Czym się wyróżnia ten zrewidowany przekład

Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata wydano po angielsku w roku 1950, a kompletny Przekład Nowego Świata ukazał się w roku 1961. Od tego czasu ten dokładny i zrozumiały przekład Pisma Świętego, dokonany z języków oryginału, udostępniono dziesiątkom milionów czytelników w ponad 210 językach.

Jednak w ostatnim półwieczu w wielu językach zaszły duże zmiany. Obecny Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata dostrzegł potrzebę uwzględnienia tych zjawisk językowych, by tekst przekładu mógł poruszać serca dzisiejszych odbiorców. Z tego powodu wprowadzono w nim liczne zmiany w zakresie stylu i słownictwa, żeby osiągnąć następujące cele:

• Użycie współczesnego, zrozumiałego języka. Na przykład określenie „nierząd” zmieniono na „prostytucja”, a „nierządnica” na „prostytutka” (Jeremiasza 2:20; Rodzaju 38:15). W tej zrewidowanej edycji termin „rozpusta” zazwyczaj jest oddawany określeniem „niemoralne kontakty seksualne” (Galatów 5:19-21). Wyrażenie „czas niezmierzony” w zależności od kontekstu zastąpiono takimi określeniami, jak „wiecznie”, „trwały”, „na zawsze” lub „dni pradawne” (Rodzaju 3:22; Wyjścia 31:16; Psalm 90:2; Kaznodziei 1:4; Micheasza 5:2). A zamiast przestarzałych słów „czeladź” i „szafarz” użyto odpowiednio określeń ‛słudzy w domu’ i „zarządca” (Mateusza 24:45; Łukasza 12:42).

  W poprzedniej edycji do określenia miejsc bałwochwalczego kultu było używane słowo „wyżyny”. Ale tak naprawdę takie miejsca znajdowały się nie tylko na wzgórzach i górach. Występowały też w dolinach, korytach strumieni, w miastach i pod drzewami. Ponieważ termin geograficzny „wyżyna” oznacza obszar leżący na pewnej wysokości powyżej poziomu morza, może on być w tym kontekście mylący. Dlatego w tekście zrewidowanym najczęściej użyto określenia „wzniesienia” lub „święte wzniesienia” (1 Królów 14:23; 2 Królów 17:29; Ezechiela 6:3).

• Objaśnienia pojęć biblijnych. Niektóre określenia użyte w poprzednim wydaniu polskiego Przekładu Nowego Świata często wymagały dodatkowego objaśnienia, żeby można je było właściwie zrozumieć. Na przykład hebrajski termin „Szeol” i grecki „Hades” oznaczają w Biblii wspólny grób ludzkości. Ale dla wielu czytelników są one zupełnie nieznane. Dodatkowo „Hades” może być dwuznaczny, ponieważ występuje też w greckiej mitologii. Dlatego oba te słowa zostały zastąpione słowem dobrze oddającym to, co pisarze Biblii mieli na myśli, czyli „grób”. Terminy „Szeol” i „Hades” są teraz podane w przypisach (Psalm 16:10; Dzieje 2:27).

  W poprzednim wydaniu hebrajskie słowo néfesz i greckie psyché konsekwentnie tłumaczono na „dusza”. Ze względu na wiele błędnych poglądów związanych z tym terminem takie podejście pomagało czytelnikowi zrozumieć, jak natchnieni pisarze Biblii posługiwali się tymi słowami. W zależności od kontekstu mogą one oznaczać: 1) osobę, 2) życie człowieka, 3) żywe stworzenie, 4) pragnienia i upodobania jakiejś osoby albo w niektórych wypadkach nawet 5) martwe osoby. Ponieważ jednak słowo „dusza” nie jest w języku polskim powszechnie używane w taki sposób, podjęto decyzję, żeby je oddawać z uwzględnieniem zamierzonego znaczenia, zazwyczaj z dodaniem przypisu „Lub ‚dusza’” (zob. np. Rodzaju 1:20; 2:7; Kapłańską 19:28; Psalm 3:2; Przysłów 16:26; Mateusza 6:25). Jednak w niektórych fragmentach poetyckich lub dobrze znanych kontekstach słowo „dusza” zostało w tekście głównym zachowane, a w przypisie znalazło się odwołanie do Słowniczka pojęć lub podano inny możliwy ekwiwalent (Powtórzonego Prawa 6:5; Przysłów 2:10; Mateusza 22:37).

  Słowo „nerki” pozostawiono w tekście głównym, gdy chodzi o literalny organ. Jednak w znaczeniu symbolicznym (np. w Psalmie 7:9; 26:2 lub Objawieniu 2:23) jest ono oddawane w tekście głównym jako „najskrytsze uczucia” lub „najskrytsze myśli”, a dosłowne brzmienie podano w przypisie.

  Podobnie jak to jest w językach hebrajskim i greckim, polskie słowo „serce” ma znaczenie zarówno literalne, jak i symboliczne, więc zazwyczaj w tekście głównym je pozostawiono. Ale w kilku miejscach, gdzie słowo to mogło być niewłaściwie zrozumiane, posłużono się tłumaczeniem oddającym myśl. Na przykład w Księdze Przysłów słowa, że komuś „nie dostaje serca”, oddano zwrotem „brakuje zdrowego rozsądku”, a wersja dosłowna zawarta jest w przypisie (Przysłów 6:32; 7:7). Podobnie postąpiono z innymi słowami, takimi jak „tłusty”, „ciało” czy „róg” — zawartą w nich myśl oddano zgodnie z kontekstem (Rodzaju 45:18; Kaznodziei 5:6; Hioba 16:15). „Tłuszcz nerkowy pszenicy” to obecnie „najwyborniejsza pszenica” (Powtórzonego Prawa 32:14); zwrot „jestem nieobrzezanych warg” brzmi teraz „mam trudności z mówieniem” (Wyjścia 6:12); a zwrot „idę dziś drogą całej ziemi” oddano „ja już wkrótce umrę” (Jozuego 23:14). Niektóre takie określenia zostały objaśnione w Słowniczku pojęć biblijnych.

