Astawan entiendenapaq bibliata imayna leenamanta

1. ¿Imaynatam yachanchik Jesusqa Diospa palabranmanta allinta yachasqanta?

¿IMAYNATAQ kanman karqa Jesuspa yachachisqanta uyariyqa? Payqa yachachispanqa bibliapa nisqankunatam umallanmanta niq. Bautizakusqan qipallata hinaspa wañukunallanpaqña kachkaspa rimasqankunam bibliapi qillqasqaña karqa (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46).b Jesusqa kay pachapi kimsa wata parten Diospa munayninta ruwaspanpas sapa kutim Diospa palabrantaqa leeq. Runakunaman yachachispanpas Diospa palabranpi ima nisqantam rimaq, hinaspanmi entiendechiq (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc. 4:16-20).

2. ¿Imam Jesusta yanaparqa wiñasqanman hina Diospa palabranmanta allinta yachananpaq? (Qaway qaranpi dibujota).

² Jesusqa manaraq bautizakuchkaspanpas Diospa palabrantaqa sapa kutim leeq, hinaspapas hukkuna leeptinkum hinaspa chaymanta rimaptinkum uyariq. Wasinpipas Mariatawan Joseytachá uyariq bibliapa nisqanta familianwan rimaptinku (Deut. 6:6, 7).c Payqa sapa samana punchawtaqchá familianpiwan huñunakuna wasiman rispan Diospa palabranta leeptinku sumaqta uyariq (Luc. 4:16). Tiempopa risqanman hinam Jesusqa kikinña leeq. Tukuy chaykunata ruwasqanwanmi Diospa palabranmanta allintapuni yacharqa hinaspapas anchata kuyaspanmi chayman hina kawsakurqa. Chayna kasqanmi sutilla qawakurqa 12 watanpi kachkaspa Moisespa qillqasqan kamachikuykunamanta allinta yachaqkunawan rimasqanpi. Paykunam “yachayninmanta hinaspa tapuptinku ima nisqanmanta admirakurqaku” (Luc. 2:46, 47, 52).

3. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

³ Ñuqanchikpas sapa punchaw Diospa palabranta leespanchikqa allintam yachasun hinaspapas kuyasunmi. Ichaqa, ¿imatam ruwachwan Diospa palabranta leespanchik astawan entiendenanchikpaq? Chaypaqyá yachaykusun Moisespa qillqasqan kamachikuykunata allinta riqsiq escribakunata, fariseokunata hinaspa saduceokunata Jesuspa ima nisqanmanta. Religionkunapi chay punta apaqkunaqa Diospa palabranta leespankupas manam chayman hinachu kawsakuqku. Chaymi Jesusqa nirqa imakunata ruwanankumanta. Jesuspa nisqanmi yanapawasun 1) leesqanchikta allinta entiendenapaq, 2) sumaq yachachikuykunata tarinapaq hinaspa 3) kawsakuyninchikpi Diospa palabran allinta yanapawananchikpaq.

4. ¿Imatam Lucas 10:25-29 nisqan yachachiwanchik biblia leeymanta?

⁴ Bibliapi leesqanchikta entiendenapaqmi kallpanchakunanchik, manachayqa manam kawsakuyninchikpi yanapawasunchu. Rimarisun ‘Moisespa leyninmanta allinta yachaq runawan’ Jesuspa rimasqanmanta (leey Lucas 10:25-29). Chay runam yachayta munarqa imata ruwaspan wiñay kawsayta chaskinanmanta. Chaymi Jesusñataq Diospa palabranpi yuyaymanananpaq kaynata nirqa: “¿Imataq qillqasqa kachkan Moisespa leyninpi? ¿Ima nintaq leesqaykipi?”, nispa. Chay runañataqmi Diospa palabranpi nisqanman hina nirqa Diostawan runamasinta kuyananmanta (Lev. 19:18; Deut. 6:5). Ichaqa chaymantam kaynata tapurqa: “¿Pitaq runamasiyqa?”, nispan. Chayna nisqanwanmi yachanchik chay runaqa leesqanta mana entiendesqanta. Chayraykum mana yacharqachu Diospa munasqanman hina kawsakuyta.

5. ¿Imatam ruwananchik biblia leesqanchikta astawan entiendenapaq?

