1 Reyes
18 Chaymanta yaqa kimsa watamantam+ Eliasta Jehova Dios nirqa: “Acabpa kasqanman riy. Ñuqam parachimusaq”,+ nispa. 2 Chaymi Eliasqa Acabpa kasqanman rirqa. Chay punchawkunapim llumpay muchuy* karqa+ Samaria llaqtapi.
3 Acabñataqmi wasinmanta nanachikuq Abdiasta qayarqa. Abdiasqa karqa Jehova Diosta manchakuq runam. 4 Chay punchawkunapim Jehova Diospa willakuqninkunata* Jezabel+ wañuchichkarqa, hinaptinmi Abdiasqa 100 Diosmanta willakuqkunata iskay machaypi pakarurqa. Huknin machaypim pichqa chunkata, huknin machaypipas pichqa chunkatam, hinaspam tantatawan yakuta qurqa. 5 Acabmi Abdiasta nirqa: “Kay nacionpi pukyukunata hinaspa wayqukunatayá qawaramuy. Ichapas pastota tariruchwan caballonchikkunawan mulanchikkuna mana wañunanpaq, manachayqa llapallan animalninchikkunam wañurunqa”, nispa. 6 Chaymi maskamunankupaq chullachinakurqaku. Acabmi sapallan pasarqa huklaw ñanninta, Abdiasñataqmi huklaw ñanninta.
7 Abdias ñanta richkaptinmi Eliasñataq hamuchkasqa paywan tupaq. Eliasta riqsiruspanmi Abdiasqa qunqurakuykuspan kumuykurqa, hinaspam nirqa: “Taytáy, ¿Eliaschu kachkanki?”, nispa.+ 8 Eliasñataqmi nirqa: “Arí, Eliasmi kani. Kamachisuqnikimanyá willamuy kaypi kasqaymanta”, nispa. 9 Abdiasñataqmi nirqa: “¿Ima huchatataq ruwarqani Acabpa makinman churaykuwanaykipaq? Payqa wañurachiwanqam. 10 Jehova Diospa sutinpim niki, kamachiwaqniy Acabqa tukuy lawpim maskachisurqanki. ‘Manam kaypichu’ niptinkum, chay llaqtapi yachaqkunata* nirqa mana llullakuspa willakunankupaq.+ 11 ¿Hinaptinchu qamñataq niwanki ‘kamachisuqnikiman willamuy kaypi kasqaymanta’ nispayki? 12 Pasakuptiyqa Jehova Dioschá maymanpas pusarusunki.+ Chaymi Acabman willaykuptiy mana tarisuspaykiqa ñuqata wañurachiwanqa. Taytáy, ñuqaqa kani musu kasqaymantaraq Jehova Diosta manchakuqmi. 13 Taytáy, ¿manachu pipas willasurqanki Jehova Diosmanta achka willakuqkunata Jezabel wañuchiptin 100 willakuqkunata machaykunapi pakasqayta? Jehova Diosmanta willakuqkunataqa pichqa chunkatakama pakaruspaymi tantatawan yakuta qurqani.+ 14 ¿Hinaptinchu qamñataq niwanki ‘kamachimusuqnikiman willamuy kaypi kasqaymanta’ nispayki? Wañurachiwanqapunim payqa”, nispa. 15 Hinaptinmi Elias nirqa: “Angelkunata kamachiq yupaychasqay Jehova Diospa sutinpim niki, Acabpa kasqanmanmi kunan risaq”, nispa.
16 Chaynapimá Abdiasqa Eliaspa nisqanta Acabman willaykamurqa. Hinaptinmi Acabqa pasarqa Eliaswan tupaq.
17 Acabqa Eliaswan tuparuspanmi nirqa: “¡Kayqaya kaypi kachkasqanki! ¡Qanmiki Israel runakunataqa ñakarichichkanki!”, nispa.
