Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
4-10 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | EZEQUIEL 42-45
“Cheqa yupaychay watejmanta sayarin”
(Ezequiel 43:10-12) Qantaj Runaj Churin, Israel aylluman kay Templota rikuchiy, juchasninkumanta pʼenqakunankupaj, Temploj medidantataj qhawarichunku. 11 Sichus millayta ruwasqankumanta pʼenqakonqanku chayqa, allinta paykunaman rejsichiy imayna ruwasqachus Templo chayta, imaschus chaypi tiyan, chaykunata, llojsina punkusta, yaykunastapis, imayna ruwasqaschus kanku, chay tukuyta. Rikuchillaytaj imaynatachus Diosta yupaychana wasipi tukuy imatapis ruwanankuta, chayman jina paykuna ruwanankupaj, imachus juntʼana kajta juntʼaspa. Qhelqaykuytaj tukuy kamachisqasta paykuna juntʼayta atinankupaj. 12 Temploj leynenqa kay jinamin: Temploj muyuynimpi loma patapi tukuy jallpʼaqa noqapaj tʼaqasqa cheqa kanqa. Chaymin Temploj leynenqa.
w99-S 1/3 pág. 8 párr. 3
“Tukuy yuyayniykita” Diospa Templonman churay
3 Ezequiel mosqoypi jina rikusqanqa 9 capitulospi qhelqasqa kashan, chaytaj Babiloniaman apasqa judiosta sinchʼi creeyniyoj kanankupaj yanaparqa. Imaraykuchus chay mosqoypeqa cheqa yupaychay watejmanta sayarichisqa kanan karqa. Ezequiel mosqoypi jina rikusqanqa chay tiempomantapacha kay tiempokama Jehovata munakojkunata yanapashallanpuni. Qhawarina Ezequiel mosqoypi jina rikusqan profecía, imaynatachus Babiloniaman apasqa israelitasta yanapasqanta. Chaypajqa parlarisun Templomanta, sacerdotesmanta, kamachejkunamanta, jallpʼamantawan.
it-2-S pág. 1102 párr. 6
Templo
Ezequiel mosqoypi jina templota rikusqan. Kay 593 watapi Jesús niraj jamushajtin, Jerusalenta, Salomonpa Templontawan thuñisqankumanta chunka tawayoj wataña kashajtin, Diosqa mosqoypi jina Ezequielta uj jatun orqo pataman sayaykucherqa, chaypitaj uj sumaj templota rikucherqa. (Eze 40:1, 2). Jehovaqa Ezequielman nerqa Israel aylluman tukuy ima rikusqanta willananta. ¿Imapaj? Babiloniaman apasqa israelitasta kʼumuykachachinanpaj, juchasninkumanta pesachikunankupaj, cheqa sonqo judiosta sonqochanapaj ima. (Eze 40:4; 43:10, 11). Ezequiel mosqoypi jina templota rikusqanqa sumaj midisqeta karqa. Chaytataj miderqa uj varawan, chay varaqa largunman 3 metrosniyoj jina karqa (3,11 m.) (Eze 40:5). Chay templo sumaj midisqeta kasqanrayku, ashkha runas ninku aswan qhepaman Zorobabelpa ruwasqan templo, chayman jina ruwasqa kasqanta. jinapis mana imapis rikuchinchu chay ajinapuni kasqanta.
(Ezequiel 44:23) Sacerdotesqa aylluyman reparayta yachachenqanku cheqan kajta mana cheqan kajmanta, jinallataj llimphupaj qhawasqa kajtapis mana llimphupaj qhawasqa kajmanta.
(Ezequiel 45:16) Kay jallpʼapi kaj chhika tukuy israelitas kay ofrendata Israelpi kamachejpaj qonankupuni tiyan.
w99-S 1/3 pág. 10 párr. 10
“Tukuy yuyayniykita” Diospa Templonman churay
10 Ezequiel mosqoypi jina rikusqanqa maytachá familiasta yanaparqa. Imaraykuchus paykunaqa herenciata jina jallpʼasta japʼinanku karqa (Miqueas 4:4 versiculowan kikinchay). Cheqa yupaychaytataj tukuy imamanta nisqa aswan sumajpaj, jatunpajtaj qhawananku karqa. Chantapis Ezequiel mosqoypi jina rikusqanpeqa kamachejkunapis sacerdotes jinallataj, israelitas ofrendasta qosqankuwan kausakunanku karqa (Ezequiel 45:16). Chay mosqoypeqa Jehová ajllasqa runasta churarqa Israel llajtata ñaupajman apanankupaj, israelitastaj chay runasta kasukunanku karqa. Chay jallpʼapi kajkunataj sumaj wakichisqas, kasukojkuna, jarkʼasqastaj karqanku.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Ezequiel 43:8, 9) Temploman kʼaskasqata wasista ruwakorqanku. Uj perqallawan tʼaqanku Templota wasinkumanta. Ajinamanta millay juchasta ruwasqankuwan santo sutiyta chʼichicharqanku. Chayrayku may phiñakuyniypi paykunata wañuracherqani. 9 Kunanqa, khuchichakuy juchasninkuta, wañusqa reyesninkoj ayasninkutapis karuman wijchʼuchunku, chantá paykunawan khuska wiñaypaj tiyakusaj.
it-2-S pág. 501 párr. 4
Sutin
Israelitasqa Diospa kamachiykunasninta mana kasukusqankurayku Diospa sutinta pisipaj qhawacherqanku (Eze 43:8; Am 2:7). Jehová Diostaj payta wasanchasqankurayku israelitasta castigarqa, chayraykutaj waj llajtasmanta runasqa Diosmanta sajra imasta parlarqanku (Sl 74:10, 18; Isa 52:5 kikinchay). Imaraykuchus waj llajtasmanta runasqa mana yacharqankuchu Jehová Dios castigasqanrayku israelitas ñakʼarishasqankuta. Chayraykutaj nerqanku Jehová Dios llajtanta mana jarkʼayta atisqanta. Jehová Diostajrí chay runaspa yuyasqanku mana cheqachu kasqanta rikuchinanpaj, wakin israelitasta kacharicherqa, llajtankumantaj kutiricherqa (Eze 36:22-24).
