‘Chiqan runasqa intijina lliphipirinqanku’

“Cheqan kaj runastajrí inti jina lliphipenqanku Tatankoj reinompi.” (MAT. 13:43.)

 1. ¿Imastá Jesús, rikchʼanachinasninpi Reinomanta sutʼincharqa?

JESUCRISTOQA, Reinomanta achkha imasta, kikinchaykunawan, rikchʼanachinaswan ima, sutʼincharqa. Biblia jinata nin: “Rijchʼanachinaswan parlarqa runasman; mana rijchʼanachinaswanqa mana imatapis yachacherqachu” nispa (Mat. 13:34). Jesús, chiqa Reinonmanta mujuta rikchʼanachisqanpiqa, ñawpaqta Diosmanta willayta runa kasukunantachus manachus, runap sunqullanmanta kasqanta nirqa, qhipantataq Jehovalla espiritualmente wiñananpaq yanapayta atisqanta (Mar. 4:3-9, 26-29). Wak rikchʼanachinaspitaq, Reinomanta willayta kasukuqkuna mayta yapakunankuta nirqa, chaytaq mana qallariymantapachachu sutʼi rikukunanta (Mat. 13:31-33). Wakpitaq Reinop kamachiyninpi, mana tukuy Diosmanta willayta uyariqkunachu kanankuta sutʼincharqa (Mat. 13:47-50).a

 2. Trigomanta, cizaña qhuramanta ima rikchʼanachinapi, ¿imataq sumaq mujuri?

² Marcos 13 tʼaqa may riqsisqa rikchʼanachinamanta parlan, chaytaq trigomanta, cizaña qhuramanta ima; chay rikchʼanachinapi Jesusqa, imaynatachus discipulosnin paywan kamachinankupaq tantasqa kanankuta sutʼincharqa. Jesús wak rikchʼanachinapi muju, ‘Reinomanta Palabra’ kasqanta niptinpis, kaypiqa ‘reinop wawasninmanta’ parlachkarqa (Mat. 13:19, 38). Manataq Diospa Reinonpa kamachiyninpi kaqkunamantachu parlachkarqa, manaqa ‘wawasninmanta’ nisunman Reinopi kamachiqkunamanta (Rom. 8:14-17; Gálatas 4:6, 7, ñawiriy).

Trigomanta, cizaña qhuramanta ima rikchʼanachina

 3. Rikchʼanachinamanta runa, ¿ima chʼampaypitaq rikukun, chantá imaynatá allinchananta nin?

³ Kay rikchʼanachinata ñawirina: “Diospa janaj pacha reinonqa rijchʼakun sumaj mujuta jallpʼampi tarpoj runaman. Tarpojkuna puñuranankukamataj, tarpuchejpa enemigonqa jamuspa, cizaña nisqa qhora mujuta trigo tarpusqaman tʼakaykuytawan, ripusqa. Trigo umashajtinñaqa, cizaña qhorapis rikhurillasqataj trigowan khuska. Kamachisnintaj rispa, chajrayojman nisqanku: Patron, jallpʼaykipeqa manachu sumaj mujuta tarporqanki? Imaynamantataj rikhurin cizaña qhorari? nispa. Paytaj nisqa: Pi enemigochá kaytaqa ruwan, nispa. Kamachistaj tapusqanku: Munawajchu chay qhorasta qhoramunaykuta? nispa. Paytaj kutichisqa: Ama jinaychejchu. Qhorata tʼirashaspa, trigotawan tʼiraykuwajchej. Saqellaychej khuska wiñajta cosechakama. Trigo ruthunaña kajtintaj, ruthojkunaman nisaj: Cizaña qhorataraj ñawpajta pallaychej, marqʼa marqʼata wataraspa ruphachinapaj. Trigotataj pirwayman waqaychamuychej, nispa” (Mat. 13:24-30).

 4. a) ¿Pitaq rikchʼanachinamanta tarpuq runa? b) ¿Maykʼaqtaq, chantá imaynatá Jesús mujuta tarpuyta qallarirqa?

