Casarakuyqa kuyakuq Diospa regalonmi

1, 2. a) Casarakuyman rispaqa, ¿imatataq tapukunchik, hinaspa imanasqa? b) ¿Ima tapukuykunamantam yachasunchik?

¿GUSTANKICHU casarakuyman riyta? Achka runakunatam gustan mana qonqanapaq hina sumaq kasqanrayku. Casarakuqkunam sumaq pachasqa hinaspa kusisqallaña kanku. Llumpayta kusikuspankum hamuq tiempokunata suyanku.

² Ichaqa yachananchikmi casarakuqkuna sasachakuypi kasqankumanta. Chaymi casarakuyman rispa casarakuqkuna allin kanankuta munaspapas tapukunchik: “¿Wañunankukamachu allinlla hinaspa kusisqa kawsakunqaku?”, nispa. Chayqa kanqa casarakuqkuna Diospa kamachisqanpi confiaspanku kasukunankupaq kallpanchakusqankumantam (leey Proverbios 3:5, 6). Kallpanchakusqankuqa allinpunim kanqa sumaqta kawsakunankupaq hinaspa Diospa kuyakuyninpi takyanankupaqpas. Casarasqa otaq soltero kaspapas allinmi kanqa kay tawa tapukuykunamanta Bibliapa imam nisqanmanta yachayqa: ¿Ima razonkunam kan casarakunapaq? ¿Imaynatataq allin warmita otaq allin qarita akllana? ¿Imaynatam preparakuna casarakunapaq? ¿Imataq yanapanqa casarakuqkuna kusisqalla kawsakunankupaq?

 3. ¿Imanasqataq mana allinchu kanman runakuna hikutaptinku casarakuyqa?

³ Wakinqa ninkum, kusisqa kanapaqqa hinaspa allin tarikunapaqqa casarakunam nispa. Ichaqa, ¡manam chaynachu! Jesuspiyá piensasun. Mana casarakuchkaspanpas payqa nirqam soltero kayqa Diospa regalon kasqanta, chaymantapas soltero kay atiqkunatam kallpancharqa solterolla kanankupaq (Mateo 19:11, 12). Apostol Pablopas nirqam soltero kayqa allin kasqanta (1 Corintios 7:32-38). Ichaqa, Jesuswan Pabloqa manam pitapas soltero kananpaqqa obligarqakuchu, Bibliaqa yachachinmi casarakuy prohibisqa kasqanqa ‘demoniokunapa yachachisqan’ kasqanta (1 Timoteo 4:1-3). Ichaqa, Jehová Diosta astawan serviy munaqkunapaqqa soltero kayqa ancha allinmi. Chaymi mana allinchu kanman runakuna hikutaptinku casarakuyqa.

 4. Casarakuyqa, ¿allinchu kanman familia takyananpaq, imanasqa?

⁴ Ichaqa, ¿kanchu razonkuna casarakunapaq? Arí, kanmi. Casarakuypas Diospa regalonmi, runakunataqa kusichinmanmi hinaspapas allinninkupaqmi kanman (leey Genesis 2:18). Casarakuyqa ancha allinmi familia takyananpaq, wawa-churikunaqariki necesitanku allin cimientasqa hina familiapi uywasqa kaytam, chaynapi tayta-mamanku kuyanankupaq, correginankupaq hinaspa yanapanankupaqpas (Salmo 127:3; Efesios 6:1-4). Ichaqa huk razonkunapas kanmi casarakunapaqqa.

5, 6. a) Eclesiastes 4:9-12 nisqanman hina, ¿imaynatam yanapakun allin amistadqa? b) ¿Imaynatam casado vidaqa kimsa pata qaytu hina kanman?

⁵ Qawasunchikyá kay yachachikuypa qallariyninpi rikurimuq textopa ñawpaqninpi textokunapa nisqanta: “Chulla runalla kanamantaqa iskay runam aswan allinqa. Iskayninkum llamkasqankumanta chaskinqaku. Aswan mastam pagonkuta chaskinqaku. Iskayninkumanta huknin wichiykuptinqa hukninmi wichiqta hatarichinqa. Ichaqa ¡imaynaraq kallanman sapallan wichiykuq runaqa! Wichiykuptinqa manam pipas, hatarichinqachu paytaqa. Qonichinakunkum iskay puñuqkunaqa. ¿Piwantaq qonichinakunman sapallan puñuqqa? Vencerachikunmanmi chullalla runaqa ichaqa defiendekunmankum iskay runaqa. Manam facillataqa tipirunmankuchu kimsa pata qaytutaqa”, nispa (Eclesiastes 4:9-12).

