„Trzeźwość umysłu”, gdy zbliża się koniec

„Zbliżył się koniec wszystkiego. Bądźcie zatem trzeźwego umysłu” (1 PIOTRA 4:7).

 1. Co to znaczy być „trzeźwego umysłu”?

POWYŻSZE słowa apostoła Piotra powinny wywierać ogromny wpływ na życie chrześcijan. Jednakże Piotr nie kazał swym czytelnikom uciekać od doczesnych obowiązków i trosk życiowych; nie chodziło mu też o wzbudzanie histerii z powodu zbliżającej się zagłady. Wręcz przeciwnie, gorąco zachęcał: ‛Bądźcie trzeźwego umysłu’. Osoba o „trzeźwym umyśle” odznacza się zdrowym osądem, jest wrażliwa, roztropna, okazuje rozsądek w mowie i czynach. Pozwala Słowu Bożemu kierować swymi myślami i postępowaniem (Rzymian 12:2). Ponieważ żyjemy „wśród spaczonego i przewrotnego pokolenia”, potrzeba trzeźwego umysłu, by zapobiegać problemom i trudnościom (Filipian 2:15).

 2. Jaki pożytek z cierpliwości Jehowy odnoszą dziś chrześcijanie?

² Dzięki „trzeźwości umysłu” łatwiej nam realistycznie oceniać samych siebie (Tytusa 2:12; Rzymian 12:3). Jest to konieczne z uwagi na słowa z Listu 2 Piotra 3:9: „Jehowa nie jest powolny w sprawie swej obietnicy, jak to niektórzy uważają za powolność, lecz jest cierpliwy względem was, ponieważ nie pragnie, żeby ktokolwiek został zgładzony, ale pragnie, żeby wszyscy doszli do skruchy”. Zauważ, iż Jehowa jest cierpliwy nie tylko wobec niewierzących, lecz również „względem was” — członków zboru chrześcijańskiego. Dlaczego? Ponieważ „nie pragnie, żeby ktokolwiek został zgładzony”. Całkiem możliwe, iż niektórzy muszą jeszcze coś zmienić, jeśli chcą otrzymać dar życia wiecznego. Przyjrzyjmy się zatem dziedzinom, w których takie zmiany mogą być potrzebne.

„Trzeźwość umysłu” w stosunkach z drugimi

 3. Jakie pytania dotyczące dzieci powinni sobie zadać rodzice?

³ Dom powinien być oazą pokoju. Zdarza się jednak, że tu i ówdzie jest ‛pełen kłótni’ (Przypowieści 17:1). A jak wygląda sytuacja w twojej rodzinie? Czy obce jest wam ‛srogie zagniewanie, krzyk i obelżywa mowa’? (Efezjan 4:31). A co można powiedzieć o waszych dzieciach? Czy czują się kochane i doceniane? (Porównaj Łukasza 3:22). Czy przeznaczacie czas na przekazywanie im pouczeń? Czy ‛karcicie je w prawości’, a nie w złości i gniewie? (2 Tymoteusza 3:16). Dzieci stanowią „dziedzictwo od Jehowy”, toteż On żywo interesuje się tym, jak są traktowane (Psalm 127:3, NW).

 4. (a) Do czego mogłoby dojść, gdyby mąż szorstko traktował żonę? (b) Jak żony mogą zachowywać pokój z Bogiem i przyczyniać się do szczęścia całej rodziny?

⁴ Jak ma się rzecz z twym partnerem małżeńskim? „Mężowie powinni tak miłować swe żony, jak własne ciała. Kto miłuje swą żonę, ten samego siebie miłuje, bo nigdy nikt nie miał w nienawiści swego ciała; lecz każdy je żywi i pielęgnuje, jak i Chrystus — zbór” (Efezjan 5:28, 29). Brutalny, władczy lub nierozsądny mężczyzna nie tylko burzy spokój w domu, ale też nadweręża swą więź z Bogiem (1 Piotra 3:7). A co z żonami? One z kolei powinny być „podporządkowane swoim mężom jak Panu” (Efezjan 5:22). Jeżeli żona pragnie podobać się Bogu, łatwiej jej nie zważać na niedociągnięcia męża i bez sprzeciwu mu się podporządkować. Niekiedy może czuć się zobowiązana do wyrażenia swego zdania. W Księdze Przysłów [Przypowieści] 31:26 powiedziano o dzielnej żonie: „Z mądrością otwiera swe usta, a na jej języku jest prawo lojalnej życzliwości” (NW). Okazując mężowi życzliwość i szacunek, żona zachowuje pokój z Bogiem i przyczynia się do szczęścia całej rodziny (Przypowieści 14:1).

