ELISZA

Syn Jawana i głowa rodu, jeden z patriarchów, od których ‛rozprzestrzeniła się ludność wysp narodów’ (Rdz 10:4, 5; 1Kn 1:7). Nazwa Elisza pojawia się w Biblii jeszcze tylko raz — w pieśni żałobnej o Tyrze, jako określenie kraju handlującego z tym miastem. Tyr przedstawiono tam pod postacią symbolicznego statku wyposażonego przez wiele narodów, przy czym z „wysp Elisza” pochodziło „niebieskie włókno oraz wełna barwiona czerwonawą purpurą”, z których sporządzono okrycie pokładu (przypuszczalnie rodzaj plandeki chroniącej przed słońcem i deszczem) (Eze 27:1-7).

Według żydowskiego historyka Józefa Flawiusza, żyjącego w I w. n.e., Halisas (Elisza) był protoplastą Halisejczyków, czyli Eolów, od których wywodziło się kilka plemion greckich (Dawne dzieje Izraela, I, VI, 1). W czasach Ezechiela Eolia oznaczała już tylko krainę na zach. wybrzeżu Azji Mniejszej. Pewne podobieństwo do nazwy Elisza można dostrzec w nazwie Elida (gr. Elis), krainy leżącej na pn.-zach. wybrzeżu Peloponezu (półwysep w pd. Grecji). Wiadomo również, że Grecy założyli kolonie w pd. Italii i na Sycylii, a aramejskie targumy w komentarzu do Ezechiela 27:7 podają, iż Elisza to „prowincja Italii”. Każda z tych krain odpowiadałaby opisowi z Księgi Ezechiela jako producent cenionego barwnika zwanego purpurą, ale żadnej nie można ostatecznie utożsamić z Eliszą, choć dowody wskazują raczej na Grecję niż na pn. Afrykę czy Cypr. Całkiem też możliwe, że potomkowie Eliszy nie osiedlili się w jednym miejscu, lecz w ciągu wieków zmieniali lub poszerzali zamieszkiwane przez siebie tereny, a nazwa Elisza odnosiła się w różnych epokach do różnych rejonów geograficznych.