Allin yuyaywan imatapas decidikusun

 1. a) ¿Imaraykun Caín mana allin kaqta ajllakuran? b) ¿Imapin tarikuran mana allin ajllakusqanmanta?

JUJ kutinmi Caín juj sasachakuypi tarikusharan. Sonqonmi mana allin ruwayman apayta munasharan, ichaqa Diosmi aconsejaran allin kaqta ruwananpaq. ¿Mayqen kaqtan Caín ajllakuran? Sonqonpa munasqantan ruwaran, chaymi wayqen Abelta wañuchiran. Chay ruwasqanmantan payqa manaña Jehová Diospa amigonchu kapuran (Gén. 4:3-16).

 2. ¿Imaraykun ima ruwananchistapas allinta decidikunanchis?

² Noqanchispas sapa kutillanmi imachus ruway munasqanchista decidinanchis kanqa. Imachus decidisqanchismantan kanqa imayna kananchispas. Sichus allinta decidisun chayqa, thajpin kausasun manataqmi sasachakuykunaq qatirisqanchu kasunpas. Ichaqa mana allinta decidikusun chayqa, sasachakuykunallapin rikukusun manataqmi kusisqachu kausasun (Prov. 14:8).

 3. a) ¿Imatan ruwananchis ima ruwananchistapas allinta decidikunapaq? b) ¿Ima tapukuykunatan kay estudiopi kutichikunqa?

³ ¿Imatan ruwananchis ima ruwananchistapas allinta decidikunapaq? Chaypaqqa Jehová Diospin confiananchis, paymi yanapawasun yachaytapas qowasun ima ruwananchistapas allinta decidikunapaq. Chaymantapas Bibliapin confiananchis, chaypi consejokunatan allinninchispaq qhawarinanchis (leey Santiago 1:5-8). Sichus Jehová Diosninchista amigonchista jina rikusun, simin qelqapipas astawan confiasun chayqa, paymanmi kausayninchista jap’ichisun. Jinan manaraq imachus ruwananchista decidishaspa Diospa siminta t’aqwirisun. Ichaqa, ¿iman yanapawasun ima ruwananchistapas allinta decidikunapaq? Sichus decidikuranchisña ima ruwananchistapas chayri, ¿atisunmanchu cambiayta?

 4. a) ¿Imatan Adán decidiran? b) ¿Iman pasaran Adanpa mana allin decidikusqanmanta?

⁴ Runakunaqa Adanpa tiemponmantapachan imachus ruway munasqankuta decidinanku karan. Adanmanta yachasun. Diosmi payta kamachiran juj sachaq rurunta mana mijunanpaq, ichaqa Evan niran chayta mijunanpaq. ¿Imatan Adán ruwaran? Esposanpa nisqantan ruwaran. Chhayna mana allinta decidikusqanmantan Adanqa Edén huertamanta qarqochikuran qhepamantaq wañupuran. Paypa kausanpin runakuna kunankama imaymana ñak’ariykunapi rikukushanchis.

 5. ¿Imaraykun allinta piensaspa ima ruwananchistapas decidikunanchis?

⁵ Yaqapaschá wakin runakuna ninku: “Sichus yachasunmanña ima ruwananchistapas chayqa, chayllatañan ruwasunman”, nispa. Noqanchispas chhaynatan mayninqa piensasunman. Jehová Diosmi ichaqa mana munanchu robot jina kananchista. Chaymi piensay atiqta, noqallanchismanta decidiy atiqta kamawaranchis. Chaypaqmi simin qelqata qowaranchis. Payqa munan allinta piensaspa imatapas decidinanchistan. Chaytan llapanchispas ruwananchis.

6, 7. a) ¿Imatan Israel runakuna ajllakunanku karan? (9 paginapi dibujota qhaway.) b) ¿Imaraykun Israel runakuna iskayaranku pitachus serviy munasqankumanta?