⁴ ¿Pitaq sumaq mujuta tarpun? Jesusllataq discipulosninman sutʼincharqa: “Sumaj mujuta tarpojqa Runaj Churin” nispa (Mat. 13:37). “Runaj Churenqa” —Jesús— jallpʼapi kimsa wata khuskanniyuqta Diosmanta willachkaspa, chay jallpʼata wakichirqa (Mat. 8:20; 25:31; 26:64). Pentecostés 33, watapitaq sumaq mujuta, nisunman ‘reinop wawasninta’ tarpuyta qallarirqa. ¿Imaynamantá? Jesusqa, Tatanpa nisqanmanjina, discipulosninman espíritu santota quspa tarpuyta qallarirqa, jinamanta Diospa wawasnin kanankupaq akllarqa, chay mujutaq puqusqa trigo kanankama wiñayta qallarirqa (Hech. 2:33).b Chantá tarpuypa tukukuyninpitaq, Cristowan khuska Reinonpi kamachinankupaq akllasqa kaqkunata, tukuyninta tantakunan karqa.

 5. ¿Pitaq enemigo, chantá pikunatá cizaña qhurawan kikinchakun?

⁵ ¿Pitaq enemigori? Jesusqa, “Kuraj Supay” kasqanta nirqa. ¿Pikunataq cizaña qhura kanku? “Kuraj Supaypa wawasnin” (Mat. 13:25, 38, 39). Cizaña qhuraqa venenoyuq, wiñayta qallarichkaptintaq trigoman rikchʼakun. Kayqa sumaq kikinchay, imaraykuchus achkha runas, cristianos, Reinop wawasnintaq kasqankuta ninku, kawsayninkuwantaq mana chaytachu rikuchinku. Chay puraq uya runasqa, Satanaspa “mujun” chayri ‘miraynin’ kanku (Gén. 3:15; Griegopi qhillqasqa Biblia. Septuaginta).

 6. ¿Maykʼaqtaq cizaña qhura rikhuriyta qallarirqa, chantá ‘tarpuqkuna puñunankukama’ nispa imaninayantaq?

⁶ Cizaña qhurawan kikinchasqa cristianos, ¿Maykʼaqtaq rikhurirqanku? Jesús kutichin, ‘tarpuqkuna puñunankukama’, nispa (Mat. 13:25). Chantá, ¿maykʼaqtaq chay karqa? Apóstol Pablo Efesomanta ancianosman nirqa: “Noqa yachani ripojtiykama chawpiykichejman wajkuna phiña atojkuna jina yaykumunankuta, tropata mana khuyaspa. Chay runasqa qankuna ukhullamantataj rikhurenqanku, cheqa kajta qʼewispa creejkunata paykunaj qhepankuta pusanankupaj” nispa (Hech. 20:29, 30). Chaymantataq, chay ancianosman espiritualmente rikchʼarisqa kanankuta nirqa. Chaywanpis, apóstoles —Diospa contranpi sinchita uqharikuqkunata ‘jarkʼaqkuna’— puñuypi wañupusqankumanjina, achkha cristianos espiritualmente puñurparillarqankutaq (2 Tesalonicenses 2:3, 6-8, ñawiriy). Jinamanta, Diospa contranpi uqharikuqkuna rikhurirqanku.

 7. Wakin trigo, ¿cizaña qhuramanchu tukurqa? Sutʼinchay.

⁷ Jesusqa, mana trigochu cizaña qhuraman tukunanta nirqa, manaqa cizaña qhura trigop chawpinpi tarpusqa kananta. Chayrayku kay rikchʼanachinapiqa, mana chiqa cristianos chiqa yachachiymanta karunchakuqkunamantachu parlachkan. Manaqa, Satanás qutuchakuy ukhuman saqra runasta churananpaq, mayta kallpachakunanmanta sutʼinchan. Juan —qhipata wañupuq apóstol— niraq wañupuchkaptin, Diospa contranpi uqharikuqkuna llulla yachachiykunata yachachiqkuna, achkhaña karqanku (2 Ped. 2:1-3; 1 Juan 2:18).

“Saqellaychej khuska wiñajta cosechakama”

8, 9. a) Jesús rikchʼanachinamanta patronpa kamachisqanta sutʼinchasqan, ¿imaraykú uyariqkunapaq riqsisqa karqa? b) ¿Imaynatá trigo, cizaña qurawan khuska unaymantapacha wiñarqanku?

