Diospaq kausasunchis juñunakuypi astawan yachanapaq
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
6-12 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 13-14
“Juj runa, ¿atinmanchu wañupuspa kausarimpuyta?”
w99-S 15/10 3 párrs. 1-3
Wiñaypaq kausayta maskhaspa
ÑAUPA tiempomantaraqmi runakunaqa wiñaypaq kausayta munarqanku, kunanpas chhaynallataqmi. Runakunaqa manan munankuchu machuyayta wañuytapas, aswanpas wayna-sipaslla kaytan munanku. Chaymi ñaupa tiempomantaraq imaymanata ruwashanku unayta kausanankupaq.
Jobpa kausasqan tiempopi Egipto runakunaqa orqo animalkunaq runtuchantan mijuqku wayna-sipaslla kanankupaq. Ñaupa tiempopi runakunaqa wiñaypaq kausachiq jampitan ruwayta munaqku. Piensaqkun qorita mijuspa wiñaypaq kausanankuta, qori platokunapi mijuspa askha tiempo kausanankuta. Taoísmo religionpi kaq china nacionmanta runakunapas piensaqkun kaykunata ruwaspa wiñay kausayta tarinankupaq: yuyaymanaspa, respiranapaq ejerciciokunata ruwaspa, imaymanata mijuspa ima.
Juan Ponce de León runapas imaymanapin maskharqan wayna-sipaslla kanapaq jampita. 1800 watakunapi juj doctorpa libro qelqasqanman jinaqa, tarpuy tiempopis doncella sipaskunata juj cuartochapi wisq’aspa samayninkuta botellakunapi jap’iqku, chaytas waqaychaqku unay kausanapaq jampita jina. Chay jampikunaqa manan pimanpas wiñay kausaytaqa qorqanchu.
¿Wit’usqa sach’a hukmanta wiñanmanchu?
LÍBANO hallp’api cedrokunaqa hatun sach’akunan kanku, munayllañataq kanpas. Olivos sach’aqa manan imanpaschu ladonpiqa. Huch’uychallan millay q’ewe-q’ewetaq kanpas, ichaqa yaqa 1.000 watatan kawsan manataq faciltachu wañun. Saphinkunapas sinchi hatunmi. Wit’unkumanña chaypas, saphin kawsashallan chayqa hukmantan wiñamun.
Chaymi yuyarichiwanchis ñawpa tiempopi Diosta serviq Job runata. Paymi huk sach’amanta rimarqan, yaqapaschá olivos sach’amanta. Paymi nirqan wit’unkumanña chaypas, hukmanta wiñamunanta. Ch’akiriy tiempopipas mana wañusqanta, para chayamuqtin hina “qholla sach’a” hinaraq raphicharikusqanta (Job 14:7-9). Chaywanmi Jobqa nisharqan wañunmanña chaypas, Jehová Dios kawsarichimpunanta (Job 14:13-15).
“Kamasqayki runamanta sonqoykita ‘ch’allaq’ nirichinki”
Kay textomantan yachasunman Job hina Dioswan pusachikuspa paypi confiaqkunataqa ancha munakusqanta (Isaías 64:8). Diosqa anchatan valoran hunt’aq kamachinkunata sonqontataq “ch’allaq” nirichin wañupuqkunamanta. Hebreo rimaypi “ch’allaq” simimantan huk allin yachaq nin: “Chayqa imatapas chinkachispa mayta sienteymantan rimashan”, nispa. Arí, Jehová Diosqa yuyanmi llapa wañupuq kamachinkunata, chaymantapas anchatan paykunamanta sienten chaymi mayta kawsarichimpuyta munan.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
it-1-S 461
Uspha
Bibliapiqa usphamanta rimaspaqa mana valorniyoq kasqanmantan rimashan. Abrahanmi Jehová Diospa ñaupanpi nirqan: “Noqaqa jallp’allan kani, usphallan kani”, nispa (Gén. 18:27; qhawallaytaq Isa. 44:20; Job 30:19). Chaymantapas Jobqa yanqa kallpachaqninkunatan nirqan: “Rimasqaykichisqa uspha jinan”, nispa (Job 13:12).