⁶ Kunanqa Israel runakunamanta yachasun. Paykunapas Diospa prometesqan allpapi tiyashaspan pitachus serviy munasqankuta ajllakunanku karan (leey Josué 24:15). Allinta ajllakuqkunaqa bendicionkunatan chaskinanku karan, mana allinta ajllakuqkunan ichaqa wañuyta tarinanku karan. Chaywanpas juezkunaq umallisqanku tiempopin sapa kutilla mana allinta decidikuqku, jinan Jehová Diosta saqepuspa pantasqa dioskunata servipuranku (Juec. 2:3, 11-23). Profeta Eliaspa tiemponpipas ajllakunankun karan Jehová Diostachus icha Baal diostachus adoray munasqankuta (1 Rey. 18:21). Noqanchispaqqa manapaschá sasachu kanman karan chayta decidiy. Allin yuyayniyoq runaqa yachanmi runakunaq ruwasqan diosta serviy yanqapaq kasqanta. Israel runakunan ichaqa iskayasharanku, chaymi Elías niran: “¿Jayk’aqkaman qankuna iskay yuyaypi kankichis?”, nispa. Jinan Eliasqa paykunata kallpacharan cheqaq Diosta adoranankupaq.

⁷ ¿Imaraykun Israel runakuna iskayaranku pitachus serviy munasqankumanta? Paykunaqa manan Jehová Diospi iñirankuchu nitaqmi simintapas uyariyta munarankuchu. Arí, manan tiempota jap’irankuchu Jehová Diosta allinta reqsinankupaq, simin qelqapi consejokunata yachanankupaqpas. Sichus Diospi confiankuman karan, consejonkunatapas uyarikunkuman karan chayqa, yachankumanmi karan imachus ruwanankuta (Sal. 25:12). Chaymantapas waj nacionkunamanta runakunawanmi samaykachikuranku, paykunaq munasqanman jinan imatapas ruwaranku. Jinan qhepaman paykuna jina kausapuranku diosninkutapas adorapuranku. Jehová Diosqa ñaupaqtaraqmi willaran chaykuna pasananta (Éx. 23:2).

 8. ¿Imatan yachanchis Israel runakunamanta?

⁸ ¿Imatan yachanchis Israel runakunamanta? Imata ruwanapaqpas Bibliaq nisqanman jinan allinta decidikunanchis. Gálatas 6:5 texton nin: “Sapankan q’epintaqa apanqa”, nispa. Jinaspapas manan jujkunaq niwasqanchisman jinachu imatapas ruwana. Aswanmi kikinchis reparananchis allin kaqta mana allin kaqtapas.

 9. ¿Imapin rikukusunman jujkunaq niwasqanchista ruwaspa?

⁹ ¿Imaynapin jujkunaq niwasqanchista ruwasunman? Imatapas mana allinta ruwanapaq tanqawasqanchista kasukuspan (Prov. 1:10, 15). Chayta ruwasunman chayqa mana allinkunapin rikukusunman. Jehová Diosqa concienciatan qowaranchis allin ñanninta pusawananchispaq. Sichus runakunaq munasqanta ruwasunman chayqa, paykunawanmi pusachikushasunman. Jinan qhepakunaman mana allin ñanman urmasunman.

10. ¿Ima niranmi Pablo Galacia llaqtapi cristianokunata?

¹⁰ Apóstol Pablon Galacia llaqtapi cristianokunata niran ama jujkunaq nisqanman jinachu imatapas ruwanankupaq (leey Gálatas 4:17). ¿Imaraykun chayta niran? Wakin cristianokunan jatunchakuqman tukupuspa iñiqmasikunata kamachiranku imachus ruwanankuta. Chay runakunaqa manan respetarankuchu apostolkunaq yachachisqanta, aswanmi munaranku paykunaq munasqanman jina iñiqmasikuna imatapas ruwanankuta.

11. ¿Imaynatan jujkunata yanapasunman imatapas decidinanku kaqtin?

