Kamachiqkunapa maman

SARAQA cabrapa pelonmanta carpankuta tukuy punchaw sirasqanmantach samarirqa. Chay carpankuqa mawkañach karqa rupaypa hinaspa parapa chayasqan kasqanrayku, chayta remiendaspanqa yuyarirqachá unay watakunaña carpakunallapi yachasqankuta. Saraqa allintam imatapas ruwaq, sirvientenkunapas kusisqach imatapas ruwaqku. Samariruspanqa utisqa makinkunata qaqukuspanchá kawsakuyninkupi yuyaymanaq. Chayna kachkaptinchá inti siqaykuptin puyukunapas antaqarurqa. Qusan Abrahanpaa may lawman tutapayta risqantach qawarirqa wasinkuman chayaramunantaña suyaspan. Chayna qaway-qawachkaspanchá qusanta wasinkuman hampuqtaña rikuruspan asirirqa.

Chunka watañam pasarurqa Abrahanwan Sara hinaspa sirvientenkunawan kuska Canaan allpapi yachanankupaq Eufrates mayuta chimpasqankumantaqa. Saraqa qusan Abrahantam tukuy sunqunwan yanaparqa mana riqsisqanku allpaman risqankupi. Payqa yacharqam qusanpa mirayninmanta hatun nacion lluqsinanpaq Diospa nisqanta. Ichaqa qulluq warmim karqa, 75 watanpiñataqmi karqapas. Ichapas chayrayku kaynata tapukurqa: “¿Imaynatataq Abrahanpa mirayninqa kanqa qulluq warmi kachkaptiyqa?”, nispa. Chaypi piensasqanraykuchá hukmanyasqa tarikurqa.

Wakinpiqa ñuqanchikpas tapukunchikchá Diospa nisqankuna haykapi ruwakunanmanta. Sasam mana amispa suyayqa, astawanraqmi imapas munasqanchik mana ruwakuptinqa. ¿Imatam yachachwan Sarapa iñiyninmanta?

Abrahanwan Saraqa Egipto nacionmanta kutiruspankum betel llaqtapa hichpan urqupi yacharqaku, chay llaqtatam cananeo runakunaqa sutichaqku Luz nispa (Genesis 13:1-4). Saraqa chay yachasqanku lawmantach qawarqa paykunaman Diospa prometesqan allpata. Yachasqanku lawpiqa karqam achka llaqtakuna hinaspa karu llaqtakunaman riq hatun ñankuna. Ichaqa, Sarapa maymi yachasqanqa manam sumaq Ur llaqtan hinachu karqa, chay llaqtanqa tarikurqa Mesopotamia lawpim karullay-karupi (1.900 km). Ur llaqtamantam lluqsirqa ayllunkunamanta rakikuykuspan. Chaypiqa tukuy imapa kasqanpim kawsakurqa. Ichaqa, ¿yaqachum Saraqa intipa qispimunan lawta qawarispan llakikuywan yuyarinman karqa Ur llaqtanpi tukuy ima saqisqanta? Manam.

Iskay waranqa qipatam Abrahanpa hinaspa Sarapa iñiyninmanta rimaspan apostol Pablo nirqa: “Sichum maymi lluqsimusqanku llaqtata yuyarayanmanku karqa hinaspankuqa kutikunmankuchá karqa”, nispa (Hebreos 11:8, 11, 15). Abrahanwan Saraqa manam llakikuywanchu yuyarirqaku Ur llaqtankutaqa. Chay llaqtankupi sumaq kawsakusqankuta yuyarayaspankuqa ichapas kutikunmanku karqa. Kutikuptinkuqa Diosqa manach bendecinmanchu karqa. Manataqchá kunanpas paykunamantaqa yachachwanchu karqa.