13-19 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 15-17
“Jujkunata kallpachaspaqa ama Elifaz jinaqa kasunchu”
w05-S 15/9 26 párrs. 4, 5
Mana allin piensaykunamanta ayqekusun
Elifazqa kinsantin kuti rimasqanpin Jehová Diosta mana allin Diosta jina qhawarichirqan. Chaymi Jobta nirqan: “Diosqa manan serviqninkunapiqa confianchu, payqa angelninkunapipas mana allinkunataqa tarinmi”, nispa (Job 4:18). Chaymantapas Diosmantan nirqan: “Diosqa manan angelninkunapipas confianchu, janaq pachapas paypa ñawinpaqqa manan ch’uyachu”, nispa (Job 15:15). Jinaspan Jobta tapurqan: “¿Kusichinmanchu tukuy atiyniyoqta chanin kasqayki?”, nispa (Job 22:3). Bildadpas chhaynatan piensallarqantaq, chaymi nirqan: “Diospa ñawinpaqqa killapas manan k’anchanchu, ch’askakunapas manan ch’uyachu”, nispa (Job 25:5).
Jobpa kinsantin compañeronkuna jinaqa amapuni piensasunchu, sichus paykuna jina piensasunman chayqa sinchi sasapaqmi Dios serviyta qhawarisunman, jinaspa Jehová Diosmanta karunchawasunman. Chaymantapas, pipas Diospa llaqtanpi ima mana allin ruwasqanchismantapas niwasunman chayqa, yaqapaschá “sonqonchispi Jehová Diospaq sinchita phiñakusunman”, jinaspa sintipakuyta qallarisunman (Proverbios 19:3). Chhaynapi tarikuspaqa iñiyninchispin pisipapusunman.
Jesús hina huch’uyyaykukuq khuyapayakuq kasun
16 Chaymantapas rimayninchiswanmi khuyapayakuq kasqanchista rikuchisunchis. Bibliaq nisqan hina “pisi kallpakunata” llakisqakunatan kallpachananchis (1 Tes. 5:14). ¿Ima nispan kallpachasunman? Paykunamanta llakikusqanchista willaspan, allin ruwasqankumantataq “kusa” ninanchis. Hinaspapas reparachinanchismi Jehová Dios munakusqanrayku llaqtanpi kasqankuta (Juan 6:44). Yuyarichisunmantaq Jehová Diosqa llakisqa sonqoyoqkunata ñak’ariqkunatapas munakusqanta (Sal. 34:18). Arí, sumaq simikunaqa llakisqa sonqoyoqkunatan anchata yanapan (Prov. 16:24).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w06-S 15/3 14 párr. 11
Job libromanta ancha allin yachachikuykuna
Job 7:9, 10; 10:21; 16:22. ¿Creerqanchu Job kausarimpuypi? Arí. Chhayna kaqtin, ¿imamantan chay textokuna rimashan? Chay textokunapin rimashan Jobqa wañupuspa mana kaq ratuchu kausarimpunanmanta, Jehová Dios munasqan p’unchay kausarichimpunanmantawan. Otaq nisharqan runaqa manan atinmanchu pay kikillanmanta kausarimpuytaqa nispa. Job 14:13-15 textokunapin yachanchis Jobqa kausarimpuypi creesqanta.
20-26 NOVIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 18, 19
“Manan iñiqmasinchiskunataqa saqerparinanchischu”
¿Imatan yachasunman Jesuspa waqasqanmanta?
9 Noqanchispas jujkunatan kallpachananchis. Jesusqa Mariatapas Martatapas sumaqta uyariykuspan kallpacharan. Noqanchispas chhaynatan hermanonchiskunata kallpachasunman familiankumanta pipas wañukapuqtinqa. Australia nacionmanta Dan umalliqmi nin: “Esposay wañukapuqtinqa sinchi llakisqan kasharani. Ichaqa casarasqa iñiqmasikunan wasiyman jamuranku, jinaspa sumaqta uyariwaranku. Waqaqtiypas manan aburrikuwarankuchu, kallpay mana kaqtinpas jamurankun yanapawaqniy. Wakinmi carroyta maqchipuwaqku, rantiq riqku, wayk’upuwaqku ima. Chaymantapas noqawan kuskan Diosmanta mañakuranku. Paykunaqa chay llaki p’unchaykunapin sumaqta kallpachawaranku”, nispa (Prov. 17:17).
Munakusqanchis runa Diosmanta karunchakuqtin
16 Yanapashanallanchismi Diospa llaqtanmanta mana karunchakuq iñiqmasikunataqa. Paykunaqa necesitankun kallpachananchista (Heb. 10:24, 25). Wakin hermanokunaqa manañas juñukunkuchu qarqosqa runaq familianwanqa, paykunapiwanpas qarqosqa kashankuman jinatas qhawarinku. ¡Manapunin chaytaqa ruwananchischu! Tayta-mamanku iñiq t’aqamanta qarqosqa kasqanraykun wakin wayna-sipaskunaqa astawan necesitanku munakunanchista kallpachananchistapas. María sutiyoq hermananchismi nin: “Qosay iñiq t’aqamanta qarqosqa kaqtinmi wasimanta ripuran. Jinan wakin amigaykunaqa wasiyta jamuranku jinaspa mijunata wayk’uranku, yanapawarankun wawaykunata Diosmanta yachachiypipas. Paykunaqa llakisqan kasharanku, noqawan kuskataq waqarankupas. Chaymantapas allintan noqamanta rimaranku jujkunaña mana allinta rimashaqtinkupas. Chaykunawanmi yanapawaranku”, nispa (Rom. 12:13, 15).
