8 Yachaqana
‘Saqra espirituspa contranpi maqanakunachik’
1. ¿Imaraykutaq saqra espíritus ruwasqankuta yachayta munanchik?
MAY chhika runa saqra espiritus kasqanmanta chanzakuchunkupis, chayqa mana asikunapaqjinachu. Runa asikuptinpis manapis, chay saqra espiritusqa kankupuni, astawanraq runap kawsayninta apaykachayta munanku. Jehovata yupaychaqkunapis paykunamanta jarkʼakunanku tiyan, imaraykuchus kay saqra espiritusqa, astawanraq paykunata urmachiyta munanku. Apóstol Pabloqa jinata yuyaychawanchik: “Noqanchejqa mana runaswanchu maqanakushanchej, manachayqa patapi kamachejkunaj contrampi, patapi atiyniyojkunaj contrampi, kay pachapi laqhayayta kamachejkunaj contrampi, patapi kaj sajra espirituspa contrampi ima”, nispa (Efesios 6:12). Kunan pʼunchaykunapiqa kay saqra espiritukunap ruwayninkuqa astawan rikukuchkan, Satanás janaqpachamanta wikchʼuchikusqanrayku, may phiñasqa kachkan pisi tiempoyuqllaña kasqanta yachaspa (Apocalipsis 12:12).
2. ¿Imaynatá kay saqra espiritusta atipasunmanri?
2 ¿Kay saqra espiritusta atipayta atisunmanchu? Arí, Jehovallapi tukuy sunquwan atienekuptinchik, atipasunchik. Payta uyarinanchik tiyan, rimaynintataq kasukunanchik tiyan, jinamanta saqra espiritusqa mana kawsayninchikpi, nitaq yuyayninchikpi, ñakʼarichiwasunchu, paykunap makinpi kaqkunatajina (Santiago 4:7).
Saqra espíritus kay pachata kamachiqkuna
3. ¿Pikunawantaq Satanás churanakun, imaynamanta?
3 Jehovaqa janaqpachamantapacha qhawaspa, imachus kay pachapi kasqanta sutʼita willawanchik. Diosqa apóstol Juanman musquypijina rikuchirqa, Satanás ‘juk jatun puka sierpejina’, Diospa Reinon Cristop makinpi kaqta uquykunanpaq wakichisqa kasqanta, 1914 watapi janaqpachapi nacekusqantawan. Mana chayta atispataq, kay pachapi Diospa akllasqasninta ñakʼarichinanpaq qhatiykachayta qallarirqa (Apocalipsis 12:3, 4, 13, 17). ¿Imaynatá Supay kay akllasqakunata qhatiykachanri? Kay pachapi kaq saqra runaniqta.
4. ¿Piqpa atiyninwantaq kay pachata kamachiqkuna kamachichkanku, imaynatá chayta yachanchik?
4 Chaymanta Juanqa, juk phiña animalta qanchis umayuqta, chunka waqrayuqta rikurqa, chaytaq atiyniyuq karqa “tukuy ayllusta, llajtasta, waj laya parlaykunapi parlajkunata, tukuy nacionesta ima kamachinanpaj”. Kay phiña animalqa tukuy kay pachapi politicokunawan ninakun. Juanman willakurqa, “sierpeqa [Supay Satanasqa] chay phiña animalman atiyninta, kamachina tiyananta, kamachinampaj atiyniyoj kaytawan qorqa”, nispa (Apocalipsis 13:1, 2, 7). Arí, kay pachapi politicosqa supaypa atiyninwan kamachichkanku. Chayrayku apóstol Pablo qillqasqanmanjina, ‘kay pachata kamachiqkunaqa, patapi kaj sajra espiritus’ kanku, paykunataq kamachiq runakunata apaykachanku. Diosta yupaychaqkunataq imachus chay niyta munasqanta yachananku tiyan (Lucas 4:5, 6).
5. ¿Imapaqtaq kay pachapi tukuy kamachiqkunata tantaykuchkan?
5 Kay pachapi kamachiq runakuna religionniyuq kasqankuta niptinkupis, mana pipis Jehovap kamachiyninman kasukunchu, nitaq akllasqa Reyninta Jesustapis. Kamachiq runaqa astawan atiyniyuq kanankupaq puraqmanta maqanakunku. Apocalipsis ninjina ‘supay espiritusqa reyesman rinku’ paykunata tantanankupaq “wañuchinaku maqanakuman, Tukuy Atiyniyoj Diospa chay jatun pʼunchaynimpaj” (Apocalipsis 16:13, 14, 16; 19:17-19).
