Ama haykapipas Jehova Diospaqqa piñakurusunchu

1, 2. ¿Imanasqam Jehova Diosmanqa mana tumpanachu sasachakuykuna kasqanmanta? Rimarimuy huk tupanachiywan.

QANMI casado kaspa unay wataña señoraykiwan kusisqallaña kawsakuchkawaq. Huk punchawñataqmi wasikiman kutispa tariruwaq sillaykikunata pakisqallataña, mankaykikunapas hinaspa tukuy imaykikunapas kaypi-chaypim kachkanman. Arí, suma-sumaq wasikitam kuchipa wasinta hinaña tariruwaq. Chaynata tariruspaykiqa manachá chayllaqa niwaqchu: “¡Imanasqamá señorayqa kaytaqa ruwarun!”, nispaqa. Aswanqa, “¿pitaq kaytaqa ruwarun?” nispachá tapukuwaq. ¿Imanasqa? Kuyasqayki señorayki chayta mana ruwananmanta yachasqaykiraykum.

² Kunan tiempopi runakunaqa kawsakusqanchik kay Allpa pachatam qachacharunku hinaspapas tukuy mana allinkunawanmi huntarachinku. Ñoqanchikmi ichaqa Bibliata estudiasqanchikrayku yachanchik ima sasachakuykunamantapas Dios mana huchayoq kasqanta. Payqa sumaqllaña huerta kananpaqmi kay Allpa pachataqa unancharqa (Gen. 2:8, 15). Kuyakuqllañam Jehova Diosqa (1 Juan 4:8). Bibliamanta allinta yachasqanchikraykum, musyakunchik yaqa lliw sasachakuykunamanta “kay pachapi kamachikuq diablo” huchayoq kasqanta (Juan 14:30; 2 Cor. 4:4).

 3. ¿Imanasqam Jehova Diosmanta hukmantaña piensayta qallaykuchwan?

³ Ichaqa, manamá Satanasllamanchu lliw sasachakuykunamantaqa tumpananchik. Wakinpiqa mana allinta tanteaspa imatapas ruwarusqanchikraykum sasachakuykunapi tarikunchik (leey Deuteronomio 32:4-6). Chayta yachaspapas, wakinpiqa pantaq kasqanchikraykum hukmantaña piensayta qallaykuchwan (Prov. 14:12). Huk rimaypiqa, sasachakuyninchikkunamanta kikinchikman tumpakunamanta otaq Satanasman tumpanamantaqa, Jehova Diosmanñam tumpayta qallaykuchwan. Wakinpiqa paypaqraqmi piñakuruchwan (Prov. 19:3).

4, 5. ¿Imaynatam Jehova Diospaq piñakuruchwan?

⁴ ¿Piñakuruchwanchu Jehova Diospaq? Jehova Diospaq piñakuruyqa yanqachiki kanman (Is. 41:11). Imatamá horqokusun paypaq piñakuruspaqa. Huk qellqaq runam kaynata nirqa: “Dioswan peleanaykipaqqa brazoykim llumpay uchuychalla”, nispa. Manachá haykapipas hukkuna uyarinankupaq hinaqa nisunchu Diospaq piñasqa kasqanchiktaqa. Ichaqa, sonqonchikpim paypaqqa piñakuruchwan. Proverbios 19:3 nin: “Mana tanteoyoq runapa rurasqankunaqa pantayllamanmi pusan. Chaywanpas [sonqonpi] rabiaruspanmi Tayta Diostaraq acusan”, nispa. Chayna piñakuruyqa mana musyayllam kanman. Chaynapim Jehova Diospa llaqtanpi manaña anchatachu yanapakuchwan otaq karunchakuruchwanpas.

⁵ ¿Imanasqam Jehova Diospaq piñakuruchwan? ¿Imatam ruwachwan chay toqllaman mana wichiykunapaq? Kay tapukuykunata kutichiyqa ancha allinmi. ¿Imanasqa? Chaymantam kanqa Jehova Dioswan amistadninchikqa.

6, 7. ¿Imanasqam Moisespa tiemponpi Israel runakunaqa Jehova Diospaq piñakuyta qallaykurqaku?

⁶ ¿Imakunaraykum Diosta serviq cristianoqa sonqonpi Jehova Diospaq hukmanyayta qallaykunman? Pichqa kaqkunamanta qawasun, qawasuntaq Diospa wakin serviqninkuna chay toqllaman imayna wichiykusqankumanta (1 Cor. 10:11, 12).