w90-S 1/9 22 párr. 20
Kallpachakushallay Diosta servinaykipaq
20 Iñiq t’aqapi umallikunaqa makillan kashananku umalli kayninta saqepuqkunata yanapanankupaq. Chay hermanoqa manaña Jehová Diospa llaqtanmanta qarqosqachu karqan chaypas llakisqan tarikunman, chayraykun umalliqkunaqa sumaqllata iñiyninpi kallpachananku (1 Tesalonicenses 5:14). Rikuchinankutaqmi iñiq t’aqapi yanapakuy atisqanta. Mayninpiqa yaqapaschá wakin hermanokunaqa anyasqa karqanku, chaywanpas k’umuykukuq kasqankurayku agradecido kasqankurayku iman jujmanta atinku Jehová Diospa llaqtanpi imaymana ruwaykunapi yanapakuyta.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w94-S 1/10 32
Sumaq simikunaqa kallpachawanchismi
Job llakisqa tarikushaqtinqa Elifazpas compañeronkunapas manan sumaqtachu kallpacharqanku. Aswanpas Jobtan nirqanku: “Mana allin ruwayta tarpuqqa mana allillantataqmi oqarin”, nispa (Job 4:8). Juj libropin nin: “Jobqa jujkuna kallpachanantan necesitarqan manan pay contra rimanankutachu nitaq yanqamanta tumpanankutachu”, nispa. Chayraykuchá Jobqa compañeronkunaq rimasqan qhepaman nirqan: “¿Jayk’aqkaman ñak’arichiwankichis? ¿Jayk’aqkaman chhaynata rimaspa sonqoyta k’irinkichis?”, nispa (Job 19:2).
Manan munasunmanchu comunta rimasqanchisrayku jujkuna llakikunankutaqa (Tupanachiy Deuteronomio 24:15 textowan). Proverbios 18:21 nishan: “Runaq rimasqanqa atinmi wañuchiytapas kausachiytapas, rimasqankuwan kusikuqkunaqa chayman jinan chaskinqaku”, nispa.
27 NOVIEMBRE-3 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 20, 21
“Qhapaqña wajchaña kaspapas atisunmanmi chanin kayta”
¿Qhapaqchu kanchis Diospaq?
12 Rikch’anachiyta tukushaspan Jesús sut’incharan Diospaq qhapaq kay aswan allin kasqanta kay pachapi qhapaq kaykuna huñuymantaqa. Chaywanmi rikuchiran ama qhapaq kaykuna huñuypi afanakunanchista. Aswanmi tukuy atisqanchista ruwananchis Jehová Dioswan allinpi kananchispaq. Chayta ruwaspan Diospaq qhapaq kasun saminchaynintapas chaskisun. Biblia niwanchis: “Señor Diospa saminchayninqa qhapaqyachinmi, chay saminchayqa manan llakichinchu”, nispa (Proverbios 10:22).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w95-S 1/1 9 párr. 19
Satanás contra qaqata sayasun
19 Satanaspa kallpachasqanmi Elifazpas compañeronkunapas rimasqankuwan Jobta llakichirqanku (Job 4:13-18; 20:2, 3). Chaymi Jobqa sinchi llakisqa kaspa comunta rimasharqan (Job 6:2-4; 30:15, 16). Elihuqa ch’inllan Jobpa rimasqanta uyarisharqan, chaymantataq Jehová Diospa imachus piensasqanta entiendechirqan. Kay tiempopipas umalliqkunaqa sumaqllatan llakipi tarikuq hermanokunata yanapananku, manan k’araq simikunawanchu rimapayananku. Chhaynapin Elihú jina pacienciawan yanapanqaku, Bibliaq nisqanwantaq kallpachanqaku (Job 33:1-3, 7; Santiago 5:13-15). Llakipi tarikuq hermanokunaqa nishutan llakikunku ñaupaqpi imachus pasasqanwan, ichaqa atinkun Job jina Bibliaq nisqanwan kallpachasqa kayta (Job 7:14; Santiago 4:7).
