:31; Jer 35:5; Mk 9:41). Zazwyczaj były to płytkie miseczki pozbawione uchwytów, niekiedy kształtem dopasowane do ręki. Kubki z uchwytem mogły też służyć za czerpaki.

Znaczenie przenośne. Salomon napisał, że w chwili śmierci „stłucze się dzban u źródła”. Najwyraźniej chodziło mu o serce, które po śmierci przestaje podtrzymywać krążenie krwi w organizmie. Jest bezużyteczne niczym rozbity dzban, w którym nie można przechowywać wody. Również mózg przestaje wtedy funkcjonować i ulega rozkładowi, do czego nawiązują słowa „rozbije się złota czasza” (zapewne czaszka wraz z mieszczącym się w niej mózgiem) (Kzn 12:6, 7).

Naczynia. Pismo Święte często nazywa naczyniami ludzi (Dz 9:15). Chrześcijanie przypominają kruche naczynia gliniane, w których umieszczono chwalebny skarb — służbę (2Ko 4:7). Kobiety nazwano „naczyniem słabszym”. Dlatego chrześcijańscy mężowie, biorąc pod uwagę fizyczne ograniczenia żon — jak to uczynił Jehowa w Prawie danym Izraelowi (Kpł 18:19; 20:18) — postępują z nimi „stosownie do wiedzy, darząc je szacunkiem jako naczynie słabsze, żeńskie” (1Pt 3:7).

Chrześcijanin powinien trzymać się z dala od naczyń „do celu niezaszczytnego” (osób, które nie postępują właściwie) i starać się żyć zgodnie z wolą Jehowy. Wtedy będzie „naczyniem do celu zaszczytnego, uświęconym, użytecznym dla swego właściciela, przygotowanym do wszelkiego dobrego dzieła” (2Tm 2:20, 21). To, że Jehowa nie sprowadza natychmiastowej zagłady na „naczynia srogiego gniewu”, czyli na niegodziwych, umożliwia ocalenie ludzi szczerze usposobionych, gdyż daje czas na ukształtowanie ich jako „naczynia miłosierdzia” (Rz 9:17-26).

Kielich. Kielich często symbolizuje odpłatę od Boga lub Jego gniew. Z takiego kielicha mają pić niegodziwcy: poszczególni ludzie, całe miasta, a nawet ludy i narody (Ps 11:6; 75:8; Iz 51:17, 22; Jer 25:12-29; 51:41; Lam 4:21; Obj 14:9, 10; 16:19; 18:5-8). Na przykład starożytny Babilon był w ręku Jehowy symbolicznym „złotym kielichem”, z którego wiele narodów miało wypić gorycz porażki (Jer 51:7).

Mieszkańcom skazanej na zagładę Jerozolimy powiedziano, że nie dostaną „do picia kielicha pocieszenia ze względu na czyjegoś ojca i ze względu na czyjąś matkę”. Prawdopodobnie jest to nawiązanie do kielicha wina, jaki dawano osobie opłakującej śmierć rodziców (Jer 16:5-7; por. Prz 31:6).

Symbolicznym „kielichem”, który Jehowa przygotował dla Jezusa Chrystusa, była związana z nim wola Boża. Kiedy Jezus modlił się, żeby jeśli to możliwe, ten „kielich” go ominął, z pewnością miał na uwadze hańbę, jaką mogła ściągnąć na Boga jego śmierć, a także oskarżenie go o bluźnierstwo i działalność wywrotową. Mimo to był gotów podporządkować się woli Bożej i wypić ten „kielich” (Mt 26:39, 42; Jn 18:10, 11). „Kielich” przeznaczony przez Jehowę dla Jezusa wiązał się nie tylko z cierpieniami, ale też z chrztem w śmierci, którego uwieńczeniem było wskrzeszenie go do nieśmiertelnego życia w niebie (Łk 12:50; Rz 6:4, 5; Heb 5:7). A zatem okazał się dla niego także „kielichem wspaniałego wybawienia” (Ps 116:13). Zgodnie z wolą Bożą z „kielicha”, który otrzymał Jezus Chrystus, piją też członkowie „małej trzódki” jego współdziedziców Królestwa (Mk 10:35-40; Łk 12:32).