Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapa sapaq yachachikuyninkuna
4-10 NOVIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | 1 JUAN 1-5
“Amayá kuyasunchu Diosta mana yupaychaq runakunapa imayna kawsakusqankutaqa nitaq tukuy ima ruwasqankutapas”
w05-S 1/1 pag. 10 § 13
Jesus hinayá ñuqanchikpas ruwasun
13 Wakin runakunam ninku kay pachapi imapas kaqqa wakinqa allin kasqanta. Chayna kaptinpas, kay pachapi kaqkunaqa Jehova Dios serviyninchikmantam karuncharuwachwan. Chaymi, kay pachapi allinniraqpaq kaqkunata kuyaruspaqa Diosmantam karunchakuruchwan (1 Timoteo 6:9, 10). Kay pachapi kaqkunaqa yaqa llapanmi mana allinninchikpaq. Sichus videokunapi utaq televisionpi qawasun maqanakuymanta, qullqisapa kaymanta utaq huchapakuymanta hinaspaqa chay runakuna hinam ruwaruchwan. Qullqi kuyaqllaña runakunawan hukllawakuspanchikpas paykuna hinañam ñuqanchikpas rikuriruchwan (Mateo 6:24; 1 Corintios 15:33).
¿Imayna runataq kanayki?
18 ‘Kay pachapi mana allin kaqkunata’ qipanchanapaqqa, yanapawasuntaqmi apostol Juanpa kayna nisqanpi yuyaymanayninchik: “Kay pachapi mana allin ruwaykunawan mana allin munaykunaqa tukuruqllam, Diospa munasqanman hina ruwaqmi ichaqa wiñaypaq takyanqa” (1 Juan 2:17). Satanaspa munaychakusqanpi tukuy kaqkunaqa ichapas rikchakapuwachwan wiñaypaq kananta. Ichaqa manam chaynachu, chinkachisqañamá kanqa. Amayá pantasunchu, kay pachapi tukuy mana allinkunaqa manam wiñaypaqchu kanqa.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Diospa yuyarichikuyninkunaqa hapipakunapaqmi
14 Griego rimaypi qillqasqa Diospa palabranqa achka kutipim riman runamasinchikwan kuyanakuy ancha allin kasqanmanta. Jesusmi nirqa hatun kamachikuypa qatiqninqa kayna kasqanta: “Kuyankim runamasikita kikikita hina” (Mat. 22:39). Jesuspa wawqin Santiagom chay kamachikuymanta rimaspan nirqa ‘Reypa leynin’ kasqanta (Sant. 2:8, SEÑORNINCHIK JESUCRISTOPA MUSOQ TESTAMENTON). Apostol Juanpas qillqarqam: “Kuyasqallaykuna, qillqamuchkaykichikqa manam musuq kamachikuytachu, aswanqa ñawpaqmantaraq hatallisqaykichik [“mawka”, NM] kamachikuyllatam”, nispa (1 Juan 2:7, 8). ¿Ima niytam munachkarqa ‘mawka kamachikuy’ nispanqa? Chaywanqa runamasinchik kuyanapaq kamachikuymantam rimachkarqa. “Mawka” kamachikuyqa karqa achka watakuna ‘ñawpaqtaraq’ Jesus kamachisqanraykum. ‘Musuq’ kamachikuyñataqmi karqa ñakariykunapipas chiqap kuyakuyninkuta qawachinankupaq kasqanrayku. Jesuspa qatiqninkuna kasqanchikraykum agradecekunchik runamasinchikta kuyanapaq hinaspa kay pachapi mana allinkunawan mana intuchikunapaq yuyarichiwasqanchikmanta.