(Ezequiel 45:9, 10) Tukuyta Kamachej Tata Diosqa kay jinata nin: Kaykamalla kachun, Israelta kamachejkuna. Amaña mana allin kajta ruwaychejchu, nitaj kallpapi atienekuspa, runasta astawan waqachiychejchu. Cheqan kajman jina kawsaychej, justiciatataj ruwaychej. Amaña runasniymanta jallpʼankuta qhechuychejchu, nispa nin Tukuyta Kamachej Tata Diosqa. 10 Pesanapis, medidapis, chimpupis maychus kajpuni kachun.
it-2-S 170
Justicia
Jehovaqa munan kamachisnin paypaj ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kanankuta. Chaypajtaj justicianmanta chayri cheqan kayninmanta yachakunankuta, chayman jinataj kausakunankuta munan (Isa 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Eze 45:9, 10; Am 5:15; Miq 3:9-12; 6:8; Zac 7:8-13).
Bibliata leenapaj
(Ezequiel 44:1-9) Chay qhepata chay runaqa inti llojsimuy ladomanta Temploman yaykuna punkuman kutirichiwarqa. Chay punkutaj wisqʼasqa karqa. 2 Jinapi Tata Dios niwarqa: Kay punkoqa wisqʼasqapuni kanqa. Mana kichakonqachu, nitaj runapis chaynintaqa yaykonqachu, imaraykuchus Israelpa Tata Diosnin chayninta yaykorqa. 3 Jatun kamachejlla chayninta yaykumuyta atin, chaypi tiyarikuspa Tata Diospa ñawpaqempi tʼantata mikhunampaj. Corredor punkunta yaykumonqa, chaynillantataj llojsenqa. 4 Chaymanta runaqa wichaynej punkuman Temploj ñawpajninta pusawarqa. Chaypi rikorqani Tata Diospa jatun kaynimpa kʼanchayninta Temploman juntʼaykusqata, noqataj pampakama kʼumuykorqani. 5 Chantá Tata Diosqa niwarqa: Runaj Churin, allinta sonqoykipi unanchay, ñawisniykiwantaj allinta qhawariy, ninrisniykiwantaj allinta uyariy qanman parlasusqayta, Templomanta ima kamachisqastachus qosqayki, chaykunata. Allinta reparay pikunachus Temploman yaykuyta, llojsiytataj atinku, chaykunata. 6 Chantá contrayta oqharikoj Israel aylluman niy: Tukuyta Kamachej Tata Diosqa kay jinata nin: Israel, tukuy millay imasta ruwanaykichejqa kaykamalla kachun. 7 Qankunaqa Temployta chʼichichankichej, sonqonkupi, aychankupipis mana circuncidasqa waj llajtayoj runasta wasiyman pusaykuspa paykuna chaypi kanankupaj, mikhunata jina wirasta, yawartawan jaywashawajtiykichej. Tukuy chay millay imasta ruwaspa, tratoyta pʼakinkichej. 8 Temploypi imachus ruwana kajtaqa mana qankunaqa juntʼankichejchu, astawampis waj llajtayoj runasta churarqankichej chay imasta ruwanankupaj. 9 Tukuyta Kamachej Tata Diosqa kay jinata nin: Mayqen waj llajtayoj runa sonqompi, aychampipis mana circuncidasqa kaspa, Temployman mana yaykonqachu, nillataj yaykonqankuchu, Israel ayllu ukhupi kashanku, chay waj llajtayoj runaspis.
11-17 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | EZEQUIEL 46-48
“¿Imasmantataj israelitas llajtankuman kutipuytawan kusikunanku karqa?”
(Ezequiel 47:1) Chay runaqa Temploman yaykuna punkuman kutiykuchiwarqa. Chaypi rikorqani punku uramanta yakusta llojsishajta. Inti llojsimuynejmantaj yakoqa risharqa, Temploj paña ladonnejta, altarpa uray ladontataj.
(Ezequiel 47:7-12) Kutishaspataj, mayoj puraj kantumpi ashkha sachʼasta rikorqani. 8 Chaypacha niwarqa: Kay yakusqa llojsishan, chantátaj inti llojsimuynej cheqaman, Araba nisqaman uraykʼonqa, Wañusqa Qochamantaj yaykonqa. Chayman chayajtintaj, yakoqa miskʼiyanqa. 9 Mayllamampis kay iskay mayus yaykojtinku, tukuy laya animales chay yakuspi kawsanqanku. Ashkha challwaspis kallanqankutaj. Mayllamampis kay yakus chayaspaqa, millu yakusta miskʼiman tukuchenqa; mayllamampis kay yaku chayanqa, chaypi tukuypaj kawsay kanqa. 10 En-gadi nisqamantapacha, En-eglaim nisqakama challwa japʼejkuna kanqanku, chaynejpitaj challwa japʼina chʼipasninkuta mastʼaspa chʼakichenqanku. Chaynejpi may ashkha, tukuy laya challwas kanqanku, Jatun Qochapi kanku, chay kikin challwas. 11 Qhochi pampasninku juchʼuy qochasninkuri mana jampisqachu kanqanku, manachayqa kʼara yakuslla kanqa, kachita orqhonallapaj. 12 Frutasta poqoj tukuy laya sachʼas chay mayuspa puraj ladosninkupi wiñanqanku. Chay sachʼaspa laqhesninku mana urmanqankuchu, poqoyninkutaj mana jaykʼajpis tukukonqachu. Sapa killa poqonqanku, imaraykuchus Diosta yupaychana wasimanta llojsej yakuwan qarpasqa kanku. Poqoyninkoqa mikhunapaj allin kanqa, laqhesnintaj jampipaj allin kanqa.
w99-S 1/3 pág. 10 párrs. 11, 12
“Tukuy yuyayniykita” Diospa Templonman churay
11 ¿Jehová llajtanta bendecinmanchu karqa? Ezequielpa profecian chay tapuyman sutʼita kutichin. Ezequiel mosqoypi jina rikusqanpeqa Diospa templonmanta yaku llojsimusharqa, risqanman jinataj aswan ashkhaman tukorqa, ajinamanta jatun mayuman tukuspa wañusqa qochaman llojserqa. Chaypitaj millu yakusta miskʼi yakusman tukucherqa, ujnin kantunpitaj may chhika challwata chayri pescado japʼejkuna rikhurerqanku. Chay mayuj puraj ladosninpitaj frutasta poqoj tukuy laya sachʼas karqa. Chay sachʼasqa watantinta poqoj kanku, mikhunapaj, janpipajpis allin karqanku (Ezequiel 47:1-12).