⁸ Kamachisqa, patronman tarpusqanpi cizaña qhura kasqanta willaq rirqanku, tapurqankutaq: “Munawajchu chay qhorasta qhoramunaykuta?”,nispa (Mat. 13:27, 28). Patrontaq mana nispa kutichirqa, cosecha tiempokama trigowan khuska wiñaqta saqinallankuta nirqa. Ichapis chay kutichisqan mana waliqchu kasqanta nisunman, chaywanpis paykunaqa, cizaña qhura, trigowan kikinkamalla kasqanta yacharqanku. Tarpuq runasqa, cizaña qhurap saphisnin trigop saphisninwan chʼipaykukusqankuta yacharqanku.c Chayrayku, patronpaq kutichisqanqa, ¡may allinpuni karqa!

⁹ Jesús nisqanmanjina, ñawpaqmantapacha achkha cizaña qhurajina, tukuy laya cristianos nichikuqkuna rikhurinku ñawpaqtaqa, Iglesia Católica Romana, Ortodoxa, achkha protestantes nisqa ima. Chaywanpis chay tiempollapitaq, jukchhika trigota, ‘Jallpʼapi’ nisunman pachantinpi tarpukullarqataq. Rikchʼanachinamanta patronqa, tarpusqan cosecha tiempo chayamunankama wiñananta pacienciawan suyarqa, cosechataq pisi tiempolla kanan karqa.

May suyasqa cosecha chayamun

10, 11. a) ¿Maykʼaqtaq cosecha tiempo chayamurqa? b) ¿Imaynatá Jehovap pirwanpi trigota tantakuchkan?

¹⁰ Jesusqa nillantaq: “Cosechaqa kay pachaj tukukuynin, ruthojkunataj ángeles kanku”, nispa (Mat. 13:39). Kay saqra pachap tukukuynin pʼunchaykunapiqa: Reinop wawasninta tantakunan karqa, cizaña qhurawan kikinchasqa llulla cristianosmanta tʼaqasqa kanankupaq. Apóstol Pedro chaymanta jinata nirqa: “Diospa wawasnimpaj juicio pʼunchay chayamunña. Juiciochus noqanchejmanta qallarikun chayqa, Diospa evangelionta mana kasojkunaqa imapitaj tukukonqankuri?”, nispa (1 Ped. 4:17).

¹¹ “Kay pachaj tukukuynin” qallarikusqanmanta jukchhikamantawanqa —nisunman tukukuy pʼunchaykuna— chiqamanta cristianos kayku niqkunata juzgayta qallarikurqa, nisunman “reinoj wawasnin”, “Kuraj Supaypa wawasnin” ima, juzgasqa karqanku. Cosecha qallarikuchkaptin, ¿imataq karqa? Rikchʼanachinamanjinaqa, “ñawpaqta” Jatun Babilonia urmarqa, “chaymantataq” Reinop wawasninta tantayta qallarikurqa (Mat. 13:30, NM). Chantá trigowan kikinchasqa cristianosta, ¿imaynatá chaymantapacha Jehovap pirwanman tantakuchkan? Kay cristianosqa, watiqmanta chiqa qutuchakuy rikhurisqanpi, Diospa jarkʼayninta japʼinku, allinpaq qawasqastaq kanku, wakintaq janaqpachapi tʼinkankuta japʼinkuña.

12. ¿Maykʼaqkamataq cosecha kanqa?

¹² ¿Machkha tiempotataq juicio kanqa? Jesusqa cosechamanta parlaspa “ruthuna tiempo” nispa nirqa, chay tiempotaq mana pisillachu (Apo. 14:15, 16). Chayrayku akllasqa cristianosqa, tukukuy pʼunchaykuna tukukunankama juzgasqallapuni kanqanku, chaytaq tukuyninku sellasqa kaptinku tukukunqa (Apo. 7:1-4).

13. ¿Imaynatá llulla cristianos runasta miskʼachinku, chantá Diospa kamachiyninpa contranpi, ima millay ruwaykunatá ruwanku?

