Kamachikuy Simiq qallariy yachachikuyninkuna yanapawanchis

‘Diospa Kamachikuy Siminpi llapa yachaytapas cheqaq-kaytapas tarinki.’ (ROM. 2:20.)

 1. ¿Imaraykun entiendenanchis Kamachikuy Simimanta Pabloq willasqanta?

PABLOQ qelqasqan librokunan yanapawanchis Kamachikuy Simipi tarikuq askha yachachikuykunata entiendenapaq. Ejemplopaq, Hebreo cristianokunaman qelqasqanmanta qhawarisun. Chaypin rimarqan Jesús “khuyapayakuq hunt’aq uma sacerdote” kaspa “wañusqan sacrificiowan” paypi iñiq runakunapaq “wiñaypaq qespikuyta” tarisqanmanta (Heb. 2:17; 9:11, 12). Chaymantapas, willanmi Dios yupaychana karpa ‘hanaq pachapi kaqkunaq llanthunman’ rikch’akusqanta. Hinallataq Moisespa aparichisqan rimanakuymanta Cristo “aswan allin rimanakuyta” ruwachisqanmanta (Heb. 7:22; 8:1-5). Pabloq tiemponpi cristianokunapaqqa, allinpunin karqan Kamachikuy Simiq chaykunamanta willasqanta sut’inchay. Kunanpas kaqllataqmi, yanapawanchismi ñoqanchisrayku Diospa imaymana ruwasqanmanta agradecekunapaq.

 2. ¿Imatan yacharqanku judío cristianokuna?

² Pablo Roma cristianokunaman carta apachisqanpiqa, wakintan judío iñiqmasikunapaq qelqarqan, paykunaqa Kamachikuy Simiman hina yachachisqan karqanku. Chaymi nirqan chay kamachikuykunata allinta reqsisqankurayku ‘Diospa Kamachikuy Siminpi llapa [...] cheqaq-kayta tarisqankuta’, ¿imaynapin tarirqanku? Entienderqankun Kamachikuy Simipi kaq qallariy yachachikuykuna imayna kasqanta. Chaykunan karqan Diosmanta, hinallataq imarayku Dios chay kamachikuykuna churasqanmanta. Paykunaqa allintan yacharqanku valorarqankutaq Kamachikuy Simipi tarikuq qallariy yachachikuykunata. Chayraykun ñawpaqpi hunt’aq sonqo judiokuna hina paykunapas hukkunaman yachachiyta atirqanku Diospa qallariy yachachikuyninkunata (leey Romanos 2:17-20).

JESUSPA SACRIFICIO RUWANANTA RIKUCHIRQAN

 3. ¿Imaraykun allinpuni judiokunaq haywasqanku sacrificiokunamanta estudiay?

³ Pabloq willasqan qallariy yachachikuykuna imayna kasqanqa kunanpas importanten Diospa munaynin hunt’akunanmanta entiendenapaq. Kamachikuy Simita qospa Dios Israel runakunata imaymana yachachisqanqa kay tiempopipas ancha valorniyoqmi. Chayrayku huknin kamachikuymanta qhawarisun: imaynatachus sacrificiokunata ofrendakunatapas haywanankumanta. Chaypin qhawarisun imaynatachus chay kamachikuy huch’uyaykukuq judiokunata yanaparqan Cristota chaskinankupaq, hinallataq imatachus Dios mañasqanta entiendenankupaq. Chaymantapas, yachasunmi imaynatas chay kamachikuykuna yanapawanchis Dios serviyninchispi chayta, serviqninkunapaq Dios imakunapas mañasqan mana cambiasqanrayku (Mal. 3:6).

4, 5. a) ¿Imatan Dios serviqkunata yuyarichirqan Kamachikuy Simi? b) ¿Imatan rikuchirqan Diospa kamachikuyninman hina sacrificiokuna hayway?

⁴ Kamachikuy Simipin ñawpa tiempo judiokunaqa yuyariqku huchayoq kasqankuta. Ejemplopaq, huk wañusqa runata llamiykuspaqa ch’uyanchakunankun karqan. Wañusqata llamispa kinsa p’unchaymanta hinallataq qanchis p’unchaymantan chay runaqa ‘ch’uyanchana unuwan’ hawisqa kanan karqan, chay unutan preparaqku qhali ch’umpi wakata nak’aspa ruphachisqanku usphawan (Núm. 19:1-13). Huk kamachikuypas kallarqantaqmi, onqokuq warmikunaqa huk tiempon qhelli kananku karqan, chay qhepamantaq ch’uyanchasqa kanankupaq sacrificiota haywananku karqan. Chhaynapin yuyariqku runakuna huchata wañuytawan wawankuman saqesqankuta (Lev. 12:1-8).