 5. Dlaczego młodzi powinni słuchać biblijnej rady w sprawie odnoszenia się do rodziców?

⁵ Młodzi, jak się odnosicie do rodziców? Czy nie używacie sarkastycznej, lekceważącej mowy, często tolerowanej w świecie? A może raczej stosujecie się do biblijnego nakazu: „Dzieci, bądźcie posłuszne waszym rodzicom w jedności z Panem, to bowiem jest prawe: ‚Szanuj swego ojca i swą matkę’; jest to pierwszy nakaz z obietnicą: ‚Aby ci się dobrze działo i abyś długo trwał na ziemi’”? (Efezjan 6:1-3).

 6. Jak możemy szukać pokoju ze współwyznawcami?

⁶ „Trzeźwość umysłu” okazujemy również wtedy, gdy ‛szukamy pokoju’ ze współwyznawcami i ‛do niego dążymy’ (1 Piotra 3:11). Niekiedy powstają spory i nieporozumienia (Jakuba 3:2). Jeżeli pozwolimy urazom się jątrzyć, może to wystawić na szwank pokój zboru (Galatów 5:15). Dlatego szybko rozstrzygaj spory; szukaj pokojowych rozwiązań (Mateusza 5:23-25; Efezjan 4:26; Kolosan 3:13, 14).

„Trzeźwość umysłu” a obowiązki rodzinne

 7. (a) Jak Paweł zachęcał do okazywania „trzeźwości umysłu” w sprawach doczesnych? (b) Jaki stosunek do obowiązków domowych powinni przejawiać chrześcijańscy mężowie i żony?

⁷ Apostoł Paweł radził chrześcijanom ‛żyć w trzeźwości umysłu’ (Tytusa 2:12). Ciekawe, że nieco wcześniej zachęcił kobiety, „aby kochały swych mężów, aby kochały swe dzieci, aby były trzeźwego umysłu, nieskalanie czyste, aby pracowały w domu” (Tytusa 2:4, 5). Paweł napisał te słowa między 61 a 64 rokiem n.e., na kilka lat przed końcem żydowskiego systemu rzeczy. Mimo to sprawy doczesne, jak choćby prace w domu, wciąż były ważne. Zarówno mąż, jak i żona powinni zatem zachowywać właściwy, pozytywny stosunek do obowiązków domowych, tak by „o słowie Bożym nie mówiono obelżywie”. Pewien ojciec rodziny przepraszał gościa za żenujący wygląd swego mieszkania. Jak wyjaśnił, było ono w opłakanym stanie, bo „pełnił służbę pionierską”. To godne pochwały, gdy ponosimy ofiary ze względu na Królestwo, trzeba jednak zważać, by nie cierpiała na tym pomyślność naszych rodzin.

 8. Jak ojcowie rodzin mogą w zrównoważony sposób dbać o potrzeby swych domowników?

⁸ Biblia zachęca ojców do dawania pierwszeństwa rodzinom, mówiąc, że kto nie dba o domowników, „wiary się zaparł i jest gorszy niż człowiek bez wiary” (1 Tymoteusza 5:8). W poszczególnych krajach stopa życiowa jest różna, toteż warto mieć skromne wymagania w sprawach materialnych. „Nie nawiedź mnie ubóstwem ani nie obdarz bogactwem” — modlił się pisarz Księgi Przypowieści 30:8. Rodzice nie powinni jednak lekceważyć materialnych potrzeb swych dzieci. Czy na przykład mądrze byłoby zabiegać o przywileje teokratyczne, nie troszcząc się o podstawowe środki do życia dla rodziny? Czyż nie napełniłoby to dzieci goryczą? Z drugiej strony w Księdze Przysłów 24:27 powiedziano: „Przyszykuj swą pracę na zewnątrz i przygotuj ją sobie w polu. Potem masz również budować swój dom” (NW). Tak więc chociaż troska o rzeczy materialne jest ważna, koniecznie trzeba też ‛budować dom’ pod względem duchowym i emocjonalnym.