⁷ Mana kallpanchaq rimaykunaqa hukmanyachiwachwanmi (leey Deuteronomio 1:26-28). Diospa llaqtanmi chayllaraq Egipto nacionmanta librasqa karqa. Chay naciontam Diosqa 10 ñakariykunawan castigarqa hinaspapas Puka Lamar qochapim faraontawan runankunata puchukachirqa (Ex. 12:29-32, 51; 14:29-31; Sal. 136:15). Israel runakunaqa Prometesqa Allpaman yaykunankupaqña kachkaspankum, Diospaq piñakuyta qallaykurqaku. ¿Imanasqa? Paykunaqa wateqaqkunamanta mana kallpanchaq rimaykunata uyarispankum sonqonkupi llumpayta mancharikurqaku (Num. 14:1-4). ¿Imapitaq tukurqaku? Diosmi chay miray runakunata mana yaykuchirqachu chay ‘sumaq allpaman’ (Deut. 1:34, 35). ¿Imatam yachachiwanchik? Hukkunapa mana kallpanchaq rimayninkuqa iñiyninchiktam hukmanyarachinman hinaptinmi Jehova Diospaq piñakuyta qallaykuchwan.

 8. ¿Imanasqam Isaiaspa tiemponpi Israel runakunaqa imayna tarikusqankumanta Jehova Diosman tumpayta qallaykurqaku?

⁸ Ñakariykunawan sasachakuykunapas hukmanyachiwachwanmi (leey Isaias 8:21, 22). Isaiaspa tiemponpim Juda llaqtayoq runakunaqa llumpay sasachakuypi tarikurqaku. Enemigonkunam contranpi churakuspanku muyurirurqaku. Mikuypas manañam haypaqchu, hinaptinmi yarqaypi tarikurqaku. Chaykunamantapas, aswan yarqaypiqa tarikurqaku Diospa yachachikuyninkuna uyariymantam (Amos 8:11). Chayna ñakariypi tarikuspanku Jehova Diosman asuykunankumantaqa, ‘reyninkutawan Diosninkutam ñakayta’ qallaykurqaku. Arí, chayna ñakarisqankumantam paykunaqa Jehova Diosman tumpaykurqaku. ¿Imatam nichwan ñoqanchikmanta? Yaqapaschá ñoqanchikpas llumpay ñakariypi otaq sasachakuypi tarikuspa paykuna hina tarikuspa sonqonchikpi kaynata nichwan: “¿Maypitaq Diosqa karqa yanapaykuwananpaq?”, nispa.

 9. ¿Imanasqam Ezequielpa tiemponpi Israel runakunaqa Diosmanta mana allinta piensayta qallaykurqaku?

⁹ Manamá allintachu imamantapas yachanchik. Ezequielpa tiemponpi Israel runakuna imamantapas mana allinta yachasqankuraykum piensarqaku imayna ruwananman hina Dios mana ruwasqanmanta (Ezeq. 18:29). Huk rimaypiqa, paykunaqa juez hina churakuruspankum piensasqankuman hinalla Diosta juzgachkarqaku. Sichu Bibliapa huk kaqnin willakusqanmanta otaq imarayku imapas pasawasqanchikmanta mana allinta yachaspaqa, yaqapaschá piensayta qallaykuchwan imayna ruwananman hina Jehova Dios mana ruwasqanta (Job 35:2).

10. ¿Imata ruwaspam pipas Adan hina rikurirunman?

¹⁰ Ichapas huchanchikmantawan pantasqanchikmanta Jehova Diosman tumpayta qallaykuchwan. Punta taytanchik Adanmi Diosman tumpaykurqa huchallikurusqanmanta (Gen. 3:12). Payqa allintamá yacharqa Diospa kamachisqanta hinaspa mana kasukuspan imapi tukunanmantapas. Ichaqa, “kay warmi qowasqaykim” nispam Adanqa huchallikurusqanmanta Jehova Diosman tumpaykurqa. Chaymantapacham achka runakuna Adan hina imapipas pantarusqankumanta Diosman tumpanku. Chaymi allin kanman kayna tapukuyninchik: “¿Yaqachu imapipas pantasqanchik aparuwachwan Jehova Diospa kamachikuyninkunata mana allintaña qawanapaq?”, nispa.

11. ¿Imatam yachachwan Jonasmanta?

¹¹ Aswan allinpaqmi hapikuyta qallaykuchwan. Diosmanta willakuq Jonasmi piñakururqa Ninive llaqtayoq runakunapa huchanta Jehova Dios pampachaykuptin (Jon. 4:1-3). ¿Imanasqa? Payqa mayna penqakuywanchá kachkarqa Ninive llaqtayoq runakuna puchukachisqa kanankupaq willakusqan mana apakuptin. Ninive runakunata llakipayananmantaqa, payqa kikillanpim astawan piensachkarqa. ¿Yaqachu ñoqanchikpas kikillanchikpi piensaspa Jehova Diospaq piñakuruchwan puchukay punchaw manaraq chayamusqanmanta? Ichapas unay wataña willakuchkanchik Diospa piñakuynin hichpallapiña kasqanmanta. Chaynaqa, ¿hukmanyarusunchu Jehova Dioswan chay punchaw mana chayamusqanmanta runakuna asipayawaptinchik? (2 Ped. 3:3, 4, 9.)

