ROZDZIAŁ 36

Czy jestem uzależniony od mediów elektronicznych?

„Kocham, kocham, kocham SMS-y! To najwspanialszy wynalazek. Zupełnie zawładnęły moim życiem” (Alan).

KIEDY twoi rodzice byli nastolatkami, media elektroniczne znajdowały się jeszcze w powijakach — przeciętny człowiek miał dostęp jedynie do radia i telewizji. Telefony były po prostu telefonami — służyły tylko do przekazu głosowego i musiały być podłączone do gniazdka. Brzmi beznadziejnie archaicznie? Tak właśnie pomyślałaby Anna, która mówi: „Moi rodzice dorastali w technologicznym średniowieczu. Dopiero teraz poznają niektóre funkcje swoich telefonów!”.

Obecnie za pomocą jednego urządzenia, które mieści się w kieszeni, możesz do kogoś zadzwonić, posłuchać muzyki, obejrzeć filmik, wysłać mejla do przyjaciela, zrobić zdjęcie czy przejrzeć strony internetowe. Ponieważ od dziecka jesteś obeznany z komputerami, telefonami komórkowymi, telewizją i Internetem, korzystasz z nich non stop i nie widzisz w tym problemu. Ale twoi rodzice mogą uważać, że jesteś uzależniony. Jeśli o tym mówią, nie zakładaj z góry, że są oderwani od rzeczywistości. Mądry król Salomon zauważył: „Gdy ktoś odpowiada w jakiejś sprawie, zanim jej wysłucha, jest to jego głupota” (Przysłów 18:13).

Zastanawiasz się, czemu rodzice mieliby się martwić? Poniżej znajdziesz informacje, które pomogą ci ustalić, czy nie masz objawów uzależnienia od jakiegoś elektronicznego sprzętu.

„Czy rzeczywiście jestem uzależniony?”

Jedna z encyklopedii definiuje uzależnienie jako „notoryczny brak umiaru w pewnych zachowaniach, których dana osoba nie może lub nie chce zaprzestać pomimo negatywnych konsekwencji”. Rozłóżmy tę definicję na czynniki pierwsze. Czytając zamieszczone wypowiedzi, zastanów się, czy i ty nie mówisz lub nie robisz podobnie. Następnie odpowiedz na postawione pytania.

Brak umiaru. „Godzinami grałem w gry elektroniczne. Robiłem to kosztem snu i nie potrafiłem rozmawiać o niczym innym. Odizolowałem się od rodziny i zatraciłem w wyimaginowanych światach moich gier” (Andrew).

Jaka jest twoim zdaniem rozsądna ilość czasu, którą można poświęcić dziennie na korzystanie z mediów elektronicznych? ․․․․․

Jakie jest w tej sprawie zdanie twoich rodziców? ․․․․․

Jaka w rzeczywistości jest ilość czasu, którą każdego dnia przeznaczasz łącznie na esemesowanie, oglądanie telewizji, umieszczanie w Internecie zdjęć i wpisów, granie w gry elektroniczne i tym podobne zajęcia? ․․․․․

Czy patrząc na swoje odpowiedzi, stwierdzasz, że w korzystaniu z mediów elektronicznych brakuje ci umiaru?

□ tak □ nie

Brak chęci lub niezdolność do dokonania zmian. „Rodzice mają wrażenie, że ciągle esemesuję, i mówią, że przesadzam. Szkoda, że nie widzą moich kolegów — ja przy nich wypadam blado. Oczywiście w porównaniu z rodzicami esemesuję dużo. Ale to tak, jakby porównywać jabłka z pomarańczami — rodzice mają 40 lat, a ja 15” (Alan).

Czy rodzice lub przyjaciele mówią ci, że poświęcasz zbyt dużo czasu na korzystanie z jakiegoś elektronicznego sprzętu?

□ tak □ nie

Czy nie chcesz lub nie potrafisz tego kontrolować?

□ tak □ nie

Negatywne konsekwencje. „Koledzy esemesują bez przerwy — nawet gdy prowadzą samochód. A to przecież takie niebezpieczne!” (Julie).

„Kiedy dostałam pierwszą komórkę, w kółko z kimś rozmawiałam lub esemesowałam. Pochłaniało mnie to bez reszty. Ucierpiały na tym moje relacje z rodziną, a nawet z częścią przyjaciół. Teraz kiedy jestem gdzieś w towarzystwie, widzę, że niektórzy co chwila przerywają rozmowę i mówią: ‚Poczekaj. Muszę odpisać na SMS-a’. Między innymi dlatego nie jestem z nimi w bliższych stosunkach” (Shirley).

Czy zdarza ci się czytać lub wysyłać SMS-y podczas prowadzenia samochodu, na lekcjach albo podczas chrześcijańskich zebrań?

□ tak □ nie

Czy masz w zwyczaju przerywać rozmowę z kimś z rodziny lub przyjacielem, żeby odebrać telefon, odpowiedzieć na mejla albo SMS-a?