it-2-S pag. 635 § 8
Pampachanakuymanta
Ancha allinmi hukkunata Dios pampachaykunanpaq mañakuyqa, mañakuchwantaqmi lliw iñiqmasinchikkunapaqpas. Chaynatam Moisespas ruwarqa. Israel runakunata huchankumanta Dios pampachaykunanpaqmi mañakurqa, hinaptinmi Jehova Diosqa uyariykurqa (Nu 14:19, 20). Salomonpas Jehova Diostam mañakurqa llaqtan huchallikurusqanmanta wanakuptinqa pampachaykunanpaq (1Re 8:30, 33-40, 46-52). Esdraspas Jerusalen llaqtaman kutimuq runakunapa qayllanpim Diosta mañakurqa mana allin ruwasqankumanta pampachaykunanpaq. Chayta qawaspam judio runakunaqa tukuyta ruwarqaku Jehova Dios pampachaykunanpaq (Esd 9:13–10:4, 10-19, 44). Santiagopas hucha ruwaq iñiqkunatam nirqa iñiqkunapi punta apaqkunawan parlanankupaq, chaynapi paypaq Diosta mañakunankupaq, hucha ruwasqanmantapas Dios pampachaykunanpaq mañakunankupaq (Stg 5:14-16). Ichaqa, Jehova Diosninchikqa manam pampachanchu pinqaypi qipachinanrayku mana allin rimaqkunataqa. Chaytam biblia nin ‘wañuyman apakuq hucha’ nispa. Chayna huchallikuq runakunapaqqa manam Dios pampachaykunanpaqqa mañakunanchikchu (1Jn 5:16; Mt 12:31; Heb 10:26, 27; qawaytaq DIOSPA ATIYNINMANTA; HUCHAMANTA niq yachachikuykunata).
11-17 NOVIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | 2 JUAN 1-13; 3 JUAN 1-14-JUDAS 1-25
“Jehova Dios chaskiwananchikpaqqa anchatam kallpanchakunanchik”
w04-S 15/9 pag. 11, 12 § 8, 9
‘Hinallayá atiyta chaskiychik señorninchikmanta’
8 Ñuqanchikqa yachanchikmi satanasqa imakunawan Diosmanta karunchay munawasqanchikta, chaymantam bibliaqa sutillata willawanchik (2 Corintios 2:11). Diabloqa Diosta serviq Jobtam sasacharqa tukuy ima kapuqninta qichuruspan, churinkunata wañurachispan, warminta contranpi churaspan, unquywan ñakarichispan chaynataq amistadninkunawan yanqamanta tumpachispan. Tukuy chaykunawan ñakarispanmi Jobqa llumpay hukmanyasqa tarikurqa, chayraykum nirqaña kanpas Dios saqirusqanmanta (Job 10:1, 2). Jobta hina tukuy chaykunawan kikin satanas mana ñakarichiwaptinchikpas, chayna sasachakuykunapi tarikuspanchikqa hukmanyanchikmi. Ima sasachakuywanpas hukmanyaptinchikqa astawanmi chayta satanasqa servichikun astawan hukmanyananchikpaq.
9 Kay tukupay tiempokunapiqa astawanmi tukuy imapas kachkan Diosmanta karunchawananchikpaq. Kunan tiempoqa, yaqa lliw runakunam Diosta maskanankumantaqa qullqi umayuqllaña kanku. Internetpi, televisionpi hinaspa tukuy imapim qawachinku huchapakuyqa mana llumpay mana allin kasqanta. Yaqa lliw runakunam “Diosta kuyanankumantaqa kusirikuykunallataña kuyaqkuna” kanku (2 Timoteo 3:1-5). Chaykunata qipanchanapaq mana kallpanchakuptinchikqa Diosmantam karuncharuwachwan. Chaymi tukuy kallpanchikwan kallpanchakunanchik iñiyninchikpi allinta takyananchikpaq (Judas 3).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
it-1-S pag. 125 § 7
Iñiqkunata kuyaspanku convidokuna ruwasqankumanta
Bibliaqa manam niwanchikchu sapa hayka tiempo chay convidota iñiqkuna ruwasqankumantaqa nitaq imaynata ruwasqankumantapas (Jud 12). Chayta ruwanankupaqqa manam kikin Jesuspas kamachirqachu nitaq apostolkunapas, chayraykum chay convidotaqa pim munaqlla ruwaq. Apu iñiqkunas chay convidotaqa ruwaqku wakcha iñiqmasinkuta qayaykunankupaq. Chaynapis apupas, wakchapas, warmisapapas, mana tayta-mamayuqkunapas huk ayllu hinalla mikuykuqku.