¹³ Kay rikchʼanachinaqa, Reinomanta, tukuy miskʼachiqkuna, Diospa kamachiyninpa contranta ruwaqkuna ima, tʼirasqa kanankuta nin. ¿Pikunamantá parlachkan? (Mat. 13:41, 42.) Cizaña quramanta jukqa, católicos kanku, paykunataq unaymantapachaña achkha ‘tukuy laya miskʼanaswan’, nisunman Diosta pisipaq qhawachiq llulla yachachiykunawan, may achkha runasta chʼawkiyanku, chaykunataq trinidadmanta mana sutʼinchasqa yachachiy, infiernopi wiñaypaq ñakʼariymanta yachachiy ima. Chantapis, llulla religionta achkha kamachiqkunaqa, religionninkuman riqkunata, millay kawsayninkuwan mana allintachu yachachinku, espiritualmente kay pachawan masichakusqankurayku qhinchachakunku, wakin kutipitaq khuchichakuchkaptinku taripachikunku (Sant. 4:4). Chantapis, cristianos nichikuqkunaqa, religionninkupi kaqkuna khuchichakunankuta tiempo pasasqanmanjina astawan saqillanku (Judas 4, ñawiriy). Chayjinata ruwachkaspapis, Diospa kamachiykunasninta juntʼachkasqankuta, yupaychachkasqankuta ima, rikuchiyta munanku. Reinop wawasninqa, cizaña qhurap millay ruwaykunasninmanta, miskʼachinapaq llulla yachachiykunasnimanta ima, tʼaqasqa kasqankumanta may kusisqas kachkanku.

14. “Kuraj Supaypa wawasnin”, ¿imaraykutaq waqanku, kirusninkuta kʼarurakunku ima?

¹⁴ “Kuraj Supaypa wawasnin” —cizaña qhurawan kikinchasqa kaqkuna— manchayta waqanku, kirusninkutapis kʼarurakunku. ¿Imaraykú? (Mat. 13:41, 42.) Imaraykuchus “reinoj wawasnin”, cizaña qhura venenoyuq kasqankuta sutʼiman urqhunku. Chantapis catolicostaqa, sapa pʼunchay iglesiankuman riqkuna pisiyachkasqan, manaña munasqankumanjina runasta chʼawkiyayta atisqanku ima, mayta llakichillantaq (Isaías 65:13, 14, ñawiriy).

15. ¿Imaynatá llulla cristianos ninaman wikchʼusqas kanqanku?

¹⁵ ¿Imaninayantaq cizaña qhurata tantay, ninawan ruphachiy ima? (Mat. 13:40.) Lawrachkaq hornoman ruphachinapaq wikchʼuykusqa kasqankuqa, llulla cristianos wiñaypaq chinkachisqa kanankuta ninayan (Apo. 20:14; 21:8). Kay llulla religionesqa, “manchay ñakʼariy” tiempopi chinkachisqa kanqanku (Mat. 24:21).

“Inti jina lliphipenqanku”

16, 17. Malaquías, ¿imataq Diospa templonpi ruwakunanta nirqa, imaynatá chay profecía juntʼakuyta qallarirqa?

¹⁶ ¿Maykʼaqtaq trigowan kikinchasqa cristianos, “inti jina lliphipenqanku”? (Mat. 13:43.) Malaquías Diospa templon llimphuchasqa kananmanta profeciata qillqasqan, kayta yachanapaq yanapawasun, chaypitaq nin: “Maskʼashankichej, chay Señorqa ujllata Temploman yaykonqa. Chay munasqaykichej tratomanta willarajqa chayamushanña, nispa. Chantá Tata Dios jamonqa, chay pʼunchaytaqa pitaj awantayta atenqari? Pitaj ñawpaqempi sayasqallapuni kayta atenqa pay rikhurimojtinri? Imaraykuchus payqa kanqa qorita chʼuwachanapaj may sinchʼi nina jina, chayrí jabón jinataj jucha chʼichinchejta pichanawanchejpaj. Tata Diosqa tiyaykonqa levitasta, sacerdotesta ima sumajta llimphuchanampaj, imaynatachus ninapi qolqe metal, qoripis chʼuwachakun, ajinata. Chantá paykunaqa Tata Diosman ofrendankuta jaywayta atenqanku, maychus jaywanata jina” (Mal. 3:1-3).