□ tak □ nie

Czy media elektroniczne ograbiają cię z czasu przeznaczonego na sen lub przeszkadzają ci w nauce?

□ tak □ nie

Czy dostrzegasz potrzebę dokonania jakichś zmian? Jeżeli tak, weź pod uwagę kilka wskazówek.

Jak zachować równowagę

Jeśli korzystasz z komputera, telefonu komórkowego lub innego urządzenia elektronicznego, zadaj sobie cztery poniższe pytania. Wprowadzając w czyn zasady biblijne i kilka prostych sugestii, ustrzeżesz się zagrożeń i zachowasz równowagę.

● Jaka jest treść przekazu? „Myślcie o sprawach dobrych i godnych pochwały, o tym, co prawdziwe, szlachetne, słuszne, czyste, miłe i nienaganne” (Filipian 4:8, Współczesny przekład).

✔ Co robić. Bądź w kontakcie z rodziną i przyjaciółmi. Dziel się z nimi budującymi informacjami i spostrzeżeniami (Przysłów 25:25; Efezjan 4:29).

X Czego nie robić. Nie rozpowszechniaj szkodliwych plotek, nieprzyzwoitych SMS-ów ani zdjęć; nie oglądaj niemoralnych teledysków ani programów (Kolosan 3:5; 1 Piotra 4:15).

● Kiedy korzystam z tego urządzenia? „Na wszystko jest wyznaczony czas” (Kaznodziei 3:1).

✔ Co robić. Ustal, ile czasu maksymalnie możesz poświęcić na rozmowy telefoniczne, SMS-y, gry i oglądanie telewizji.

X Czego nie robić. Nie pozwól, żeby korzystanie ze sprzętu elektronicznego zabierało ci czas przeznaczony dla przyjaciół i rodziny, na naukę lub na sprawy duchowe (Efezjan 5:15-17; Filipian 2:4).

● Z jakim towarzystwem mam kontakt? „Nie dajcie się wprowadzić w błąd. Złe towarzystwo psuje pożyteczne zwyczaje” (1 Koryntian 15:33).

✔ Co robić. Wykorzystuj elektroniczne środki łączności do zacieśniania więzi z osobami, które mają na ciebie dobry wpływ (Przysłów 22:17).

X Czego nie robić. Nie próbuj oszukiwać samego siebie — nie unikniesz przyswojenia sobie zasad, języka oraz sposobu myślenia osób, z którymi masz kontakt za pośrednictwem mejlów, SMS-ów, telewizji, filmów czy Internetu (Przysłów 13:20).

● Ile czasu mi to zajmuje? ‛Upewniajcie się co do rzeczy ważniejszych’ (Filipian 1:10).

✔ Co robić. Kontroluj, ile czasu przeznaczasz na korzystanie z mediów elektronicznych.

X Czego nie robić. Gdy przyjaciele i rodzice zwracają ci uwagę, że korzystanie z jakiegoś sprzętu za bardzo angażuje cię czasowo, nie bagatelizuj tego (Przysłów 26:12).

Kwestię zachowywania pod tym względem równowagi trafnie podsumowują słowa cytowanego wcześniej Andrew: „Sprzęt elektroniczny zapewnia dobrą zabawę, ale tylko na krótką metę. Teraz już nie pozwalam, żeby był murem odgradzającym mnie od rodziny i przyjaciół”.

WIĘCEJ NA TEN TEMAT PRZECZYTASZ W TOMIE 2, ROZDZIALE 30

WERSET

„Nie stawaj się mądry we własnych oczach. Bój się Jehowy i odwracaj się od złego” (Przysłów 3:7).

WSKAZÓWKA

Żeby nie stracić kontroli nad korzystaniem z telefonu, wyjaśnij znajomym, że nie zawsze będziesz od razu odpowiadać na ich SMS-y, mejle i telefony.

CZY WIESZ, ŻE...?

Wszystkie zdjęcia i komentarze, które teraz zamieszczasz w Internecie, mogą jeszcze po latach być dostępne dla twoich potencjalnych pracodawców lub innych osób.

PLAN DZIAŁANIA!

Jeżeli zacznę tracić kontrolę nad korzystaniem z ․․․․․, ograniczę poświęcany na to czas do ․․․․․ w tygodniu.

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego mógłbyś nie zauważyć, że się uzależniłeś od jakiegoś elektronicznego sprzętu?

● Co mogłoby się stać, gdyby korzystanie z mediów elektronicznych wymknęło ci się spod kontroli?

[Napis na stronie 262]

„W pokonaniu uzależnienia od telewizji pomogło mi kilka rzeczy. Narzuciłam sobie dyscyplinę i ograniczyłam ilość czasu spędzanego przed telewizorem. Często rozmawiałam o swoim problemie z mamą. Dużo się też modliłam” (Kathleen).

[Ilustracja na stronie 263]

Czy masz kontrolę nad sprzętem elektronicznym, czy może on ma kontrolę nad tobą?