Arí, Saraqa manam ñawpaqpi imayna kawsakusqantachu yuyarayaq, aswanqa qipa punchawta Dios imayna bendecinankupim yuyaymanaq. Chaymi payqa qusanta yanaparqa mayman chayaruptinkupas carpa hatarichiypi chaynataq carpa paskaypipas. Yanaparqachá uywanku michiypipas. Ichaqa yapamanta Jehova Dios miraynin kananmanta Abrahanllata nisqanwanchá Saraqa llakisqa tarikurqa (Genesis 13:14-17; 15:5-7).

Chaymi tantearurqa qusan Abrahanwan ima llakichisqanmanta rimananpaq. Nirqam: ‘Mana wachakuqta tayta Dios ruwawasqanraykum ruegakuyki sirvientaywanña puñunaykipaq, icharaqpas paymantaña kanman wawaykuna’, nispa. Chay sirvientanpa sutinmi karqa Agar. Sirvientanwan qusan puñunanpaqqa mayna sunqun nanasqach Saraqa nirqa. Kunanqa Sarapa qusanta ima mañasqanqa hukmanchá rikchakapuwanchik, ichaqa paykunapa tiemponpiqa yaqa lliw qarim iskay warmiyuq kaqku miraynin kananpaq.b ¿Yaqachu Saraqa sirvientanwan qusan Abrahan puñunanta munarqa Abrahanpa miraynin hatun nacion kananta munaspan, chaynapi Abrahanman Diospa nisqan cumplikunanpaq? Manam yachanchikchu, ichaqa munarqam Diospa nisqan ruwakunanpaq yanapakuyta. ¿Imatam Abrahanqa ruwarqa warmin chaynata mañaptin? Bibliam nin ‘Sarapa nisqanta kasukusqanmanta’ (Genesis 16:1-3).

¿Jehova Dioschu Sarata rimapayarqa sirvientanwan qusan puñunanpaq? Manam, kikinmantam Saraqa qusanta nirqa. Chaynataqa nirqa qulluq warmita Jehova Dios ruwarusqanta piensasqanraykum, chaymi piensarqa sirvientanwanña qusanqa churiyuq kayta atinanmanta. Saraqa yacharqam qusanta chaynata mañasqanwanqa ñakarinanmanta, chayna kaptinpas tantearurqam chayta ninanpaq. Kunanqa yaqa lliw runam imatapas ruwanku kikillankupi piensaspanku. Ichaqa, Diospa munayninta puntapi churaspanchikqa Saratam qatipakuchkanchik.

Sarapa sirvientam Agarqa Abrahanpa churintam wiksayakururqa. Chaymi patronan Saramantapas aswan allinpaq hapikuyta qallaykuspan patronanta chiqnirqa. Chayna ruwasqanqa Saratachá maynatapas llakichirqa. Chaymi Saraqa qusanta mañakurqa sirvientanta castigananpaq, hinaptinmi qusanqa allinmi niykurqa, chay castigasqantaqa Diospas allinpaqmi hapirqa. Tiempopa risqanman hinam, Agarqa Ismaelta wachakurqa (Genesis 16:4-9, 16). 99 watanpi Abrahan kachkaptin hinaspa Sarañataq 89 watanpi kachkaptinmi Jehova Diosqa huk sumaq willakuyta paykunaman nirqa.

Jehova Diosmi kaqmanta Abrahanta rimapayaspan nirqa mirayninqa mana yupay atina kananmanta, chay kutipim Diosqa Abrahanta nirqa: ‘Manañam Abranñachu sutikiqa kanqa aswanqa Abrahanñam’ nispa, chay sutinqa “achka nacionkunapa taytan” ninanmi. Chay kutipitaqmi Jehova Diosqa Abrahanta nirqa warmin Saraqa churinta wachakunanmanta, chaynapi Abrahanpa miraynin hatun nacion rikurinanpaq. Chaypitaqmi, Diosqa Abrahantaqa nirqataq: “Warmikipa sutinqa kanqa manam Saraiñachu, aswanqa Sarañam”, nispa. Sarai sutiqa yaqachusmi “kutipakuq” ninan karqa. Sara sutiñataqmi “nacionkunata kamachiqkunapa maman” ninan. Jehova Diosmi Abrahanta nirqa imanasqa Sarawan warminta sutichasqanmanta, nirqam: “Payta bendeciptiymi churikita wachakunqa, bendeciptiymi nacionkunapa maman kanqa, nacionkunapa reyninkunataqmi paypa mirayninmanta nacemunqa”, nispa (Genesis 17:5, 15, 16).