4-10 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 22-24
“¿Juj runa Diospaq servinmanchu?”
w05-S 15/9 27 párrs. 1-3
Mana allin piensaykunamanta ayqekusun
Askha runakunan piensanku: “Diospa kamachikuyninkunataqa manan pipas junt’ayta atinmanchu, Diospaqqa runakunaqa manan servinchu”, nispa. Elifazmi nirqan: “¿Juj runa Diospaq servinmanchu? ¿Yachayniyoqña kanman chaypas, imallatapas yachachinmanchu?”, nispa (Job 22:2). Chaywanqa Elifazqa nisharqan “runakunaqa manan imapaqpas servinkuchu” nispan. Bildadpas kaqllatataqmi nirqan: “Chhaynaqa, ¿imaynapin wañuq runa Diospa ñaupanpi chanin kanman? ¿Imaynapin warmimanta naceq runa ch’uya kanman?”, nispa (Job 25:4). Chaywanqa manapas Diosqa runata valoranmanchu jinatan qhawarichin.
Kay tiempopiqa askha runakunan mana valeqpaq qhawarikunku. Yaqapaschá chhaynata qhawarikunku imayna uywasqachus kasqankurayku otaq pisichasqa kasqankurayku. Chaymantapas Satanaspas supaykunapas mana valeqpaq jina qhawarikunanchistan munanku, Dios serviyninchispas yanqapaq kasqanta piensananchistan munanku. Sichus Satanaspa piensasqanman jina qhawarikusunman chayqa ratullan Dios serviyninchispi pisipasunman. Jinaspa Diosmanta karunchakapusunman (Hebreos 2:1; 3:12).
Mayninpiqa kuraqña kapusqanchisraykun onqopunchis, jinaspa manaña imatapas ruwayta atinchisñachu. Diosmanta willaypipas manañan wayna-sipas kasqanchis tiempopi jinañachu willanchis. Chaymi nisunman imataña ruwayman chaypas manan Diostaqa kusichiyta atiymanchu nispa. Chhaynata piensaspaqa Satanás jinan piensashasunman. Manapunin chhaynataqa piensananchischu.
w95-S 15/2 27 párr. 6
Yachananchismi ima sasachakuypas kaqtin atipayta
Jobtaqa kinsantin compañeronkunan imaymanata rimaspa pisipachirqanku. Elifazqa nirqanraqmi: “Diosqa manan serviqninkunapiqa confianchu”, nispa. Chaywanqa nisharqan Diosmanqa manan imapas qokunchu Job chanin runachus manachus chayqa (Job 4:18; 22:2, 3). Elifazpa chhayna rimasqanqa nishutan Jobpa sonqonta k’irirqan. Chayraykun Jehová Diosqa Elifazta compañeronkunatapas qhepaman juchacharqan. Jehová Diosmi nirqan: “Qankunaqa manan kamachiy Job jinachu noqamanta cheqaqllata rimarqankichis”, nispa (Job 42:7). Chaymantapas karqanraqmi sinchi mana allin rimasqankuqa.
w03-S 15/4 14, 15 párrs. 10-12
Jehová Diospa sonqonta kusichiq wayna-sipaskuna
10 Bibliapi nisqanman jinaqa Satanasqa manan Jobpa junt’aq sonqo kasqallanmantachu mana allinta rimarqan, aswanpas Diosta llapa serviqninkunamantan rimasharqan. Chaymi Satanasqa Jehová Diosta nirqan: “Runaqa payllapin piensan, kausayninta salvananraykuqa imatapas ruwallanmanmi”, nispa (Job 2:4). Chayraykun noqanchisqa Proverbios 27:11 textopi nisqan jina junt’aq sonqo kananchis Jehová Diosninchispaq. Chay textopin Jehová Dios niwanchis: “Churilláy, yachayniyoq kay, jinaspa sonqoyta kusichiway, chhaynapin k’amiwaqniyman kutichisaq”, nispa. Chhaynaqa atisunmanmi tukuy atiyniyoq Jehová Diospa sonqonta kusichiytaqa. ¿Munawaqchu qanpas Diospa sonqonta kusichiyta? Jobpas, Jesuspas, askha iñiqmasinchiskunapas, wayna-sipaskunapas atirqanku Diospa sonqonta kusichiytaqa. Qanpas atiwaqmi paykuna jina ruwayta (Job 2:9, 10; Filipenses 2:8; Apocalipsis 6:9). Satanastachus icha Jehová Diostachus serviyta munanki chaytaqa qanmi ajllakunayki.