12 Jehovaqa aswan ñaupajmantaña Israel llajta sayarichisqa kananta nerqa, Ezequielpa profeciantaj chayta yuyaricherqa Babiloniaman apasqa judiosta. Ajinamanta paykunaqa repararqanku Jehová nisqanta juntʼanantapuni. Jehovaj wakin profetasnenqa aswan ñaupajmantaña kutin kutita nerqanku Israel llajta watejmanta sayarichisqa kananta, ashkha runastaj kusisqas tiyakunankuta. Chay profeciasmanta ujnenqa chay chʼin pampas qʼomerman tukuspa kausay kananmanta karqa (Isaías 35:1, 6, 7; 51:3; Ezequiel 36:35; 37:1-14). Chayrayku israelitasqa watejmanta ashkha bendicionesta japʼinanku karqa, chay bendicionestaj templomanta llojsimushaj yakus jina karqanku. Ajinamanta Diospa llajtanqa watejmanta payta yupaychananku karqa. Chay sayarichisqa llajtapeqa, Diosta yupaychaypi mayu kantupi sachʼas jina sinchʼi sayasqa runas kananku karqa, Israel llajtata watejmanta sayarichiypi tukuy sonqo yanapakunankupaj. Chaytataj profeta Isaias aswan ñaupajtaña nerqa: “Paykunaqa Cheqan Kaypa Sachʼasnin sutichasqa kanqanku”, sayarichenqankutaj “urmasqa ñawpa wasista”, nispa (Isaías 61:3, 4).
(Ezequiel 47:13, 14) Tukuyta Kamachej Tata Diosqa kay jinata nin: Israelpa chunka iskayniyoj ayllusninman herenciankupaj jallpʼaqa tʼaqasqa kanqa, lindesnintaj kay jina kanqa: Josemanqa iskay tʼaqa jallpʼas qosqa kanqa. 14 Noqa jurarqani kay jallpʼata ñawpa tatasniykichejman qonayta. Chayrayku kay jallpʼataqa sapa ujman herenciankupaj uj rejllata rakʼirapuy. Kay jallpʼaqa herenciaykichej kanqa.
w99-S 1/3 pág. 10 párr. 10
“Tukuy yuyayniykita” Diospa Templonman churay
10 Ezequiel mosqoypi jina rikusqanqa maytachá familiasta yanaparqa. Imaraykuchus paykunaqa herenciata jina jallpʼasta japʼinanku karqa (Miqueas 4:4 kikinchay). Cheqa yupaychaytataj tukuy imamanta nisqa aswan sumajpaj, jatunpajtaj qhawananku karqa. Chantapis Ezequiel mosqoypi jina rikusqanpeqa kamachejkunapis sacerdotes jinallataj, israelitas ofrendasta qosqankuwan kausakunanku karqa (Ezequiel 45:16). Chay mosqoypeqa Jehová runasta churarqa israelitasta ñaupajman apanankupaj. Israelitastaj chay runasta kasukunanku karqa. Jinallataj chay mosqoypeqa sutʼi rikukorqa chay llajtapi kajkuna sumaj wakichisqas, kasukojkuna, jarkʼasqastaj kasqankuta.
(Ezequiel 48:9, 10) Tata Diospaj tʼaqankichej, chay jallpʼaqa iskay legua iskay kilometrosniyoj saytʼunman kanqa. Anchonmantaj iskay legua kanqa. 10 Chay jallpʼa chawpipeqa sacerdotesllapaj tʼaqasqa jallpʼa kanqa. Chaytaj wichay ladomanta uraynejman midikonqa iskay legua iskay kilometrosniyoj. Inti llojsimuy ladomanta inti yaykuy ladomantaj uj leguayoj kanqa. Chay chawpipitaj Tata Diospa Templon kanqa.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Ezequiel 47:1) Chay runaqa Temploman yaykuna punkuman kutiykuchiwarqa. Chaypi rikorqani punku uramanta yakusta llojsishajta. Inti llojsimuynejmantaj yakoqa risharqa, Temploj paña ladonnejta, altarpa uray ladon.
(Ezequiel 47:8) Chaypacha niwarqa: Kay yakusqa llojsishan, chantátaj inti llojsimuynej cheqaman, Araba nisqaman uraykʼonqa, Wañusqa Qochamantaj yaykonqa. Chayman chayajtintaj, yakoqa miskʼiyanqa.
(Ezequiel 48:30) Llajtaj punkusnenqa kaykuna kanku: Wichay ladoman perqaqa iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa.
(Ezequiel 48:32-34) Inti llojsimuy lado perqaqa iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunka metrosniyoj kanqa, kinsa punkusniyojtaj, chaytaj kaykuna kanqanku: Uj punkoqa Josejpa punkun, iskay kaj punkutaj Benjaminpa punkun, kinsa kajtaj Danpa punkun. 33 Uray lado perqaqa iskay waranqa iskay pachaj, phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa. Kinsa punkusnintaj kaykuna kanku: Uj punkoqa Simeonpa punkun, ujtaj Isacarpa punkun, ujtaj Zabulonpa punkun. 34 Inti yaykuy lado perqaqa iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa. Kinsa punkusnenqa kaykuna kanqa: Uj punkoqa Gadpa punkun, ujtaj Aserpa punkun, ujtaj Neftalipa punkun.
w99-S 1/3 pág. 11 párr. 14
“Tukuy yuyayniykita” Diospa Templonman churay
14 ¿Ezequiel mosqoypi jina rikusqan imaynasmantá juntʼakullarqataj? Wakin judiosqa Ezequiel rikusqanman jinapuni wakin imasta ruwarqanku, jinapis Ezequiel mosqoypi jina rikusqan temploqa mana rikusqanman jinapunichu ruwakorqa, imajtinchus rikusqan temploqa ñaupa templomanta nisqa aswan jatun karqa. Chantapis sayaricherqanku chay templotaqa ñaupaj templo karqa chayllapitaj ruwarqanku, Ezequielpa rikusqan templotaj waj lugarpi karqa. (Esdras 1:1, 2). Chantapis Jerusalenpi templomantaqa mana ima mayupis llojsimorqachu. Chayrayku israelitasqa Ezequielpa mosqoypi jina rikusqan profeciata mana tukuynintapunichu juntʼakojta rikorqanku, chay profeciaqa aswan qhepaman juntʼakunanraj karqa.
(Ezequiel 47:6) Chaypacha niwarqa: Runaj Churin, chayta rikunkichu? nispa. Chaymanta mayu kantunta kutirichiwarqa.
It-1-S pág. 1148
“Runaj churin”
Hebreo qhelqasqaspi “runaj churin” nisqa palabraqa, Ezequiel librollapi ashkha kutista rikhurin. Chaypeqa Jehová 90 kutismanta astawan Ezequielta nin “runaj churin” nispa (Eze 2:1, 3, 6, 8). Ichapis “runaj churin” nispa nikorqa, Ezequiel runalla kasqanta yachanapaj. Chaytaj rikuchin Tukuy Atiyniyoj Diospa sutinpi parlaj runalla kasqanta, imaraykuchus willaynenqa Diosmantapuni jamorqa. Profeta Danielmantataj Daniel 8:17 versículo “runaj churin” nispa nillantaj.