6. ¿Imatataq ruwananchik tiyan mana kay pachap ruwayninwan chhapukunanchikpaq?
6 Sapa pʼunchay runakunaqa politicarayku, qullqi pisiyasqanrayku, religionninkurayku ima maqanakunku, chaytaq familiakunata ñakʼarichin. Runaqa chay maqanakuykunaman siminkuwan, chayri ruwayninkuwan chhapukunku, jinamanta llaqtanrayku, ayllunrayku, parlayninrayku ima japʼinakunku, wakin kutiqa llaqtanku mana maqanakuchkaptinpis chhapukullankutaq. Jinata ruwaspa, ¿pitataq yanapachkanku? Bibliaqa sutʼita niwanchik, “kay pachapi kaj chhika runastaj Kuraj Supaypa atiynimpi kasqankuta” (1 Juan 5:19). Chayta yachaspa, ¿imatataq ruwasunman mana chay runakunawan chinkayman rinanchikpaq? Diospa Reinonta tukuy sunquwan kasukunanchik tiyan, chantapis mana kay pachap ruwayninwan chhapukunanchikchu tiyan (Juan 17:15, 16).
Supaypa pakasqa tuqllasnin
7. ¿Imaynatá Supay llulla religionniqta runata apaykachan?
7 Tukuy tiempo, Satanasqa Diosmanta runata karunchananpaq qhatiykachan, asipayachin ima. Mana chayllachu Supayqa pakaymanta tuqllakunawan, chiqa kaqta qʼiwispa ima, runata urmachiyta munan. Yuyayninwan runakunata llulla religionniqta laqhayaypi japʼiykun, Diosta yupaychachkasqankuta yuyachispa. Diosta mana riqsisqankurayku, chiqa kaqtataq mana munakusqankurayku, runaqa mana riqsisqa religionpa ruwayninwan chhapukun, chayri runap ruwasqanwan chʼawkiyachikun (2 Tesalonicenses 2:9, 10). Chayrayku Bibliaqa “wakin runas creeymanta tʼaqakunankuta” niwanchik, “paykunaqa chʼawkiyaj espiritusta kasonqanku, supaykunaj yachachiynintataj creenqanku” nispa (1 Timoteo 4:1). ¿Imaynataq chay kanmanri?
8. Jehovata yupaychaspapis, ¿imaynatá Satanás llulla religionniqta urmachiwasunman?
8 Supayqa pantaq runa kasqanchikta rikuspa urmachiyta munawanchik. ¿Runata manchachikullanchikpunichu? Jina kaptinqa, ichapis familianchik, risisqasninchik ima, llulla religionpa ruwayninman tanqawasunman. Chayri, ¿jatunchakunchikchu? Jina japtinqa, pillapis yuyaychawaptinchik, chayri parlasqanchikwan churanakuptinku, ichapis phiñakusunchik (Proverbios 15:10; 29:25; 1 Timoteo 6:,3, 4). Cristojina yuyanamantaqa, ichapis wakkuna niwasqanchikta kasukunchik, ichapis ninkuman allinta kawsakuspa, Bibliata ñawirispataq, Diosqa munakuwasunchik nispa (2 Timoteo 4:3). Satanaspaqqa wak religionman ripuptinchik, munasqanchiktataq ruwaptinchik, kikillan. Payqa mana munanchu, Biblia yachachisqanmanjina Jehovata yupaychananchikta.
9. ¿Imaynatá Satanás millay ruwayman runata tanqan?
9 Satanasqa yuyayninwan khuchichakunankupaq runakunata tanqan. Kay pachapiqa runaqa khuchichakuymanta Biblia nisqanta mana uyariyllatapis munankuchu. Paykunapaq mana casarakuspa qhariwarmijina puñuykuyqa, mana juchachu, jinamanta runayasqankuta rikuchiyta munanku. ¿Casarasqa kaqkunari? May chhika qhinchachakunku; wakinkunataq mana qhinchachakuspapis, tʼaqanakunku, chayri divorciakunku, wak warmiwan wak qhariwan tiyakamunankupaq. Supaypa yuyayninwan, runata juk ratullata kusikunanpaq, saqra ruwayman tanqan, manataq aswan qhipaman kaqta rikuchinchu, nitaq chaykunata ruwaspa Jehovawan, Jesuswanpis mana masichakuyta atisqanta, rikuchillantaqchu (1 Corintios 6:9, 10; Gálatas 6:7, 8).
10. ¿Imaynatá Satanás khuchichakuyta, maqanakuyta ima, qhawananchikta munan?