12, 13. Ñakariykunapi tarikuspa Jehova Diospa contranpi mana piñakurunapaq, ¿imatam mana saqenanchikchu?

¹² ¿Imatam ruwachwan Jehova Diospa imapas ruwasqankunamanta sonqonchikpi hukmanyayta qallaykuspaqa? Chayna ruwayninchikqa yanqachá kanman. Huk Bibliam Proverbios 19:3 nisqanta kaynata tikran: ‘Mana umayoq kayninwanmi ñanninta wischun huk runa, hinaspañataqmi Diospa contranpi ukunpi piñakun’, nispa (Sagrada Biblia Quechua-Castellano). Chay nisqanpi yuyaymanaspa, pichqa yanapakuykunata qawasun chaynapi imapas llakinchik kaptin Jehova Diospa contranpi ama piñakurunapaq.

¹³ Amayá Dioswan amistadninchikta saqesunchu. Dioswan allin amistadninchikqa yanapawasunmi Jehova Diospa contranpi mana piñakurunapaq (leey Proverbios 3:5, 6). Jehova Diospim hapipakunanchik, manam piensananchikchu paymanta aswan yachayniyoq kasqanchikta otaq pimantapas aswan allin kasqanchiktaqa (Prov. 3:7; Ecl. 7:16). Chayna kaymi harkawasun imapas llakinchikmanta Jehova Diosman mana tumpanapaq.

14, 15. ¿Imatam ruwachwan mana kallpanchaq rimaykunawan mana hukmanyarunapaq?

¹⁴ Amayá mana kallpanchaq rimaykunawanqa hukmanyasunchu. Moisespa tiemponpi israelitakunaqa manam imaraykupas iskayrayanankuchu karqa Prometesqa Allpaman Dios yaykuchinanmantaqa (Sal. 78:43-53). Ichaqa, mana kallpanchaq rimaykunata 10 wateqaqkunamanta uyarispankum ‘Diospa atiyninmanta mana yuyarirqakuchu’ (Sal. 78:42). Jehova Diospa tukuy ruwasqankunapi yuyaymanaptinchikqa hinaspa imayna yanapawasqanchikta yuyariptinchikqa, paywan amistadninchikmi allin kanqa. Kaymi yanapawasun ñakariykunapi kaspa Jehova Diosmanta mana karunchakunapaq (Sal. 77:11, 12).

¹⁵ Iñiqmasinchikkunamanta mana allinkunata rimaypas, Jehova Dioswan amistadninchiktam yanqacharunman (1 Juan 4:20). Sacerdote kananpaq Aaronta Dios churaykuptinmi Israel runakuna paypa contranpi rimayta qallaykurqaku, chayna rimasqankutam Jehova Diosqa kikinpa contranpi rimasqankuta hina qawarqa (Num. 17:10). Ñoqanchikpas Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa contranpi rimapakuyta qallaykuspaqa, Jehova Diospa contranpim rimachkachwan (Heb. 13:7, 17).

16, 17. ¿Imatam yuyarinanchik sasachakuykunapi tarikuspa?

¹⁶ Ñakariykunapi tarikuspaqa amayá piensasunchu Diosmanta kasqantaqa. Isaiaspa tiemponpi Israel runakuna Diosmanta karunchakuruptinkupas, Jehova Diosqa hinallam yanapayta munarqa (Is. 1:16-19). Ima ñakariypiña tarikuptinchikpas, Jehova Diosqa yanapaykuytam munawanchik, chayqa hawkayachiwanchikmi (1 Ped. 5:7). Payqa niwanchikmi ima sasachakuytapas aguantanapaq kallpata qowananchikmanta (1 Cor. 10:13).

¹⁷ Mana allinkunawan Job hina ñakarispaqa, yuyarisunchik chaykuna Diosmanta mana hamusqanta. Payqa cheqninmi mana allintaqa, allin kaqtañataqmi kuyan (Sal. 33:5). Jobpa amistadnin Eliu hinayá kasun, paymi nirqa: “Mana allin rurayqa Diosmanta karunchasqayá kachun. Hucha rurayqa Tukuy Atiyniyoq Diosmanta karunchasqayá kachun”, nispa (Job 34:10). Jehova Diosmantam “chaskinchik llapa ima allin kaqkunataqa”. Payqa manam ima ñakariytapas qowanchikchu (Sant. 1:13, 17).