¹¹ ¿Imatan yachanchis apóstol Pablomanta? Sapanka cristianon decidikunan imachus ruway munasqanta, chay decidikusqankutan respetananchis (leey 2 Corintios 1:24). Chaytan umalliqkunapas ruwananku. Sichus juj iñiqmasi imachus ruway munasqanmanta iskayashan chayqa, umalliqkunan Bibliapi paypaq jina consejokunata rikuchinkuman, ichaqa manan ninankuchu imatachus ruwanankutaqa. Chhaynapin imachus decidikusqankumanta sapanka cristiano responsable kanqaku. Chhaynaqa, ¿imatan llapanchispas ruwananchis? Noqanchispas yanapasunmanmi iñiqmasikunata Bibliapi consejokunata qhawachispa, ichaqa manan ninanchischu imatachus ruwananta. Chhaynapin paykunallamanta decidikuyta yachanqaku. Manan jayk’aqpas kamachikuq jinaqa ninanchischu ima ruwanankutapas.

12, 13. ¿Imaraykun mana allinchu phiñasqa otaq llakisqa kashaspa imatapas decidikuy?

¹² Kay tiempopiqa askha runakunan sonqonkuq nisqanman jina imatapas ruwanku (qhaway “Astawan yachanapaq” nispa recuadrota). ¿Allinchu kanman chayta ruway? Manan, noqanchisqa pantaq runakunan kanchis, chaymi Diosqa mana munanchu sonqonchiswan aysachikunanchista (Prov. 28:26). Biblian nin: “Runaq sonqonqa tukuy imamantapas aswan q’otukuqmi, millay ruwaqtaq kanpas”, nispa (Jer. 17:9). Ñaupa tiempopipas askha runakunan mana allinkunapi tarikuranku sonqonkuwan aysachikusqankumanta (1 Rey. 11:9; Jer. 3:17; 13:10). Sichus noqanchispas sonqonchiswan aysachikusunman chayqa, mana allinkunapin tarikusunman.

¹³ Jehová Diosqa tukuy sonqowan munakunanchistan munan, runamasinchista noqanchista jina munakunanchistapas (Mat. 22:37-39). Ichaqa ñaupaq parrafopi yachasqanchis jina, sonqonchispa munasqanman jina imatapas decidisunman chayqa, mana allinkunapin rikukusunman. Ejemplopaq, sichus sonqonchispi phiñasqa kashasunman chayqa, manan allintachu imatapas decidisunman (Prov. 14:17; 29:22). Otaq sonqonchispi llakisqa kaspapas manan allintachu decidisunman (Núm. 32:6-12; Prov. 24:10). Chaymi Bibliapi Diospa kamachikusqanman jina imatapas ruwananchis (Rom. 7:25).

14. ¿Imaynapin yachanchis ima decidisqanchistapas cambiay atisqanchista?

¹⁴ Llapanchispas kallpachakunchismi imatapas allinta decidikunapaq, ichaqa mayninpin chay decidisqanchista cambiananchis kanqa. ¿Allinchu kanman chayta ruway? Chaypaq Jehová Diosmanta yachasun. Diosmi Nínive runakunaq millay kausasqankuta rikuspa Jonaswan willachiran chay llaqta chinkachisqa kapunanta. Chayta uyarispan Nínive runakunaqa millaykuna ruwasqankuta saqepuspa Diosman kutirikuranku. Biblian nin: “Diosmi rikuran chay ruwasqankuta [...], jinan juj-jinata yuyaykapuran, manañataq paykunata muchuchiranñachu”, nispa (Jon. 3:10). Arí, cambiasqankuta rikuspan Diosqa manaña decidisqanman jinachu paykunata ruwaran. Chaypin rikuchiran khuyapayakuq, llamp’u sonqo, juch’uyaykukuq kasqanta. Payqa allinta piensaspan imatapas ruwan, phiñasqa kashaspapas allintan imatapas decidin.

15. ¿Imaynapin mayninqa ima decidikusqanchistapas cambiananchis kanman?