⁵ Diospa palabranta astawan entiendenapaqqa manam leeyllachu-leenanchik. ¿Imakunatam ruwananchik? Manaraq leeyta qallarichkaspam Diosta mañakunanchik. Jehova Dios mana yanapawaptinchikqa manam entiendesunchu biblia leesqanchiktaqa. Chaymi leesqallanchikpi umayuq kananchikpaq chuya espiritunwan yanapawananchikpaq mañakunanchik. Mañakuruspañataqmi leeyta qallaykunanchik, ichaqa manam apurawllamanñachu, aswanqa entiendenanchikpaq hinam. Entiendenanchikpaqqa yanapawachwantaqmi kallpawan leeyninchikpas utaq grabasqataña qatichiyninchikpas. Chaymi yanapawasun chaypi kachkachwanpas hina bibliapa nisqanta allinta entiendenapaq. Allinta entienderuptinchikñataqmi leesqanchikqa umanchikpiwan sunqunchikpi takyanqa (Jos. 1:8). Leeyta tukuruspapas kaqmantam Diosta mañakunanchik agradecekunanchikpaq hinaspa leesqanchikman hina kawsakunapaq yanapawananchikpaq.

6. ¿Imanasqataq ancha allin bibliata leespanchik tapukuyninchikqa hinaspa anotakuyninchikqa? (Qawaytaq fotokunatapas).

⁶ ¿Imaraqtaq yanapawasunchik biblia leesqanchikta astawan entiendenapaq? Chaypaqmi tapukuchwan: “¿Pikunamantam astawan rimachkan? ¿Pitaq rimachkan? ¿Pikunawantaq rimachkan? ¿Imanasqam rimachkan? ¿Maypitaq hinaspa haykapitaq tukuy kaykuna pasakuchkan?”, nispa. Kay tapukuykunam yanapawasunchik imamanta rimasqanmanta astawan cuentata qukunapaq. Yanapawasuntaqmi anotakuyninchikpas. Anotanapaqqa puntatam allinta piensarinanchik. Chayta ruwaymi yanapawasun leesqanchikta astawan entiendenapaq hinaspa yuyanapaq. Chaynaqa, ¿imakunatam anotachwan? Imapas tapukusqanchikkunatam, qillqanchikkunamanta imapas yachasqanchiktam, yuyarinapaq kaqkunatam, leesqanchik imapi yanapawasqanchiktam utaq leespanchik imayna tarikusqanchiktam. Bibliata leespa tukuy chaykunapi yuyaymanayqa sapakamata Jehova Dios rimapayawachkachwanpas hinam kanqa.

7. ¿Imatam ruwachwan bibliata leespa astawan entiendenapaq? ¿Imanasqam chayta ruwananchik? (Rimarimuytaq Mateo 24:15 nisqanmantapas).

⁷ Jesusmi uyariqninkunata kallpancharqa bibliata allinta entiendenankupaq kallpanchakunankupaq (leey Mateo 24:15). ¿Imaynatam ñuqanchikpas entiendenapaq kallpanchakuchwan? Bibliapa nisqankuna wakin nisqankunawan imayna tupasqanta utaq mana tupasqanta cuentata qukuspam. Chaymantapas, leeylla-leenamantaqa imapas nisqankunapim astawan yuyaymanananchik. Jesuspa nisqanman hinam chayta ruwayqa yanapawasun bibliapa wakin nisqankuna kunan tiempopi cumplikusqanta cuentata qukunapaq. Bibliata leespanchik entiendenapaq kallpanchakusqanchikmi kawsakuyninchikpi allinta yanapawasun.

8. ¿Imakunaraqtaq yanapawachwan bibliata leespa astawan entiendenapaq?

⁸ Jehova Diosmi serviqninkunataqa yanapan allin entiendeq kanankupaq. Chaymi payta mañakunanchik allin tantiaq utaq allin entiendeq kanapaq yanapaykuwananchikpaq (Prov. 2:6). Ichaqa manam mañayllachu-mañakunanchik, aswanqa entiendenanchikpaq hinam leenanchik hinaspapas cuentatam qukunanchik yachasqanchikkunawan imayna tupasqanta. Chaypaqmi Jehova Diospa testigonkunapa qillqankunapi maskanapaq niqpi achka yanapakuykuna kachkan. Chaykunata maskaspaqa bibliapa nisqankunatam allinta entiendesun, hinaspapas chayman hinam kawsakusun (Heb. 5:14). Chaynaqa, entiendenapaq hina bibliata leenapaq kallpanchakuspaqa astawanmi entiendesun.

9. ¿Ima yachachikuytam saduceokunaqa mana allintachu entienderqaku?