10 Runaqa kusikunanpaq ruwasqa kachkan. Allin kaqta pukllaspaqa, cuerponchikta, yuyayninchikta, sunqunchikta ima kusichinchik. Chayrayku Satanasqa pukllachkaptinchik Dios kamachisqanmanta qunqapunanchikta munan. Jina kaptinqa ¿imatataq ruwasunman mana Diosmanta qunqapunapaq? Kaypi tʼukuriy, Jehová Diosqa khuchichakuyta, wañuchinakuyta ima chiqnikun, ¿ichari? Chaywanpis telepi, peliculaspi, imapipis chaykuna rikhuriptin, ¿chaykunata qhawaspachu qhipakusun? Ama qunqanachu Satanasqa wañuynin qayllapiña kasqanta yachaspa, millay ruwaykunata astawan saqrayachichkan. Biblia nisqanmanjina, “sajra runas, chʼawkiyajkunataj, sajra kasqankumanta aswan sajraman tukonqanku, pantaspa, wajkunatapis pantachispallataj” (2 Timoteo 3:13). Chayrayku, Supaymanta jarkʼakunanchikpaqqa, sapa pʼunchay ama chʼirmiykunachu (Génesis 6:13; Salmo 11:5; Romanos 1:24-32).
11. Biblia aysirikunamanta parlasqanta yachaspapis, ¿imaynatá Supay tumpata llawchʼiyaptinchik urmachiwasunman?
11 Chantapis, Jehovaqa aysirikunata, layqakunata, adivinokunata, wañusqakunawan parlayta munaqkunata ima, chiqnisqanta yachanchik (Deuteronomio 18:10-12). Kayta yachaspaqa, mana aysirikunaman risunchikchu, nitaq wasinchikman layqiriyusta ruwanankupaq waqyarisunchu. Chaywanpis, telepi, radiopi, internetpi rikhuriptinku, ¿parlasqankuta uyarisunmanchu? Manapis, juk jampiriwan jampichikusunmanchu, ¿uña wawanchikta jarkʼanapaq makinman puka qʼaytituta wataykusunmanchu? Chayri, Biblia layqakunata juchachasqanta yachaspa, ¿layqa apaykachasqanta apaykachasunmanchu? (Gálatas 5:19-21.)
12. a) ¿Imaynatá mana allin takiykunata uyarispa yuyayninchikta chʼichichasunman? b) ¿Imaynatá juk runap pʼachallikusqan, ñaqchʼakusqan, parlasqan ima, mana Diosta kasukuqkunata yachapayasqanta rikuchin? c) ¿Imatataq ruwananchik tiyan mana Satanaspa makinman urmananchikpaq?
12 Bibliaqa kamachin ñuqanchik ukhupiqa manapuni khuchichakuy, nitaq millay ruwaykunamanta parlarinallanchiktapis niwanchik (Efesios 5:3-5). Chaywanpis, ¿chayjina parlay takiykunapi uyariptinchik, chayri tusunapaq takiykunapi chayta uyariptinchikri? ¿Ñuqanchikpis chay millay takiykunata, khuchichakuymanta, machaykuymanta parlaq takiykunata, takirisunchikchu? Millay ruwaqkunata mana qhatinanchikta yachaspapis, ¿paykunajina, pʼachallikuspa, ñaqchʼakuspa, parlaspa ima, paykunajinachu kayta munasunchik? Satanasqa, runa paypa munayninta ruwananpaq tukuy imata pakayllamanta ruwan (2 Corintios 11:14). Supaypa pakasqa tuqllasninpi mana urmanapaqqa, mana kay pachawan aysachikunachu tiyan. Pay kay pachata kamachichkasqanta yuyarinanchik tiyan, jinamanta supaymanta sumaqta jarkʼakusunchik (1 Pedro 5:8).
Atipanapaq wakichisqa kanchik
13. ¿Imaynatá juchasapa kaspapis Supaypa saqra pachanta atipayta atisunmanri?