Jehová Diosqa anchatan munakusunki
11 Askha runakunañan rikuchirqanku Satanás llulla kasqanta, noqanchispas atisunmanmi chay ruwaytaqa. Jehová Diosqa noqanchismantan llakikun chaymi munan paypa gobiernollanta apoyananchista, chayta ruwaspallan kusisqaqa kasunchis. Jesusmi nirqan: “Janaq pachapi kaq Taytaypas manapunin munanchu kay juch’uykunamanta jujnillanpas chinkananta”, nispa (Mateo 18:14).
12 Jehová Diosqa makillan qhawashan pitachus servinaykipaq ajllakusqaykita. Bibliaq nisqanman jinaqa imachus ruwasqanchiswanmi kusichisunmanpas otaq llakichisunmanpas. Chaytan Israel runakunapas ruwarqanku, paykunaqa yapa-yapamanta Jehová Dios contra juchallikuspan sonqonqa nanachiqku (Salmos 78:40, 41). Chaymantapas Noepa tiemponpin Jehová Diosqa rikurqan runakunaq mana allin ruwashasqankuta, chayta rikuspan sonqonpi mayta llakikurqan (Génesis 6:5, 6). Chhaynaqa Jehová Diosninchisqa llakikunmanmi mana allinta ruwaqtinchisqa. Allinkunata ruwaqtinchismi ichaqa mayta kusikunqa, chaymantapas bendeciwasunmi (Hebreos 11:6). Arí, Jehová Diosninchisqa may munakuq Diosmi.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w04-S 15/7 21 párrs. 7, 8
Diospa llaqtanpi astawan yanapakunanchispaq kallpachakusun
Yachasun imaynatas Jehová Diosqa imakunatachus kamayta munasqanta kamarqan chayta. Payqa pisi-pisimantan llapa imatapas kamarqan (Génesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). Jehová Diosqa manaraq imatapas kamashaspaqa allintan yacharqan imatachus ruway munasqanta. Chhaynapin payqa tukuy imachus ruway munasqanta junt’arqan (Apocalipsis 4:11). Jobmi mana iskayaspa Jehová Diosmanta nirqan: “Ima ruwaytaña munan chaypas ruwanpunin payqa”, nispa (Job 23:13). Jehová “Diosqa tukuy ima ruwasqanta rikuspan ancha allinpaq qhawarirqan” (Génesis 1:31).
Sichus imatapas ruwayta munashanchis chayqa, kallpachakunanchismi chayta junt’ananchispaq. ¿Iman chayta ruwananchispaq yanapawasunman? Piensananchismi ruway munasqanchis imaynachus kanman junt’akuqtin, imaynatas chaywan Jehová Diostapas jatunchasunman chaypi. Jehová Diospas jallp’a pachata manaraq kamashaspaqa chaytan ruwarqan, payqa yuyaykurqanmi imaynatachus kamasqankuna payta jatunchanman chaypi. Tony iñiqmasinchispas chaytan ruwarqan 19 watanpi kashaspa. Payqa Europa occidental nisqa sucursalmanmi visitaq risqa, chaypi rikusqanqa maytan gustarusqa. Chay p’unchaymantapachas payqa munarqan Betelpi llank’ayta. Chaysi payqa kallpachakurqan chay yuyaykusqanman aypananpaq. Tiempowanmi Betelpi llank’ananpaq invitarqanku, chaywanqa anchatan kusikurqan.
11-17 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 25-27
“Juchasapaña kaspapas atisunmanmi Dios kusichiyta”
it-1-S 1243 párr. 4
Junt’aq sonqo kay
Job. Yaqachus jina Jobqa kausarqan Josepa wañupusqan tiempopi, Moisespa kausasqan tiempopi ima. Jobqa “mana juchachana chanin runan karqan, jinaspapas [...] Diosta manchakuspan kausaq, manataqmi ima mana allintapas ruwaqchu” (Job 1:1; qhaway JOB nisqata). Jehová Dios angelninkunapiwan juj asambleapi kashaqtinkun Satanás chaypi rijurirqan, jinan Jehová Diosqa Satanasta nirqan Jobqa junt’aq kasqanta. Satanasmi ichaqa Diosta nirqan Jobqa interesraykulla payta servisqanta, mana munakusqanraykuchu. Jobqa imaymanantaña chinkachirqan chaypas, manapunin Jehová Dios serviytaqa saqerqanchu (Job 1:6–2:3). Jinan Satanasqa nirqan: “Runaqa payllapin piensan, kausayninta salvananraykuqa imatapas ruwallanmanmi”, nispa (Job 2:4, 5). Chaymantan ichaqa Jobqa juj millay onqoywan tarikurqan, esposanpas millaytan phiñakurqan paypaq, imayna kinsantin compañeronkuna ruwarqanku jinata (Job 2:6-13; 22:1, 5-11). Chhaynapiña tarikushaspapas Jobqa junt’aq sonqollapunin kasharqan, nirqanmi: “¡Wañupunaykaman noqaqa Dios sonqollapuni kasaq! Noqaqqa manan ima juchaypas kanchu, chhaynallapunin kashasaq; kausasqay tiempopiqa manan sonqoyqa juchachawanqachu”, nispa (Job 27:5, 6). Junt’aq sonqo kasqanwanmi Jobqa rikuchirqan Satanasqa llulla kasqanta.