Bibliata leenapaj
(Ezequiel 48:13-22) Levitaspa jallpʼankupis sacerdotespa jallpʼankoj ladompi kanqa. Chay jallpʼataj chunka iskayniyoj leguas iskay kilometrosniyoj saytʼunman kanqa, anchonmantaj uj legua. Tata Diospaj tʼaqasqa kaj jallpʼaqa tukuynimpi iskay legua iskay kilometrosniyoj kanqa, anchonmantaj iskay legua. 14 Chay jallpʼaqa tukuynejmanta aswan sumajnin kaj kanqa. Manapuni uj chhikallantapis vendeyta atenqankuchu, chayri chhalayta, nitaj waj runaman pasachiytapis, imaraykuchus chay jallpʼaqa Tata Diospaj tʼaqasqamin. 15 Puchoj jallpʼaqa iskay legua iskay kilometrosniyoj saytʼunman kanqa, anchonmantaj khuskan leguallataj kanqa; chayqa Tata Diospaj mana tʼaqasqa jallpʼachu. Chaypi runaqa kawsakuyta atillan, uywasta michiytapis. Chay jallpʼa chawpinnejpitaj uj llajta ruwasqa kanqa. 16 Chay llajtaj medidasnenqa kay jina kanqa: Wichay ladoman iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa. Uray ladoman kanqa iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj; inti llojsimuy ladoman iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa, inti yaykuy ladomantaj iskay waranqa iskay pachaj phishqa chunkayoj metrosniyoj kanqa. 17 Llajtaj muyuynimpi jallpʼasqa uywasta michinapaj kanqa. Chay jallpʼastaj pachaj iskay chunka phishqayoj metrosniyoj wichay ladoman kanqa, uray ladomantaj pachaj iskay chunka phishqayoj metrosniyoj kanqa. Inti llojsimuy ladoman pachaj iskay chunka phishqayoj metrosniyoj kanqa, inti yaykuy ladomantaj pachaj iskay chunka phishqayoj metrosniyoj kanqa. 18 Tata Diospaj tʼaqasqa kashan, chay jallpʼaj ladompi puchoj jallpʼastaj inti llojsimuy ladoman saytʼunman uj leguayoj midisqa kanqa. Inti yaykuy ladomantaj uj leguallataj kanqa. Chay jallpʼaqa llankʼanapaj kanqa, poqoynintaj llajtapi ruwajkuna mikhunankupaj kanqa. 19 Llajtapi trabajajkunaqa Israelpa tukuynin ayllusninmanta kanqanku; paykunamin chay jallpʼata llankʼanqanku. 20 Tukuynin chay jallpʼa, Templopaj tʼaqasqa jallpʼawan, llajtapaj tʼaqasqa jallpʼawanqa tawantin ladosnin iskay legua iskay kilometrosniyoj kanqa. 21 Tata Diospaj tʼaqasqa jallpʼamanta, runaspaj tʼaqasqa jallpʼamantawan puraj ladoman puchoj jallpʼaqa kamachejpaj kanqa. Chaytaj iskay legua iskay kilometrosniyoj anchonman kanqa inti llojsimuynej lindenkama. Inti yaykuynejmantaj iskay legua iskay kilometrosniyoj Jatun Qochakama kanqa. Chaykunaj ñawpaqempi kamachejpa herencia jallpʼan kanqa. Chawpipitajri Tata Diospaj tʼaqasqa jallpʼaqa Templopaj kanqa. 22 Chay jinamanta rejsisqa kanqa levitaspa, chantá runaspa jallpʼankumantapacha; kamachejpa herencia jallpʼan kanqa. Chaytaj Judaj jallpʼanwan, Benjaminpa jallpʼanwan tinkuypi kanqa.
18-24 DE SEPTIEMBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | DANIEL 1-3
“Jehovata kasukuspaqa bendicionesta japʼisun”
(Daniel 3:16-20) Chantá chay kinsantin waynas kuticherqanku: Kaymantaqa mana imatapis parlana kanchu. 17 Noqayku yupaychayku, chay Diosniykuma salvayta atiwasqayku nina larwashaj hornomanta; tukuy laya sajrata ruwayta yuyashawayku, chaykunamantapis salvawasqaykupuni. 18 Manachus salvawaykuman chaypis, qanqa rey, kayta allinta yachay: Manapuni dioskunaykitaqa yupaychasqaykuchu, nitaj pampakama kʼumuykukusqaykuchu, qorimanta ruwasqa lantiykimampis. 19 Nabucodonosorqa chay nisqankuta uyarejtin, chay rato uyan pukayarqa chay kinsantin waynaspa contrankupi sinchʼita phiñakusqanrayku. Chantá kamacherqa, hornota parichej kanku, chaymantapis qanchis kutitawan aswan ruphata parichinankuta. 20 Kamachillarqataj aswan kallpasapa soldadosnenqa Sadracta, Mesacta, Abed-negotawan wataykuspa, wijchʼuykunankuta chay nina larwashaj hornoman.
w15 15/7 pág. 25 párrs. 15, 16
Jehovaj Gobiernonpi atienekuna
15 Jehovata kasukusqanchejrayku wakin kutis vecinosninchej, familiaresninchej, llankʼaj masisninchej, yachaywasimanta compañerosninchej ima mana paykuna jinachu kasqanchejta reparanqanku (1 Ped. 2:19). Chayrayku Jesús runas chejnikunawanchejta nerqa. Yuyarinataj chay runas Diospa gobiernonmanta mana imatapis yachasqankuta. Chayraykutaj mana entiendenkuchu noqanchejpaj Diospa gobiernonpi atienekuy may sumaj kasqanta.
16 Jehovaman cheqa sonqo kayta munanchej chayqa, runas imata nejtinkupis chayri ruwajtinkupis payta kasukunapaj kallpachakunanchej tiyan (Dan. 3:16-18). Ichapis wakin waynuchitus, sipasitas ima kay pachamanta runas jina kayta munanku. Wakinkunaqa runasta manchachikusqankurayku banderata napaykunkuman chayri suyoj raymisninpipis chhapukunkuman. Chayrayku tatasqa wawasninkuta escuelapi mana manchachikunankupaj yanapananku tiyan. ¿Imaynatá yanapankuman? Familiapi Diosta Yupaychanapaj Chʼisipi imaynatachus chaykunata Jehová qhawasqanta parlarispa. Chantapis yachachillankumantaj imapichus creesqankuta, sutʼita, jatunpaj qhawaspa sutʼinchanankuta ima (Rom. 1:16). Wakin kutisqa ichá tatasqa wawasninpa yachachejninkuman imapichus creesqankumanta sutʼincharinanku kanqa.