¹⁷ Kay profeciaqa, 1918 watapi juntʼakuyta qallarirqa. Jehovaqa, chay watapi, —‘tratomanta willaraj’ Jesucristowan khuska— espiritual templonta imaynachus kachkasqanta qhawarirqa, llimphucharqa ima. Malaquiasqa, chaymanta qhipaman imachus kananmanta jinata nirqa: “Qankuna ujtawan reparankichej pichus cheqan runa, pitajchus mana cheqan runa kasqanta; reparallankichejtaj pichus Diosta yupaychasqanta, pitajchus mana yupaychasqantawan”, nispa (Mal. 3:18). Chiqa cristianosqa, watiqmanta kallpachasqas kasqankurayku, Diospaq astawan llamkʼarqanku, chaytaq chay tiempopi cosecha qallarisqanta rikuchin.

18. ¿Imatá Daniel kay tiemponchikpi kananta nirqa?

¹⁸ Profeta Danielqa, kay tiemponchikmanta jinata nirqa: “Yachayniyoj runasqa cielo jina lliphipirenqanku, ashkha runasman cheqa kajta yachachejkunataj wiñaypaj lliphirenqanku chʼaskas jina” nispa (Dan. 12:3). ¿Pikunataq manchayta lliphipiriq runas kanku? Paykunaqa akllasqa cristianos kanku, pikunatachus Jesús rikchʼanachinanpi trigowan kikincharqa. Paykunatataq, wak ovejasmanta may chhika runas yanapachkanku. Reinop kamachiyninpi kanankupaq kaqkunaqa, cizaña qurawan kikinchasqa llulla cristianosta urqhukusqanta, sutʼita yachanku. Chantapis kay laqha pachapi, Israel espiritualmanta puchuqkunawan khuska, kʼanchayninkuta lliphipirichichkanku (Zac. 8:23; Mat. 5:14-16; Fili. 2:15).

19, 20. ¿Imatá “reinoj wawasnin” maytapuni suyakuchkanku chantá imamantá qhipan yachaqanapi yachakusun?

¹⁹ “Reinoj wawasnin” kaqkunaqa, janaqpachapi tʼinkankuta japʼinankupaq mayta suyachkanku (Rom. 8:18, 19; 1 Cor. 15:53; Fili. 1:21-24). Tʼinkankuta japʼinankukamataq, mayta lliphipirispa Diosman chiqa sunqullapuni kananku tiyan, “Kuraj Supaypa wawasnin” kaqkunamantataq wakjina kananku tiyan (Mat. 13:38; Apo. 2:10). Kay tiempopi reinop wawasnin manchayta lliphipirichkasqankuta, kuraq Supaypa wawasninmanta tʼaqasqaña kasqankuta ima rikusqanchikqa, may sumaqpuni.

²⁰ Chantá, Reinop wawasnin, may chhika runaswan —Diospa Reinon kay Jallpʼaman kamachimuptin wiñaypaq kawsakuqkunawan— ¿imapi jukchasqa kanku? Qhipan yachaqanapi kay tapuyman kutichikunqa.

[Sutʼinchaykunasnin]

¿Yuyarikunkichu?

Jesuspa rikchʼanachinanmanta, imawan kikinchakun:

• ¿Sumaq muju?

• ¿Sumaq mujuta tarpuq runa?

• ¿Sumaq mujuta tarpuy?

• ¿Enemigo?

• ¿Cizaña qhura?

• ¿Cosecha tiempo?

• ¿Pirwa?

• ¿Waqasqanku, kirunkuta kʼarurakusqanku ima?

• ¿Lawrachkaq horno?

[20 paginapi dibujos/fotos]

Sumaq mujuta tarpuyqa, Pentecostés 33 watapi qallarirqa

[23 paginapi dibujo/foto]

Trigowan kikinchasqa cristianosta, Jehovap pirwanpi tantakuchkan

[Maymantachus foto urqhukusqan]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.