Dios sonqon kananchis
3 Dios sonqo runaqa anchatan Jehová Diosta munakun allinpiña mana allinpiña tarikuspapas Diostan kasukun, paypa munasqanman jinataqmi kausanpas. Hebreo rimaypi Dios sonqo nisqa palabraqa “junt’asqa” “mana imanasqa” nispan nikullanmantaq. Israel llaqtaman qosqan kamachikuypin niran Jehová Diosman juj animalta jaywaspaqa mana imanasqa qhali animalta jaywananku kasqanta (Lev. 22:21, 22). Israelitakunaqa manan jaywanankuchu karan mana chakiyoq, mana ninriyoq, mana ñawiyoq animaltaqa. Jehová Diosqa manan chhayna animaltaqa chaskiqchu (Mal. 1:6-9). Noqanchispas p’achata rantispaqa manan t’oqo-t’oqotachu rantinchis nitaq malograsqa herramientatachu rantinchis. Jehová Diosninchisqa astawanraqmi munan imatapas qospaqa junt’asqata qonanchista, chaymi munakuyninchispas paypaqqa junt’asqa kanan.
4 ¿Ch’uya runachu kananchis Dios sonqo kanapaq? Manan. Jehová Diosqa yachanmi juchasapa kasqanchista, chaymi imapipas pantaqtinchisqa perdonawanchis (Sal. 86:5). Biblian nin: “Señor Diosníy, juchakunatachus yuyashawaq chayqa, ¿pitaq manaqa juchachasqachu kanman?”, nispa (Sal. 130:3). Chay textopi nisqan jina Jehová Diosqa manan pantasqanchistachu qhawamun. Chaymantapas Jehová Diosqa allintan yachan maykamalla imatapas ruway atisqanchista, manataqmi mana atisqanchistaqa mañawanchischu (leey Salmos 103:12-14). Chhaynaqa, ¿imaynapin Dios sonqo kayta atisunman?
5 Dios sonqo kanapaqqa munakuqmi kananchis. Jehová Diospaq munakuyninchisqa junt’asqan kanan. Sichus Diosta munakushallasun ima pruebapiña tarikuspapas chayqa Dios sonqon kanchis (1 Crón. 28:9; Mat. 22:37). Jujmanta rimarisun ñaupaqpi kinsa hermanonchiskunamanta. Sipas hermananchisqa manan colegionpi aburrikuyta munanchu, wayna hermanonchispas manan predicashaspa p’enqaypi qhepayta munanchu, kuraq hermanonchispas manan llank’ananta pierdeyta munanchu. Ichaqa yachankun Diospa kamachikuyninta, kasukuytan munankupas, chaymi mana munasqankuman jinachu decidinku, chhaynapin rikuchinku Dios sonqo kasqankuta.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
Diospa llaqtanqa Bibliaq nisqanman jinan organizasqa kashan
3 Imaymana kamasqankunapin reparakun Diosqa lliutapas allinta organizaq kasqanta. Chaymi Biblia nin: “Diosqa yachaywanmi kay pachata teqsicharan, yuyaywanmi janaq pachata allinta sayachiran”, nispa (Prov. 3:19). Diospa ruwasqankunamanta pisillataña yachanchis chaypas, allintan reparanchis tukuy imapas allin organizasqa kasqanta (Job 26:14; Sal. 8:3, 4). Chaymi ch’askakunapas mana yupay atiyraq ordenpi muyushanku. Kaqllataq planetakunapas ordenpi muyunku intiq muyuriqninta. Diosmi tukuy chaykunataqa kamaran chhayna ordenpi muyunankupaq. Chayraykun Diostaqa jatunchananchis, alabananchis ima, pay sonqollataqmi kananchispas (Sal. 136:1, 5-9).
