2 Reyes
23 Kamachiq Josiasmi huñurachirqa Jerusalen llaqtapi hinaspa Juda nacionpi kaq wakin llaqtapi llapallan punta apaqkunata.+ 2 Hinaspam Jehova Diospa wasinman rirqa. Paywantaqmi rirqaku Juda nacionniyuq runakunapas, Jerusalen llaqtayuqkunapas, sacerdotekunapas chaynataq Diosmanta willakuqkunapas*. Llapallankumá rirqaku. Chaypim Josiasqa Jehova Diospa wasinpi tarisqanku+ Diospa kamachikuyninkunamanta*+ rimaq librota+ llapallankupaq leerqa. 3 Kamachiq Josiasqa wasipa pilarninpa waqtanpi sayaykuspanmi Jehova Dioswan contratota+ ruwarqa kamachikuyninkunata tukuy sunqunwan hinaspa tukuy vidanwan* kasukunanpaq. Nirqaqa chay libropa nisqanman hina Jehova Diospa yachachikuyninkunata hinaspa nisqankunata kasukunanpaqmi. Chayna kananpaqmi llapallan runakunapas nirqaku.+
4 Chaymantam Josiasqa sacerdotekunapa kamachiqnin Hilkiasta,+ wakin sacerdotekunata hinaspa punku cuidaqkunata nirqa Jehova Diospa wasinpi* kaq llapallan serviciokunata hurqunankupaq. Chay serviciokunam ruwasqa karqa Baal taytachapaq, yupaychanapaq sayachisqa kullupaq+ hinaspa intipaqwan killapaq chaynataq lucerokunapaq. Tukuy chaykunatam Cedron wayqupi kañarurqa, chay wayquqa karqa Jerusalen llaqtamanta hawapim. Uchpantañataqmi Betel+ llaqtaman aparurqa. 5 Josiasqa taytacha-mamachapa sacerdotenkunatapas qarqururqam. Paykunataqa Juda nacionta kamachiqkunam churarurqaku yupaychana patakunapi kañaspanku qusnichinankupaq. Chay yupaychana patakunam karqa Juda nacionpi hinaspa Jerusalenpa hichpan llaqtakunapi. Qarqururqataqmi qusnichiypi yanapakuq runakunatapas, paykunam qusnichiqku Baalpaq, intipaq, killapaq, lucerokunapaq hinaspa altopi tukuy ima kaqkunapaq.+ 6 Yupaychanapaq kullutam+ Jehova Diospa wasinmanta hurqururqa, hinaspanmi Jerusalen llaqtamanta hawapi kaq Cedron wayqupi kañarurqa.+ Chayta ñuturuspanmi runakunapa pampakusqanman maqchiparurqa.+ 7 Josiasqa tuñiparachirqataqmi qarimasillanwan kakuqkunapa+ cuartonkutapas, chayqa karqa Jehova Diospa wasinpim. Chay cuartokunapim warmikuna carpakunata awaqku sayachisqa kulluta yupaychanankupaq.
