Jak otrzymaliśmy Biblię

Powyższe stwierdzenie jest prawdziwe, mimo że do naszych dni nie zachował się żaden oryginalny rękopis Pism Hebrajskich i Aramejskicha ani Chrześcijańskich Pism Greckich. Skąd zatem można mieć pewność, że treść dzisiejszej Biblii naprawdę zawiera natchnione orędzie?

W wypadku Pism Hebrajskich odpowiedź jest po części związana ze starożytną tradycją zapoczątkowaną przez samego Boga — polecił On przepisywać tekstb. Na przykład nakazał królom Izraela sporządzać sobie osobiste kopie spisanego Prawa (Powtórzonego Prawa 17:18). Oprócz tego nałożył na Lewitów obowiązek zadbania o przetrwanie „tej księgi Prawa” i nauczania zawartych w niej przepisów (Powtórzonego Prawa 31:26; Nehemiasza 8:7). Po uprowadzeniu Żydów do niewoli w Babilonie wyłoniła się grupa kopistów, inaczej mówiąc przepisywaczy (soferów) (Ezdrasza 7:6, przypisy). Z czasem dzięki nim powstały liczne odpisy 39 ksiąg Pism Hebrajskich.

W ciągu wieków kopiści skrupulatnie przepisywali te księgi. W średniowieczu tradycję tę kontynuowali żydowscy uczeni zwani masoretami. Najstarszy kompletny rękopis masorecki to Kodeks leningradzki, datowany na lata 1008—1009 n.e. Jednak w połowie XX wieku wśród Zwojów znad Morza Martwego odkryto jakieś 220 rękopisów biblijnych lub ich fragmentów. Są one ponad tysiąc lat starsze od Kodeksu leningradzkiego. Porównanie tekstu Zwojów znad Morza Martwego z Kodeksem leningradzkim potwierdza ważny fakt: w Zwojach znad Morza Martwego da się dostrzec pewne różnice w słownictwie, ale żadna z nich nie zmienia znaczenia tekstu.

A co można powiedzieć o 27 księgach Chrześcijańskich Pism Greckich? Zostały one spisane przez niektórych apostołów Jezusa Chrystusa oraz kilku jego pierwszych uczniów. Wzorując się na tradycji żydowskich kopistów, pierwsi chrześcijanie sporządzali odpisy tych ksiąg (Kolosan 4:16). Mimo działań rzymskiego cesarza Dioklecjana i innych, którzy usiłowali zniszczyć całą literaturę wczesnochrześcijańską, do naszych czasów zachowały się tysiące starożytnych rękopisów i ich fragmentów.

Pisma wykorzystywane przez pierwszych chrześcijan były również tłumaczone na inne języki. Wczesne tłumaczenia Biblii powstały między innymi w językach: etiopskim, gruzińskim, koptyjskim, łacińskim, ormiańskim i syryjskim.

Nie wszystkie odpisy starożytnych rękopisów biblijnych zawierają jednakowe sformułowania. Jak więc ustalić, co zawierał tekst pierwotny?

Sytuację tę można przyrównać do nauczyciela, który prosi 100 uczniów o przepisanie rozdziału pewnej książki. Nawet gdyby wyjściowy rozdział został później zagubiony, porównanie 100 kopii pozwoliłoby odtworzyć jego oryginalne brzmienie. Każdy uczeń mógłby popełnić pewne błędy, ale jest mało prawdopodobne, żeby wszyscy uczniowie pomylili się dokładnie w tych samych miejscach. Podobnie gdy bibliści porównują tysiące dostępnych fragmentów i odpisów starożytnych ksiąg biblijnych, mogą zlokalizować błąd kopisty i ustalić, co było w oryginale.

Jaką możemy mieć pewność, że myśli zawarte w pierwotnym tekście Biblii zostały rzetelnie zachowane do naszych czasów? Uczony William H. Green tak się wyraził o tekście Pism Hebrajskich: „Śmiało można powiedzieć, że żadne inne starożytne dzieło nie zostało przekazane z taką dokładnością”. A o Chrześcijańskich Pismach Greckich, nazywanych też Nowym Testamentem, biblista Frederick F. Bruce napisał: „Pisma tworzące Nowy Testament są znacznie lepiej potwierdzone niż liczne dzieła pisarzy klasycznych, których autentyczności nikt nie myśli podważać”. Dodał też: „Gdyby Nowy Testament był zbiorem pism świeckich, ich autentyczność raczej nie byłaby kwestionowana”.

