Zdrowy rozsądek — dlaczego tak rzadko spotykany?

„CO SIĘ z nim dzieje? Przecież doskonale wie, że nie powinien tego robić” — zauważa jeden z obserwatorów. Drugi z niedowierzaniem kręci głową i odchodzi, mrucząc pod nosem: „Gdyby miał choć odrobinę zdrowego rozsądku, nigdy by tak nie postąpił”. Być może słyszałeś już kiedyś podobne komentarze. Czym właściwie jest „zdrowy rozsądek”?

Według definicji słownikowej „rozsądek” to „zdolność trafnego oceniania sytuacji i odpowiadającego tej ocenie zachowania się, praktyczny rozum, rozwaga”. Jest to więc umiejętność dokonywania właściwego osądu i podejmowania przemyślanych decyzji. Zdrowy rozsądek wyraźnie wiąże się ze zdolnością myślenia. Jednak wielu ludzi woli, aby to inni myśleli za nich. Pozwalają, by ich decyzje kształtowały się pod wpływem środków masowego przekazu, rówieśników lub obiegowych opinii.

Wydaje się, że w dzisiejszym świecie zdrowy rozsądek jest rzadkością. Jak jednak możemy go nabywać? I jakie przynosi to korzyści?

Jak go nabyć?

Rozwinięcie w sobie rozsądku, czyli zdolności trafnej oceny, jest z pewnością możliwe, choć wymaga sporej ilości czasu, wielu przemyśleń i konsekwentnych starań. Rozważmy trzy czynniki, które nam w tym pomogą.

Studiuj Biblię i kieruj się zawartymi w niej radami. Biblia, napisana jasnym, logicznym językiem, stanowi znakomitą pomoc w nabywaniu mądrości i zdrowego rozsądku (Efezjan 1:8). Na przykład apostoł Paweł zachęcał współchrześcijan: „Cokolwiek jest prawdziwe, cokolwiek zasługuje na poważne zainteresowanie, cokolwiek jest prawe, cokolwiek jest nieskalanie czyste, cokolwiek jest miłe, o czym tylko mówi się dobrze, jakakolwiek jest cnota i jakakolwiek jest rzecz chwalebna — to stale rozważajcie” (Filipian 4:8). Jeśli zawsze kierujemy się tą radą, będziemy postępować rozsądnie i dokonywać trzeźwych osądów.

Wyciągaj lekcje z własnych przeżyć. Pewien szwajcarski poeta tak powiązał zdrowy rozsądek z doświadczeniem życiowym: „Zdrowy rozsądek (...) składa się z doświadczenia i dalekowzroczności”. Potwierdza to biblijna wypowiedź: „Niedoświadczony daje wiarę każdemu słowu, lecz roztropny rozważa swe kroki” (Przysłów 14:15). Zdrowy rozsądek można rozwinąć dzięki obserwacji, szkoleniu i nabywaniu doświadczenia. Z upływem czasu nabieramy wprawy. Jednakże uczenie się na własnych błędach wymaga pokory. Zarozumiałość, wyniosłość i nieustępliwość, które cechują ludzi w obecnych dniach ostatnich, nie świadczą o zdrowym rozsądku (2 Tymoteusza 3:1-5).

Mądrze dobieraj sobie towarzystwo. W kierowaniu się mądrością i zdrowym rozsądkiem może też pomóc — lub przeszkodzić — nasze towarzystwo. W Księdze Przysłów 13:20 czytamy: „Kto chodzi z mądrymi, stanie się mądry, lecz kto się zadaje z głupcami, temu źle się powiedzie”. Nie musimy akceptować sposobu myślenia ani poglądów ludzi, którzy nie są posłuszni Bogu oraz ignorują Jego Słowo. Księga Przysłów 17:12 ujmuje tę sprawę następująco: „Lepiej człowiekowi spotkać niedźwiedzicę, która straciła młode, niż głupca w jego głupocie”.

Jaki przynosi pożytek?

Rozwijanie zdrowego rozsądku przynosi liczne korzyści. Dzięki przejawianiu tej cechy prowadzimy ciekawsze życie i nie marnujemy czasu. Zdrowy rozsądek może nawet uchronić przed rozczarowaniem, które często wynika z nieprzemyślanego działania. Ludzie nieumiejący właściwie oceniać sytuacji sami komplikują sobie życie. Jak mówi Biblia, „trud głupców męczy ich” (Kaznodziei 10:15). Mogą się oni wysilać bez końca i wręcz padać ze znużenia, a i tak nie osiągną niczego konkretnego.

Biblia zawiera mnóstwo praktycznych rad dotyczących czystości, wymiany myśli, pracowitości, radzenia sobie z ubóstwem oraz wielu innych dziedzin życia. Miliony ludzi może poświadczyć, że o ich sukcesie bądź porażce zadecydowało to, w jakim stopniu stosowali się do zasad biblijnych, które pomagają przejawiać mądrość.

Zdrowy rozsądek umożliwia znacznie więcej niż tylko kierowanie się zbiorem szczegółowych wytycznych czy przepisów. Ułatwia nam wywiązywanie się z naszych obowiązków. Ale cecha ta nie zastępuje nabywania wiedzy. Księga Przysłów 1:5 oznajmia, że „mądry posłucha i przyjmie więcej pouczeń”. Koniecznie trzeba się też nauczyć analizowania zdobywanych informacji i wyciągania z nich właściwych wniosków, byśmy mogli ‛chodzić w mądrości’ (Przysłów 28:26).

W parze ze zdrowym rozsądkiem idzie skromność. Nawet jeśli jesteśmy gotowi wziąć na swe barki sporo obowiązków, potrzebujemy trzeźwego osądu, by nie przekraczać granic swych możliwości. To prawda, że apostoł Paweł doradził nam ‛mieć mnóstwo pracy w dziele Pańskim’ (1 Koryntian 15:58). Zarazem jednak trzeba pamiętać o zasadzie z Księgi Kaznodziei 9:4: „Żywy pies jest w lepszej sytuacji niż martwy lew”. Jeśli pełniąc służbę dla Jehowy, należycie dbamy o zdrowie, pozwoli nam to cieszyć się długim i aktywnym życiem. Rozsądek pomoże nam też zachowywać równowagę, dzięki której będziemy wykonywać niezbędne rzeczy, nie tracąc radości. Zdrowy rozsądek naprawdę przynosi wiele korzyści.

[Ilustracja na stronie 14]

Biblia zawiera mnóstwo zdrowych rad

[Ilustracja na stronie 15]

Zdrowy rozsądek można rozwinąć dzięki obserwacji, szkoleniu i zdobywaniu doświadczenia