it-2-S pag. 861
Qaqa
Griego rimaypi spi·lás niq rimayqa rimachkan yaku ukupi ranra-ranra kaq rumimantam. Judasmi nirqa wakin iñiqkunaqa chayna kasqankuta, chaynataqa nirqa allin tukuspanku iñiqkunata pantachinankupaq yaykusqankuraykum. Imaynam lamar quchapi rumikunaqa barcokuna illanankupaq sasachan, yaqa chaynam mana allin iñiqkunaqa allin iñiqkunata sasachachkarqaku. Chaymi Judasqa chay mana allin iñiqkunamanta kaynata nirqa: “Chay runakunaqa iñiqkunata kuyaspaykichik convidokuna ruwasqaykichikpim qamkunawan kachkanku, ichaqa paykunaqa kanku yaku ukupi mana rikuylla rumikuna hinam”, nispa (Jud 12).
Diospa munasqanman hinam kawsakurqa
¿Imamantam Enocqa willakurqa? Nirqam: “Qawaychik, Jehova Diosmi hamurqa chunka wara-waranqantin chuya angelninkunawan. Payqa hamurqa tukuy mana allinkunata ruwaq hinaspa contranpi mana allinkunata rimaq llapallan runakunata juzgananpaqmi hinaspa mana respetaqnin llapallan huchasapakunapa huchanta qawachinanpaqmi”, nispa (Judas 14, 15). Qawasqanchikman hinaqa, Enocqa willakun willakusqan ruwakurusqanmantapas hinañam. Chaynatam Diosmanta wakin willakuqkunapas wakinpiqa willakurqaku. Chaynataqa willakurqaku Diosqa nisqanman hinapuni ruwananmanta mana iskayrayasqankuraykum (Isaias 46:10).
Diospa munasqanman hinam kawsakurqa
¿Enoc hinachu ñuqanchikpas piensanchik mana allin runakunata Dios chinkachinanmanta? Enocpa willakusqanqa kunan tiempopas cumplikunqam. Ñawpaq tiempopipas cumplikurqam sinchi parawan Noeypa tiemponpi mana allin runakunata Jehova Dios chinkarachiptin. Kay tiempopi mana allin runakunatapas ñawpaqpi hinam Diosqa chinkachinqaña (Mateo 24:38, 39; 2 Pedro 2:4-6). Chaytaqa ruwanqa wara-waranqantin angelninkunawanmi. Enoc hinayá ñuqanchikpas willakusunchik mana allin runakunata Dios chinkachinanmanta. Wakinpiqa sapallanchik hinapaschá tarikusun ayllunchikkuna hinaspa amistadninchikkuna mana yanapawaptinchik. Ichaqa Diosmi Enocta hina yanapawasun. Diosqa manam haykapipas qunqanchu sunqumanta yupaychaqninkunataqa.
18-24 NOVIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | APOCALIPSIS 1-3
“Yachanim ruwasqaykita”
¿Imayna kasqaykitam qawachinki?
8 Punta apaqkunapa contranpi mana hatarinapaqmi kayta yuyarinanchik: Bibliapa nisqanman hinaqa Jesuspa ‘alliq [makinpim] karqa qanchis lucerokuna’. Chay lucerokunam tupan hanaq pachaman rinankupaq akllasqa punta apaqkunawan, tupantaqmi llapallan punta apaqkunawanpas. Jesusqa chay makinpi kaq lucerokunatam munasqanman hina servichikunman (Apoc. 1:16, 20). Chaymi Jesucristoqa iñiqkunapa uman kasqanrayku punta apaqkunata kamachin. Bibliaqa nintaqmi Jesuspa ‘ñawinkunapas nina hina kancharichkaq kasqanmanta’ utaq tukuy imamanta qawan-qawanlla kasqanta, chaymi pi punta apaqtapas correginan kaptinqa kikin tantianqa haykapi chayta ruwananpaq (Apoc. 1:14). Chaykamaqa hinallamá kasukuq kananchik, Pablom nirqa: “Pusasuqnikichiktayá kasukuychik, hinaspayá paykunapa makinpi churakuychik cuidasuqnikichik kasqanrayku, chayna kaptikichikqa mana llakikuspam kusikuywan cuidasunkichik, mana chayqa manam allinnikichikpaqchu kanman. Imayna cuidasusqaykichikmantam paykunaqa cuentata qunqaku”, nispa (Heb. 13:17).