(Daniel 3:26-29) Chayta niytawan, Nabucodonosorqa horno punkuman qayllaykuspa, qhaparerqa: Sadrac, Mesac, Abed-nego, janaj pachapi kaj Diospa kamachisnin, llojsimpuychej, jampuychejtaj kayman, nispa. Chantá chay kinsantin llojsimorqanku nina chawpimanta. 27 Chantá chay naciompi kaj tukuy kuraj kamachejkunaqa, chay waynasman qayllaykorqanku. Chay waynaspa cuerposninkoqa mana ruphasqachu karqa ninawanqa, nitaj chujchallankupis qʼaspasqachu karqa; pʼachasninkupis pachallan kakusharqa, nitaj ninaj qʼapaynillampis paykunapi karqachu. 28 Chantá Nabucodonosorqa jatunmanta qhaparerqa: Yupaychasqa kachun Sadracpata, Mesacpata, Abed-negojpatawan Diosninkoqa, pichus angelninta kachamorqa paykunata libranampaj, chay Dios. Paykunaqa mana kasorqankuchu reypa kamachisqanta. Astawampis wañunankumanta mana dakuspa, Diosninkumanta jawa waj diosman mana kʼumuykukorqankuchu nitaj yupaycharqankuchu. 29 Kunanqa noqa kamachini: Sichus pillapis kay waynaspa Diosninkoj contrampi sajrata parlanqa chayqa, wañuchisqa kachun, cuerpontaj chhikan chhikan khuchurasqa kachun, chantá wasintaj thuñisqa kachun, mayqen nacionmantapis, chayri mayqen parlayniyojpis kachun, imaraykuchus mana waj dios kanchu chay jinata librajqa.
Wapu Kay ¡Jehová Qanwan Kashan!
13 Jesús niraj jamushajtin 600 watas ñaupajta jina, Jehovaj kinsa hebreo kamachisnin, creeyniyoj, wapustaj kasqankurayku bendecisqa karqanku. Rey Nabucodonosorqa Babiloniapi kuraj kamachejkunata tantaykuspa, qori lantita yupaychanankuta kamacherqa. Mana yupaychajkunataj larwashaj hornoman wijchʼuykusqa kananku karqa. Chay kinsa hebreosqa allillanmanta reyman nerqanku: “Yupaychayku, chay Diosniykumá salvayta atiwasqayku nina larwashaj hornomanta; tukuy laya sajrata ruwayta yuyashawayku, chaykunamantapis salvawasqaykupuni. Manachus salvawaykuman chaypis, qanqa rey, kayta allinta yachay: Manapuni dioskunaykitaqa yupaychasqaykuchu, nitaj pampakama kʼumuykukusqaykuchu, qorimanta ruwasqa lantiykimampis”, nispa (Dan. 3:16-18). Jehová paykunata salvasqanmanta Daniel 3:19-30 parlan. Noqanchejqa ichapis mana paykuna jinachu rikukusun. Chaywanpis, wakin kuteqa Diosman cheqa sonqo kasqanchejta rikuchina kanqa. Creeyniyoj, wapustaj kasun chayqa Dios yanapawasunpuni.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Daniel 1:5) Rey Nabucodonosor kamachillarqataj chay waynasmanqa sapa pʼunchay mikhuchinankuta reypa mikhunanmanta, ujyachinankutataj, rey ujyaj, chay vinomanta. Paykunaqa kinsa wata juntʼata yachachisqa kananku karqa, chaymantataj reypa kamachinan wasipi sirvinanku karqa.
(Daniel 1:8) Danieltajrí sonqompi nerqa reypa mikhunanwan, ujyananwantaj mana chʼichichakunanta. Chayrayku kamachina wasipi sirvejkunaj kurajninkumanta mañakorqa, reypaj wakichisqa mikhunamantaqa ama payman mikhuchinankuta, ajinamanta leyman jina ama chʼichichakunampaj.
it-2-S pág. 375
Mesac
Ichapis kinsa imasrayku reypa mikhunanta chʼichipaj qhawarqanku. 1) Moisesman qosqa leyman jinaqa wakin animalesta chʼichipaj qhawakoj, babiloniostaj chay animaslesta mikhullaj kanku, 2) babiloniosqa animalesta wañuchispa mana allintachu yawarninta suruchej kanku, wakin kutistaj sipirpallaj kanku, 3) lantista yupaychajkunaqa lantisninkuman jaywanankupaj uywasta wañuchej kanku, chay aychata mikhuytataj diosninkuta yupaychayta jina qhawaj kanku (Da 1:8; kikinchay 1Co 10:18-20, 28).
(Daniel 2:44) Chay reykuna kamachishajtinku, janaj pachapi kaj Dios uj reinota sayarichenqa, chaytaj mana jaykʼajpis chinkachisqachu kanqa, manataj mayqen reinopis payta atipanqachu. Tukuynin waj reinosta tukuchenqa, chay atipaj reinotajrí wiñaypaj sayanqa.
w12 15/6 pág. 17, recuadro
¿PIKUNATAJ “TUKUYNIN KAY” REINOS KANKU?
Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras nisqapeqa, Daniel 2:44 versiculota, Diospa Reinon “tukuynin kay reinosta tukuchenqa”, nispa tijrachikun. Kay profeciaqa, jatun lantej imasninwan ninakoj gobiernosllamanta parlan.
Waj gobiernoswanrí, ¿imataj kanqa? Apocalipsis libroqa sumajta sutʼinchan. “Tukuy kay pachapi reyes[ta]”, Jehovaj contranpi maqanakunankupaj tantakunanta nin, nisunman “wañuchinaku maqanakuman, Tukuy Atiyniyoj Diospa chay jatun pʼunchaynimpaj” (Apo. 16:14; 19:19-21). Chayrayku Armagedonpeqa, tukuy gobiernos chinkachisqa kanqanku, nitaj Danielpa profecianpi lantej imasninwan ninakoj gobiernosllachu.
w01-S 15/10 pág. 6 párr. 4
¿Imataj kay mundopi chinkanan tiyan kusiy kausay kananpaj?