⁶ Kay textokunaqa amistad ruray allin kasqanmantam rimachkan. Ichaqa, ¿rimachkanmanchu casado vidamantapas? Arí, casarasqakunamiki aswan allin amistadtaqa ruranku, chaymi kay textopi nisqanman hina yanapanakunmanku, kallpanchanakunmanku hinaspa cuidanakunmankupas. Ichaqa, casarakusqanku allin takyasqa kananpaqqa huk yanapakuytam necesitanku. Chaynapim Eclesiastes libropa nisqanman hina kimsa pata qaytu hina kanqaku, chaylla tipikuq iskay pata qaytumantaqa. ¿Imataq kanman kimsa kaq “qaytuqa”? Jehová Diosmi. Diosta servinankupaq kallpanchakuptinkuqa hinaspa munasqanman hina kawsaptinkuqa casarasqa vidankum mana facilla tipikuq kimsa pata qaytu hina kanqa.

7, 8. a) Qariwan otaq warmiwan puñuy munasqanta mana controlakuy atiq soltero cristianokunaman, ¿imatam apostol Pablo consejarqa? b) ¿Imatam niwanchik Bibliaqa casarakuqkunamanta?

⁷ Chaymantapas casado vidallapim warmi-qariqa puñunmanku. Chayna rurasqankuwanmi kusikuytapas tarinqaku (Proverbios 5:18). Chaynaqa, ¿imatataq ruranmanku solterokuna, qariwan otaq warmiwan puñunankupaq llumpay munapayasqanku tiempo otaq vidankupi ‘waytariy’ tiempo pasaruptinqa? Mana controlakuy atiqkunata hinaspa huchapakunankupaq aysachikuqkunatam apostol Pablo kaynata consejan: “Mana aguantayta atispayá ichaqa casarakuchunku, casarakuymi allinqa huknin-huknin munapayaymantaqa”, nispa (1 Corintios 7:9, 36, NM; Santiago 1:15).

⁸ Casarakuy munaqkunaqa allintam tanteananku. Pablom nirqa: “Casarakuqkunam ichaqa kawsayninkupi sasachakuypi kanqaku”, nispa (1 Corintios 7:28). Solterokunapa mana sasachakusqan sasachakuykunawanmi casarasqakunaqa tarikunqaku. Chaynaqa, ¿imatataq ruranman casarakuy munaq, sasachakuypi mana tarikunanpaq aswanqa kusisqallaña kawsakunanpaq? Puntataqa allin qaritam otaq allin warmitam akllanan.

9, 10. a) ¿Imawanmi apostol Pablo tupachirqa Diospi mana iñiqwan casarakuyqa mana allin kasqanta? b) ¿Imaynam tarikunku Bibliapa nisqanta mana kasukuspan mana iñiqwan casarakuqkunaqa?

⁹ Pablom qellqarqa casarakuy munaqkunapaq huk kamachikuyta. Nirqam: “Ama kuskanchakuychikchu Señorpi mana iñiqkunawanqa, mana tupaqnintin yunta watarusqa hinam kawaqchik”, nispa (2 Corintios 6:14). ¿Imataq pasanman yapunapaq mana tupaqnintin yuntata watarusqaqa? Sichum hukninmanta huknin aswan hatun otaq kallpasapa kaptinqa iskayninkum ñakarinqaku hinaspam mana allintachu yapunqaku. Chaynam pasan cristianokuna mana iñiqwan casarakuptinkupas. Tanteasqanku mana tupaptinmi sasachakuyllapi tarikunku: hukninmi Diospa kuyakuyninpi takyayta munan hukninñataqmi mana. Hukmanyasqachá kanqaku. Chaychiki Pabloqa cristianokunata consejarqa ‘Señorpi iñiqllawan’ casarakunankupaq (1 Corintios 7:39).