• Bardziej przejrzysty styl. W poprzednim wydaniu polskiego Przekładu Nowego Świata używano słów pomocniczych, które wskazywały aspekt hebrajskich czasowników (dokonany lub niedokonany). Na przykład czynność ciągłą, często wyrażaną czasownikami niedokonanymi, zaznaczano przez dodanie zwrotów takich jak „przystąpił do” lub „zaczął”. Emfazę, często wyrażoną hebrajskim czasownikiem dokonanym, oddawano dodatkowymi wyrażeniami w rodzaju „na pewno”, „z pewnością”. W rezultacie takie pomocnicze słówka i wyrażenia pojawiły się w tekście tysiące razy. W zrewidowanym tłumaczeniu uznano, że zawartą w oryginale myśl o ciągłości jakiejś czynności wystarczy po prostu oddać za pomocą niedokonanych form polskich czasowników.

• Oddawanie właściwego rodzaju. Hebrajskie i greckie rzeczowniki mają rodzaj gramatyczny — męski lub żeński, a greckie również rodzaj nijaki. Czasami jednak oddawanie rodzaju wyrazu z tekstu pierwotnego może zaciemniać znaczenie. W hebrajszczyźnie i grece rzeczowniki w liczbie mnogiej są zazwyczaj rodzaju męskiego — nie tylko gdy się odnoszą do samych mężczyzn, ale również wtedy, gdy jest mowa o mężczyznach i kobietach. Na przykład określenie „synowie Izraela” może się odnosić do 12 synów Jakuba, ale częściej oznacza cały naród izraelski — zarówno mężczyzn, jak i kobiety (Wyjścia 28:9; 35:29). Dlatego w wersji zrewidowanej określenie to często jest tłumaczone na „Izraelici”, by zaznaczyć, że chodzi o cały naród. Podobnie wyrażenie „chłopiec niemający ojca”, które może się odnosić i do chłopca, i do dziewczynki, oddano najczęściej jako „sierota”. Z drugiej strony, ponieważ w tekście Biblii rodzaj męski jest używany w odniesieniu do Boga i Jego Syna, a także aniołów i demonów, nie ma podstawy posługiwać się słowami bezrodzajowymi, jak to robią tłumacze w niektórych współczesnych przekładach na inne języki.

  Wszystkie zmiany w tekście tego tłumaczenia Biblii zostały wprowadzone po wcześniejszych modlitwach, uważnym przemyśleniu i z poczuciem głębokiego szacunku dla wspaniałej pracy wykonanej przez pierwszy Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata.

To wydanie Biblii zawiera przypisy. Należą one do następujących głównych kategorii:

• „Lub” Alternatywne sposoby oddania tekstu hebrajskiego, aramejskiego lub greckiego, które przekazują tę samą ogólną myśl (Rodzaju 1:2, przypis do „przemieszczała się czynna siła Boża”; Jozuego 1:8, „czytaj”).

• „Możliwe też” Alternatywne sposoby oddania tekstu, które przekazują prawidłową, ale inną ogólną myśl (Rodzaju 21:6, „ze mną”; Zachariasza 14:21, „Kananejczyka”).

• „Dosł.” Dosłowne tłumaczenie z hebrajskiego, aramejskiego lub greckiego bądź też podstawowe znaczenie oryginalnego sformułowania (Rodzaju 30:22, „sprawił, że mogła mieć dzieci”; Wyjścia 32:9, „uparty”).

• Znaczenie i dodatkowe informacje Znaczenie imion i nazw (Rodzaju 3:17, „Adama”; Wyjścia 15:23, „Mary”); szczegóły dotyczące jednostek miary i wagi (Rodzaju 6:15, „łokci”); wyjaśnienie, do kogo się odnosi zaimek (Powtórzonego Prawa 11:14, „On”); pomocne informacje z dodatków i słowniczka (Rodzaju 37:35, „grobu”; Mateusza 5:22, „Gehennę”).

Pierwsza część, zatytułowana Wprowadzenie do Słowa Bożego, zawiera zarys podstawowych nauk biblijnych. Po tekście Biblii umieszczono Zestawienie ksiąg biblijnych oraz Słowniczek pojęć biblijnych. Słowniczek pomaga czytelnikowi zrozumieć wybrane pojęcia występujące w Biblii. Dodatek A zawiera następujące części: „Zasady tłumaczenia Biblii”, „Czym się wyróżnia ten zrewidowany przekład”, „Jak otrzymaliśmy Biblię”, „Imię Boże w Pismach Hebrajskich”, „Imię Boże w Chrześcijańskich Pismach Greckich”, „Prorocy oraz władcy Judy i Izraela” oraz „Najważniejsze wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa”. Dodatek B zawiera mapy, schematy, tabele i inne informacje przydatne wnikliwym czytelnikom Biblii.

W tekście głównym Biblii każdą księgę poprzedza zarys treści poszczególnych jej rozdziałów z podanymi konkretnymi wersetami. Każda księga zawiera też najbardziej pomocne odsyłacze z poprzedniego wydania, które odsyłają do powiązanych wersetów lub myśli.

Gdy tekst zawiera cytat z innego fragmentu Biblii, dla uproszczenia został on ujęty w cudzysłów niezależnie od tego, czy jest to bezpośredni cytat, czy wersja sparafrazowana. W Chrześcijańskich Pismach Greckich nieraz cytowana jest grecka Septuaginta.