SZAFARZ
Osoba zarządzająca czyimś domem lub mieniem. Słowo „szafarz” jest odpowiednikiem hebrajskiego sochén (Iz 22:15); inne określenie, moszél, znaczy „ten, który zarządza” (Rdz 24:2, przyp. w NW). Greckie oikonòmos, tłumaczone na „szafarz”, można też oddać przez „zarządca domu” (Łk 12:42, przyp. w NW).
Szafarzem mógł być człowiek wolny lub zaufany niewolnik. ‛Nieprawy szafarz’, o którym wspomniał Jezus w jednym ze swych przykładów, był przypuszczalnie człowiekiem wolnym (Łk 16:1, 2, 4). Królowie, dostojnicy i inni bogacze przyznawali swoim szafarzom różny zakres uprawnień i obowiązków. Osoba taka często sprawowała nadzór nad domem, jak również nad innymi sługami i dobrami swego pana, a niekiedy prowadziła także jego interesy; podobne znaczenie ma greckie słowo epítropos („rządca; opiekun”) (Łk 16:1-3; Gal 4:1-3).
Abraham miał wiernego sługę, Eliezera z Damaszku, który zarządzał całym jego ogromnym mieniem, obejmującym liczne stada, a w pewnym okresie również wielu niewolników (poza polem przeznaczonym na grobowiec patriarcha ten nie posiadał żadnej ziemi) (Rdz 13:2; 14:14; 15:2; 23:17-20; Dz 7:4, 5). Józef, jako niewolnik w Egipcie, został ustanowiony nad domem Potyfara (Rdz 39:1-4, 8, 9). Później sam miał swojego szafarza (Rdz 44:4). Izraelski król Ela ustanowił pewnego człowieka nad swym domem w Tircy. Wydaje się, że takich zarządców mieli też inni starożytni królowie (1Kl 16:9). W czasach judzkiego króla Ezechiasza szafarzem domu królewskiego był Szebna, a gdy okazał się niewierny, jego miejsce zajął Eliakim, syn Chilkiasza (Iz 22:15, 20, 21).
Z Chrześcijańskich Pism Greckich wynika, że także Herod Antypas miał rządcę; jego żona usługiwała ze swego mienia Chrystusowi (Łk 8:3). Poza tym Jezus wspomniał w pewnym przykładzie o rządcy winnicy, który na koniec dnia dawał zapłatę pracownikom (Mt 20:8).
Obowiązki szafarza dobrze ilustrują służbę zleconą chrześcijanom przez Jehowę Boga. Grono wiernych namaszczonych chrześcijan na ziemi zostało określone przez Jezusa mianem „niewolnika wiernego i roztropnego”. Ale usługuje mu również w charakterze szafarza, któremu w dniach ostatnich powierzył on „całe swoje mienie” — m.in. głoszenie wszędzie na ziemi „dobrej nowiny o królestwie”, uczenie ludzi dających jej posłuch i zgromadzanie do zboru międzynarodowej „wielkiej rzeszy”, której Bóg pozwoli przeżyć wielki ucisk (Mt 24:14, 45; Łk 12:42-44; Obj 7:9-14). Nadzorcy zboru chrześcijańskiego też są „szafarzami” i wymaga się od nich wierności (1Ko 4:1, 2; Tyt 1:7). Pawłowi powierzono szczególne szafarstwo, gdyż był apostołem dla ludzi z narodów (1Ko 9:17; Ef 3:1, 2). Piotr wykazał, że wszyscy chrześcijanie, nie tylko nadzorcy, są „szafarzami niezasłużonej życzliwości Bożej” (przejawiającej się w rozmaity sposób), toteż każdy może w wyznaczonym mu przez Boga miejscu pełnić służbę jako wierny szafarz (1Pt 4:10).