Tekst hebrajski. Pisma Hebrajskie w Przekładzie Nowego Świata (1953-1960) zostały oparte na opracowaniu Biblia Hebraica Rudolfa Kittela. Późniejsze wydania Przekładu Nowego Świata korzystały ze zaktualizowanych edycji tekstu hebrajskiego — Biblia Hebraica Stuttgartensia oraz Biblia Hebraica Quinta, które uwzględniały nowe fakty na podstawie badań Zwojów znad Morza Martwego i innych starożytnych rękopisów. Te pozycje podają w głównej kolumnie tekst Kodeksu leningradzkiego wraz z przypisami zawierającymi warianty tekstu dopuszczalne na podstawie innych źródeł, w tym Pięcioksięgu Samarytańskiego, Zwojów znad Morza Martwego, greckiej Septuaginty, targumów aramejskich, łacińskiej Wulgaty i syryjskiej Peszitty. W trakcie prac nad rewizją Przekładu Nowego Świata korzystano z opracowania Biblia Hebraica Stuttgartensia i Biblia Hebraica Quinta.

Tekst grecki. Pod koniec XIX wieku uczeni B. F. Westcott i F. J. A. Hort porównywali istniejące rękopisy i fragmenty biblijne, by zestawić grecki tekst krytyczny, który ich zdaniem najwierniej odzwierciedlał tekst oryginału. W połowie XX wieku Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata posłużył się ich tekstem krytycznym jako podstawą do tłumaczenia. Wykorzystano również inne wczesne papirusy, datowane na II i III wiek n.e. Z czasem stały się dostępne kolejne manuskrypty. Ponadto inne teksty krytyczne, takie jak Nestle-Aland oraz Zjednoczonych Towarzystw Biblijnych (UBS), uwzględniają najnowsze wyniki badań. Niektóre z tych odkryć zostały wykorzystane podczas przygotowania tej rewizji.

Analiza tych tekstów krytycznych pokazała, że niektóre wersety zawarte w starszych tłumaczeniach Chrześcijańskich Pism Greckich, na przykład w angielskiej Biblii króla Jakuba, zostały w rzeczywistości dodane przez kopistów i nigdy nie wchodziły w skład natchnionego tekstu Pisma Świętego. Ponieważ powszechnie stosowany w tłumaczeniach Biblii podział na wersety ustalono już w XVI wieku, pominięcie tych dodanych wersetów powoduje, że obecnie w większości Biblii występują luki w ponumerowanych wersetach. Te wersety to: Mateusza 17:21; 18:11; 23:14; Marka 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Łukasza 17:36; 23:17; Jana 5:4; Dzieje 8:37; 15:34; 24:7; 28:29 i Rzymian 16:24. W tej zrewidowanej edycji przy pominiętych wersetach umieszczono przypis lub komentarz.

Badania wykazały, że w oryginalnych rękopisach nie występowało długie zakończenie 16 rozdziału Ewangelii według Marka (wersety 9-20), krótkie zakończenie 16 rozdziału ani fragment z Ewangelii według Jana 7:53 do 8:11. Dlatego te nieautentyczne wersety nie występują w tej rewizjic.

Brzmienie niektórych fragmentów zostało zmodyfikowane na podstawie tego, co ogół biblistów uznaje za tekst najbliższy oryginałowi. Na przykład według niektórych rękopisów Ewangelia według Mateusza 7:13 zawiera taką informację: „Wchodźcie przez ciasną bramę, bo szeroka jest brama i przestronna droga prowadząca do zagłady”. Poprzednie wydanie Przekładu Nowego Świata nie zawierało frazy „jest brama”. Jednak dalsze badania rękopisów doprowadziły do wniosku, że tekst oryginału zawierał te słowa. Dlatego w tej edycji zostały one dodane. W całym tekście wprowadzono więcej takich uściśleń. Mają one jednak marginalne znaczenie i żadne z nich nie zmienia podstawowego orędzia zawartego w Słowie Bożym.