SYRIA

Kraina, której wsch. granicę stanowiła Mezopotamia, zach. — góry Liban, pn. — góry Taurus, a pd. Palestyna i Pustynia Syryjska. W Pismach Hebrajskich nazywana jest Aramem. Opisane granice mają charakter umowny, gdyż wpływy i rządy syryjskie na tym obszarze ulegały ustawicznym zmianom.

W czasach patriarchalnych. Jedyne biblijne wzmianki o Syryjczykach w czasach patriarchów dotyczą wydarzeń, które się rozegrały w okolicach Charanu i miały związek z rodziną Rebeki — jej ojca Betuela i brata Labana określono mianem Syryjczyków (dosł. Aramejczyków) (Rdz 25:20; 28:5; 31:20, 24). Jakuba nazwano „ginącym Syryjczykiem”, ponieważ 20 lat mieszkał pod Charanem — tam poślubił dwie córki Labana, tam urodzili mu się synowie i córki, tam też odczuwał trudy służby u teścia. Również matka Jakuba była Syryjką (Pwt 26:5; Rdz 31:40-42; Oz 12:12).

Czasy sędziów. Kiedy w okresie sędziów Izraelici porzucili wielbienie Jehowy, na osiem lat dostali się pod panowanie syryjskiego króla Kuszan-Riszataima (Sdz 3:7-10). W późniejszym czasie wpływy syryjskie były na tyle silne, że Izraelici zaczęli czcić ich bogów razem z innymi bożkami pogańskimi (Sdz 10:6).

Gdy Izraelem i Judą rządzili królowie. Po narodzinach monarchii izraelskiej Syria zaczęła prowadzić zaczepną politykę i aż do końca istnienia królestwa północnego była jego jawnym wrogiem. Pierwszy król izraelski, Saul, wojował z syryjskimi królami Coby (1Sm 14:47). Dawid po wstąpieniu na tron zadał ciężkie straty armii króla Syrii Hadadezera. Przy tej okazji zdobył i poświęcił Jehowie dużo złota, srebra i miedzi. Umieścił też załogi w Damaszku i zmusił Syryjczyków do płacenia daniny (2Sm 8:3-12; 1Kn 18:3-8). Później Ammonici najęli przeszło 30 000 żołnierzy syryjskich, którzy zamiast walczyć, uciekli przed Izraelitami. Jednakże po ściągnięciu posiłków Syryjczycy stoczyli bitwę z Izraelem, w której ponieśli ogromne straty i poprosili o zawarcie pokoju (2Sm 10:6-19; 1Kn 19:6-19).

Wkrótce potem syryjski buntownik imieniem Rezon, który uciekł od Hadadezera, obwołał się królem Damaszku i przez wszystkie dni Salomona był przeciwnikiem Izraela (1Kl 11:23-25). Damaszek stał się wtedy najważniejszym miastem syryjskim i przez długie lata stanowił „głowę Syrii”, do której Jehowa kierował swe wypowiedzi przeciwko temu narodowi (Iz 7:8; 17:1-3; Am 1:5).

Po podziale królestwa izraelskiego. Po śmierci Salomona i podziale jego królestwa sprawozdanie biblijne wspomina o Syryjczykach głównie wtedy, gdy odnosili sukcesy lub porażki w stosunkach z mieszkańcami obu państw izraelskich — północnego i południowego. Bardziej szczegółowo opisano wydarzenia z czasów Asy (1Kl 15:18-20; 2Kn 16:2-4, 7), Achaba (1Kl 20:1-34; 22:3, 4, 29-35; 2Kn 18:10, 28-34), Jehorama izraelskiego (2Kl 6:24 do 7:16; 8:28, 29; 9:14b, 15; 2Kn 22:5, 6), Jehoasza judzkiego (2Kl 12:17, 18; 2Kn 24:23, 24), Jehoachaza (2Kl 13:3-7, 22), Jehoasza izraelskiego (2Kl 13:14-19, 24, 25), Jotama (2Kl 15:37, 38), Achaza (2Kl 16:5-9; 2Kn 28:5; Iz 7:1-8; 9:12) i Jehojakima (2Kl 24:2). Kiedy „przez trzy lata (...) nie było wojny między Syrią a Izraelem”, uznano to za rzecz niezwykłą, godną osobnej wzmianki (1Kl 22:1).

Pewne kontakty z Syryjczykami miał prorok Jehowy Elizeusz — np. uzdrowił z trądu dowódcę wojsk syryjskich Naamana (2Kl 5:1-20) i wyjawił Chazaelowi, że obejmie tron Syrii po swym panu Ben-Hadadzie II (2Kl 8:7-15). Innym razem, gdy oddział syryjski otoczył Dotan, by pojmać Elizeusza, ten najpierw poprosił Boga o dotknięcie wrogów ślepotą, a później poprowadził ich do Samarii, gdzie odzyskali wzrok, po czym na polecenie proroka zostali nakarmieni i odesłani do domu (2Kl 6:8-23). Dalsze szczegóły jego kontaktów z Syryjczykami opisano pod hasłem ELIZEUSZ.

Syryjczycy byli Semitami, blisko spokrewnionymi z Izraelitami. Jednakże w VIII w. p.n.e. ich języki tak dalece się różniły, że przeciętny Żyd nie rozumiał aramejskiego (2Kl 18:26-28; Iz 36:11, 12; zob. ARAMEJSKI, JĘZYK). Ogromnie różniły się też religie obu narodów, gdyż Syryjczycy byli politeistami, a kult ich bogów tolerowano w Izraelu tylko wtedy, gdy jego mieszkańcy popadali w odstępstwo (Sdz 10:6; 2Kl 16:10-16; 2Kn 28:22, 23).

W I wieku n.e. W czasach apostolskich określenie Syria oznaczało prowincję rzymską, wcieloną do imperium przez Pompejusza Wielkiego w 64 r. p.n.e. Obejmowała ona znaczną część terytorium starożytnej Syrii, a także całą Palestynę. Gdy urodził się Jezus, namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz, legat Cezara Augusta, mający swą rezydencję w Antiochii (nad rzeką Orontes), która była stolicą prowincji i trzecim co do wielkości miastem cesarstwa rzymskiego (Łk 2:1, 2). Jezus ograniczył swą działalność do samej Palestyny, lecz wieści o jego cudach rozchodziły się „po całej Syrii” (Mt 4:24).

Kiedy chrześcijanie z Jerozolimy rozproszyli się wskutek prześladowań, które wybuchły po ukamienowaniu Szczepana, zanieśli dobrą nowinę m.in. do Antiochii, stolicy Syrii. Najpierw usłyszeli ją tamtejsi Żydzi, a potem także ludzie innej narodowości. Do umocnienia zboru antiocheńskiego bardzo się przyczynili Barnabas i Paweł. To właśnie w tym syryjskim mieście po raz pierwszy „dzięki Boskiej opatrzności nazwano uczniów chrześcijanami” (Dz 11:19-26; Gal 1:21).

Około 46 r. n.e. za panowania Klaudiusza srożył się głód, toteż chrześcijanie z Antiochii i okolic posłali za pośrednictwem Barnabasa i Pawła doraźną pomoc swym braciom w Jerozolimie (Dz 11:27-30). List w sprawie obrzezania, rozesłany przez apostołów i starszych w Jerozolimie, był zaadresowany zwłaszcza do zborów w Antiochii, Syrii i sąsiadującej z nią Cylicji (Dz 15:23). Paweł w okresie swych rozległych podróży misjonarskich miał w Antiochii Syryjskiej bazę wypadową (Dz 15:40, 41; 18:18; 20:3; 21:3; Gal 2:11).