ISZ-BOSZET
(„człowiek [okryty] hańbą”).
Prawdopodobnie najmłodszy syn Saula, który odziedziczył po nim tron. Z rodowodów zdaje się wynikać, że nosił także imię Eszbaal, czyli „człowiek Baala” (1Kn 8:33; 9:39). Jednakże w Księdze 2 Samuela występuje jako Isz-Boszet — w drugiej części jego imienia zamiast rdzenia „baal” pojawia się „boszet” (2Sm 2:10). Hebrajskie słowo bòszet zostało też użyte w Jeremiasza 3:24, gdzie oddano je wyrażeniem „haniebna rzecz”. W dwóch innych miejscach słowa báʽal i bòszet stanowią wzajemne dopowiedzenia — jedno z nich wyjaśnia i precyzuje znaczenie drugiego (Jer 11:13; Oz 9:10). Również w imionach innych osób człon „baal” został zastąpiony przez „boszet” (lub jego formę), np. „Jerubbeszet” i „Jerubbaal” (2Sm 11:21; Sdz 6:32) oraz „Mefiboszet” i „Merib-Baal” (bratanek Isz-Boszeta) (2Sm 4:4; 1Kn 8:34; 9:40).
Nie jest jasne, dlaczego używano takich podwójnych imion. Niektórzy uczeni popierają teorię, w myśl której wprowadzono je wtedy, gdy rzeczownik pospolity „baal” („właściciel; pan”) zaczęto ściślej kojarzyć z odrażającym kananejskim bożkiem płodności Baalem. Jednakże w tej samej Księdze 2 Samuela, w której zamieszczono historię Isz-Boszeta, sam król Dawid nazwał pole pewnej bitwy Baal-Peracim („pan przełomów”) ku czci Pana Jehowy, bo jak powiedział: „Jehowa przełamał moich nieprzyjaciół” (2Sm 5:20). Według innego poglądu imię Isz-Boszeta mogło mieć znaczenie prorocze i zapowiadać jego haniebną śmierć oraz tragiczny koniec dynastii Saulowej.
Kiedy Saul i jego pozostali synowie zginęli na polu bitewnym pod Gilboa, Abner, krewny Saula i naczelny wódz jego wojsk, zabrał Isz-Boszeta za Jordan do Machanaim, gdzie obwołano go królem wszystkich plemion oprócz Judy, która za swego władcę uznała Dawida. Isz-Boszet miał wtedy 40 lat i według Biblii panował dwa lata. Ponieważ nie sprecyzowano, jak ten okres ma się do siedmioipółletniego królowania Dawida w Hebronie, nie da się rozstrzygnąć, który z uczonych przedstawiających swoje wyjaśnienie tej sprawy ma rację. Wydaje się jednak bardziej prawdopodobne, że Isz-Boszet został królem wkrótce po śmierci ojca (a nie pięć lat później), wobec czego od jego zamordowania do ogłoszenia Dawida władcą całego Izraela upłynęło ok. pięciu lat (2Sm 2:8-11; 4:7; 5:4, 5).
Podczas krótkich rządów Isz-Boszeta kraj nękały problemy wewnętrzne i zewnętrzne. Wojna między jego domem i domem Dawida coraz bardziej się przedłużała — w pewnej potyczce Isz-Boszet stracił 360 ludzi, a jego przeciwnik 20 (2Sm 2:12-31; 3:1). Jednocześnie spokrewniony z nim Abner umacniał się jego kosztem; posunął się nawet do tego, że współżył z jedną z nałożnic Saula, co w myśl zwyczajów bliskowschodnich równało się zdradzie stanu. Zganiony przez Isz-Boszeta, przestał go popierać i zawarł przymierze z Dawidem, który zastrzegł sobie, że ma do niego wrócić jego żona Michal, skądinąd siostra Isz-Boszeta (2Sm 3:6-21). Śmierć Abnera, zabitego przez Joaba, jeszcze bardziej osłabiła pozycję Isz-Boszeta; wkrótce potem w czasie popołudniowego odpoczynku został zamordowany przez dwóch dowódców swych oddziałów (2Sm 3:22-27; 4:1, 2, 5-7). Kiedy jednak spodziewający się nagrody mordercy przynieśli jego głowę Dawidowi, ten skazał ich na śmierć, a głowę zmarłego polecił pochować w grobowcu Abnera w Hebronie (2Sm 4:8-12).
W taki oto nagły i upokarzający sposób skończyła się dynastia Saula, która mogła trwać „po czas niezmierzony”, a wygasła nie wskutek grzechów Isz-Boszeta, lecz jego ojca (1Sm 13:13; 15:26-29). Co prawda Isz-Boszet był słabym władcą, który zdobył i utrzymał tron głównie dzięki sile Abnera, niemniej Dawid nazwał go „mężem prawym” (2Sm 4:11).