18 Eliasñataqmi nirqa: “Manam ñuqachu Israel runakunataqa ñakarichini, aswanqa qanwan taytaykipa ayllunkunam. Qamkunam Jehova Diospa kamachikuyninkunata mana kasukuspaykichik Baal taytachakunata yupaychachkankichik.+ 19 Kunanyá Carmelo urquman+ huñumuy Israelpi lliw runakunata hinaspa Baal taytachamanta 450 willakuqkunata. Huñumuytaqyá sayachisqa kulluta yupaychaq 400 willakuqkunatapas,+ paykunaqa kanku Jezabelpa mikuchisqan runakunam”, nispa. 20 Chaymi Acabqa Israel lliw runakunata hinaspa willakuqkunata Carmelo urquman huñurachirqa.
21 Hinaptinmi Eliasqa lliw runakunaman asuykuspan nirqa: “¿Haykapikamataq iskayrayankichik?+ ¡Sichu Jehova Dios chiqap Dios kaptinqa paytayá yupaychaychik! ¡Sichu Baal chiqap Dios kaptinqa paytataqyá yupaychaychik!”, nispa.+ Runakunam ichaqa mana imatapas nirqakuchu. 22 Chaymantam Eliasqa runakunata nirqa: “Ñuqallañam kani Jehova Diosmanta willakuqqa,+ Baalmanta willakuqkunam ichaqa 450 runakunaraq kachkanku. 23 Chaynaqa iskay malta torokunatayá apamuwayku, huknintayá paykuna nakaspanku yantapa hawanman churachunku. Ichaqa amam ninataqa ratachinqakuchu. Ñuqapas huknin torota nakaspaymi yantapa hawanman churasaq, ichaqa manam ninataqa ratachisaqchu. 24 Chaymantam paykuna diosninkuta sutinmanta qayakunqaku,+ ñuqañataqmi Jehova Diosta sutinmanta qayakusaq. Mayqan Diospas ninata kachaykamuqmi chiqap Diosqa”, nispa.+ Hinaptinmi runakunañataq nirqaku: “Allinmi nisqaykiqa”, nispa.
25 Chaymantam Eliasqa Baalmanta willakuqkunata nirqa: “Puntatayá qamkuna huknin torota nakaychik, qamkunaqa achkam kankichik. Hinaspayá diosnikichikta sutinmanta qayakuychik, ichaqa amam ninataqa ratachinkichikchu”, nispa. 26 Chaymi paykunaqa malta torota nakaruspanku Baal diosninkuta sutinmanta qayakurqaku tutapaymanta chawpi punchawkama. Nirqakum: “Taytallayku Baal, ¡uyariykullawaykuyá!”, nispa. Ichaqa manam pipas imatapas nimurqachu nitaq uyarimurqachu.+ Paykunaqa altarpa muyuriqninpim mana samaykuspa wiqrutyastin tusurqaku. 27 Yaqa chawpi punchawtañam Eliasqa paykunamanta asikuspan nirqa: “Diosmi ninkichiktaq,+ ¡astawanraqyá qayakuychik! Ichapas yuyaymanachkan utaq ispakuqpas pasan*. ¡Ichapas payqa puñukuchkan mana pipa rikchachisqan!”, nispa. 28 Paykunaqa tukuy kallpankuwan qayakuspankum sapa kuti ruwasqankuman hina cuchillokunawan hinaspa lanzakunawan kuchukurqaku yawarninkupas suturinankama. 29 Chawpi punchaw pasaytapas paykunaqa hinallam loco hina* karqaku, chaynaqa karqaku inti siqaykuyta kawsaymanta ofrendata kañana horakamam. Ichaqa manam pipas imatapas nimurqachu nitaq uyarimurqachu.+
30 Chaymantam Eliasqa llapallan runakunata nirqa: “Asuykamuychik”, nispa. Llapallan runakuna asuykuptinmi Eliasqa Jehova Diospa altarninta allicharqa. Allicharqaqa tuñichisqa kasqanraykum.+ 31 Jacobpa churinkunamanta 12 ayllukunaman hinam Eliasqa 12 rumikunata huñurqa. Jacobtam Jehova Diosqa ñawpaqta nirqa: “Sutikim Israel kanqa”, nispa.+ 32 Eliasqa chay rumikunawanmi Jehova Diospa sutin hatunchasqa kananpaq altarta pirqarqa.+ Chay altarpa muyuriqnintam tarpunapaq hina* hatun pampata saqirqa, hinaspanmi muyuriqninta yarqata aspirqa. 33 Chaymantam Eliasqa yantata churaruspan hawanman nakasqan torota churaykurqa.+ Hinaspam nirqa: “Tawa puyñu yakutayá talliykuychik nakasqa toropa hinaspa yantapa hawanman”, nispa. 34 Chaymantam nirqaraq: “Kaqmanta talliychik”, nispa. Talliykuptinkum Eliasqa huktawanraq nirqa: “Yapatawanyá talliychik”, nispa. Chaymi kaqmanta tallirqaku. 35 Yakuqa altarmantam paqcharirqaraq. Eliasñataqmi yarqaman yakuta huntachirqa.
