PURIM
Święto obchodzone 14 i 15 Adar, który jest ostatnim miesiącem w żydowskim kalendarzu i przypada na drugą połowę lutego i początek marca; nazywane także Świętem Losów (Est 9:21). Nazwa Purim wywodzi się od losów, które rzucał Haman, by ustalić najpomyślniejszy dzień na unicestwienie Żydów. Ponieważ był Agagitą — prawdopodobnie Amalekitą z królewskiego rodu — i czcicielem fałszywych bóstw, posłużył się losem jako „rodzajem wróżby” (Est 3:7, przyp. w Le; zob. LOS; PUR; WRÓŻBIARSTWO). Dnia 13 Nisan w 12 roku panowania króla Aswerusa (Kserksesa I) — najwyraźniej wiosną 484 r. p.n.e. — do wszystkich prowincji perskich wystosowano oficjalny dekret nakazujący zagładę Żydów, wydany przez króla za namową Hamana.
Upamiętnianie wybawienia. Święto to upamiętnia ocalenie Żydów przed zagładą, którą chciał im zgotować Haman. Żydzi przyjęli więc nazwę Purim prawdopodobnie ze względu na jej ironiczny wydźwięk (Est 9:24-26). W apokryficznej Księdze Machabejskiej święto te zostało nazwane „dniem Mardocheusza”, gdyż odegrał on ważną rolę w tych wydarzeniach (2 Machabejska 15:36, BT). Żydzi zostali ocaleni dzięki wysiłkom królowej Estery, która z narażeniem życia zastosowała się do wskazówek Mardocheusza, swego starszego kuzyna. Najpierw przez trzy dni pościła, potem postarała się o audiencję u króla i zaprosiła go na ucztę, a następnie na drugą, na której przedstawiła swą prośbę (Est 4:6 do 5:8). Król jej wysłuchał, a ponieważ pierwszego dekretu nie można było unieważnić ze względu na niezmienność prawa Medów i Persów (Dn 6:8), dnia 23 Siwan został wydany nowy. Upoważniał on Żydów do stanięcia w swej obronie i umożliwiał im przygotowanie się na atak. Dekret ten, napisany przez Mardocheusza, przetłumaczono na liczne języki używane w prowincjach imperium perskiego. W rezultacie sytuacja się odwróciła: to Żydzi wystąpili przeciwko swym wrogom, mając wsparcie książąt, satrapów i namiestników. Dnia 13 Adar nastąpiła zagłada, ale nie Żydów, tylko ich nieprzyjaciół. W stołecznej Suzie walki trwały jeszcze 14 Adar. Żydzi mieszkający w prowincjach zaczęli odpoczywać, ucztując i weseląc się, 14 Adar, a ci z Suzy — 15 Adar (Est 8:3 do 9:19).
Żeby upamiętnić to ocalenie, Mardocheusz nałożył na Żydów obowiązek obchodzenia 14 i 15 Adar „jako dni ucztowania i weselenia się, i posyłania sobie nawzajem porcji żywności i darów ubogim” (Est 9:20-22). Potem rozesłano jeszcze jeden list, w którym królowa Estera potwierdziła obowiązkowy charakter tego święta. Co roku w wyznaczonym czasie mieli je obchodzić wszyscy — każde pokolenie, każda rodzina, każda prowincja i każde miasto (Est 9:28-31; zob. ESTERY, KSIĘGA).
Żydzi do dziś skrupulatnie obchodzą to święto, które z czasem obrosło w wiele dodatkowych zwyczajów. Na przykład 13 Adar uczyniono dniem postu, który nazywano postem Estery. Podczas święta Purim handel i praca nie są zabronione.
Wątpliwości związane z Jana 5:1. Święto Purim nie zostało bezpośrednio wspomniane w Chrześcijańskich Pismach Greckich. Zdaniem niektórych wzmianka o nim znajduje się w Jana 5:1: „Potem było święto Żydów i Jezus udał się do Jerozolimy”. Jednakże odnoszenie tej wypowiedzi do święta Purim nie ma podstaw. W pewnych manuskryptach przed określeniem „święto Żydów” występuje w tekście greckim rodzajnik (zob. przyp. w NW), co wskazuje na to, że musi tu chodzić o jedno z trzech uroczystych okresowych świąt wymienionych w Powtórzonego Prawa 16:16. Dodatkowo potwierdza to okoliczność, że Jezus udał się do Jerozolimy, a nie musiałby tego robić, gdyby chodziło o święto Purim. Purim należało obchodzić w miejscu zamieszkania; było ono bardziej związane z lokalną synagogą niż ze świątynią. Nieprawdopodobne wydaje się również, by zaledwie na miesiąc przed Paschą Jezus pieszo pokonał drogę do Jerozolimy, a następnie wrócił do Galilei. Poza tym jeśli się przyjmie, że w Jana 5:1 jest mowa o Purim, a w Jana 6:4 o późniejszej o miesiąc Passze, w tym krótkim okresie musiałoby się zmieścić mnóstwo wydarzeń: służba Jezusa w Kafarnaum, podróż po Galilei, powrót do Kafarnaum, a następnie do Judei i Jerozolimy (zob. JEZUS CHRYSTUS [tabela „Najważniejsze wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa”]). Istnieją zatem powody, by wnioskować, że „święto Żydów” z Jana 5:1 to Pascha 31 r. n.e. (zob. JEZUS CHRYSTUS [Dowody na to, że służba Jezusa trwała trzy i pół roku]).
Cel. Chociaż zdaniem niektórych komentatorów dzisiejsze obchody święta Purim mają bardziej świecki niż religijny charakter i niekiedy towarzyszą im rozmaite wybryki, początkowo tak nie było. Zarówno Mardocheusz, jak i Estera służyli prawdziwemu Bogu Jehowie i ustanowili to święto ku Jego chwale. Ówczesne wyzwolenie Żydów można przypisać Jehowie Bogu, gdyż cała sprawa wynikła z tego, że Mardocheusz niezłomnie oddawał cześć wyłącznie Jemu. Haman prawdopodobnie należał do Amalekitów, a Jehowa przeklął ten naród i skazał na zagładę. Mardocheusz respektował ów wyrok Boży i nie bił pokłonów przed Hamanem (Est 3:2, 5; Wj 17:14-16). Co więcej, ze słów Mardocheusza do Estery (Est 4:14) wynika, że oczekiwał on wyzwolenia Żydów z wyższego źródła; podobnie post Estery przed udaniem się do króla z zaproszeniem na ucztę wskazuje, że błagała ona o pomoc Boga (Est 4:16).