 9. Dlaczego ojcowie rodzin postępują mądrze, gdy biorą pod uwagę swą ewentualną śmierć lub chorobę?

⁹ Czy zatroszczyłeś się o rodzinę na wypadek swej przedwczesnej śmierci? Księga Przypowieści 13:22 powiada: „Dobry człowiek przekazuje dziedzictwo wnukom”. Rodzice powinni zadbać nie tylko o dziedzictwo w postaci wiedzy o Jehowie i więzi z Nim, lecz również o zaspokojenie potrzeb materialnych swych dzieci. W wielu krajach odpowiedzialni ojcowie rodzin starają się odłożyć jakieś oszczędności, sporządzić testament czy mieć ubezpieczenie na życie. Przecież sług Bożych także dosięga „czas i nieprzewidziane zdarzenie” (Kaznodziei 9:11, NW). Pieniądze ‛służą ochronie’, a dzięki rozważnemu planowaniu nierzadko udaje się zapobiec kłopotom (Kaznodziei 7:12, NW). Tam, gdzie państwo nie pokrywa kosztów leczenia, niektórzy odkładają pewną sumę na potrzeby związane ze zdrowiem lub starają się o jakieś ubezpieczenie na wypadek choroby.a

10. Jak chrześcijańscy rodzice mogą „odkładać” dla swych dzieci?

¹⁰ Ponadto w Biblii powiedziano: „Nie dzieci powinny odkładać dla rodziców, lecz rodzice dla dzieci” (2 Koryntian 12:14). W świecie rodzice na ogół odkładają pieniądze na przyszłe wykształcenie oraz małżeństwo swych dzieci, żeby im zapewnić dobry start życiowy. Czy odkładasz z myślą o duchowej przyszłości swego dziecka? Załóżmy, że czyjeś dorosłe dziecko podjęło służbę pełnoczasową. Chociaż ten, kto ją pełni, nie powinien oczekiwać ani się domagać wsparcia z zewnątrz, kochający rodzice mogą postanowić, że ‛podzielą się z nim według jego potrzeb’, aby łatwiej mu było trwać w służbie (Rzymian 12:13; 1 Samuela 2:18, 19; Filipian 4:14-18).

11. Czy realistyczny pogląd na pieniądze świadczy o braku wiary? Wyjaśnij to szerzej.

¹¹ Realistyczny pogląd na pieniądze nie dowodzi braku wiary w zbliżanie się końca szatańskiego złego świata. Jest po prostu przejawem „praktycznej mądrości” i trzeźwego osądu (Przypowieści 2:7, NW; 3:21, NW). Pewnego razu Jezus powiedział, iż „synowie tego systemu rzeczy są pod względem praktycznym mądrzejsi niż synowie światła”, jeśli chodzi o robienie użytku z pieniędzy (Łukasza 16:8). Nic więc dziwnego, że niektórzy zauważyli, iż powinni dokonać zmian w sposobie korzystania z posiadanych dóbr, by móc lepiej zadbać o potrzeby swych rodzin.

„Trzeźwość umysłu” a pogląd na wykształcenie

12. Jak Jezus uczył swych uczniów przystosowywania się do nowych okoliczności?

¹² „Zmienia się scena tego świata” — szybko zachodzą gruntowne zmiany gospodarcze i błyskawicznie rozwija się technika (1 Koryntian 7:31). Niemniej Jezus uczył swych uczniów elastyczności. Kiedy po raz pierwszy wysyłał ich do działalności kaznodziejskiej, powiedział: „Nie starajcie się o złoto ani srebro, ani miedź do swych trzosów, ani o torbę na drogę, ani o dwie szaty spodnie, ani o sandały, ani o laskę; bo godzien jest pracownik swego pokarmu” (Mateusza 10:9, 10). Później jednak, przy innej okazji, oświadczył: „Kto ma sakiewkę, niech ją zabierze, i tak samo torbę” (Łukasza 22:36). Co się zmieniło? Okoliczności. Środowisko religijne stało się bardziej wrogie, toteż musieli sami dbać o siebie.