8 Chaymantam Josiasqa Juda nacionpa llaqtankunapi sacerdotekunata Jerusalenman pusarurqa, paykunaqa patakunapim taytacha-mamachapaq kañaspa qusnichiqku. Josiasqa chay patakunatam mana asuykunata ruwarurqa Gueba+ llaqtamanta Beer-seba+ llaqtakama. Tuñirachirqataqmi Josueypa wasinman yaykunapi kaq punkukunapi yupaychana patakunatapas, chayqa karqa llaqtaman yaykunapa ichuq* lawninpim. Josueyqa karqa llaqtapi autoridadmi. 9 Yupaychana patakunapi yanapakuqkunaqa manam Jerusalenpi Jehova Diospa altarninpiqa yanapakurqakuchu.+ Chaywanpas sacerdotekunawan kuskam mana levadurayuq tantata mikuqku. 10 Chaymantapas, Hinon wayqupi*+ Tofet+ sutiyuq sitiotam mana asuykunata ruwarurqa, chaynapi Molek taytachapaq qari churinkuta utaq warmi churinkuta manaña kañanankupaq.+ 11 Josiasqa manañam saqirqachu Juda nacionta kamachiqkunapa intita yupaychanankupaq sapaqchasqanku caballokuna Jehova Diospa wasinman yaykunantaqa. Chay caballokunaqa yaykuqku yanapaqnin Natan-melecpa cuarton chaynintam, paypa cuartonqa karqa corredorpa kasqanpim. Josiasqa kañarurqataqmi intita yupaychanankupaq sapaqchasqanku carretakunatapas.+ 12 Chaymantapas Josiasqa Acazpa wasinpa hawanpi+ altarkunatam ñutuparurqa, chaytaqa Juda nacionta kamachiqkunam churarurqaku. Ñutuparurqataqmi Jehova Diospa wasinpa iskaynin pationpi Manasespa churasqan altarkunatapas.+ Chaykunata ñutuparuspanmi Cedron wayquman maqchiramurqa. 13 Jerusalen llaqtapa chimpanpi yupaychana patakunatapas mana asuykunatam ruwarurqa, chay patakunaqa karqa Olivos muqupa* alliq* lawninpim. Chaykunataqa Israel nacionta kamachiq Salomonmi ruwarurqa Sidon runakunapa Astoret millakuypaq mamachanpaq, Moab runakunapa Kemos millakuypaq taytachanpaq+ hinaspa Ammon runakunapa Milcom+ millakuypaq taytachanpaq. 14 Yupaychanankupaq sayachisqanku suytu rumikunatapas pakiparurqam, hurqururqataqmi yupaychanankupaq sayachisqanku kullukunatapas.+ Hinaspanmi runakunapa tulluntaña chayman churarurqa. 15 Betel llaqtapi altartapas hinaspa Nebatpa churin Jeroboanpa ruwachisqan yupaychana patatapas tuñirachirqam, chaywanmi Israel runakunaqa huchallikurqaku.+ Chaykunata tuñirachispanmi Josiasqa yupaychana patapi kaq tukuy imata kañaruspan ñutuparurqa. Kañarurqam yupaychana kullutapas.+
16 Josiasqa muqupi kachkaspanmi rikururqa wañuqkunapa pampakusqanta. Chay tullukunata hurqurachispanmi altarpi kañarurqa. Chaynapimá mana asuykunata ruwarurqa Jehova Diospa runan willakusqanman hina. Paymi willakurqa tukuy chaykuna chayna kananmanta.+ 17 Chaymantam Josiasqa nirqa: “¿Pitaq wakpi pampakurqa?”, nispa. Hinaptinmi runakuna nirqaku: “Wakpiqa pampakurqa Juda lawmanta hamuq runam,+ paymi Betel llaqtapi altarwan ima ruwasqaykita willakurqaña”, nispa. 18 Chaymi Josiasqa nirqa: “Amam pipas paypa tulluntaqa imananqachu”, nispa. Chaymi mana imanarqakuchu, manataqmi imanarqakuchu Samaria llaqtamanta hamuq Diosmanta willakuqpa tullunkunatapas.+
19 Josiasqa chinkarachirqataqmi Samaria llaqtapi hinaspa muyuriqnin llaqtakunapi kaq muqukunapi yupaychana wasikunatapas.+ Chaytaqa Israel nacionta kamachiqkunam ruwarqaku Diosta piñachinankupaq. Tukuy chaykunatam Josiasqa Betel llaqtapi chinkachisqanman hina ruwarurqa.+ 20 Muqukunapi sacerdotekunatapas altarpim llapallankuta wañurachirqa. Chaypa hawanpim huk runakunapa tullunta kañarurqa,+ hinaspanmi Jerusalenman kutikurqa.
21 Chaymantam Josiasqa llapallan runakunata kamachirqa: “Kamachikuykunamanta* rimaq libropa nisqanman hinayá+ Jehova Diospaq pascua punchawta ruwaychik”, nispa.+ 22 Manam chayna pascuataqa ruwarqakuchu Israel nacionpi juezkunapa punchawninpipas nitaq Israel nacionpi hinaspa Juda nacionpi ñawpaq kamachiqkunapa tiemponpipas.+ 23 18 wataña Josias kamachichkaptinmi Jerusalen llaqtapi chay pascuataqa Jehova Diospaq ruwarqaku.