⁵ Dios serviqkunaqa imaymanapin animalkunata sacrificananku karqan huchanku pampachasqa kananpaq. Repararqankuña manaña chaypas, chay ofrendakunaqa “hamuq allinkaqkunaq llanthun hinallan karqan”, chayqa rikuchirqan qhepaman Jesús ch’uya sacrificio ruwanantan (Heb. 10:1-10).

IMAYNA SACRIFICIOKUNA HAYWANANKUMANTA

6, 7. a) ¿Imatan judío yupaychaqkuna yuyarinanku karqan ofrendankuta akllaspa, imaraykun Dios chayta mañarqan? b) ¿Imakunatan tapukunanchis?

⁶ Israelitakuna Diosman sacrificiokunata haywaspaqa sano animaltan ofrecenanku karqan, manan ñawsa, k’irisqa otaq onqosqa animalchu kanan karqan (Lev. 22:20-22). Chaymantapas, ruruta otaq trigotapas haywaspaqa, “ñawpaqkaq ruru” ‘aswan allinnin kaqtan’ cosechasqankumanta ofrecenanku karqan (Núm. 18:12, 29). Payqa manan chaskinanchu karqan mana allin kaqtaqa. ¿Imaraykun Dios mañarqan mana imanasqa sano animalkunata? Jesuspa sacrificionqa ch’uyan kanan karqan; hinaspapas, runakunarayku Churinta Dios qospaqa ancha munakusqan, aswan allin kaqtan qorqan (1 Ped. 1:18, 19).

⁷ Imaymana ruwasqanmanta Diosta agradecekuq runaqa aswan allin kaqnintan akllapuq. Haywasqanku sacrificio imayna valorniyoq kasqantaqa sapankan decidinan karqan. Ichaqa manan pipas kayta qonqananchu karqan: mana allin animalta ofrecespaqa rikuchinmanmi obligasqa hina, chay ruwaywan hunt’anan kasqanrayku haywasqanta, chaywanqa manan Dios kusikunmanchu (leey Malaquías 1:6-8, 13). Chayraykun tapukuna: “¿Imayna sonqowanmi Diosta servini? ¿Qhawarikuymanchu imayna yupaychasqayta, imarayku ruwasqaytapas?”, nispa.

8, 9. ¿Imaynatan yanapawanchis israelitakuna allin sacrificiokuna haywasqankupi yuyaymanay?

⁸ Mayninpin Israel runakuna munasqankurayku paykunallamanta sacrificiokunata ofreceqku. Yaqapaschá chayta ruwaqku Diosta agradecekusqankurayku otaq sacrificiokuna haywasqankupi hina favorninta chaskinankupaq. Imaraykuña kaqtinpas, paykunapaqqa manachá sasachu karqan ofrecenankupaq allin animalkunata akllay. ¡Ancha kusisqan allin kaqninkuta qorqanku! Kay tiempopiqa manan Kamachikuy Simiq nisqanman hinachu ofrendakunata Diosman haywanchis. Ichaqa ruwashallanchismi sacrificiokunata, payta servinanchispaqmi tiemponchista, kallpanchista, kaqninchiskunatapas qonchis. Apóstol Pablon nirqan suyakuyninchismanta ‘sut’ita siminchiswan rimaspa’ hinallataq ‘allinkaqta ruwaspa yanapakuspa’ ima kusichinapaq sacrificiokuna haywasqanchista (Heb. 13:15, 16). Chay ruwaykunata imayna aparisqanchismi rikuchin Dios ñoqanchispaq tukuy ruwasqanmanta, lliw qowasqanchismantapas maytukuyta agradecekusqanchista. Rikusqanchis hina, imarayku ruwasqanchispas imayna ruwasqanchispas sonqomantapachan kanan, chhaynapin ñawpaq tiempopi paykunallamanta sacrificiokunata haywaq runakuna hina ruwasun.

⁹ Israelitakuna imapipas pantarqanku chayqa, Kamachikuy Simin mañarqan hucha ruwasqankumanta hinallataq culpayoq kasqankurayku sacrificio haywanankuta. Kamachikuyman hina sacrificiokunata haywaspa, ¿hukniray yuyaywanchu haywankuman, yaqapaschá obligasqa hina? (Lev. 4:27, 28.) Cheqaqtapuni Jehová Dioswan allinpi kayta munarqanku chayqa, manan hayk’aqpas chaytaqa ruwankumanchu karqan.

10. ¿Ima “sacrificiokunatan” ruwana Dioswan runamasinchiswanpas hukmanta allinpi kanapaq?