Jehova Diosqa waqaychawasunmi salvakunapaq
11 Apocalipsis qillqapa 2 hinaspa 3 capitulonkunam willawanchik, qanchis lawpi huñunakuq iñiqkuna imayna tarikusqankuta Jesucristo qawasqanta. Willawanchiktaqmi Jesucristo llapanta qawaspanpas, sapa iñiq imayna tarikusqantapas qawasqanta. Wakinpiqa rimanraqmi sutinkutapas, hinaspam kallpanchaspan imayna ruwanankupaq rimapayan. ¿Imatam kaymanta yachachwan? Chay willakuyqa 1914 watamanta qipamanmi cumplikuyta qallaykurqa. Qanchis lawpi huñunakuq iñiqkunaqa tupanmi hanaq pachaman rinankupaq akllasqa iñiqkunawan. Paykunata rimapayasqanqa allinpunim enteron pachapi iñiqkunapaqpas. Chaymi nichwan kay pachapi llaqtanta Jehova Dios churinwan pusasqanta. ¿Imatam ruwananchik ñuqanchikpas paywan pusachikunapaq?
w01-S 15/1 pag. 20 § 20
Diospa llaqtanpa niwasqanchikman hinayá ruwasunchik
20 Jehova Diospa llaqtanpa yachachiwasqanchikman hina ruwanapaqqa, riqsikunanchikmi señorninchik Jesucristo “iñiqkunapa uman” kananpaq Dios churasqanmanta (Efesios 5:22, 23). Isaias 55 capitulopa 4 versiculonpas Jesusmantam kaynata nin: ‘Ñuqa [Jehova Diosmi] payta churarqani llaqtakunapaq testigo kananpaq, kamachiqninku kaspa paykunata maymi rinankuta pusananpaq’, nispa. Arí, Jesusqa allin pusawaqninchikmi. Sumaqtataqmi riqsin runankunatapas, yachantaqmi ima ruwasqankutapas. Galacia lawpi kaq iñiqkunata rimapayaspanmi pichqa kutikama nirqa “yachanim ruwasqaykita” nispa (Apocalipsis 2:2, 19; 3:1, 8, 15). Jesusqa, taytanchik Jehova Dios hinam sumaqta yachan imapas pisipuwaqninchikta. Imayna Diosta mañakunamanta yachachispanmi Jesusqa kaynata nirqa: “Taytaykichik Diosqa yachanñam imam pisipususqaykichiktaqa manaraqpas mañakuchkaptikichik”, nispa (Mateo 6:8-13).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
Jesucristom Diospa enemigonkunata chinkachinqa
10 Ovejakunamantam cabrakunata rakinqa. Jehova Diosta mana kasukuqkunaqa astawanraqmi hukmanyanqaku Jesucristopa kayna nisqanta qawaspanku: ‘Llapachallan runakunam Diosmanta hamuq runata rikuwanqaku puyupi tukuy atiyniywan hinaspa kanchariyniywan hamuchkaqta’, nispa (Mar. 13:26). Jesusqa runakunata juzgananpaqmi chayna kutimunqa. Imayna juzgananmanta entiendechinanpaqmi willakurqa cabrakunamanta ovejakunata rakichkaq hina ruwananmanta (qaway Mateo 25:31-33, 46). Jehova Diosta hinaspa Jesucristota kasukuq runakunaqa ‘librasqa kanankupaqmi’ ovejakuna hina rakisqa kanqaku, chayta yachaspankum paykunaqa kusisqallaña kanqaku (Luc. 21:28). ‘Cabrawan’ tupachisqa mana kasukuq runakunañataqmi wañunankupaq rakisqa kanqaku. Chaymi wiñaypaq ‘wañuchisqa kanankuta’ yachaspanku “qaparkachaspa waqanqaku” (Mat. 24:30; Apoc. 1:7).