¹⁰ Wakinkunaqa sapallanku kaspankum piensanku Diospi mana iñiqwan casarakuyqa allinninpaq kasqanta. Wakinpiqa Bibliapa nisqanta mana kasukuspankum Jehová Diosta mana serviqwan casarakunku. Ichaqa llakikuyllapim tarikunku. Tiempopa risqanman hinam cuentata qokunku warminwan otaq qosanwan mana entiendenakusqankumanta chaymi soltero kasqankumantaqa aswanraq sapallan tarikunku. Kusikunapaqmi ichaqa waranqantin cristianokuna mana chaynatachu ruranku, Jehová Diospim confianku hinaspam tukuy sonqonkuwan kasukunku (leey Salmo 32:8). Mana iskayrayaspankum Diospa llaqtanpi warmita otaq qarita tarinankukama solterolla kanku.

11. ¿Ima yanapakuytaq kan warmita otaq qosata allinta akllanapaq? (Qaway “Allinta akllanapaq yanapakuykuna” niq yachachikuytapas.)

¹¹ Ichaqa pipas warmita otaq qosata akllaspanqa manam Diosta serviq kasqallanpichu reparanan. Entiendenakunankum, Diostam kuyananku chaynataqmi Diosta astawan serviy munasqankupipas igualta piensananku. Kay asuntomantam confianza sirviente Bibliamanta qellqakunapi consejokunata qon, chaynaqa allinmi kanman Diosta mañakuspa estudiayqa hinaspa chaywan yanapachikuyqa (leey Salmo 119:105).a

12. ¿Pitaq wakin llaqtakunapiqa casarakuy munaqpaq warmita otaq qosata akllan, hinaspa Bibliamanta ima ejemplotam qatikunmanku?

¹² Wakin llaqtakunapim tayta-mamanku churi-wawanpaqqa warmita otaq qarita maskapunku. Chaytaqa ruranku churi-wawankumanta aswan yachayniyoq hinaspa experienciayoq kaspankum. Bibliapa willakusqanpi hinam chayna casarakuyqa allinpi tukun. Tayta-mamakunaqa Abrahampa ejemplonmantam yachanmanku churi-wawanpaq warmita otaq qosata maskapuspankuqa. Abrahamqa churin Isaacpaq warmita maskapuspanqa manam kapuqniyoq allin reqsisqa warmipichu piensarqa. Aswanqa sirvientenpa yanapakuyninwanmi Jehová Diosta yupaychaq warmita maskapurqa (Genesis 24:3, 67).b

13-15. a) ¿Imaynatam yanapan casarakuy munaq mozota Proverbios 24:27 nisqan? b) ¿Imaynatam warmiqa preparakunan casarakunanpaq?

¹³ Casarakuyta piensaspanchikqa tapukunanchikmi: “¿Preparasqachu kachkani casarakunaypaq?”, nispa. Chay tapukuyta kutichinapaqqa manam kuyakuymanta, warmi-qari puñuymanta, sapallanchik sientekusqanchikmanta otaq churiyoq kaymanta piensayllachu. Aswanqa allintaraqmi preparakuna.

¹⁴ Casarakuy munaq mozopi piensarisun. Payqa kay textopim yuyaymananan: “Wasikimanta hawapi arreglay ruranaykikunata. Tukupay chakraykipi llamkaynikikunata. Chaymantañam rurakunki wasikita”, nisqanpi (Proverbios 24:27). ¿Imatam yachachiwanchik kay texto? Ñawpaq tiempopi ‘wasinta ruray’ munaqqa —casarakuy munaq— tapukunanmi karqa: “¿Preparasqachu kachkani warmiyta hinaspa churiykunata mantienenaypaq?”, nispa. Manaraq casarakuchkaspanmi chakrankunata llamkanan karqa. Kunan tiempopipas kay textopa nisqanqa qarikunataqa yanapanmanmi. Casarakuyta munaspankuqa casado kaspa rurayninkuta cumplinankupaqmi preparakunanku. Llamkanankum, onqospallach manaqa. Bibliam nin qariqa familianta mantienenanpaq, kuyananpaq, Diosmanta yachachinanpaq; mana chaykunata ruraspanqa mana iñiq runakunamantapas aswan peorraq kasqanta (leey 1 Timoteo 5:8).