¹⁰ Kunanpas chay hinan suceden, yaqapaschá mana yuyaypi huk iñiqmasita phiñachirqanchis mana allin ruwasqanchisrayku. Otaq imapipas pantasunman karqan, hinaspa conciencianchis juzgawasunman. Sichus Dios serviyninchista ancha importantepaq qhawarinchis chayqa, tukuy atisqanchistan ruwasun chayta allichanapaq. Yaqapaschá tukuy sonqomanta pampachayninta mañakunanchis kanqa, otaq hatun huchaman urmaspaqa umallikunaq yanapayninta maskhananchis kanqa (Mat. 5:23, 24; Sant. 5:14, 15). Rikusqanchis hina, runamasinchis contra otaq Dios contra huchallikuspaqa, “sacrificiokunatan” ruwana chaykunata allichanapaq. Ichaqa chay preciota pagaspan hukmanta Dioswan allinpi kasun hinallataq iñiqmasinchiswanpas; chhaynapin conciencianchis thak kanqa. Hinaspapas, chaymi rikuchin Diospa mañasqanman hina ruwayqa allinpuni kasqanta.

11, 12. a) ¿Iman karqan sumaq kawsay sacrificiokuna? b) ¿Imatan cristianokuna yachanchis sumaq kawsay sacrificiokunamanta?

¹¹ Kamachikuy Simin mañarqan hunt’aq sonqo israelitakuna sumaq kawsay ofrendata haywanankuta, chhaynapi Dioswan thakpi kasqankuta rikuchinankupaq. Paykunapas familiankupas animalkunaq aychantan mikhurqanku templopi kaq mikhunapaq wasipi. Chaymantapas, sacrificio haywaq sacerdote huk yanapaqkunapas (Lev. 3:1; 7:31-33). Chay ofrendakunawanmi Diospa allin qhawarisqan kayta maskharqanku. Chay ruwayqa yupaychaq runapas, familianwan sacerdotekunawan Dioswan ima huk sumaq mikhuyta aparinman hinan karqan.

¹² Sumaq kawsay sacrificiokuna haywayqa, Jehová Diosta huk mikhuyman invitay hinan karqan. ¡May kusikunapaqchá kanman huk israelitaq invitasqanman Jehová rinman chayqa! Invitaqqa aswan allin kaq mikhunatachá haywanman. Kamachikuy Simiq qallariy yachachikuyninkunapi tarikuq, sumaq kawsay sacrificiokunaqa qhepaman sucedenantan rikuchirqan. ¿Imata? Cristoq sacrificionraykun lliw runa Kamaqninkuwan sumaqpi kawsayta atinku. Kay tiempopiqa kaqninkuta kallpankuta ima Diosta servinapaq lliw sacrificaqkunan paywan amigontin kanku.

REPARANAPAQ SACRIFICIOKUNA

13, 14. ¿Imaraykun Dios mana chaskirqanchu rey Saulpa sacrificio hayway yuyaykusqanta?

¹³ Bibliaq willasqanman hina, Kamachikuy Simiq mañasqan ofrendakunataqa tukuy sonqomanta haywallaqtinkun Dios chaskirqan. Willashallantaqmi imayna sacrificiokunata mana chaskisqanmanta. Iskay ejemplokunata qhawarisun, reparasuntaq imarayku mana chaskisqanta.

¹⁴ Profeta Samuel rey Saulman willarqan Diospa kamachisqanman hina, Amalec runakunata hinallataq animalkunatapas wañuchinanpaq. Ichaqa atipasqan qhepatan qhawallarqan soldadonkuna Amalecpi rey Agagta kawsashaqlla saqesqankuta. Kaqllatataqmi ruwarqan allinnin animalkunawanpas, payqa chaykunata Diosman sacrificananpin yuyaykurqan (1 Sam. 15:2, 3, 21). Ichaqa, ¿imaynatan Dios chayta qhawarirqan? Sinchitan phiñakurqan mana kasukusqanwan, chaymi rey kasqanmanta qarqopurqan (leey 1 Samuel 15:22, 23). Chay willakuymantan kayta yachanchis: Sichus Diosta mana kasukusunchu chayqa, manan sacrificiokuna ruwasqanchista chaskiwasunchu.

15. ¿Imatan rikuchirqanku Isaías tiemponpi israelitakuna mana allin kawsasqankuwan?