36 Inti siqaykuyta kawsaymanta ofrendata kañanapaq hina kachkaptinmi+ Eliasqa altarman asuykuspan nirqa: “Abrahanpa,+ Isaacpa+ hinaspa Israelpa yupaychasqan Jehova Dioslláy, kunanyá yachachunku Israel nacionpi Dios kasqaykita. Yachachunkutaqyá yupaychasuqniki kasqaytapas chaynataq qam kamachiwaptiki tukuy kaykuna ruwasqaytapas.+ 37 Jehova Dioslláy, ¡uyariykullawayá! Uyariykamuwaptikiyá kaypi kaqkuna yachachunku qamlla chiqap Dios kasqaykita. Jehova Dioslláy, yachachunkutaqyá qanman kutirikamunankuta munasqaykitapas”, nispa.+
38 Hinaptinmi Jehova Diosqa hanaq pachamanta ninata kachaykamurqa.+ Chaymi nakasqa torota, yantata hinaspa rumikunata allpa allpantinta chinkarachirqa. Chakirachirqataqmi yarqapi yakutapas.+ 39 Chayta qawaspankum lliw runakuna qunqurakuykuspa kumuykurqaku, hinaspam nirqaku: “¡Jehova Diosmi chiqap Diosqa! ¡Jehova Diosmi chiqap Diosqa!”, nispanku. 40 Hinaptinmi Eliasqa nirqa: “¡Baalmanta willakuqkunata hapiychik! ¡Ama chullapas lluptichunchu!”, nispa. Hapiruptinkuñataqmi Eliasqa Cison wayquman+ pusaspa wañurachirqa.+
41 Chaymantam Eliasqa Acabta nirqa: “Rispaykiyá mikumuy hinaspa tomamuy, nisyu parapa qapariynintam uyarichkani”, nispa.+ 42 Chaymi Acabqa mikuq hinaspa tomaq rirqa. Eliasñataqmi Carmelo urquman qispiruspan qunqurakuykuspan pampakama kumuykurqa.+ 43 Hinaspanmi yanapaqninta nirqa: “Hanayniqman rispaykiyá lamar quchata qawarimuy”, nispa. Chaymi rispan qawarimurqa, hinaspam nirqa: “Manam imapas kanchu”, nispa. Eliasñataqmi qanchis kutikama kamachispan nirqa: “Kutispaykiyá qawamuy”, nispa. 44 Qanchis kutikama qawaramuspanmi nirqa: “Runapa maki pampan sayay puyutam rikuramuni lamar quchamanta huqarikuchkaqta”, nispa. Eliasñataqmi nirqa: “Rispaykiyá Acabta nimuy: ‘¡Carretaykita caballoman wataspaykiyá pasakuy para mana hapirusunaykipaq!’”, nispa. 45 Hinaptillanmi yanay-yanay puyu huntaramuptin wayra qallaykamurqa, chaymantam nisyu parapas chayakaykamurqa.+ Acabqa carretanman qispiruspanmi Jezreel llaqtaman pasakurqa.+ 46 Eliasmanqa Jehova Diosmi kallpata quykurqa, chaymi payqa pachanta wiqawninman watakuykuspan Acabpa ñawpaqninta kallparqa Jezreel llaqtakama.