Diosmi nirqa Sarapa mirayninwan enteron pachapi runakunata bendecinanmanta. Diospunim Abrahanta nirqa Saramanta naceq churintaqa Isaacwan sutichananpaq, chay sutiqa “asikuy” ninanmi. Abrahanmi warmin Sara wawayuq kananmanta uyariruspan ‘sunqunpi asikurqa’ (Genesis 17:17). Payqa kusisqam tarikurqa (Romanos 4:19, 20). Saraqa, ¿imaynataq tarikurqa?

Manapas unaymantam, kimsa runakuna Abrahanpa wasinman chayarurqaku, hinaptinmi payqa forastero runakunata sumaqta atiendeyta munasqanrayku warminta nirqa: ‘Apurawman chapuy iskay chunka kilo harinata hinaspa ruway tortillakunata’, nispa. Kikinpas utqayman rispanmi wira malta toronta nakaspa mikuyta yanurqa. Chay tiempopiqa forastero runakunatam allinta atiendeqku (Genesis 18:1-8). Chay “forastero runakunaqa” angelkunam karqaku. Chayta yachaspanchá apostol Pabloqa qillqarqa: “Samaykachikuqllaña kasqaykichiktapas amayá qunqaruychikchu, chayna samaykachikuq kaspankum wakinqa mana yachachkaspanku angelkunata samaykachirqaku”, nispa (Hebreos 13:2). Ñuqanchikpas Abrahanwan Sara hina samaykachikuq kaytaqa atichwanmi.

Chay angelkunam kaqmanta Abrahanman nirqaku Saraqa Diospa nisqanman hina wawayuq kananmanta, Saraqa chaytam uyarirqa carpanku ukumanta. Chaymi payqa yuyaqña kasqanrayku sunqullanpi asikuspan nirqa: ‘¿Señorniypas chaynataq ñuqapas yuyaqña kachkaspachum wawayuq kaspay kusisqa kayman?’, nispa. Hinaptinmi angelqa Sarata nirqa: ‘¿Kanmanchu [Jehova Diospaq] imapas sasa?’, nispa. Chaymi Saraqa manchakuspan llullakurqa: “Manam asikurqanichu”, nispa. Angelñataqmi nirqa: ‘Chiqaptapunim asikurqanki’, nispa (Genesis 18:9-15).

¿Yaqachum Saraqa asikurqa wawayuq kananpaq Dios mana yanapay atinanmanta piensaspan? Manam. Bibliam nin: “Iñiyniyuq kasqanraykum Sarapas yuyaqña kachkaspanpas wawayuq kayta atirqa, payqa yacharqam prometeqnin Diosqa mana llullakuq kasqanta”, nispa (Hebreos 11:11). Saraqa yacharqam Diosqa tukuy imapas rimasqanta ruway atiq kasqanta. Ñuqanchikpas Sara hinam mana iskayrayananchikchu Diospa nisqankunamantaqa, chaypaqmi yanapawasun bibliata ñawinchaspa Diosta astawan riqsiyninchik. Chayta ruwaspaqa cuentatam qukusun, nisqanta ruwaq Jehova Diospi Saraqa hapipakusqanmanta. Jehova Diosqa imapas niwasqanchikta ruwaspanqa anchatam kusichiwanchik.