⁹ Saduceokunaqa bibliapa qallariynin pichqa librokunata allinta riqsispankupas allinnin yachachikuykunataraqmi mana entiendeqkuchu. Huk kutipim saduceokuna Jesusta pantarachiyta munarqaku kawsarimuymanta tapuspanku. Chaymi Jesusñataq paykunata nirqa: “¿Manachum Moisespa libronpi leerqankichik kichkayuq taksa sachamanta willakuypi Diospa kayna nisqanta: ‘Ñuqaqa kani Abrahanpa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi’, niqta?”, nispa (Mar. 12:18, 26). Chayna nisqantaqa achka kutitachá saduceokunaqa leerqaku. Chaywanpas paykunata Jesuspa ima nisqanwanmi yachanchik kawsarimuymanta yachachikuyta allinta mana entiendesqankuta (Mar. 12:27; Luc. 20:38).d

10. ¿Imata ruwanapaqmi kallpanchakunanchik bibliata leespaqa?

¹⁰ ¿Imatam yachanchik saduceokunawan Jesuspa rimasqanmanta? Ñuqanchikpas bibliata leespaqa sapa versiculopi utaq sapa willakuypi ima nisqanta allinta yachaykunapaqmi kallpanchakunanchik. Chaymantapas, leeylla-leenamantaqa imapas nisqankunapim astawan yuyaymanananchik. Chaynapim leespaqa pakasqa kaqkunatawan kawsakuyninchikpi yanapawaqninchik sumaq yachachikuykunata tarisun.

11. 2 Timoteo 3:16, 17 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam pakasqa yachachikuykunata tarichwan bibliata leespa?

¹¹ ¿Imaynatam pakasqa yachachikuykunata tarichwan bibliata leespa? Rimarisun 2 Timoteo 3:16, 17 (leey) nisqanmanta. Chaypim nin: “Diospa llapallan palabranqa […] allinmi runakunata yachachinapaq, pantaypi kasqanta qawachinapaq, allin ñanman kutirikunapaq chaynataq Diospa kamachikuyninman hina yachachisqa kanapaq”, nispa. Arí, bibliapi taksa librochakunapas tukuy chaykunapaqmi allinta yanapawanchik. Leesqanchikpiyá yuyaymanasun Jehova Dios ima yachachiwasqanchikta yachanapaq, munayninmanta yachanapaq utaq sumaq yachachikuykunata yachanapaq. ¿Imaynatam leenanchik imapi pantasqanchikta qawachiwananchikpaqqa? Chaypaqqa mana allin munasqanchikkunamantawan piensasqanchikkunamanta cuentata qukuspam imayna saqinapaq yuyaymanananchik. Yuyaymanananchiktaqmi hinalla Diosman sunqu kanapaq yanapawaqninchik kaqkunapipas. Leespaqa yuyaymanananchiktaqmi allin ñanman kutirichiwananchikpaq kaqkunapipas. Ichapas chayqa kanman Diosmanta willakusqanchikpi pantaykuna niwasqanchik. ¿Imatataq ruwananchik leesqanchik Diospa kamachikuyninman hina yachachiwananchikpaqqa? Chaypaqqa Jehova Dios hina piensanapaq yanapawaqninchik kaqkunapim yuyaymanananchik. Chaykunaman hina bibliata leespaqa sumaq yachachikuykunatam tarisun, hinaspapas astawanmi biblia leeyta munasun.

12. ¿Imanasqataq Jesusqa fariseokunata nirqa “¿manachum leerqankichik?” nispa?

¹² Fariseokunaqa Diospa palabrantaqa hawallantam leeqku, chayraykum Jesusqa nirqa “¿manachum leerqankichik?” nispan (Mat. 12:1-7).e Fariseokunaqa Jesuspa qatiqninkunapaqmi piñakurqaku samana punchawpaq kamachikuyta mana kasukusqankuta piensaspanku. Chaymi Jesusqa iskay kutikama bibliapa nisqanmanta nirqa, nirqataqmi Oseas libropi nisqantapas. Chaykunawanmi sutilla karqa fariseokunaqa samana punchawpaq kamachikuy imapaq kasqanta mana entiendesqanku chaynataq mana llakipayarikuspa Jesuspa qatiqninkunata yanqa tumpasqanku. Paykunaqa bibliataqa leeqku manam kawsakuyninkupi yanapananpaq hinachu. ¿Imanasqa? Hatuntukuq kasqankuraykum. Chaymantapas paykunaqa leeqku hukkunapa pantasqanta qawanallankupaqmi. Chayna kasqankuraykum leesqankutaqa mana allintachu entiendeqku (Mat. 23:23; Juan 5:39, 40).

