Noeypa tiemponpi nisyullay-nisyu paraqa, ¿ciertotachu pasarqa?
¿Imatam chaymanta bibliapi nin?
Nisyullay-nisyu paraqa ciertotam pasarqa. Chay parawanmi Diosqa llapa mana allin runakunata chinkarachirqa. Ichaqa Noeytam kamachirqa wasi hina hatun buqueta ruwananpaq, chaynapi allin runakunapas, animalkunapas salvakunankupaq (Genesis 6:11-20). Manam iskayrayachwanchu nisyullay-nisyu para kasqanmantaqa, bibliaqariki Diospa “atiyninwan qillqachisqam kachkan” (2 Timoteo 3:16).
¿Ciertochu icha cuentollachu?
Noeypas kawsakusqanmantam chaynataq nisyullay-nisyu parapas kasqanmantam biblia willawanchik. Chayraykum nichwan nisyullay-nisyu paramanta willakuyqa cierto kasqanta.
Bibliata qillqaqkunaqa manam iskayrayarqakuchu ñawpaqta Noey kawsakusqanmantaqa. Allinta estudiaq Esdraspas, Lucaspas qillqarqakum Israel runakunapa ñawpa abuelonkuqa Noeypas kasqanmanta (1 Cronicas 1:4; Lucas 3:36). Mateopas, Lucaspas Jesuspa vidanmantam qillqarqaku. Jesusmi willakurqa Noeypa tiemponpi nisyullay-nisyu para kasqanmanta. Chay willakusqanmantam Mateopas, Lucaspas qillqarqa (Mateo 24:37-39; Lucas 17:26, 27).
Ezequielpas, Pablopas Noeymanta rimaspankum nirqaku payqa allin iñiyniyuq hinaspa allin ruwaq runa kasqanmanta (Ezequiel 14:14, 20; Hebreos 11:7). Noey mana haykapipas kawsaptinqa, ¿yaqachu paymanta rimanmanku karqa? Manam. Noeypas hinaspa ñawpa tiempopi Diosta serviqkunapas ciertotapunim kawsakurqaku, chaymi paykunata qatipakuyninchikqa ancha allin (Hebreos 12:1; Santiago 5:17).
Nisyullay-nisyu para imayna kasqanmantam bibliapi sumaqta willawanchik. Chay pasakusqanmantaqa bibliaqa willawanchik manam cuentota hinachu. Manam ninchu: “Ñawpaqtas kanman kasqa...”, nispaqa. Aswanqa bibliam willawanchik imay wata, imay killa, imay punchaw nisyullay-nisyu para kasqanmanta (Genesis 7:11; 8:4, 13, 14). Chaymantapas, bibliaqa willawanchikmi hatun buque mayna sayayniyuq kasqanmanta (Genesis 6:15). Arí, bibliaqa nisyullay-nisyu para pasakusqanmantam ciertotapuni willawanchik, manam cuentota hinachu.
¿Imanasqam Diosqa nisyullay-nisyu parata kay allpa pachaman chayachimurqa?
Bibliapim niwanchik manaraq nisyullay-nisyu para chayamuchkaptin “kay pachapi runakuna pasaypaq mana allinkunallataña ruwasqankuta” (Genesis 6:5). Chay runakunaqa karqaku mana allin ruwayllapiñam chaynataq huchapakuyllapiñam (Genesis 6:11; Judas 6, 7).
Chay tiempopi runakuna mana allin ruwayllapiña kanankupaqqa mana allin angelkunas kallpanchasqaku, chaytam bibliapi nin. Chay angelkunaqa hanaq pachamantam uraykamurqaku warmikunawan kakunankupaq. Paykunapa churintam riqsirqaku “nefilim”, nispa. Chay nefilim nisqanku runakunaqa karqaku hatunkaray runakunam. Paykunam runakunata llumpayta ñakarichiqku (Genesis 6:1, 2, 4). Chaymi Jehova Dios tantiarurqa llapa mana allin runakunata chinkachinanpaq, chaynapi allin runakunallaña kay allpa pachapi kawsakunankupaq (Genesis 6:6, 7, 17).
Chay tiempopi runakunaqa, ¿yacharqakuchu nisyullay-nisyu para chayamunanmanta?
Awriki, yacharqakum. Diosmi Noeyman willarqa chay nisyullay-nisyu para kananmanta. Chaymi kamachirqa hatun buqueta ruwaspa familianta hinaspa animalkunata chay ukuman yaykuchispa salvananpaq (Genesis 6:13, 14; 7:1-4). Chay tiempopi runakunata ima pasananmantam Noeyqa willakurqa, ichaqa manam pipas creerqachu (2 Pedro 2:5). Chaytam bibliapipas nin: “Manam kasukurqakuchu nisyullay-nisyu para chayaramuspa llapallanta chinkarachinankama”, nispa (Mateo 24:37-39).
¿Imaynataq karqa Noeypa ruwasqan buqueqa?
Buqueqa baul hinam karqa. Largonmi karqa yaqa 133 metro, anchonñataqmi yaqa 22 metro, sayayninñataqmi yaqa 13 metro.a Chay buquetaqa ruwarqaku cipres sachamantam, hawanpas ukunpas breawan llusisqam karqa. Kimsa pisoyuqmi karqa chaynataq achka cuartoyuqkama. Buqueqa waqtanpi punkuyuqmi karqa, altosninpiñataqmi taksa ventanachakuna karqa achki yaykumunanpaq. Chaymantapas buquepa qatanqa wasipa qatan hina sayay-sayaymi karqa, chaynapi sapalaw waqtanman yaku lluqllananpaq (Genesis 6:14-16).
¿Hayka watapitaq Noeyqa hatun buqueta qispichirqa?
Chaymantaqa bibliaqa manam willawanchikchu. Ichaqa achka watapich qispichirqa. 500 wata masniyuq kachkaptinñam Noeypa punta churin nacerqa. Ichaqa nisyullay-nisyu paraqa chayamurqa 600 watanpi kachkaptinñam (Genesis 5:32; 7:6).b
50 utaq 60 watankupi churinkuna kachkaptinchusmi Noeytaqa Dios kamachirqa hatun buqueta ruwananpaq. Churinkunaqa chay tiempoqa casadoñam karqaku (Genesis 6:14, 18). Chayna kaptinqa, Noeyqa 40 utaq 50 watapich buque ruwaytaqa tukurqa.
a Hatun buque imayna sayayniyuq kasqanmanta biblia rimaspanqa kuchus nisqanpim yupachkan. “Hebreo runakunapaqa huk kuchusqa karqa 44,45 cm nisqankum [17,5 pulgadas]” (Nuevo Diccionario Bíblico, primera edición, pagina 1089).
b Noeypa tiemponpi runakuna hayka wata kawsakusqankumanta yachayta munaspaykiqa leey “Los personajes bíblicos: ¿de veras vivieron tanto?” niq yachachikuyta, chayqa kachkan La Atalaya del 1 de diciembre de 2010 nisqapim.