13 Wañunan kachkaptin Jesús apostolesninman nirqa: “Sonqoykichejpi kallpachakuychej, imaraykuchus kay pachaj sajra kayninta atipaniña”, nispa (Juan 16:33). Apostolkunapis kay pachata atipayta atinkuman karqa. Suqta chunka watanman apóstol Juan qillqarqa: “¿Pitaj kay pachaj yuyayninman jina kawsayta atipan? Jesusqa Diospa Churin kasqanta creejlla”, nispa (1 Juan 5:5). Creesqanchiktaqa, Jesusjina Diospa rimayninpi atienekuspa, payta kasuspa ima rikuchisunchik. ¿Imatataq astawan ruwananchik tiyan? Jesús qutuchakuykunata kamachisqanta yachaspaqa, mana tantakuyta saqinachu. Pantaptinchikqa, tukuy sunquwan pesachikuspa Jehová Diosmanta Jesusniqta juchanchikta pampachananta mañakunanchik tiyan. Jinamanta juchasapa kaspapis ñuqanchikpis kay pachata atipayta atisunchik (Salmo 130:3, 4).
14. Efesios 6:13-17, ñawirispa Bibliap nisqanwan, tapuykunawan ima, imaynatachus Dios pʼachata quwasqanchik yanapawasqanchikta sutʼinchay.
14 Kay pachata atipananchikpaq ‘Diospa qusqan maqanakuna pʼachasta’ churakunanchik tiyan. Bibliaykita kicharispa Efesios 6:13-17, nisqapi imaynatachus pʼachallikunanchikta ñawiriy. Chaymanta kay urapi tapuykunata ñawiriy yachanapaq imaynatachus kay pʼachakunawan jarkʼakusunman.
“Ñañu wasaykichejta cheqa kajwan chumpiwan jina matʼita chumpikuspa”
Chiqa kaqta riqsispapis, ¿imaynatá sapa pʼunchay Bibliata ñawirisqanchik, chaykunapi tʼukurisqanchik, qutuchakuykunaman risqanchik ima, jarkʼawasunman? (1 Corintios 10:12, 13; 2 Corintios 13:5; Filipenses 4:8, 9.)
“Cheqan kajtataj pecherata jina churakuychej”
¿Pitaq imachus chiqan kasqanta ninawanchik tiyan? (Apocalipsis 15:3.)
Willariy imay llakiykunamanchus urmanku Jehovap chiqan ñanninta mana qhatiqkuna (Deuteronomio 7:3, 4; 1 Samuel 15:22, 23).
“Evangeliota willanapaq wakichisqa kayta, jukʼutata jina churakuchej”
¿Imaynatá jarkʼawanchik, sapa kuti chakisninchik Diosmanta willanapaq apawaptinchik? (Salmo 73:2, 3; Romanos 10:15; 1 Timoteo 5:13.)
“Tukuy sonqo creeychej [iñiyniyuq kaychej], uj jarkʼakuna escudojina”
Iñiyninchik allin sapichasqa chayqa, ¿imatataq ruwananchik tiyan pipis iskachachiyta, manchachiyta ima munawaptinchik? (2 Reyes 6:15-17; 2 Timoteo 1:12.)
“Salvacionta monteratajina umaykichejman churakuychej”
¿Imaynatá salvacionta suyay, mana qhapaqyayta maskʼanapaq yanapawanchik? (1 Timoteo 6:7-10, 19.)
“Espiritoj espadantapis japʼiychej”
Pipis Diosmanta karunchayta munawaptinchik, ¿imapitaq atiykukunanchik tiyan? (Salmo 119:98; Proverbios 3:5, 6; Mateo 4:3, 4.)
¿Imataq astawan yanapawasunchik saqra espirituswan maqanakuchkaptinchik? ¿Machkha kutitataq chayta ruwananchik tiyan? ¿Pikunapaq mañapusunman? (Efesios 6:18, 19.)
15. ¿Imatataq Satanás Diospa Reinonwan churanakuptinpis ruwallasunpuni?
15 Jesuspa soldadosninjina, saqra espirituswan maqanakunapaq may chhika kanchik. Dios maqanakunapaq pʼachata quwasqanchikta allinta churakuptinchik, rikchʼarisqataq kaptinchik, mana saqra espiritusta atipallasunchu, manaqa wakkuna mana urmanankupaqpis yanapasunchik. Satanás Diospa Reinonwan mayta churanakuptinpis, ñuqanchikqa Diospa Reinonmanta tukuy sunquwan runaman willamullasunpuni.
Yuyarinapaq
• ¿Imaraykutaq Jehovata yupaychaqkuna mana kay pachap ruwayninwan chhapukunkuchu?
• ¿Ima pakasqa tuqllakunatataq Satanás urmachinawanchikpaq apaykachan?
• ¿Imaynatá Diospa maqanakunapaq pʼachata quwasqanchik, saqra espirituswan maqanakunapaq jarkʼawanchik?
[76 paginapi dibujos/fotos]
Llaqtakunata Armagedonpi maqanakuypaq tantakuchkan