Chaytaqa Daniel 2:44 versículo kutichin. Chaypi nin: “Chay reykuna kamachishajtinku, janaj pachapi kaj Dios uj reinota [chayri gobiernota] sayarichenqa, chaytaj mana jaykʼajpis chinkachisqachu kanqa, manataj mayqen reinopis payta atipanqachu. Tukuynin waj reinosta tukuchenqa, chay atipaj reinotajrí wiñaypaj sayanqa”. ¿Imaraykutaj Diospa Gobiernon kay mundomanta gobiernosta chinkachinanpuni tiyan? Imaraykuchus Satanás jinallataj kay tiempomanta gobiernosqa runasta munayninkuman jinalla kausakunankupaj tanqanku, jinamanta Diospa contranpi oqharikunku. Chantapis gobiernosqa mana runaspaj allinninkuta maskʼankuchu (Salmo 2:6-12; Apocalipsis 16:14, 16). Chayrayku tapurikusunman: “¿Diospa Gobiernonta yanapakunichu chayri contranpichu oqharikuni?”.
Bibliata leenapaj
(Daniel 2:31-43) Qanqa rey, mosqoyniykipi rikorqanki uj may jatun lliphipishaj lantita. Chay lanteqa mancharinapaj jina karqa. Chay lantitaj ñawpaqeykipi sayachisqa karqa. 32 Lantej umanqa qori purumanta karqa. Pechonwan, makisninwantaj qolqe metalmanta karqanku. Wijsantaj, rakhu piernasnimpis broncemanta karqanku. 33 Tʼususnenqa fierromanta karqanku. Chakisnenqa khuskan fierromanta, khuskantaj tʼurumanta karqanku. 34 Chantá qhawashajtillayki, orqomanta uj rumi, mana pejpa kachaykamusqallan urmamorqa, chay lantej chakisnimpi japʼispataj, chay lantita phirirparerqa. 35 Chay rato ujllata chay fierropis, tʼurupis, broncepis, qolqepis, qoripis phiri rikhurerqa, imaynatachus chajra oqharina tiempopi trigo trillakojtin qʼoshñilla jatarin, ajinata. Chanta wayraqa chay tukuyta oqharerqa mana imata puchuchispa. Lantita phiriykorqa, chay rumitajri uj jatun orqoman tukorqa, tukuynin jallpʼamantaj juntʼaykorqa. 36 Ajina karqa chay mosqoyniykeqa. Kunantaj reyman sutʼinchasaj imatachus niyta munasqanta chay mosqoynin. 37 Esta unido al siguiente versículo. 38 Qanqa rey, tukuynin reyesmanta aswan atiyniyoj kanki. Janaj pachapi kaj Diosmin qosunki reinota, atiyta, kallpata ima, jatumpaj qhawasqa kanaykipaj, maynejpichus runas tiyakunku, chaykunata kamachinaykipaj. Chantapis uywasta, pʼisqosta ima qampa makiykiman churan. Chayrayku chay lantej qori umanqa qan kanki. 39 Qhepata waj reino jatarenqa, qampa reinoykimanta aswan pisi atiyniyojlla. Chaypa qhepanta kinsa kaj reinoqa bronce jina kanqa, chaytaj tukuy kay pachata kamachenqa. 40 Chaypa qhepanta jamullanqataj tawa kaj reino, chaytaj fierro jina sinchʼi kanqa. Imaynatachus fierroqa tukuy imata pʼakin, phirintaj, ajinata chay reinoqa tukuy wajkuna reinosta urmachenqa, phirenqataj. 41 Qanqa rey, chay lantej chakisnimpi, dedosnimpipis rikorqanki khuskan fierromanta, khuskantaj tʼurumanta kasqanta. Chayqa niyta munan chay reinoqa tʼaqanasqa kananta. Chay reinotaj wakimpi fierro jina sinchʼi kanqa, imaynatachus qan rikorqanki fierrota tʼurutawan chajrusqata, ajina. 42 Chay lantej chakisnimpa dedosnenqa wakinnej fierromanta, wakintaj tʼurumanta karqanku. Chayqa niyta munan, chay reinoqa wakinnejpi sinchʼi kananta, wakinnejpitaj pisi kallpa kananta. 43 Ajinaqa, imaynatachus qan rikorqanki fierrota tʼurutawan chajrusqata, kikinta chay pʼunchaykunapi reinosqa chajrukonqanku casarakuykunanejta; manataj ujllaman tukuyta atenqankuchu, imaynatachus fierroqa tʼuruwan mana chajrukuyta atinchu, ajinata.
25 DE SEPTIEMBRE–1 DE OCTUBRE
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | DANIEL 4-6
“Diosta mana saykʼuspa sirvina”
(Daniel 6:7-10) Tukuynin kurajkuna, tukuynin kamachejkuna, soldadosta kamachejkuna ima tantakorqayku tukuy nacionmanta, chaypitaj unanchakorqayku reymanta uj kamachisqa ley llojsinanta, chantá tukuyman willarachisqa kananta. Chay kamachisqaqa kay jina kachun: Kinsa chunka pʼunchay juntʼata, ama pipis mañakuchunchu ni mayqen diosmanta, nitaj mayqen runamantapis, manachayqa qanllamanta mañakuchun. Sichus pipis chay kamachisqata mana kasukonqa chayqa, leonesman wijchʼuykusqa kachun. 8 Kunantaj kay kamachisqaqa aswan atiyniyoj kanampajqa, rey jina sutiykita chay leyman qhelqaykuy, ama waj jinaman tukuchisqa kanampaj, medospa, chantá persaspa kamachisqankuman jina, mayqenchus mana chinkachisqa kayta atin, chayman jina. 9 Chantá rey Darioqa sutinta qhelqaykorqa chay kamachisqaman. 10 Danieltajrí chay kamachisqaman rey Darío sutinta qhelqaykusqanta uyarispa, wasinman riporqa. Puñunan wasimpa ventanasninta kicharerqa, mayqenchus Jerusalén ladoman qhawarisqa karqanku, chaykunata. Chantá chaypi qonqorikorqa Diosmanta mañakunampaj, payta yupaychanampajtaj. Chayjinata ruwarqa kinsa kutita sapa pʼunchay, yachasqa kasqanman jina.
Wayna, sipas, Diospa Palabran nisqanmanjina kawsakuy
16 ¿Imataq Jehovata tukuy imapi —sapallaykipi kachkaspapis— kasukunaykipaq yanapasunqa? Ruwasqaykiwan Jehovap sunqunta kusichiyta chayri nanachiyta atisqaykita yuyarikunayki (Gén. 6:5, 6; Pro. 27:11). Arí, ruwasqaykiqa, kusichinman chayri llakichinman. Imaraykuchus Payqa, qammanta “dakun” (1 Ped. 5:7). Jehovaqa, allinniykipaq kasqanta yachaspa, uyarinaykita munan (Isa. 48:17, 18). Ñawpa tiempopiqa, israelitas yuyaychaykunasninta mana kasukusqankurayku mayta llakikurqa (Sal. 78:40, 41). Chaywanpis, Daniel allinta ruwasqanmantaqa, mayta kusikurqa, chayrayku juk angelniqta “may munasqa kamachin” kasqanta nirqa (Dan. 10:11). ¿Imarayku? Daniel, sapallan chayri runa chawpipi kachaspa, chiqa sunqu kasqanrayku (Daniel 6:10, ñawiriy).
w06-S 1/11 pág. 24 párr. 12
¿Allinpajchu qhawanchej Diospaj tʼaqasqa imasta?