Diospa nisqanman hinam Saraqa wiksayakuruspan qari wawata wachakururqa 90 watanpiña, qusanñataqmi karqa 100 watayuqña. Hinaptinmi Abrahanqa churinta Isaacwan suticharqa Diospa nisqanman hina. Yuyaqña kaspanpas Saraqa kusisqam tarikurqa wawayuq kasqanrayku, chaymi nirqa: ‘Diosmi asirachiwan, pipas chayta yacharuqqa ñuqamantachá asikunqa’, nispa (Genesis 21:6). Ichaqa anchatam kallpanchakunan karqa wawanta sumaqta uywananpaq.

Isaacmi 5 watanpi anukasqa karqa, chay punchawmi tayta-mamanqa hatun convidota ruwarqa. Ichaqa Abrahanpa piwi churin Ismaelmi sapa kuti Isaacta ñakarichiq, chayta qawaspanmi Saraqa anchata llakikuq. Agarpa wawan Ismaelqa 19 watayuqñam karqa. Apostol Pablopas nirqam Ismaelqa Isaacta ñakarichisqanmanta. Saraqa musyarurqam Ismaelqa wawan Isaacta sapa kuti ñakarichispanqa wañurachinanmanta. Saraqa yacharqataqmi Diospa nisqanman hina wawan Isaacmanta hatun nacion rikurinanmanta. Chaymi kallpanchakuspan qusan Abrahanta nirqa: ‘Qarquy Agarta wawantinta’, nispa (Genesis 21:8-10; Galatas 4:22, 23, 29).

¿Imaynam Abrahanqa tarikurqa warminpa chayna nisqanwan? Bibliam nin: ‘Abrahanqa llumpaytam llakikurqa churin Ismaelrayku’, nispa. Chaymi mana munarqachu churin Ismael qarquytaqa, ichaqa Jehova Diosmi nirqa: ‘Amayá llakikuychu warmamantaqa nitaq sirvientaykimantapas. Sarapa tukuy nisusqaykita ruway. Chiqap castaykiwan sutichasqaqa kanqa Isaacllamantam’, nispa. Jehova Diosqa nirqaraqmi Agartawan wawantinta mana qunqarunanmanta. Hinaptinmi Abrahanqa warminpa nisqanta ruwarqa (Genesis 21:11-14).

Saraqa allin warmim karqa, chaymi qusanpa gustonpaq mana kaptinpas imapas allinninkupaq kaptinqa respetowan niq. Chayraykum wawan Isaac ñakarinanta mana munaspan Abrahanta nirqa Ismaelta qarqunanpaq. Casarasqa apostol Pedropas nirqam Saraqa qatipakunapaq, qusan respetaq hinaspa allin warmi kasqanmanta (1 Corintios 9:5; 1 Pedro 3:5, 6). Saraqa yacharqam wawan Isaacta Ismael ñakarichisqanmanta qusan Abrahanman willayninqa allin kasqanmanta, chaymi sumaqllata willarqa. Chay ruwasqanwanmi qusan respetasqanta qawachirqa, mana willaptinqa qipa punchawmi aswan sasachakuypi tarikunmanku karqa.

Achka warmikunam chaninchanku qusanta Sara imayna respetasqanta. Ichapas wakin warmikunaqa munanku Abrahanta hina Jehova Dios qusankuta rimapayananta. Mana chayna kaptinpas, warmikunaqa Sarapa kuyakuq hinaspa Diospi hapipakuq kasqantam qatipakuyta atinmanku.

Jehova Diospunim Sarataqa nirqa nacionkunata kamachiqkunapa maman kananmanta, chaynata nichkaptinpas Saraqa manam hatun tukuqchu karqa. Saraqac 127 watanpim wañukurqa, hinaptinmi Abrahanqa llumpayta waqallarqa anchata kuyasqanrayku (Genesis 23:1, 2). Jehova Diospas Sarataqa kuyarqam, chaymi allpa pacha sumaq huerta kaptin kawsarichimunqa wiñaypaq kusisqa kawsakunanpaq. Haykam Sara hina Diosta tukuy sunqunkuwan yupaychaqkunapas sumaq huertapim kawsakunqaku (Juan 5:28, 29).