18, 19. ¿Imanasqataq mana haykapipas Jehova Diosmanta iskayrayananchikchu? Huk tupanachiywan rimarimuy.

¹⁸ Ama haykapipas Jehova Diosmanta iskayrayasunchu. Diosqa mana pantaqmi, paypa piensasqankunaqa aswan allinmi ñoqanchikpamantaqa (Is. 55:8, 9). Chaymi humilde kayninchik yanapawasun mana tukuy ima yachasqanchikta reqsikunapaq (Rom. 9:20). Waki-wakillanpim allintaqa yachanchik imamantapas. Chayna kasqantam allinta qawachin Bibliapa kayna nisqan: ‘Punta quejakuq runam allin ruraq runaman rikchakun. Sapaq runa tapupayaptinmi ichaqa llulla kasqanta hapirachikun’ (Prov. 18:17).

¹⁹ Sichum allin amistadninchikpa imapas ruwarusqan mana allinpaq rikchakuwaptinchikqa, ¿chayllachu nichwan mana allin ruwaq kasqanta? Qallariypi iskayrayaspapas manachá chayna kasqantaqa piensasunchu unay wata reqsisqanchikrayku. Pantaq amistadninchikmanta mana iskayrayaspaqa, astawanraqchá Taytanchik Jehova Diosmantaqa mana iskayrayachwanchu, paypa piensasqankunaqa ancha allinmi ñoqanchikpamantaqa.

20, 21. Ñakarisqanchikmanta pim huchayoq kasqanta yachayninchikqa, ¿imanasqam ancha allin?

²⁰ Pim huchayoqmanyá tumpasun. Ichapas wakinpiqa kikinchik huchayoq kanchik imakupas ñakarisqanchikmanta. Chayna kaptinqa reqsikunanchikmi (Gal. 6:7). Manamá allinchu kanman imatapas mana allinta ruwaruspa ñakarisqanchikmanta Jehova Diosman tumpayqa. ¿Imanasqa? Piensarisun kaypi: Pipas muspaypi hina carronta apaspan imamanpas takakurunman carronpas qapuchukunankama hinaptinqa, ¿carro ruwaqchu huchayoq kanman? Manamá ¿aw? Jehova Diosqa saqewanchikmi kikinchik imatapas tanteakunapaq. Qowanchiktaqmi consejonkunata yachaywan imatapas ruwanapaq. ¿Allinchu kanman pantasqanchikkunamanta Jehova Diosman tumpayqa?

²¹ Ichaqa manamá nichwanchu lliw ñakarisqanchikkuna mana allin ruwarusqallanchikmanta kasqantaqa. Wakinpiqa Bibliapa nisqanman hinam ‘qonqayllamanta imapas pasawanchik’ (Ecl. 9:11, NM). Amataq qonqasunchu ñakariykunamanta aswan huchayoq Satanas kasqanta (1 Juan 5:19; Apoc. 12:9). ¡Paypaqmá piñakunanchik manam Jehova Diospaqchu! (1 Ped. 5:8.)

22, 23. ¿Imatam yuyarinanchik imapas sasachakuykunawan hukmanyaspaqa?

²² Ñakariykunapi otaq sasachakuykunapi tarikuspaqa yuyariy Josueypa chaynataq Calebpa ruwasqankupi. Wakin 10 wateqaqkunamantaqa paykunaqa kallpanchaq rimaykunawanmi kutimurqaku (Num. 14:6-9). Arí, Jehova Diospim hapipakurqaku. Chaywanpas wakin Israel runakuna hinam tawa chunka wata chunniqpi purirqaku. Jehova Diospaq piñakurunankumantaqa paypi hapipakusqankuraykum bendecisqa karqaku. Paykunapa wiñaymasinkunaqa chunniqpim wañururqaku, paykunam ichaqa Prometesqa Allpaman yaykurqaku (Num. 14:30). Ñoqanchiktapas Jehova Diosqa bendeciwasunmi ‘mana amiruspa’ munayninta hinalla ruwaptinchikqa (Gal. 6:9; Heb. 6:10).

²³ Sasachakuykunawan, imapas pantarusqanchikwan otaq hukkunapa ruwasqankuwan hukmanyaspanchikqa, ¿imatam ruwachwan? Yuyaymanay Jehova Diospa sumaq kayninkunapi hinaspa sumaq suyakuyninchikpipas. Tapukuytaq: “¿Maypitaq kachkayman karqa Jehova Diosta mana reqsispayqa?”, nispa. Chaynaqa, amayá paymantaqa karunchakuychu, amataqyá paypaqqa piñakuruychu sonqoykipiqa.