18-24 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 28, 29
“¿Jobta jinachu qantapas allin runamanta reqsisunkiku?”
w02-S 15/5 22 párr. 19
Sumaq sonqo kasun pisichikuqkunawan
19 Bibliapi leesqanchis textokunan yachachiwanchis necesitaqkunata yanapananchispaq. Abrahanqa Betuelpa yanapaynintan necesitarqan miraynin mana chinkananpaq; Jacobpas Josepa yanapaynintan necesitarqan wañupuqtin cuerponta Canaanman apananpaq, Noemipas Rutpa yanapaynintan necesitarqan miraynin kashanallanpaq. Chhaynaqa, Abrahanpas, Jacobpas, Noemipas jujkunaq yanapaynintan necesitarqanku. Chaymi kay tiempopipas necesitaqkunata yanapananchis (Proverbios 19:17). Noqanchispas Job jinan kananchis, payqa “yanapayta mañakuq wajchakunatan yanapaq, mana taytayoqkunatan yanapaq”, yanapallaqtaqmi “wañuy patapiña kashaqkunatapas”. Chaymantapas viudakunatan yanaparqan, “ñausakunaq ñawinmi karqan, wist’ukunaq chakinmi karqan” (Job 29:12-15).
it-1-S 1225 párr. 10
P’acha
Bibliapi p’achamanta rimaspaqa manan churakunanchis p’achallamantachu rimashan. Juj runa uniformeyoq kaspaqa rikuchin may escuelamantachus kasqanta otaq maypi llank’asqanta, chhaynatan Bibliapipas willashan p’achanta rikuspa pitapas reqsiymanta. Chaytan Jesuspas rikuchirqan juj rijch’anachiy willasqanpi (Mat. 22:11, 12; qhawallaytaq PRENDA PARA LA CABEZA; SANDALIA). Apocalipsis 16:14, 15 textopin Señor Jesucristo anyawanchis ama iñiyninchispi puñunanchispaq. Chayta ruwaspaqa p’achanchistapas ch’utikusunman jinan kanman, jinaspa iñiyninchispi pisipasunman. Iñiyninchispi puñupusunman chayqa “tukuy atiyniyoq Diospa jatun p’unchaynin guerrapin” wañupusunman.
w09-S 1/2 15 párrs. 3, 4
¿Iman sutiyki?
Manan noqanchischu nacespaqa sutinchista ajllakurqanchis, ichaqa atinchismi allin runachus mana allin runachus kasun chayta ajllakuyta (Proverbios 20:11). Chaymi tapukunanchis: “Sichus Jesús otaq apostolkuna sutita churawankuman chayri, ¿ima sutitan churawankuman? ¿Ima sutin tupanman imayna runa kasqaywan?”, nispa.
Chay tapuykunapi piensayqa allinpunin. Chaymi rey Salomonpas qelqarqan: “Aswan allinqa sumaq qhawarisqa kaymi qhapaq kaykunamantaqa”, nispa (Proverbios 22:1). Arí, allin qhawarisqa kaymi aswan allinqa qhapaq kaymantaqa. Sichus Jehová Diospa ñaupanpi allin qhawarisqa kasun chayqa wiñaypaqmi bendicionkunata chaskisun. Jehová Diosmi prometewanchis “kausay libronpi” sutinchista qelqananpaq, chhaynapi wiñay kausayniyoq kananchispaq. Chaypaqmi ichaqa paypa munasqanman jina kausananchis (Malaquías 3:16; Apocalipsis 3:5; 20:12-15).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
g00-S 8/7 11 párr. 3
¡Asirikuy! Chayqa allinniykipaqmi kanqa
¿Yuyashankichu pillapas asirikuspa sonqoykita tiyaykachisqanta, otaq pipas phiña uyanwan mancharichisqasuykita? Arí, chhaynapunin, asirikuyqa may allinmi. Asirikuqpaqpas asikusqaykita rikuqpaqpas may allinmi. Chaymi Jobqa enemigonkunamanta nirqan: “Kusisqa uyantin qhawariqtiyqa manan creewaqkupaschu, kusisqa uyaymi k’anchay jina paykunataqa kusirichiq”, nispa (Job 29:24). Jobpa “k’anchashaq” uyanqa kusisqa kasqantan rikuchisharqan.
25-31 DICIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | JOB 30, 31
“¿Imatan Job ruwarqan ch’uya kananpaq?”