13. Jaki jest główny cel kształcenia się i jak rodzice mogą pod tym względem wspierać swe dzieci?

¹³ Podobnie dzisiaj rodzice powinni brać pod uwagę warunki gospodarcze. Czy na przykład jesteście pewni, że wasze dzieci zdobywają odpowiednie wykształcenie? Dzięki pobieraniu nauki młoda osoba powinna przede wszystkim dobrze się przygotować do służenia Jehowie. A najważniejsze ze wszystkich są pouczenia duchowe (Izajasza 54:13). Rodzicom zależy też na tym, by dzieci zdołały same się utrzymać. Udzielajcie im więc wskazówek, pomóżcie wybrać odpowiednią szkołę oraz zastanówcie się wspólnie, czy nie należałoby uzupełnić wykształcenia. Decyzje takie są sprawą danej rodziny, toteż drudzy nie powinni ich krytykować (Przypowieści 22:6). A co powiedzieć o tych, którzy postanawiają kształcić swe dzieci w domu?b Chociaż wielu podjęło się tego chwalebnego zadania, dla niektórych okazało się ono trudniejsze, niż sądzili, wskutek czego ucierpiały na tym dzieci. Jeżeli więc bierzesz pod uwagę uczenie ich w domu, oblicz koszty i realistycznie oceń, czy wystarczy ci zarówno umiejętności, jak i dyscypliny wewnętrznej do sprostania temu obowiązkowi (Łukasza 14:28).

‛Nie szukaj wielkich rzeczy’

14, 15. (a) Jak Baruch stracił równowagę duchową? (b) Dlaczego ‛szukanie wielkich rzeczy’ było dla niego nierozsądne?

¹⁴ Ponieważ koniec tego systemu jeszcze nie nadszedł, niektórzy mogą być skłonni do zabiegania o to, co oferuje świat — o prestiżową karierę, intratną pracę oraz bogactwo. Przypomnij sobie Barucha, sekretarza Jeremiasza. Lamentował: „Biada mi teraz, bo Jehowa dodał smutek do mego bólu! Zmęczyłem się wzdychaniem i nie znalazłem miejsca na odpoczynek” (Jeremiasza 45:3, NW). Baruch czuł się zmęczony. Usługiwanie w roli sekretarza Jeremiasza stanowiło trudne i stresujące zajęcie (Jeremiasza 36:14-26). A nie było widać końca tych stresów. Rzecz działa się 18 lat przed zburzeniem Jeruzalem.

¹⁵ Jehowa oświadczył Baruchowi: „Oto, co zbudowałem, burzę, a co zasadziłem, wykorzeniam, po prostu całą tę ziemię. A ty szukasz dla siebie wielkich rzeczy. Nie szukaj”. Baruch stracił równowagę. Zaczął ‛szukać dla siebie wielkich rzeczy’, być może bogactwa, prestiżu lub zabezpieczenia materialnego. Skoro Jehowa zamierzał ‛wykorzenić całą tę ziemię’, jaki sens miałoby zabieganie o takie rzeczy? Dlatego Jehowa udzielił Baruchowi otrzeźwiającego przypomnienia: „Oto bowiem sprowadzam nieszczęście na wszelkie ciało (...) a tobie dam twoją duszę jako łup we wszystkich miejscach, do których byś poszedł”. Dobra materialne nie ocalały podczas zagłady Jeruzalem! Jehowa gwarantował tylko wybawienie jego „duszy jako łupu” (Jeremiasza 45:4, 5, NW).

16. Czego mogą się nauczyć z przeżyć Barucha dzisiejsi słudzy Jehowy?

¹⁶ Baruch usłuchał skarcenia od Jehowy i zgodnie z Jego obietnicą uszedł z życiem (Jeremiasza 43:6, 7). Cóż za dobitna lekcja dla dzisiejszych sług Jehowy! Nie pora ‛szukać dla siebie wielkich rzeczy’. Dlaczego? Ponieważ „świat przemija i tak jest z jego pragnieniem” (1 Jana 2:17).

Jak najlepiej wykorzystaj pozostały czas

17, 18. (a) Jak Jonasz zareagował na skruchę mieszkańców Niniwy? (b) Jakiej lekcji udzielił Jonaszowi Jehowa?

¹⁷ Jak zatem możemy najlepiej wykorzystać pozostały czas? Wyciągnijmy wnioski z przeżyć proroka Jonasza. „Udał się do Niniwy (...) i wołał tak: Jeszcze czterdzieści dni pozostaje do zburzenia Niniwy”. Ku zaskoczeniu Jonasza mieszkańcy tego miasta wzięli sobie do serca jego orędzie i okazali skruchę! Jehowa nie zniszczył Niniwy. Jak zareagował Jonasz? „Panie [Jehowo, NW], zabierz moją duszę, bo lepiej mi umrzeć aniżeli żyć” (Jonasza 3:3, 4; 4:3).