Apocalipsis sutiyuq qillqapa allinnin yachachikuymanta (1 kaq parte)
2:7. ¿Imataq kanman ‘Diospa huertanqa’? Hanaq pachapaq akllasqakunamanta kay versiculo rimasqanraykum nichwan, ‘Diospa huertan’ nisqanqa Diospa kasqan hanaq pacha kasqanmanta. Hanaq pachaqa suma-sumaq huerta hinachá kachkan. Hanaq pachapaq akllasqakuna hinalla Diosman sunqu kaspankuqa ‘kawsachikuq sachapa ruruntam mikunqaku’, huk rimaypiqa wiñaypaqmi kawsakunqaku (1 Cor. 15:53).
25 NOVIEMBRE–1 DICIEMBRE
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | APOCALIPSIS 4-6
“Tawa caballopi sillakuqkuna kallpasqankumanta”
¿Imakunawantaq tupan tawa caballopi sillakuqkunaqa?
¿Pitaq sillakuqninqa? Apocalipsis qillqam willawanchik caballopi sillakuqpa sutinqa “Diospa palabran” kasqanta (Apocalipsis 19:11-13). “Diospa palabran” niq sutiqa tupanmi Jesucristowan, paymi Diospa rantinpi willakuq (Juan 1:1, 14). Jesucristotaqa bibliaqa sutichanmi “kamachiqkunapapas kamachiqnin, señorkunapapas señornin”, nispa. Nintaqmi ‘confiana hinaspa chiqap rimaq’ kasqanta (Apocalipsis 19:11, 16). Arí, Jesusmi yuraq caballopi sillasqa kamachiqqa, payqa allin kamachiqmi kanqa.
¿Imakunawantaq tupan tawa caballopi sillakuqkunaqa?
Chaynaqa, ¿haykapitaq tawa caballopi sillakuqkunaqa kallpayta qallaykurqaku? Puntataqa Jesusmi atiyta chaskirqa kamachiq kananpaq, chaymantañam yuraq caballonpi lluqsirqa (Apocalipsis 6:2). ¿Haykapitaq Jesusqa hanaq pachapi kamachiq kananpaq atiyta chaskirqa? Manam hanaq pachaman kutirusqan qipallatachu, ¿imanasqa? Bibliam nin kutiruspanqa unay tiemporaq suyasqanmanta (Hebreos 10:12, 13). Jesusmi qatiqninkunaman willarqa hanaq pachapi kamachiyta qallaykusqanmanta imaynata musyanankupaq. Willarqam kamachiyta qallaykuptinqa kay pachapi guerrakuna, muchuykuna hinaspa unquykuna astawan kananmanta (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). 1914 watapi punta kaq hatun guerra qallaykusqan qipatam, sutilla qawakurqa Jesusqa hanaq pachapi kamachiyta qallaykusqanmanta hinaspa ‘tukupay punchawkuna’ qallaykusqanmanta (2 Timoteo 3:1-5).
¿Imakunawantaq tupan tawa caballopi sillakuqkunaqa?
Kay puka caballopi sillakuqmi tupan guerrawan. Chaymi kunan tiempopiqa enteron pachapi guerrakuna astawan hatarichkan. 1914 watapim yaqa lliw nacionkuna guerrapi karqa, manam chaynaqa haykapipas rikukurqachu. Chaymantañataqmi, iskay kaq hatun guerra karqa, chaypim astawan runakuna wañurqaku. Ninkum 1914 watamantapacha guerrakuna kasqanrayku 100 millon masnin runakuna wañusqankumanta. Waranqantin runakunañataqmi heridasqa qiparurqaku.
¿Imakunawantaq tupan tawa caballopi sillakuqkunaqa?