Ama yanqa kaqkunata qhawasunchu
8 Cristianokunapas urmallankumanmi ñawiq rikusqan millay munapakuykunapi otaq aychaq millay munayninkunapi. Chaymi Biblia anyawanchis ima qhawasqanchista ima munasqanchistapas allinta qhawarikunanchispaq (1 Cor. 9:25, 27; leey 1 Juan 2:15-17). Job, allinta yacharqan pipas qhawapayaspaqa chayta munapayananta, chaymi nirqan: “Ñoqa kikiymi allintapuni yuyaykurqani soltera sipaskunatapas mana munapayanaypaq [‘qhawapayanaypaq’, NM]”, nispa (Job 31:1). Jobqa manan warminmanta huk warmikunataqa llamiyuyta munarqanchu. ¡Manan chay ruwaytaqa yuyaykullarqanpaschu! Unay watakuna qhepatan, Jesucristopas nirqanña yuyayninchispi ch’uya kananchismanta, kaytan nirqan: “Pipas huk warmita munapakuspa qhawaqqa ñan sonqonpi chay warmiwan wasanchay huchata ruwanña”, nispa (Mat. 5:28).
w08-S 1/9 11 párr. 4
¿Maymanmi ruwasqayki apasunki?
Manaraq mana allin ñanman jaykushaspa tapukuy: “¿Maymanmi kay ñan apawanqa?”, nispa. May allinmi kanman manaraq imatapas ruwashaspa piensaykuy, chaymi yanapawasun ñak’ariykunapi ama tarikunanchispaq. Mana kasukuqkunaqa ñak’ariykunallapin tarikunqaku, chaykunan kashan: sida onqoy, malpariy, sonqo k’irisqa kay, mana allin concienciayoq kay ima. Chaymantapas apóstol Pabloq nisqan jina, “qhelli juchapi puriqkunaqa” manan Diospa gobiernonmanqa jaykunqakuchu (1 Corintios 6:9, 10).
Wayna-sipas, Bibliaq nisqanman hina kawsay
15 ¿Hayk’aqmi qanpaq sasa kanman Diospa kamachikuyninkunata kasukuy? ¿Sapallayki kashaspaykichu icha hukkunawan kashaspaykichu? Estudioykipi, llank’anaykipi compañeroykikunawan kashaspaqa kallpachakunkichá Diospa kamachisqanman hinapuni imatapas ruwanaykipaq. Sapallayki kashaspaykiqa manapaschá nishutachu kallpachakunki, chaymi facil-llata Diospa kamachikuyninkunata p’akiwaq.
16 ¿Imaynapin sapallayki kashaspapas Jehová Diosta kasukuwaq? Yuyarinaykin Diosqa qanpi interesakuspa ‘cuidashasqasuykita’, chaymi ruwasqaykikunaqa kusichinman otaq llakichinmanpas (1 Ped. 5:7; Gén. 6:5, 6; Pro. 27:11). Jehová Diosqa allinniykita munaspan kasukunaykita munan (Isa. 48:17, 18). Israel runakunaqa nishutan llakichirqanku kamachikuyninkunata mana kasukuspanku (Sal. 78:40, 41). Profeta Danielmi ichaqa anchata kusichirqan, chaymi Diosqa huk angelwan willachirqan ‘anchatapuni munakusqanta’ (Dan. 10:11). Danielqa sapallanpiña kashaspapas runakunaq qayllanpiña kashaspapas tukuy sonqonwanmi Diosta kasukurqan, chayraykun Payqa anchata munakurqan (leey Daniel 6:10).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
w05-S 15/11 11 párr. 3
Tukuy yuyaywan uyarinki chayqa munakuq kasqaykitan rikuchishanki
Jobpa askha kutita rimasqantaña compañeronkuna uyarirqanku chaypas, Jobmi nirqan: “¡Pillapas uyariwanman!”, nispa (Job 31:35). ¿Imaraykun chhaynata nirqan? Compañeronkunaqa manan tukuy yuyaychu uyarirqanku, manataqmi imapas paykunamanqa qokurqanchu Job imayna tarikusqanqa. Paykunaqa manan yuyaykullarqankupaschu Job imayna tarikusqanpiqa. Apóstol Pedron nirqan: “Llapaykichis juj yuyaylla kaychis, qankunapura llakipayanakuychis, wayqe-panantin jina munanakuychis, tukuy sonqowan khuyapayanakuychis, k’umuykukuqtaq kaychispas”, nispa (1 Pedro 3:8). ¿Imatan ruwananchis iñiqmasinchiskunata yanapananchispaq? Chaypaqqa iñiqmasinchiskuna imayna tarikushasqantan yachananchis. Tukuy yuyaywanmi willakuwasqanchista uyarinanchis. Chaymantapas yaqapaschá khaynata nisunman: “May sasachá chayqa karqan otaq maytachá chayqa llakichirqasunki”, nispa. Jinaspapas rimasqan simikunatan nisunman chhaynapi uyarishasqanchista yachananpaq. Munakusqanchista rikuchinanchispaqqa manan uyariyllachu uyarinanchis, aswanpas imaynapuni sonqonpi tarikushasqantan reparananchis.