¹⁸ Wówczas Jehowa udzielił Jonaszowi ważnej lekcji. „Wyznaczył krzew rycynowy, aby wyrósł nad Jonaszem, dawał cień jego głowie (...) I Jonasz radował się bardzo z tego krzewu rycynowego”. Ale jego radość nie trwała długo, gdyż roślina szybko uschła. Jonasz ‛rozgniewał się’ z powodu swej udręki. Jehowa wyłuszczył sedno sprawy, mówiąc: „Ty żałujesz krzewu rycynowego (...) a Ja nie miałbym żałować Niniwy, tego wielkiego miasta, w którym żyje więcej niż sto dwadzieścia tysięcy ludzi, którzy nie umieją rozróżnić między tym, co prawe, a tym, co lewe, a nadto wiele bydła?” (Jonasza 4:6, 7, 9-11).

19. Jakiego samolubnego myślenia powinniśmy unikać?

¹⁹ Jakże samolubne było rozumowanie Jonasza! Żałował rośliny, a tymczasem nie miał najmniejszego współczucia dla mieszkańców Niniwy, którzy w sensie duchowym ‛nie umieli rozróżnić między tym, co prawe, a tym, co lewe’. Podobnie i my całkiem słusznie spodziewamy się zagłady tego niegodziwego świata (2 Tesaloniczan 1:8). Jednakże oczekując jej, mamy obowiązek pomagać szczerym osobom, które w sensie duchowym ‛nie odróżniają tego, co prawe, od tego, co lewe’ (Mateusza 9:36; Rzymian 10:13-15). Czy pozostały krótki czas wykorzystasz na to, by ułatwić jak największej liczbie ludzi nabycie drogocennej wiedzy o Jehowie? Jaka praca może się równać z radością wynikającą z pomagania komuś w uzyskaniu życia?

Dalej żyj w „trzeźwości umysłu”

20, 21. (a) W jakich dziedzinach możemy w przyszłości przejawiać „trzeźwość umysłu”? (b) Jakich błogosławieństw zaznamy, jeśli będziemy zachowywali „trzeźwość umysłu”?

²⁰ W miarę jak zbliża się zagłada szatańskiego systemu, z pewnością czekają nas dalsze próby. W Liście 2 do Tymoteusza 3:13 zapowiedziano: „Ludzie niegodziwi i oszuści będą się posuwać od złego ku gorszemu”. Ale ‛nie nuż się i nie ustań w swojej duszy’ (Hebrajczyków 12:3). Z ufnością proś Jehowę o siły (Filipian 4:13). Zamiast rozpamiętywać przeszłość, ucz się elastyczności, przystosowywania się do coraz trudniejszych warunków (Kaznodziei 7:10). Rób użytek z praktycznej mądrości, trzymając się wskazówek „niewolnika wiernego i roztropnego” (Mateusza 24:45-47).

²¹ Nie wiemy, ile czasu jeszcze pozostało. Niemniej możemy z przekonaniem powiedzieć, że „zbliżył się koniec wszystkiego”. Dopóki nie nadejdzie, przejawiajmy trzeźwość umysłu w stosunkach z drugimi, w dbaniu o rodziny oraz w świeckich obowiązkach. Dzięki takiemu postępowaniu możemy być pewni, iż na koniec zostaniemy uznani za „niesplamionych i nieskalanych, i w pokoju” (2 Piotra 3:14).

[Przypisy]

Pytania do powtórki

◻ Jak możemy okazywać „trzeźwość umysłu” w stosunkach z drugimi?

◻ Jak można zachowywać równowagę w wywiązywaniu się z obowiązków rodzinnych?

◻ Dlaczego rodzice powinni interesować się świeckim wykształceniem swych dzieci?

◻ Czego można się nauczyć z przeżyć Barucha i Jonasza?

[Ilustracja na stronie 18]

Kiedy mąż i żona źle się do siebie odnoszą, nadwerężają swą więź z Jehową

[Ilustracja na stronie 20]

Rodzice powinni się interesować wykształceniem swych dzieci