12 Ajllasqa cristianos waj ovejasmanta kajkuna ima Diospaj tʼaqasqa imasta allinpaj qhawanchej. Chaymanta ujnintaj Jehovawan amigos kasqanchej (1 Crónicas 28:9; Salmo 36:7). Chayta may valorniyojpaj qhawasqanchejrayku ni ima jarkʼanawanchejta saqenchejchu (2 Crónicas 15:2; Santiago 4:7, 8). Diosmanta mañakuytaj yanapawanchej paywan sumaj amigos kanallapajpuni. Profeta Danielqa kausaynin wañuypataman churasqa kajtinpis Diosmanta mañakuyta mana saqerqachu (Daniel 6:7-11). Diospaj tʼaqasqa kajkunaj nisunman ajllasqa cristianospa mañakusqankoqa, Diospa templonpi inciensota kʼosnichisqankuwan ninakun (Apocalipsis 5:8; 8:3, 4; Levítico 16:12, 13). Kaytaj rikuchin Diosmanta mañakusqanchejta jatunpaj qhawanata. ¡Tukuy atiyniyoj Jehová Dioswan mañakuynejta parlariyta atisqanchejqa kausayninchejpi may sumajpuni!
(Daniel 6:16) Chantá reyqa kamacherqa Danielta pusamuspa, leonesman wijchʼuykunankuta. Reytajri Danielta nerqa: Tukuy sonqo sirvishanki, chay Diosniyki qanta librasuchun.
(Daniel 6:20) Chantá may llakisqa qayllaykuspa, reyqa Danielta wajyarqa: Daniel, kawsaj Diospa kamachin, pitachus mana saykʼuspa sirvinki, chay Diosniyki librasuyta aterqachu leonesmantaqa?
w03-S 15/9 pág. 15 párr. 2
¿Imaraykutaj mana saykʼusapa Diosmanta mañakunanchej tiyan?
2 ¿Danielmanta imatá Jehová Dios yuyarqa? Ángel Gabriel uj mosqoypi jina Danielman rikhurerqa Diosmanta mañakusqanta kutichinanpaj. Chaypitaj nerqa Jehová Dios mayta munakusqanta (Daniel 9:20-23). Chantapis Ezequielpa profecianpi Jehovaqa Danielmanta parlaspa cheqan runa kasqanta nerqa (Ezequiel 14:14, 19, 20). Chayrayku nisunman Daniel sapa kuti Diosmanta mañakusqanrayku Jehová Dioswan amigosllapuni kasqankuta, chaytataj rey Dariopis sutʼita repararqa (Daniel 6:16).
(Daniel 6:22, 23) Diosniymin angelninta kachamorqa, paytaj leonespa siminkuta wisqʼaykurarqa, mana imananawankupaj, imaraykuchus Dios yachan mana ima juchayoj kasqayta, yachallantaj mana ima sajratapis contraykipi ruwasqayta, nispa. 23 Chantá reyqa mayta kusikuspa, kamacherqa leonespa kananku chay ukhu tʼoqomanta Danielta orqhomunankuta. Orqhomuspataj, rikorqanku mana imanasqa kasqanta, imaraykuchus Diosnimpi atienekorqa.
“Espirituwan noviawan nichkallankupuni: ‘¡Jamuy!’”
15 Daniel juk chʼisita leonespa tʼuqunpi kasqantawanqa, kamachiqqa, payta waturiq rispa ajinata nirqa: “Daniel, kawsaj Diospa kamachin, pitachus mana saykʼuspa sirvinki, chay Diosniyki librasuyta aterqachu leonesmantaqa?”, nispa. Profetataq kutichirqa: “Reyneyqa wiñaypaj kawsachun. Diosniymin angelninta kachamorqa, paytaj leonespa siminkuta wisqʼaykurarqa, mana imananawankupaj, imaraykuchus Dios yachan mana ima juchayoj kasqayta, yachallantaj mana ima sajratapis contraykipi ruwasqayta”, nispa. Arí, Jehovaqa payta “mana saykʼuspa” yupaychasqanrayku, Danielta tʼinkarqa (Dan. 6:19-22).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Daniel 4:10, 11) Puñunaypi kashaspa, mosqoypi jina kay imastaqa rikorqani: Jallpʼa chawpipi uj may jatun sachʼa karqa. 11 Chay sachʼaqa wiñarqa, manchayta rakhuyarqa, puntantaj cielokama chayarqa, may jina karumantapis rikukullajpuni.
(Daniel 4:20-22) Qan reyqa, rikorqanki jatun rakhu sachʼata, cielokama puntan chayashajta, karu jallpʼamantapachataj rikukushajta. 21 Kʼacha laqhesniyoj, may ashkha poqoyniyojtaj karqa; tukuy runas mikhojtimpis, mana tukukoj karqa. Llanthunman campo animales llanthukoj jamoj kanku, ramasnimpitaj pʼisqos thapachakoj kanku. 22 Wiraqochi reyniy, chay sachʼaqa qanmin kanki. Rey kasqaykipi wiñaspa jatunyasqaykeqa cielokama chayan, kamachisqaykitaj tukuy kay pachapi, uj kantumanta ujnin kantukama jatunyan.
w07-S 1/9 pág. 18 párr. 5
Daniel libromanta wakin allin yachachiykunas
4:10, 11, 20-22. ¿Ima niyta munan Nabucodonosor mosqoypi jina uj jatun sachʼata rikusqan? Ñaupajta chay jatun sachʼaqa may atiyniyoj suyuta Nabucodonosor kamachisqanwan ninakun. Jinapis Nabucodonosorpa kamachiynin “tukuy kay pachapi, uj kantumanta ujnin kantukama” jatunyasqanrayku waj imawan ninakullantaj. Daniel 4:17 versiculoqa, Nabucodonosor mosqoypi imatachus rikusqanta, Tukuy Atiyniyoj Dios nacionesta kamachinanpaj atiyniyoj kasqanwan kikinchan. Chayrayku nisunman chay jatun sachʼaqa Jehová Tukuyta Kamachej Dios kasqanwan ninakusqanta, astawantaj kay jallpʼata kamachisqanwan. Chayrayku Nabucodonosorpa mosqoynenqa iskay kutipi juntʼakun. Ñaupajtaqa Nabucodonosorpa kamachiyninwan. Qhepan kajtaj Jehová Diospa kamachiyninwan.