‘Rikururqanim yana caballota, sillakuqninñataqmi balanzata hapichkasqa. Chaymantañataqmi, chay tawa angelkunapa chawpinmanta qayakuqta uyarirqani: “Huk kilo trigom huk denario nisqa qullqipa chanin, kimsa kilo cebadapas huk denario nisqa qullqipa chaninmi. Amayá usuchiychu vinotapas nitaq aceitunas sachapa aceitentapas”, niqta’ (Apocalipsis 6:5, 6).
Kay yana caballopi sillakuqmi tupan yarqaywan. Chay willakuymi nin ‘huk kilo trigo’ huk denario nisqa qullqipa chanin kananmanta, Jesuspa tiemponpiqa huk punchaw llamkaymantam pagaqku huk denariota (Mateo 20:2). Nirqataqmi “kimsa kilo cebadapas”, trigo hina mana kachkaspanpas huk denariopa chanin kananmanta. Chay willakuyqa ninraqmi ama aceitunas sachapa aceitenta nitaq vinotapas usuchinapaq, ñawpaq Israel nacionpiqa chaykunatam astawan mikuypi servichikurqaku.
¿Imakunawantaq tupan tawa caballopi sillakuqkunaqa?
Kay ayay-ayayllaña caballopi sillakuqmi tupan unquywan hinaspa huk rikchaq mana allinkunawan wañuq runakunawan. 1914 wata pasaytam gripe española nisqanku unquy wara-waranqantin runakunata wañurachirqa. Yaqa 500 millon runakunas chay unquywan kasqaku.
Unquykunamanta yachaq runakunam ninku pasaq watakunapiqa wara-waranqantin runakuna viruela nisqanku unquywan wañusqankumanta. Kunanpas hinallam waranqantin runakuna sida, tuberculosis hinaspa malaria nisqanku unquykunawan wañuchkanku.
Arí, runakunaqa hinallam guerrakunawan, unquykunawan hinaspa yarqaymanta wañuchkanku. Sepulturaqa mana saksariq hinam wañuqkunawan huntakuchkan.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
re-S pag. 76 § 8
Suma-sumaq tiyananpi Jehova Dios kasqanmanta
8 Apostol Juanqa yacharqam Diospa carpanpiqa sacerdotekuna servisqankuta. Ichapas chayrayku kayna qawasqanwan admirakurqa, Juanmi nirqa: “Chay tiyanapa muyuriqninpim iskay chunka tawayuq kamachinapaq tiyanakuna kasqa, chaypim rikururqani iskay chunka tawayuq kamachiqkuna tiyachkaqta, paykunaqa kachkasqaku yuraq pachawan pachasqakama hinaspa umanpi qurimanta coronayuqkamam”, nispa (Apocalipsis 4:4). Diospa muyuriqninpi sacerdotekuna kananmantaqa, 24 kamachiqkunam sapakama tiyanankupi coronasqa tiyarqaku. ¿Pikunataq chay kamachiqkunaqa kanku? Paykunaqa kanku hanaq pachapaq kaq iñiqkunam. Kawsarispankum Jehova Diospa nisqanman hina hanaq pachapi Jesuswan kuska kamachinqaku. ¿Imaynatataq chayta yachanchik?
‘[Payqa] Juda ayllumanta Leonwan sutichasqam’
5 Leontam tupachinku mana manchakuq kaywan. ¿Haykapipas leonwan tuparqankichu? Mana tupaspapas mallawan wichqasqa tukuy rikchaq animalkunapa kasqanpi rikuspachá mancharikurqanki. Hatun leon qawawaptinchikqa, manachá piensayllapas-piensachwanchu manchakuspan ayqikunantaqa. Bibliam nin: ‘Leonqa aswan kallpasapam llapallan animalmantapas. Payqa manam qipamanqa kutirinmanchu imaraykupas’, nispa (Proverbios 30:30). Jesusqa chayna mana manchakuqmi.
6 Qawasunyá, imanasqa Jesusqa leon hina mana manchakuq kasqanmanta. Chaynam karqa chiqap kaqmanta willakuspan, allin kaqta ruwaspan chaynataq contranpi runakuna churakuptinpas. Qawasuntaqmi chayna kasqanta llapallanchik qatipakuy atisqanchikmantapas.