24 Josiasqa chinkarachirqataqmi qayaqkunatapas, qawaqkunatapas,+ terafim taytachakunatapas+ chaynataq millakuypaq taytacha-mamachakunatapas. Chinkarachirqataqmi Jerusalen llaqtapiwan Juda nacionpi kaq wakin llaqtakunapi tukuy ima millakuypaq kaqkunatapas. Tukuy chaykunataqa ruwarqa kamachikuykunamanta rimaq+ libropa nisqanman hinam. Chay librotam Hilkias tarirurqa Jehova Diospa wasinpi.+ 25 Manam mayqin kamachiqpas Josias hina Jehova Diosman kutirikuqqa karqachu ñawpaqtapas nitaq qipatapas. Josiasqa Moisespa qillqasqan kamachikuykunaman hinam tukuy sunqunwan, tukuy vidanwan+ hinaspa tukuy kallpanwan Diosta yupaycharqa, Diosllapaqñam kawsakurqa, ima ruwasqanpas Diospaq hinam karqa.
26 Chaywanpas, Jehova Diosqa Manasespa tukuy mana allinkuna ruwasqanwanmi Juda nacionpaq hinalla piñasqa karqa.+ 27 Jehova Diosmi nirqa: “Juda naciontapas Israel nacionta hinam+ chinkachisaq.+ Qipanchasaqmi kay akllakusqay Jerusalen llaqtataqa, qipanchasaqtaqmi wasiytapas. Chay wasimantam nirqani: ‘Chaypim sutiy hatunchasqa kanqa’”, nispa.+
28 Josiaspa imayna kawsakusqanmanta hinaspa tukuy ima ruwasqanmantaqa Juda nacionta kamachiqkunamanta willakuq libropim qillqasqa kachkan. 29 Josias kamachichkaptinmi Egipto nacionta kamachiq* Nekoqa Eufrates mayuman rirqa Asiria nacionta kamachiqwan peleaq. Josiasñataqmi Nekowan peleaq rirqa. Hinaptinmi Nekoqa Meguido+ llaqtapi Josiasta wañurachirqa. 30 Chaymi Josiastaqa runankuna Meguido llaqtamanta Jerusalenkama carretapi apamurqaku, hinaspam kikinpa sepulturanpi pamparurqaku. Hinaptinmi runakunaqa churin Jehoacaztaña akllarurqaku taytanpa rantinpi kamachinanpaq.+
31 Jehoacazqa+ 23 watanpi kachkaspam kamachiyta qallaykurqa. Payqa Jerusalen llaqtamantam Juda nacionta kimsa killa kamachirqa. Mamanmi karqa Libna llaqtayuq Jeremiaspa churin Amutal.+ 32 Jehoacazqa ñawpaq abuelonkuna hinam+ Jehova Diospa chiqnisqan kaqkunata ruwarqa. 33 Paytam Jerusalen llaqtapi manaña kamachinanpaq Egipto nacionta kamachiq Neko+ presocharurqa. Presocharurqaqa Hamat lawpi Ribla llaqtapim.+ Hinaspanmi Juda nacionmanta mañarqa 3.420 kilo* qullqitawan 34 kilo masnin* qurita.+ 34 Chaymantapas, kamachiq Nekoqa Josiaspa churin Eliakimtam churarurqa kamachinanpaq. Hinaspanmi Jeoyakim nispa suticharurqa. Jehoacaztañataqmi Egipto nacionman pusarurqa,+ hinaptinmi chaypi wañukurqa.+ 35 Jeoyakimqa Egipto nacionta kamachiq Nekomanmi qullqitawan qurita qurqa. Chaypaqqa Juda nacionpi sapakama runamantam quri-qullqita mañarqa.
36 Jeoyakimqa+ 25 watanpi kachkaspam kamachiyta qallaykurqa. Payqa Jerusalen llaqtamantam Juda nacionta 11 wata kamachirqa.+ Mamanmi karqa Ruma llaqtayuq Pedayapa churin Zebida. 37 Jeoyakimqa ñawpaq abuelonkuna hinam+ Jehova Diospa chiqnisqan kaqkunata ruwarqa.+