¹⁵ Warmipas rurayninkunata rurananpaqmi preparakunan. Qosanta yanapananpaq hinaspa familianta allinta atiendenanpaq warmi imayna kananmantam Bibliaqa yachachin (Proverbios 31:10-31). Warmi otaq qari mana preparasqa kachkaspan casarakuqqa kikillanpaq munaqmi. ¿Imanasqa? Manayá warminta otaq qosanta imayna yanapananmanta tanteanchu. Casarakuy munaqkunaqa Diospa munaynin ruraypim aswan preparasqaqa kananku. Qawasunchikyá ima ninanmanta.

16, 17. ¿Bibliapa mayqan textonkunapim yuyaymanananku casarakuy munaqkunaqa?

¹⁶ Puntataqa, warmipas qaripas yuyaymananankum casado kaspanku Diospa kamachisqanman hina rurayninku cumplinankumanta. Qariqa familianmanta nanachikuq kaspanmi imam rurananta yachanan. Manam kikinpa munasqanman hinaqa kamachinanchu aswanqa Cristopa ejemplontam qatikunan (Efesios 5:23). Warmipas yachanantaqmi imam rurayninkuna kasqanmanta. Chaymi allin kanman kayna tapukuyninqa: “¿Kasukusaqchu qosaypa ‘leyninta otaq kamachikuyninta?”, nispa (Romanos 7:2). Solteraqa Jehová Diospa hinaspa Cristopa kamachikuyninkunatam cumplichkan (Galatas 6:2). Casarakuspaqa qosanpa kamachisqantapas kasukunantaqmi. Kaqmantam tapukunan: “¿Kasukusaqchu hinaspa tukuy imapipas yanapasaqchu casarakusqay pantaq runata?”, nispa. Chay rurayta mana allinpaq hapiptinqa manaraqpaschá tiempochu casarakunanpaqqa.

¹⁷ Chaymantapas, casarakuqqa manam kikillantachu agradakunan aswanqa warminpa otaq qosanpa munasqanman hinañam imatapas ruranan (leey Filipenses 2:4). Pablom nirqa: “Kikikichikta hinayá warmikichiktapas sapakama kuyaychik, warmiñataqyá qosanta respetachun”, nispa. Qawasqanchikman hina Pabloqa yacharqam qosakuna respetasqa kay munasqankuta, warmikunañataq kuyasqa kay munasqankuta (Efesios 5:21-33).

18. ¿Imanasqataq casarakunankupaq kaqkunaqa controlakunanku?

¹⁸ Casarakunankupaq reqsinakusqanku tiempoqa manam kusikunallankupaqchu kanan. Aswanqa, respetanakuyta yachaspa casarakunankupaq otaq manapas allinta tanteanankupaqmi. Reqsinakusqanku tiempopiqa controlakuytapas yachanankum. ¿Imanasqa? Kuyanakusqankurayku huchapakuyman mana wichiykunankupaq. Cheqapta kuyanakuspankuqa manam imatapas ruranqakuchu Dioswan amistadninkuta yanqachanankupaq hinaqa (1 Tesalonicenses 4:6). Chaymi, casarakunankupaq kaqkunaqa controlakuyta yachananku, chayna kasqankum yanapanqa casado vidankupi otaq soltero vidankupipas.

19, 20. Ejemplokunawan willarimuy runakuna casado vidata imayna qawasqankumanta hinaspa cristianokuna imayna qawanankumantapas.

¹⁹ Casado vida takyananpaqqa compromiso rurasqanku cumplinankupaqmi kallpanchakunanku. Televisionpi novelakunaqa “tukun kusisqallaña” casarakusqankupim. Ichaqa manayá chaynachu. Casarakuyqa warmi-qari wañunankukama kuska kawsanankupaq Jehová Diospa qallarichisqanmi (Genesis 2:24). Kay tiempopi runakunaqa manam chaynatachu piensanku. Wakin llaqtakunapi runakunam casado vidanku munasqankuman hina kaptillan kuska kayta munanku, munankutaqmi chaylla rakinakuytapas. Chayna kasqantam achka runakuna allinpaq hapinku chaymi casado vidanku munasqankuman hina mana kaptinqa kiputa facillata paskachkaq hina rakinakunku.