(Daniel 5:17) Chantá Danielqa reyman kuticherqa: Imatachus qowayta munashanki, chay imasqa qanllapaj kachunku, kamachinayki wasipi churanawaykimantataj wajta churay. Chay qhelqasqata qampaj leepusqayki, imatachus niyta munasqantapis noqa sutʼinchallasajtaj.
(Daniel 5:29) Chaymanta rey Belsasar kamacherqa Danielman puka pʼachata churaykunankuta, kunkanmantaj qori cadenata warkhuykunankuta. Chanta tukuyman willaracherqa chay ratomantapacha Danielqa kinsa kaj kamachej kananta reinompi.
w88-S 1/10 pág. 30 párrs. 3-5
Leejkunaj tapuyninku
Danielta wajyachimojtinku reyqa watejmanta imastachus qonanta nillarqataj. Pay nerqa uj puka pʼachawan pʼachallinankuta, kunkanman qori cadenata warkhuykunankuta, reinonpitaj kinsa kaj kamachej kananta. Danieltaj respetowan reyman kuticherqa: “Imatachus qowayta munashanki, chay imasqa qanllapaj kachunku, kamachinayki wasipi churanawaykimantataj wajta churay. Chay qhelqasqata qampaj leepusqayki, imatachus niyta munasqantapis noqa sutʼinchallasajtaj”, nispa (Daniel 5:17).
Sutʼita rikunchej profeta Danielqa reypa mosqoyninta sutʼinchananpaj mana pagotachu suyarqa. Reyqa imastachus Danielman qoyta munasqanta qhepachikapuyta chayri wajkunaman qopuyta atinman karqa. Danielqa chay mosqoyta mana uj pagoraykuchu sutʼinchayta munarqa, manaqa Jehová Dios payman atiyta qosqanrayku. Jehovaqa tumpamantawan Babilonia llajtata juzganan karqa.
Danielqa rey Belsasarpa mosqoyninta sutʼincharqa. Daniel 5:29 versiculopi nisqanman jinataj, Belsasarqa imastachus Danielman qonanta nisqanta Daniel mana munajtinpis qorqapuni. Danieltaj mana chay pʼachata churakorqachu, nitaj kunkanman qorimanta cadenatapis warkhukorqachu. Chaytaqa rey Belsasar kamachisqanrayku churaykorqanku. Chayrayku Daniel 5:17 versiculopi nisqanqa mana churanakunchu Daniel 5:29 versiculopi nisqanman.
dp-S pág. 109 párr. 22
Perqapi qhelqasqas tawa palabras
22 Imachus chaypi qhelqasqa kasqanqa sutʼi yachakorqa. Babilonia Medopersaspa makinpi urmananqa mana creenapaj jinachu karqa. Belsasar Danielpa sutʼinchasqanta uyarispa mayta llakikorqa, jina kajtinpis kamacherqa Danielman puka pʼachata churanankuta, kunkanmantaj qori cadenata warkhuykunankuta, chantá kamachiyninpi kinsa kaj kamachej kanantawan (Daniel 5:29). Danieltaj chay tukuy imasta japʼikorqa, imaraykuchus ajinamanta Jehovata jatunchananpi yuyarqa. Ichapis rey Belsasarqa Danielman tukuy imata qosqanrayku Jehová manaña castigananta yuyarqa. Rej Belsasar ajinatapuni yuyarqa chayqa, qhasillaña karqa.
Bibliata leenapaj
(Daniel 4:29-37) Este versículo está unido al siguiente. 30 Uj wata qhepaman, reyqa Babiloniapi kaj kamachinan wasipi puriykachashaspa, pay nerqa: Qhawariychej, imayna jatunchus Babilonia kasqanta. Noqamin jatun atiyniywan sayaricherqani reinoypa jatun llajtan kanampaj, ajinamanta jatun kasqay yuyarisqa kanampaj, nispa. 31 Chay jinata rey parlashajtillanraj, janaj pachamanta uj parlamuy uyarikorqa: Kayta uyariy, rey Nabucodonosor: Kamachisqaykeqa manaña qampatachu. 32 Runas chawpimanta wijchʼusqa kanki, uywaswan khuskataj kawsanayki tiyan. Bueyes jina qhorata mikhunki qanchis watas juntʼata, ninaykikama: Janaj pachapi kaj Dioslla atiyniyoj kashan, kay pachapi tukuynin nacionespa patankupi, payllataj kamachejkunata munasqanman jina churan, nispa. 33 Chay ratopachataj juntʼakorqa chay castigomanta willasqaqa. Jinataj Nabucodonosorqa runas chawpimanta wijchʼusqa karqa. Bueyes jina qhorata mikhorqa, chhullataj cuerponta joqʼorqa. Chujchasnenqa, phurus jin karqa, sillusnimpis wiñaykorqanku ankajpata jina kanankama. 34 Castigana pʼunchaykuna juntʼakojtin, noqa Nabucodonosorqa janaj pachata qhawarerqani, loco kayniymantataj yuyayniyman kutiripusqayta reparakorqani. Chaypacha, Janaj Pachapi Kaj Diosta yupaycharqani, kay jina palabraswantaj wiñaypaj kawsajta jatuncharqani: Paypa atiynenqa wiñaypajpuni, nacionesta kamachinantaj tukuy mitaspaj. 35 Paypa ñawpaqempi mana imapis kankuchu kay pachapi tiyakoj runasqa. Payqa ruwan munayninman jina, janaj pachapi, jinallataj kay pachapipis. Mana pipis kanchu Diospa atiyninman sayaykojqa, manallataj pipis payta tapurinmanchu: Imarayku kay jinata ruwanki? nispa. 36 Chay ratopacha yuyayniyman churakorqani. Chantá may jatun kamachinayta, jatumpaj qhawasqa kayniyta, jatun kayniytawan japʼikaporqani. Reynoypi yanapawajkuna, yuyaychawajkuna ima noqata maskʼawarqanku. Watejmanta nacionniyta kamachinaypaj churakorqani; ñawpajta karqani, chaymantapis aswan atiyniyoj karqani. 37 Kunan ari, noqa Nabucodonosorqa yupaychani, sutinta pataman oqharini, jatunchanitaj janaj pachapi kaj Reyta, imaraykuchus tukuy ruwasqasnenqa, cheqapuni, cheqantaj. Jatunchakojkunatataj payqa kʼumuykuchiyta atin.