¹⁵ Isaías libropin chay hina willakuyta tarillanchistaq. Chay profetaq tiemponpiqa askha israelitakunan sacrificio haywaywan hunt’asharqanku. Ichaqa imaymana huchakunapin kawsarqanku, chaypin rikuchirqanku hunt’anankuraykulla, iskay uya kaspa ruwasqankuta. Chaymi Dios nirqan: “Qankunaqa askha sacrificiokunatan haywawankichis, ¿chayta munanaypaqchu yuyankichis? ¡Manan! Anejo ruphachisqa sacrificioykichiswanqa amisqañan kani, wirayachisqa animalkunaq wiranwanpas amisqañan kani, torillokunaq borregokunaq, cabrakunaq, yawarnintapas millakunin. [...] Amaña apamuwaychischu mana serviq ofrendakunata. Incienso q’osñitapas manan munanichu”, nispa. Chaymantapas Diosqa sut’itan willarqan imapi pantasqankuta, nirqanmi: “Anchataña mañakuwaqtiykichispas, manan uyarisqaykichischu. Qankunaqa runa wañuchiqkunan kankichis, chayrayku mayllikuychis, ch’uyanchakuychis. Mana chanin ruwayniykichiskunata ñawpaqeymanta wikch’uychis. ¡Amaña mana allinkunata ruwaychischu!” (Isa. 1:11-16.)

16. ¿Imatan ruwana sacrificiokuna ruwasqanchista Dios chaskinanpaq?

¹⁶ Rikusqanchis hina, Diosqa cheqnikurqanmi huchankumanta mana pesapakuq runakunaq sacrificionta. Ichaqa sumaqtan chaskirqan kamachisqanta ruwanankupaq sonqomanta kallpachakuqkunaq mañakuyninta. Kamachikuy Simiq qallariy yachachikuyninkunapi nisqanman hinan, chay hunt’aq sonqo runakunaqa yacharqankun huchayoq kasqankuta, Diospa pampachaynin necesitasqankutapas (Gál. 3:19). Sonqonkun nanarqan mana allinta kawsaspa Diosta phiñachisqankumanta. Ñoqanchispas Cristoq sacrificion necesitasqanchistan reconocenanchis, chayllan huchanchiskunamanta pampachasqa kasun. Sacrificionta sumaqpaq hap’isun chayqa, Jehová Taytanchisqa kusikuywanmi chaskiwasun payta servinapaq ima sacrificio ruwasqanchistapas (leey Salmo 51:17, 19).

RIKUCHISUN JESUSPA SACRIFICIONPI IÑISQANCHISTA

17-19. a) Cristoq sacrificionmanta Diosta agradecekunchis chayqa, ¿imatan ruwananchis? b) ¿Imatan qatimuq estudiopi qhawarisun?

¹⁷ Israelitakunaqa Diospa imakunachus ruwananmantan ‘llanthullanta’ rikurqanku, manan cristianokuna hinachu sut’ita yacharqanku (Heb. 10:1). Chaywanpas, sacrificiokunamanta kamachikuykunan kallpacharqan paykunapi allin kaqkunata wiñachinankupaq, ahinapi Diospa amigon kanankupaq. Arí, sonqomanta agradecekunankupaq, aswan allin kaqta qonankupaq iman yanaparqan, hinallataq pampachasqa kayta necesitasqankuta reparanankupaq. Kay tiempopiqa Griego Rimay qelqakunan yanapawanchis kacharichiy allinninchispaq kasqanta entiendenanchispaq. Hamuq tiempopin Jesuspa sacrificionwan Dios wiñaypaq chinkachinqa huchata wañuytapas. Kunanpas allin concienciayoqmi kanchis qhawariwananchispaq. ¡Kacharichiy regaloqa may sumaqmi! (Gál. 3:13; Heb. 9:9, 14.)

¹⁸ Ichaqa manan kacharichiyllatachu entiendena chaymanta beneficiakunapaq. Pablon nirqan: “Kamachikuy simiqa Cristoman pusawananchispaq wawata hina uywawaqninchismi karqan, paypi iñispanchis Diospa chaninchasqan kananchispaq”, nispa (Gál. 3:24). Arí, rikuchinanchismi iñiyta, ichaqa ruwaykunawan (Sant. 2:26). Qallariy siglopiqa askha cristianokunan Kamachikuy Simiq qallariy yachachikuyninkunata entienderqanku, paykunatan Pablo kallpacharqan chayman hina kawsanankupaq. Chayta ruwaspaqa yachachisqankuman hinan kawsankuman (leey Romanos 2:21-23).

¹⁹ Cristianokunaqa manañan Kamachikuy Simiq nisqanman hinañachu ruwananchis, ichaqa kunanpas ruwashanallanchismi Diospa chaskisqan sacrificiokunata. Chaymantan qatimuq estudiopi yachasun.

[17 paginapi willakuy]

Serviqninkunamanta Diospa mañasqan importante kaqkunaqa manan cambianchu

[18 paginapi dibujo]

¿Imayna animaltan Diosman haywasunman karqan?

[19 paginapi dibujo]

Diosqa chaskisqan sacrificiokunata haywaq runakunatan allinpaq qhawarin