²⁰ Chaynata piensaspankum huk tiempollapaq casarakunku. Chaymi casarakunku rakinakuyta piensastinña sichum casarasqa vidanku munasqankuman hina mana kaptinqa otaq sasachakuypi kaspankuqa. Ichaqa yuyarinanchikmi casado vidata Biblia qaytuwan otaq waskawan tupachisqanmanta. Kanmi unayta duraq qaytukuna otaq waskakuna. Ejemplopaq, buquekunapa waskankunam mana tipikuspan otaq mana paskakuspan sinchi wayra-parata una-unayta aguantan. Chayna una-unayta casado vida takyananpaqmi Jehová Diosqa qallarichirqa. Yuyarisunchikyá Jesuspa kayna nisqanta: ‘Runaqa manam rakinmanchu Diospa kuskanchasqantaqa’ (Mateo 19:6). Chaynatamá cristianokunaqa piensananchik. Ichaqa, ¿manachu casado vidata llasaq qepi hina kasqanta qawachichkanman? Manamá.

21. ¿Imatam yachananku casado kaqkunaqa, hinaspa pipa ejemplontam qatikunanku?

²¹ Casarakuyqa kusikunapaqmi kanman. Chaypaqqa Diospa qawasqanman hinam qosata otaq warmita qawana, allin kayninkunapi hinaspa imapipas kallpanchakusqanpim reparana, manam pantasqallanpichu. Chayna piensayqa, ¿manachu mana yuyayniyoq runapa piensasqan kanman? Manam. Jehová Diosqa tukuytam qawamun, chaywanpas allin rurasqanchikkunapi reparanantam munanchik. Salmos librota qellqaq runa hinam ñoqanchikpas ninchik: “Señor Diosnilláy. mana allin rurasqaykuta yuyaptikiqa llapallaykuchiki castigasqa kallaymanku karqa”, nispa (Salmo 130:3). Casado kaqkunapas yachanankum pampachanakuytaqa (leey Colosenses 3:13).

22, 23. ¿Ima ejemplotam Abraham hinaspa Saraqa casarasqa kaqkunaman qorqa?

²² Tiempopa risqanman hinam casado kaqkunaqa aswan kusisqa kanmanku. Qawasunchikyá Abrahanmanta hinaspa warmin Saramanta, yuyaqña kaspankum achka sasachakuykunapi tarikurqaku. Yaqa 60 watanpiña Sara kaptinqa manachiki facilchu karqa Ur llaqtanpi allin kawsakusqanta saqespa carpakunapi kawsakuyqa. Qosanta kasukuspanmi carpakunapi yacharqa. Arí, qosanpa tanteasqankuna allin kananpaqmi yanaparqa. Tukuy tiempopim sonqonmanta yanaparqa. Chaytaqa rurarqa manam runakuna qawanallanpaqchu, ‘sonqomantapunim’ señorniy nispa qosanta qayarqa (Genesis 18:12; 1 Pedro 3:6). Saraqa qosantam sonqomanta respetarqa.

²³ Ichaqa manamá tukuy imapichu qosanwanqa acuerdopi karqa. Huk kutipim Sarapa mañakusqan Abrahamta ‘llumpayta llakichirqa’. Chayna kaptinpas Jehová Dios niptinmi Abrahamqa humillakuspan warminpa nisqanta rurarqa, chayna rurasqanmi ayllunpa allinninpaq karqa (Genesis 21:9-13). Kay tiempopi casarasqa kaqkunaqa Abrahampa hinaspa Sarapa ejemplonmantam yachanmanku.

24. ¿Casado vidapi imayna kawsakuqkunam Jehová Diosta hatunchan, hinaspa imanasqa?

²⁴ Jehová Diospa llaqtanpiqa qosakunam respetasqa kanku, warmikunañataq kuyasqa hinaspa valorasqa kanku, vidankupipas Diospa munaynintam puntapi churanku. Arí, atikunmanmi casarasqa vidapi kusisqa kawsakuytaqa. Yacharusqanchikman hinaqa kusisqa kawsakunankupaqqa allin warmita otaq allin qaritam akllananku, allintam preparakunanku, hinaspa wasinpi hawkalla chaynataq kusisqalla tarikunankupaqmi kallpanchakunanku. Chaynata ruraspankuqa Jehová Diostam hatunchanqaku chaynataq kuyakuyninpipas takyanqakum.