13. ¿Imaynam kananchik bibliata leesqanchik yanapawananchikpaq? ¿Imaynanpim chayna kayqa allin?

¹³ ¿Imatam yachanchik Jesuspa nisqanwan? Bibliataqa leenanchik manam fariseokuna hinachu, aswanqa kikinchikta yanapawananchikpaq hinam. Chaypaqqa humilde hinaspa Dios yanapawananchikpaq hinam kananchik. Santiago 1:21 nisqanman hinam ‘palabranta sunqunchikpi Dios churananpaq llampu sunqu’ kananchik. Arí, llampu sunqu kaptinchikqa Diospa palabranmi sunqunchikpi takyanqa. Bibliataqa leenanchik manam hatuntukunapaqchu nitaq hukkunapa pantasqanta qawanapaqchu. Llampu sunqu kaspallanchikmi llakipayakuymanta hinaspa kuyakuymanta yachasqanchikman hina kawsakusun.

14. ¿Imaynatam cuentata qukuchwan bibliata leesqanchik yanapawasqanchikta utaq mana yanapawasqanchikta? (Qawaytaq fotokunatapas).

¹⁴ Hukkunawan imayna kasqanchikpim sutilla kanqa bibliata leesqanchik yanapawasqanchik utaq mana yanapawasqanchik. Fariseokunaqa hawallanta leesqankuraykum mana huchayuqkunatapas huchayuqpaqña hapiqku (Mat. 12:7). Chaynaqa, qawarikusunyá hukkunamanta imayna piensasqanchikta chaynataq hukkunawan imayna kasqanchikta. ¿Pimantapas rimaspaqa allin ruwasqankunamantachu rimanchik icha pantasqankunallamantachu? ¿Chayllachu pitapas pampachaykunchik icha piñasqa kaspachu hukkunamanta mana allinkunata rimanchik? Chaykunapi yuyaymanaymi yanapawasun bibliata leesqanchik piensayninchikpiwan ruwasqanchikpi yanapawasqanchikta utaq mana yanapawasqanchikta cuentata qukunapaq (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12).

15. ¿Jesusqa Diospa palabranta kuyarqachu? ¿Imapaqmi chayqa yanaparqa?

¹⁵ Jesusqa Diospa palabrantaqa anchatam kuyaq. Paymantam Salmos 40:8 nisqan kaynata nirqaña: “Diosnilláy, qampa munaynikita ruwaspaymi anchata kusikullani, kamachikuynikikunatapas sunqullaypim waqaychallani”, nispa. Diospa palabranta kuyasqanmi Jesustaqa yanaparqa kusisqa kawsakunanpaq hinaspa taytanta hinalla servinanpaq. Ñuqanchikpas Diospa palabranta leenapaq kallpanchakuspaqa hinaspa kuyaspaqa Jesus hinam kusisqa kawsakuspa Diosta servisun (Sal. 1:1-3).

16. ¿Imatam sapakama ruwananchik bibliata leesqanchik astawan yanapawananchikpaq? (Qaway “Jesuspa nisqankunam yanapawanchik leesqanchikta allinta entiendenapaq” niqta).

¹⁶ Jesuspa nisqanwan imayna kasqanmi kallpanchawanchik sapa punchaw bibliata leenapaq hinaspa allinta estudianapaq. Bibliata allinta entiendenapaqqa Jehova Diostayá mañakusun, amayá apurawllamanñaqa leesunchu, leesqanchikmantayá tapukusun, hinaspapas yachasqanchikkunatayá anotasun. Chaymantapas, imamanta chaynataq pikunamanta rimasqanta entiendenapaqyá tiempochakusun hinaspapas chaymantayá qillqanchikkunapi maskasun. Bibliapa nisqankunata astawan entiendenapaqqa pakasqa yachachikuykunatayá maskasun bibliapi mana ancha riqsisqa kaptinpas. Bibliata leesqanchikkuna kawsakuyninchikpi allinta yanapawananchikpaqqa ama hatuntukuspayá yanapawananchikpaq hina leesun. Chaykunaman hina ruwaspanchikqa bibliata leesqanchikkunatam astawan entiendesun, hinaspapas Jehova Diosmanmi astawan asuykusun (Sal. 119:17, 18; Sant. 4:8).