¹⁵ ¿Imaynapin noqanchispas mayninpi cambiananchis kanman ima decidikusqanchistapas? Cambiokuna kaqtinmi. Jehová Diospas cambiokunata rikuspan manaña piensasqanta jinachu ruwapuran (1 Rey. 21:20, 21, 27-29; 2 Rey. 20:1-5). Chaymantapas mosoq willakuykunatan uyarisunman. Chaymi pasaran rey Davidwanpas. Mefibóset runamanta mana allin willakuyta uyarispan Davidqa decidiran imachus ruwakunanta. Ichaqa imapunichus pasasqanta yacharuspan jujtañataq decidiran (2 Sam. 19:24-29). Noqanchispas chaytan mayninqa ruwananchis kanqa.

16. a) ¿Imakunatan ruwananchis allinta decidikunapaq? b) ¿Imaraykun ima decidisqanchistapas mayninqa cambiananchis kanman? ¿Imatan llapanchispas ruwananchis?

¹⁶ Jehová Diosqa manan munanchu imatapas jawan ujunta ruwananchista (Prov. 21:5). Chaymi allinta imatapas decidikunapaqqa ñaupaqta allinta piensananchis (1 Tes. 5:21). Sichus familiapi imapas decidina kanman chayqa, qosakunan tiempota t’aqaspa Bibliapi qelqanchiskunapi kaq consejokunata maskhananku. Chaymantapas tapurinkumanmi esposankuta otaq wawankunata, Diospunin Abrahanta niran: “Imatachus Sara nisunki chayta ruway”, nispa (Gén. 21:9-12). Umallikunapas tiempotan t’aqananku Bibliata qelqakunatapas allinta estudianankupaq. Sichus mosoq yachachikuy lloqsimunman chayqa, chayman jinan ima piensasqankutapas ima decidisqankutapas cambiananku. Chaypin rikuchinqaku juch’uyaykukuq kasqankuta, imatapas allin yuyaywan ruwaq kasqankutapas. Chay allin ejemplonkutan llapanchispas qatikunanchis, chhaynapin juj jinalla thajpi kausasun (Hech. 6:1-4).

17. ¿Imakunan yanapawasun allinta decidikunapaq?

¹⁷ Wakinqa yaqapaschá casarakuyta munashanku otaq qhawarishanku piwan casarakuyta. Wakinqa tukuy tiemponkuwanmi Diosta serviyta munashanku. Chaykunata decidikuyqa manan facilchu kanman, chaymi allinta yuyaykuna, Jehová Diospa yanapaynintapas mañakuna. Arí, allinta decidikunapaqqa Jehová Diospin confiananchis, paypa nisqanman jinataqmi imatapas ruwananchis (Prov. 1:5). Bibliapin allin consejokuna kashan, chaymi Bibliata estudiananchis Diosmantataqmi mañakunanchis yanapawananchispaq. Chayta ruwasun chayqa, paypa munasqanman jinan imatapas decidisun, allintaqmi kanqa ima ruwasqanchispas. Jinaspapas manaraq decidishaspan tapukunanchis: “¿Diospa sonqonta kusichinaypaq jinachu kayta decidishani? ¿Yanapanqachu familiayta kusisqa thajpi kausanankupaq? ¿Munakuq, pacienciayoq kasqaytachu rikuchishani?”, nispa.

18. ¿Imaraykun Dios munan kikinchispuni imatapas decidinanchista?

¹⁸ Jehová Diosqa manan munanchu obligasqalla munakunanchista servinanchistapas. Payqa munasqanchista ajllakunapaq libre kananchispaqmi kamawaranchis, chaymi mana obligawanchischu imatachus decidinanchista (Jos. 24:15; Ecl. 5:4). Chaywanpas payqa munanmi decidisqanchisman jina imatapas ruwananchista. Sichus Diospa siminpi confiasun chayman jinataq imatapas ruwasun chayqa, allintan decidikusun. Manañan iskayasunchu imatachus ruwananchismanta, aswanmi ima ruwasqanchispas allinta tajanqa (Sant. 1:5-8; 4:8).